Regio
„Ik wil
lenen en
absoluut
niet te
veel
betalen!'
Voorschriften asbest
vaak aan laars gelapt
'Groep 85-plussers heeft altijd
medische verzorging nodig'
'Geen arbeidsplaatsen opheffen
waardoor geneeskunde uiteenvalt'
Sterrenkundeschool gevestigd in Leiden
Dinsdag 10 december 1991
Redactie: 071-161400 WILLEM SPIERDUK MEINDERT VAN DER KAAU CAROLINE VAN OVERBEEKE JAN WESTERLAKEN MONICA WESSELINC Eindredactie: HENK HOUTMAN Vormgeving: RUTCER J HOOGERDUK
20
De veiligheidsvoorschriften voor het omgaan met asbest
in de bouw en sloop worden her en der met voeten getre
den. Met name gaat het mis in de 'dagelijkse bouw- en
slooppraktijk' van gewone bouwbedrijven. De bedrijven
die gespecialiseerd zijn in het opruimen van asbest wer
ken over het algemeen wel veilig. Aldus een conclusie
van de arbeidsinspectie Zuid-Holland.
zijn er meer plekken waar direct
ingegrepen moet worden. Be
schadigd asbest moet worden
weggehaald".
Met het onderzoek worden ge
vaarlijke situaties opgespoord.
Bovendien krijgt de gemeente
inzicht in de extra kosten bij re
novaties of sloop. „Dat kan in
de miljoenen guldens lopen".
Het rijk geeft geen subsidie
voor opruimen van asbest. De
gemeente en de woningbouw
verenigingen en andere eigena
ren draaien voor de kosten op.
LEIDEN MONICA WESSELINC
Hoofdinspecteur veiligheid
bouw van de arbeidsinspectie, j.
Bethlehem: „Niemand kan
meer zeggen dat hij niet wist
dat asbest gevaarlijk is. Fouten
gebeuren uit onachtzaamheid
of gewoon uit moedwil". Paniek
zaaien gaat Bethlehem te ver,
maar echt gerust is hij evenmin.
Onlangs nog werd de arbeids
inspectie gewaarschuwd bij een
ongeval op een dak. Toevalli
gerwijs ontdekte de inspecteur
dat er open en bloot in asbest
werd gehakt. Er was al materiaal
verstuurd naar de andere kant
van het land. "Zulke dingen ge
beuren nog te vaak", zegt
Bethlehem.
Volgens de hoofdinspecteur is
controle alleen niet voldoende.
Er schort ook nogal wat aan de
wetgeving. Van de drie soorten
asbest, alle drie behoorlijk ge
vaarlijk, is het alleen verboden
blauwe asbest te be- of verwer
ken.
Zoals in heel Nederland is ook
in Leiden het materiaal lang en
veel toegepast in de bouw. Pro
bleem volgens de Leidse milieu
ambtenaar A.A. van den Berg is
dat onduidelijk is waar het as
best precies zit. „Waarschijnlijk
Volop asbest
Ook directeur Hopman van het
aannemersbedrijf Huurman is
ervan overtuigd dat bij de bouw
van 'de stad Leiden' volop as
best is gebruikt. „Bij renovatie
en sloop vinden we het heel
vaak. Oude plafonds en binnen
wanden zijn bijna altijd asbest
houdend". Alle medewerkers
van het bedrijf hebben beveili
gende spullen bij zich en zijn
getraind op het herkennen van
asbest.
De woningbouwverenigingen
kijken op dit moment in eigen
huis waar asbest is verwerkt.
Ook voor hen is het probleem
niet nieuw. Onlangs zag vereni
ging De Goede Woning zich ge
noodzaakt extra maatregelen te
treffen voor de riolering in de
Churchilllaan. Deze bleek as
besthoudend. De buis is met
koper omgeven, en voor de rio
lering is een nieuwe buis aange
legd. Asbest is sterk kankerver
wekkend, maar kan alleen
kwaad als het beschadigd is. Zo
lang het verwerkte asbest on
aangetast blijft, levert het geen
gevaar op. Bij de sloop van een
'asbesthoudend' pand moeten
wel extra veiligheidsmaatrege
len worden genomen.
Onlangs werd duidelijk dat de
asbestisoiatie van de stoomlei-
dingen onder het AZL op som
mige plaatsen is beschadigd.
Het ziekenhuis heeft direct vei
ligheidsmaatregelen getroffen
en studeert op verdere acties.
Het Elisabeth-ziekenhuis en
Diaconessenhuis hebben in het
verleden al stukken asbest ver
wijderd. Zo waren bij het Elisa
beth-ziekenhuis onderdelen
van verschillende installaties
met asbest geïsoleerd. Deze de
len zijn in het verleden verwij
derd. Volgens een woordvoer
der is het beleid om het asbest
dat nog wordt ontdekt, meteen
weg te laten halen. Volgens een
woordvoerster van het Diaco
nessenhuis is vorig jaar tijdens
de verbouwing van de keukens
en de nieuwbouw van de ener
giecentrale, asbest weggehaald.
Op plaatsen die niet direct toe
gankelijk zijn, zoals buizen die
in de grond en plaffond liggen,
wordt het asbest pas opgeruimd
wanneer die voor verbouwing
moet worden opengebroken.
Uitspraak over
reageerbuis
bevruchting
over een week
De Haagse rechtbank zal op
z'n vroegst over een week be
slissen of het Centrum voor
Geboorteregeling aan het Ra
penburg in Leiden terecht
een verbod opgelegd heeft
gekregen voor reageerbuis
bevruchting. Lopende zaken
mag de kliniek afhandelen.
Men mag echter geen nieu
we bevruchtingen doen.
Het ministerie van WVC had
de inspectie voor de volksge
zondheid gevraagd om straf
vervolging uit te lokken. Dit,
omdat de Leidse kliniek geen
erkenning heeft als centrum
voor reageerbuisbevruchting.
Die is toegekend aan het
Academisch Ziekenhuis Lei
den.
Mr. Utermark, de advocaat
van het Centrum voor Ge
boorteregeling, vroeg zich af
de reageerbuisbevruchting
van het ene op het andere
moment kan worden verbo
den. De kliniek doet dit al ze
ven jaar en de resultaten zijn
Trein vertraging
De treinenloop tussen Leiden
en Utrecht is praktisch de gehe
le ochtend ontregeld geweest.
De oorzaak was een stroomsto
ring, die zich vanmorgen om
streeks zeven uur in de buurt
van Bodegraven voordeed. De
vertragingen liepen soms op tot
meer dan een half uur.
Een thuisbankier belt dan even
06-0400 voor de folder.
Postbank is niet alleen
Zo makkelijk gaat dat bij de
Postbank. U belt even 06-0400.
En u krijgt een folder met
aanvraagformulier over de persoon
lijke lening of over het doorlopend
krediet thuisgestuurd.
U leest op uw gemak de
folder door.
En u bent ook nog eens voor
delig uit. Want de Postbank hanteert
rentetarieven die tot de laagste van
Nederland behoren.
U leent namelijk
I gewoon thuis. Met alle
privacy van dien.
En u vult, wanneer
f. het u uitkomt, het aan-
1 vraagformulier in. Dat u
daarna op de bus doet.
En dan is het ook
V nog eens onbezorgd
I lenen bij de Postbank.
Want de Postbank
1 P*ji 's n'et voor niets een
1 van de grootste lecninstel-
I lingen van Nederland.
Een leeninstelling
I met heldere informatie
I en een vlotte afhandeling.
En met extra's als
het boetevrij vervroegd aflossen van
de lening en kwijtschelding van de
schuld na overlijden.
Met andere woorden: als u de
makkelijkste weg kiest, kiest u voor
de beste. POSTBANK
Medewerkers van het
Instituut voor Verou-
derings- en Vaatziek
ten zijn een jaar bezig
geweest met het in
richten van het ge
bouw aan de Zemike-
dreef dat vanmorgen
door koningin Beatrix
is geopend.
FOTO ARCHIEFFOTO
Vervolg van voorpagina
LEIDEN
„Nederland telt 700 mensen die
ouder zijn dan honderd jaar, in
1950 waren dat er nooit meer
dan 20. De groep 85-plussers is
belangrijk, omdat die groep vrij
wel altijd een zekere mate van
medische zorg, verpleging of
hulp nodig heeft". Dit zei prof.
D. Knook, directeur van het
nieuwe Instituut voor Veroude-
rings en Vaatziekten Onder
zoek, vanochtend bij de ope
ning van het nieuwe laborato
rium in Leiden.
Knook rekende voor dat de
ziektekosten per persoon oplo
pen van 2000 gulden per jaar
voor 50-60 jarigen tot 15.000
gulden voor 85-plussers. „Ons
instituut richt zich op de be
langrijkste ziekten die aan die
kosten ten grondslag liggen",
aldus de directeur.
Door het grotendeels wegvallen
van de acute infectieziekten die
tot het begin van deze eeuw
voornamelijk de levensduur be
paalden, worden mensen steeds
ouder. „Helaas gaat dit niet sa
men met een verlenging van dat
deel van het leven dat men in
gezondheid doorbrengt," aldus
Knook.
Hij schetst wat Nederland de
komende tientallen jaren op dit
punt te wachten staat. Het aan
tal 65-plussers, die nu al 10 pro
cent van de bevolking uitma
ken, zal de komende dertig tot
veertig jaar stijgen tot bijna 20
procent. De groep hoogbejaar
den groeit echter het snelst.
Momenteel telt Nederland al
400.000 mensen die ouder zijn
dan tachtig jaar. Knook ver
wacht dat de bevolking over
vijftig jaar een miljoen van deze
hoogbejaarden telt.
Gezien de toenemende ernst
van deze ontwikkeling voor de
samenleving acht Knook het
noodzakelijk dat meer inzicht
wordt verkregen in het ont
staan, de preventie en behande
ling van ziektebeelden die met
het ouder worden samenhan
gen. Grote nadruk legt hij op
het voorkómen van langdurige
aandoeningen die dikwijls al op
betrekkelijk jonge leeftijd, veer
tig vijftig jaar, beginnen. Be
handeling daarvan in de begin
periode en aanpassing van de
levensgewoonten kan op latere
leeftijd veel leed en kosten be
sparen.
„Het medisch wetenschappe
lijk onderzoek, dat aanvankelijk
vooral gericht was op het voor
kómen van vroegtijdige sterfte,
richt zich thans in toenemende
mate op preventie van ziekten
op oudere leeftijd. We streven
ernaar dat de mens zo gezond
mogelijk oud kan worden", al
dus Knook.
Hoog op de lijst van veroude-
ringsziekten waar het instituut
de komende jaren aandacht aan
schenkt, staan aandoeningen
als dementie, hart- en vaatziek
ten, diabetes en aandoening
van het bewegingsapparaat be
treffende botten en gewrichten,
zoals reuma.
N WESTERLAKEN
De Leidse universiteit krijgt het penvoer
derschap van de Nederlandse Onderzoek
school voor Astronomie (NOVA), de zoge
naamde Sterrenkundeschool. De grootte
van de vakgroep in Leiden was voor astro
nomen uit Groningen, Utrecht en Amster
dam uiteindelijk doorslaggevend ermee in
te stemmen, dat die school in Leiden wordt
gevestigd. De verwachting is dat het College
van Bestuur daartoe nog dit vooijaar een
verzoek indient bij de Koninklijke Neder
landse Academie voor Wetenschappen.
De universiteiten van Leiden en Amster
dam betwistten elkaar het leiderschap van
de school. Beide eisten het penvoerder
schap op. Zowel Leiden als Amsterdam wil
de zijn naam als briefhoofd. De astronomen
kozen na lang praten voor Leiden.
Eenvoudig ging dat niet, zegt dr. F.P. Is
raël, secretaris van de vakgroep. „We heb
ben verzekerd dat we waardering hebben
voor het werk dat met name in Amsterdam
en Utrecht wordt gedaan en dat we dat blij
ven ondersteunen. Daar was men ongerust
over. Die ongerustheid hebben we kunnen
wegnemen."
Maar hèt argument dat de doorslag gaf
was het feit dat in Leiden meer dan veertig
procent van de landelijke promoties plaats
heeft. En daar draait het om. De kwaliteit
van het werk dat de vakgroepen afleveren is
niet aan de orde geweest. Leiden liet al eer
der weten dat het niveau daarvan op een
hoog peil staat.
Prof. Dciems over inkrimping personeel medische faculteit:
Thuisbankieren doe je met de Postbank.
LEIDEN JAN WESTERLAKEN
Arbeidsplaatsen opheffen,
waardoor de faculteit genees
kunde uiteenvalt, gebeurt onder
geen beding. Maar er moet hoe
dan ook worden bezuinigd. Het
budget, waarvan het personeel
wordt betaald, wordt al jaren
overschreden. Zodoende kun
nen bepaalde zaken niet wor
den gestimuleerd. „Want je
hebt in feite een schuld van vier
miljoen gulden", aldus prof.dr.
W.Th. Daems, decaan van de
medische faculteit van de Leid
se universiteit.
Eenvoudig wordt het niet, voor
spelt prof. Daems. Maar de
knoop wordt nu wel definitief
doorgehakt. Alleen op die ma
nier kan de faculteit haar doel
nastreven. Om dat te bereiken
moet de faculteit tussen de vijf
tig en zestig arbeidsplaatsen op
heffen: tien tot twintig weten
schappelijk en de rest onder
steunend personeel (analisten,
technici, administratief perso
neel). Gedwongen ontslagen
vallen er niet, benadrukt de de
caan.
Als leidraad hanteert de facul
teit het plan 'lokaal profiel 1992'
waarin het zwaartepunt komt te
liggen op de immunologie, af
weer en transplantatie, hemato
logie (onderzoek bloed, been
merg en lymfeklieren), genetica
en oncologie (kanker). De facul
teit wil greep hebben op wat er
aan onderzoek gebeurt, zegt
prof. Daems. „Daarin willen we
vrijheid van beweging hebben
en niet star zijn. Maar het moet
wel binnen dat 'lokaal profiel'
passen. Gevolg daarvan is dat
onderzoek wordt beperkt."
De decaan weet nu al dat het
een moeilijk proces wordt. De
Prof. Daems: „We kijken naar elke vacature en stellen ons de vraag
welke consequenties het opheffen ervan heeft"
FOTO ARCHIEFFOTO
faculteit, vertelt hij, heeft inclu- quenties het opheffen ervan
sief gesubsidieerde plekken heeft. De patiëntenzorg heeft
1150 arbeidsplaatsen. „We kij- ermee te maken, maar ook het
ken naar elke vacature en stel- onderwijs. Ik verwacht dat we er
len ons de vraag welke conse- zeker tot januari mee bezig zijn.
De afweging moet heel zorgvul
dig zijn."
Die zorgvuldigheid noemt de
decaan van groter belang dan
een snelle uitvoering van het
plan. Er mag, zegt hij, niet on
verstandig worden gehandeld.
„Inderdaad, de faculteit wordt
kleiner. Haar profiel wordt
scherp toegesneden. Het is no
dig om bij te blijven in de we
tenschap. Hoe vervelend het al
lemaal ook is, maar we moeten
keuzes maken. Anders kun je
geen beleid voeren. Om beleid
te voeren heb je geld nodig.
Daarom moeten we van die
budgetoverschrijding van vier
miljoen af. Het moment is aan
gebroken dat we niet anders
kunnen. Grijp je nu niet in, dan
loop je de kans straks dat er
straks aan hoogwaardig onder
zoek moet worden geknab
beld."
Over de mogelijke invloed
van de bezuinigingen op het
onderwijs stelt Daems, dat het
onderwijs moet concurreren
met het onderzoek. Als er hoog
wordt gescoord in het onder
zoek is de bijdrage aan het on
derwijs meestal op een lager ni
veau. Bij bezuinigingen kan dat
nadelig uitwerken in het onder
wijs. „Een wetenschapper die
tot de top behoort scoort wél
met onderzoek, maar niét met
onderwijs. Ik ben er voorstan
der van dat ook naar een carriè
re in het onderwijs moet wor
den gestreefd. Misschien moe
ten er zelfs onderwijs-hooglera-
ren komen. Een carrière die bij
ons niet bestaat. We moeten er
voor waken dat de bezuinigin
gen waarover we nu praten juist
het onderwijs treffen."
