Extra
De lelijkste badplaats
van de hele wereld
Peruaanse kinderen moeten goud zoeken tot zij erbij neervallen
Maandag 25 november 1991 Redactie: 023-150225 «JAN VAN DER NAT en FRANS VISSER* Vormgeving; ESTHER NYPEL5
27
Blackpool mist zo ongeveer alles...
Het is ontegenzeglijk de lelijkste bad
plaats ter wereld. In de straten over
heerst de geur van goedkoop vet. Aan
de boulevard gaan de oude, brokkelige
gevels uit de vorige eeuw verborgen
achter uitbouwsels van modem glas
vanwaaruit bejaarden en invaliden de
hele dag wezenloos naar de zee zitten
te staren. Een zee die zo vervuild is dat
alleen de meest roekelozen er nog hun
sokken in wassen.
BLACKPOOL CEES VAN ZWEEDEN
CORRESPONDENT
Het Britse Blackpool heeft geen middel
eeuwse ommuurde binnenstad, zoals Du-
brovnik. Het heeft geen cultuurschatten,
zoals Rimini. Het heeft zelfs geen zon, zoals
Benidorm. Blackpool is een fantasieloos
oord in een verarmde en afgelegen uithoek
van Noordwest-Engeland, waar de regen
een goed deel van het jaar het landschap
geselt
Toch is Blackpool de grootste badplaats van
Europa. Het trekt meer toeristen dan Grie
kenland met al zijn zonovergoten eilanden.
Het heeft 120.000 hotelbedden - meer dan
heel Portugal. Het bezit een pretpark dat na
het Vaticaan de grootste toeristische attrac
tie in Europa is. En het aantal gokautoma
ten is er groter dan in Las Vegas.
Terwijl alle andere Britse badplaatsen de
cennia geleden in verval raakten, bleven in
Blackpool de bomen tot in de hemel groei
en. In het trotse Brighton aan de warme
zuidkust moest een van de twee pieren we
gens gebrek aan toeristen gesloten worden.
In het koude en regenrijke Blackpool aan de
Ierse Zee floreren er nu drie. Zelfs de op
komst van Spanje als goedkoop vakantie
land kon de Noordengelse stad niet deren -
de afgelopen tien jaar nam het aantal be
zoekers met een miljoen (per jaar) toe. En
de toekomst brengt meer van hetzelfde:
vanaf volgend jaar april zal het mogelijk zijn
rechtstreeks van Schiphol naar Blackpool
Airport te vliegen.
De vraag is alleen: waarom zou iemand dat
doen?
Het is niet zozeer de zee die de toeristen in
dichte drommen naar Blackpool lokt. Som
mige badplaatsen stoten toeristen af omdat
het weer te slecht is, andere omdat de zee
te vies is. Blackpool heeft het zo geregeld
dat zowel het klimaat als de kwaliteit van
het zeewater er slecht is. Een schone zee
onder een blauwe hemel zou rampspoed
over Blackpool brengen. „Stel je voor dat ie
dereen in het water ging liggen", zegt de ei
genaar van een fried chicken-zaakje vol af
schuw. „Wij moeten ook èrgens van leven."
De zee, die zich in Blackpool in de gedaante
van slecht gezuiverd rioolwater aan de be
zoeker presenteert, heeft als functie eventu
ele strandgasten te verjagen. Voor enkele
uren duldt de zee de toeristen nog op het
strand maar dan begint zij onweerstaan
baar te wassen. De strandgasten worden te
ruggeworpen op de betonnen zeewering
die metershoog uit het zand oprijst.
Staande met hun rug tegen het beton lijken
zij verpletterd te zullen worden door de op
komende golven maar dan blijken in de
muur trappen te zitten waarover de toeris
ten nog juist aan de schuimende, bruinige
substantie kunnen ontkomen. Bij vloed
heeft Blackpool geen strand.
„De zee drijft de toeristen letterlijk het
strand af en bij ons naar binnen", glimlacht
John Brown voldaan. Als functionaris van
First Leisure oefent Brown toezicht uit op
de North Pier, die in 1863 werd gebouwd
om de welgestelden de gelegenheid te bie
den over zee te lopen zonder nat te worden.
Nu, bijna 130 jaar later, is de 400 meter lan
ge North Pier het domein van de werkende
klasse van Noord-Engeland en Schotland.
Er zijn twee hallen met fruitmachines en
ander goedkoop vermaak, er is een kas
waarin men tegen betaling van een pond
(3,30 gulden) van eventuele zonnestralen
kan genieten, er is een theater en er is een
schoonheidswedstrijd voor baby's. En uiter
aard is er de altoos afgeladen bar waar de
jeugd samendromt.
Coke en bier
Met de North Pier vestigde Blackpool in de
vorige eeuw zijn reputatie als badplaats.
Nog altijd levert de pier zijn eigenaar, First
Leisure, jaarlijks drie miljoen pond (tien
miljoen gulden) op. Maar de North Pier is al
lang niet meer de enige plek waar de toerist
zijn geld kwijt kan. Langs de boulevard kan
hij zich over een afstand van ruim tien kilo
meter 'original hamburgers' aanschaffen,
alsmede hot dogs, donuts en patat en deze
wegspoelen met coke en bier. Blackpool
heeft de hoogste bierconsumptie per hoofd
van heel Engeland.
De boulevard is zó lang dat het stadsbe
stuur een tramspoor heeft aangelegd om de
toeristen tussen de verschillende attracties
op en neer te kunnen rijden, hoewel voor
dit doel ook paarderijtuigen beschikbaar
zijn. De tram stopt bij plekken als 'Pleasure
Beach' en 'Sand Castle', en moet ook de
enige ter wereld zijn met 'MacDonalds' als
officiële halte.
Hoewel vele toeristen gewoon dagjesmen
sen zijn, heeft de helft na een dag de smaak
pas goed te pakken. De blijvers kunnen dan
kiezen uit 3.500 hotels, die in prijs variëren
van 5,5 pond (18 gulden) tot 90 pond (300
gulden) per nacht. Vele hotelletjes zijn blij
kens de neon-reclames zelfs uitgerust met
'faciliteiten om thee te zetten' (een thee
pot).
Omdat de zee toch te smerig en te koud is,
valt het hoogseizoen in Blackpool later.
„Wij krijgen de meeste toeristen tussen
eind september en begin november", zegt
onder-directeur John Hall van het toeris
tenbureau. „In die periode ontsteken wij de
verlichting".
Dikke buiken
De 'Illuminations' (verlichting) is een be
grip dat sinds 1879 met Blackpool in ver
band wordt gebracht. In dat jaar was Black
pool de eerste Engelse stad na Londen die
elektrisch verlicht werd. Sindsdien is het
licht er nooit meer uitgegaan. Tegenwoor
dig wordt de boulevard verlicht door een
half miljoen gekleurde lampen die figuren
vormen uit Disneyland en samen met de ki
lometers neon-reclames elke avond hon
derdduizend mensen de straat oplokken.
Als de lampen aangaan, verschijnen de au
to's met open dak op de boulevard en
wordt het trottoir getransformeerd in een
optocht van hamburgers consumerende, in
jogging-pakken gehulde, veelal dikbuikige
vakantiegangers.
„Het is de gemeente die de kosten van de
verlichting, 1,5 miljoen pond (5 miljoen gul
den) per jaar, draagt", zegt John Hall
enigszins zuur. „De zakenwereld strijkf het
geld op dat de toeristen, onder meer aange
lokt door die verlichting, uitgeven."
Daarbij gaat het niet om kinderachtige be
dragen. Samen besteden de vakantiegan
gers jaarlijks zo'n 435 miljoen pond (bijna
anderhalf miljard gulden). Voor de kinderen
is er het pretpark Pleasure Beach, dat meer
attracties heeft dan enig ander in Europa.
Voor de ouderen zijn er vier theaters, waar
onder het grootste van Engeland (2.900 zit
plaatsen). En voor de jongeren zijn er 45
nachtclubs en een veelvoud aan pubs.
Pleasure Beach is zo bizar dat Arabische fa
milies zich in hun privé-vliegtuigen laten
overvliegen om er de dag door te brengen.
„We hebben vorig jaar 2.000 bezoekers uit
het Midden-Oosten gehad", zegt Helen
O'Neil, die de public relations van het pret
park verzorgt. Eén Arabier zag kans op een
enkele dag 10.000 pond (33.000 gulden) uit
te geven. Een ander wilde een complete at
tractie kopen en mee naar huis nemen".
Om met de tijd mee te gaan wil Pleasure
Beach deze winter een achtbaan aanleggen
die ruim 60 meter hoog is en waarvan de
treintjes een snelheid bereiken van 136 kilo
meter per uur. „Dit is het soort attractie dat
ze in Disneyland nooit zouden bouwen",
glundert directeur Geoffrey Thompson.
In tegenstelling tot de Zuidengelse bad
plaatsen, waar de vergane glorie van af
druipt, straalt Blackpool leven uit. First Lei
sure investeert dit en volgend jaar zeven
miljoen pond (23 miljoen gulden) in de
North Pier en voor de Blackpool Tower is
het dubbele uitgetrokken.
Kitsch
Van alle monumenten van massatoerisme
is de Tower wel het meest kenmerkend
voor Blackpool. Weinig andere steden zou
den in deze tijd nog te koop lopen met een
stalen bouwsel dat een duplicaat is van de
Parijse Eiffeltoren. Pogingen honderd jaar
geleden om er in Londen een te bouwen
faalden en de 'Eiffeltoren' van Liverpool
werd in 1921 ontmanteld. Maar Blackpool
laat zich volgadme voorstaan op zijn Tower.
Voor de liften, die de vakantiegangers naar
de top brengen, vormer^ zich dagelijks rijen
van drie uur. Op het bovenste platform be
vindt zich een telefoon, zodat toeristen van
af de Tower naar huis kunnen bellen, en
vanaf volgend jaar komt er zelfs een brie
venbus. Maar de Tower is meer dan alleen
een kitscherige toren. Tussen de stalen po
ten bevindt zich een circus, daarboven een
ballroom in Victoriaanse bouwstijl en een
'kinder-jungle' voor de allerkleinsten. „Per
dag hebben we 10.000 tot 14.000 bezoe
kers", zegt Mary Killingbeck, marketing
manager van First Leisure. „Gemiddeld blij-
Maar terwijl de Tower en het Pleasure
Beach centra van vermaak zijn voor bejaar
den en gezinnen, wordt Blackpool's nachts
het domein van de jeugd. „Blackpool is de
enige badplaats in Engeland waar de ge
middelde toerist steeds jonger wordt", zegt
John Hall. „We zijn zelfs wat beducht voor
het imago dat de stad daardoor krijgt. Veel
mensen associëren jongeren met bier en
vandalisme."
Zwangere meisjes
Vooral in het weekeind zijn de honderden
pubs afgeladen vol. Voor het gigantische ca
fé op de North Pier beginnep zich zaterdag
middag al rijen te vormen. Als de pubs om
één uur 's nacht sluiten, twee uur later dan
in Londen, verplaatst het circus van meisjes
in minirok en hanige jongens zich naar de
nachtclubs en disco's. De grootste. Palace
aan de boulevard, kan volgens First leisure-
manager Kevin Sands 3.000 mensen her
bergen, maar is vaak toch nog te klein.
Wat zich na de nachtclub in de 3.500 hotels
afspeelt, laat zich niet moeilijk raden. Eén
op de veertien minderjarige meisjes raakt in
Blackpool zwanger. Dat is de hoogste score
in heel Engeland...
Aan arbeidsvoorwaarden en eerlijk loon hebben opzichters in Amazone-oerwoud geen boodschap
Veel kinderen die goudzoeker zijn geweest hebben thuis aanpassingsproblemen en gaan zwerven.
K MEJIA RUSCONI. IPS
Zo'n zesduizend kinderen werken in Peru
als slaaf in goudmijnen en op rivierbeddin
gen waar goudhoudend zand gezeefd
wordt. Diep in het Amazone-oerwoud wor
den jongens tussen de elf en achttien jaar
afgebeuld door opzichters die geen enkele
boodschap hebben aan arbeidsvoorwaar
den of zelfs maar aan een eerlijk loon voor
gedane arbeid.
In september kwamen deze praktijken aan
het licht, nadat clandestiene massagraven
waren ontdekt niet ver van de plaatsen
waar naar goud gezocht wordt. In de graven
werden de lijken aangetroffen van kinderen
en jongeren die bij de gouddelverij waren
omgekomen. Cecilia Torres, uitvoerend se
cretaris van de Organisatie voor de Rechten
van het Kind in de Inca-regio, bevestigt dat
de meeste kinderen het goudzoeken niet
overleven. Als ze er al in slagen om hun ou
derlijk huis te bereiken, zijn zij er slecht aan
toe door ziekte en emotionele uitputting.
Ook Jesus Guillen, lid van het onafhankelij
ke centrum Bartolome de las Casas, is op de
hoogte van het slavenbestaan van meer dan
zesduizend kinderen in de provincie Madre
de Dios, tegen de grens met Brazilië aan.
Hij legt uit dat ronselaars in Andes-steden
als Puno, Juliaca en Cuzco op straat contact
leggen met potentiele werknemertjes of
hun familieleden. Hen wordt mondeling
een overeenkomst aangeboden van negen
tig dagen werk, waarna zij uitbetaald zullen
krijgen. Een minderjarige zou daarmee
tweeeneenhalve dollar per dag verdienen.
Niets zwart-op-wit
Voor dat bedrag zijn veel jonge jongens be
reid hun huis hoog in de Andes te verlaten
en af te reizen naar de jungle. Alleen komen
zij er daar achter dat, omdat er niets zwart-
op-wit staat, de werkgevers wat betaling be
treft aan spontaan geheugenverlies li)den.
Ook andere algemene arbeidsvoorwaarden,
zoals een achturige werkdag, worden met
voeten getreden. Bovendien worden de kin
deren vaak geslagen en mishandeld.
„De kinderen die er in slagen te ontkomen,
hebben thuis allemaal aanpassingsproble
men. De meeste kinderen die in de straten
van Cuzco leven, zijn goudzoeker geweest
in Madre de Dios", legt Torres uit. Volgens
haar hebben veel van deze kinderen onge
lukken gehad als gevolg van oververmoeid
heid en bloedarmoede. Geen van hen wordt
bovendien ingeënt tegen tetanus en gele
koorts, ziekten die in het vochtige regen
woud veel voorkomen in tegenstelling tot
het hooggebergte waar de jongens vandaan
komen.
Dus is het niet vreemd dat veel jonge arbei
ders hun ouderlijk huis niet meer terugzien.
Degenen die in de rivier verdrinken of aan
een ziekte, vermoeidheid of mishandeling
bezwijken, eindigen in haastig gegraven
kuilen in het oerwoud. Afgevaardigde Julio
Castro geeft toe dat er verscheidene gehei
me begraafplaatsen in de buurt van de ri
vier Madre de Dios zijn aangetroffen.
Vorige maand hebben de autoriteiten van
Huepetue, een geisoleerd district in de pro
vincie Madre de Dios, een aanklacht inge
diend bij het openbaar ministerie tegen de
goudzoekerspraktijken. Desalniettemin
maakte het hoofd van het openbaar minis
terie, Hugo Concha, na een bezoek aan
Huepetue, een akte op waarin hij het be
staan van de massagraven ontkende en de
onmenselijke behandeling van de jongens
bij het goudwassen van de hand wees.
Daardoor werd het dossier van de aan
klacht gesloten.
Getuigenissen van de jongens zelf laten
echter geen twijfel over de omstandigheden
bestaan Zo vertelt Ale\ Ine (IS) dat hij
vanaf vijf uur 's ochtends tot zes uur 's
avonds moest werken: een werkdag van
dertien uur. Een jongen uit Cuzco zegt dat
hij op straat met zijn moeder werk aange
boden kreeg door enkele ronselaars, die
hem voor drie maanden een „contract
aanboden op voorwaarde dat hij pas aan
het eind van de arbeidstermijn uitbetaald
zou krijgen. Hij heeft alleen geld gekregen
voor de heenreis, en van de paar jaar dat hij
er werkt, schat hij al anderhalf jaar geen
loon meer te hebben ontvangen. Hij maakt
zich ook grote zorgen over zijn moeder.
Volgens de gemeenst hap is zij in maart ge
storven. Een terugreis naar huis kan-hij niet
betalen.
Soledad Cisneros, lid van de Jeugdcommis
sie van de Orde van Advocaten, beweert dat
minderjarigen tussen de dertien en achttien
jaar alleen werk mogen verrichten, wanneer
de rechter daarvoor toestemming heeft ver
leend. De wet waarin arbeid van minderja
rigen en vrouwen is vastgelegd, bepaalt dat
minderjarigen geen werk onder de grond
mogen verrichten, behalve met een speciale
volmacht van de arbeidsautoriteiten en met
steun van een medische verklaring dat het
werk niet schadelijk is voor de gezondheid
van de kinderen.
Crisis in landbouw
Guillen van het centrum Bartolome de las
Casas vertelt dat het hele drama in 1970 be
gon. toen in hel gebied goud was gevonden
en goudzoekers en geldwolven naar het ge
bied toestroomden Tegelijkertijd ontstond
de crisis in de landbouw in de Andes di
nog steeds voortduurt. „Daardoor zijn hel
dorpen vanaf de hooglanden naar het oe
woud getrokken op zoek t
Guillen. Tc
eens dat men eei
opzetten die kinde
moet bevrijden er
vandaan komen r
van die plaatsen
t taai Mui rei)i
Guillen zijn het erove
reddingsbrigade moe
*en die als slaven werke
naar het dorp waar z.
noet terugbrengen. wv
