Leiden DE V en D wil niet op monumentenlij st 'Na hard malen moet ik gaan timmereny Wellicht integratie AZL en Sole Mio TIJD VAN TOEN Dinsdag 19 november 1991 Redactie: 071-161400 Eindredactie: NIEK FAAS* Vormgeving: SIMON DE GRAAF Deel verbouwing op de tocht De warenhuisketen Vroom en Dreesmann dreigt de in grijpende verbouwing van de Leidse vestiging te herzien, als de panden aan de Aalmarkt en de Breestraat op de monumentenlijst komen. „Het is niet zo dat de hele ver bouwing op de tocht komt te staan, maar wel gaan wij bepaalde zaken heroverwegen, zoals bijvoorbeeld de toe gangsdeuren", zegt woordvoerder Van Bakkum. Het gaat niet goed met de Nederlandse molens. Voor de bemaling van de polders zijn ze meestal niet meer no dig. Dat gebeurt vaak al decennia lang door elektrische gemalen. Sindsdien staan de molens alleen nog maar mooi te zijn. En wie wil er geld steken In iets dat alleen maar mooi is? De Rijnlandse molenstichting heeft 45 molens. Tweederde daarvan wacht op restauratie. De provincie Zuid-Holland stelde daar onlangs 700.000 gulden voor beschikbaar, maar dat is bij lange na niet genoeg. De komende weken op zaterdag in deze krant verha len over molens in de regio die er slecht bij staan. Van daag de derde aflevering. Over de Groenendijkse molen in Hazerswoude. Eerdere afleveringen verschenen op 2 en 11 november. De Groenendijkse molen in Hazerswoude. •foto ben de bruyn LEIDEN* De gemeente Leiden heeft on langs besloten om de panden tot monument te verklaren, een beslissing waartegen V en D af gelopen vrijdag protesteerde bij de commissie beroep en be zwaar. „Het gevolg is aat V en D niet meer flexibel is in haar ge bruik van het onroerend goed en niet meer kan inspelen op noodzakelijk geachte wijzigin gen in het onroerend goed", schrijft V en D in een brief aan het college van B en W. Onlangs kondigde V en D het Leidse warenhuis voor miljoe nen guldens te verbouwen naar het voorbeeld van de Amstel- veense vestiging, die als zeer modem te boek staat. Daarbij wil het warenhuisconcern de handen vrijhouden. „Als wij op de lijst komen moeten wij voor allerlei wijzigingen steeds over leggen met de monumenten commissie", zegt Van Bakkum. Commotie Wethouder T. Rij (ruimtelijke ordening) begrijpt de commotie niet zo goed: „De houding van V en D verbaast me nogal. De plaatsing op de monumenten lijst van het pand geldt alleen de gevel. Dat betekent dat verbou wingen binnen in het pand he lemaal niet zijn uitgesloten. We hebben daarover ook al eerder contact met V en D gehad maar als het nodig is moeten we dat nog eens duidelijk maken". In de brief schrijft V en D ook: „De stedebouwkundige en ar- chitektonische randvoorwaar den voor dit deel van de bin nenstad kunnen voldoende waarborg bieden, dat na sloop een nieuwe invulling van hoge architektonische kwaliteit komt". Volgens Van Bakkum betekent dat niet dat de panden gesloopt worden: „Wij bedoelen dat wij de zaak ingrijpend kun nen verbouwen terwijl het ge bouw aan de buitenkant zijn karakteristieke uiterlijk blijft be houden". MOLENS IN RIJNLAND HAZERSWOUDE RUNDUK RUUD SEP „Het is zeker niet de slechtste molen van de stichting. Maar er is toch wel het een en ander verrot. Sommige balken kun je zo uitlepelen en er groeien pad- destolen". De staat waarin de molen ver keert is niet de grootste zorg van Justin Siebert, de 21-jarige molenaar van de Groenendijkse molen. De verlaging van het polderpeil per 1 januari is voor hem een groter probleem. ,,'s Winters staat het water hictr sowieso twintig centimeter la ger dan in de zomer. Maar in ja nuari wordt het peil nog eens tien centimeter verlaagd", weet Siebert te melden. Door de peil- verlaging komt de schroefpomp droog te staan en kan de molen alleen nog voor spek en bonen rondjes draaien. De Groenendijkse molen is een kleine wipmolen die in 1627 is neergezet om de polder Nieuw-Groenendijk droog te houden. De molen was in de loop der eeuwen steeds een zor genkindje voor het polderbe stuur. In de negentiende eeuw blijkt de molen drie maal gron dig gerestaureerd te zijn. In 1939-1940 is het buiten scheprad vervangen door een schroefpomp. Daarvoor moest onderin de molen een groot vliegwiel worden aangebracht. De vloer moest bijna een meter omhoog waardoor het molen huis zo laag werd dat de molen nu onbewoonbaar is. In 1957 werd buiten de molen een dieselmotor neergezet om de pomp aan te drijven. Het ar chief van de Rijnlandse molen- stichting meldt hierover „Er waren namelijk klachten dat de windmolen niet meer in staat was de polder behoorlijk droog te houden. Later bleek dat in de schroefpomp een baksteen was aangebracht waardoor dc wind molen het water niet vlug ge noeg kon uitmalen". Drie jaar na het plaatsen van de dieselmotor werd de molen buiten werking gesteld. In 1965 kocht de molenstichting de toen al behoorlijk vervallen mo len. De molen werd ingrijpend gerestaureerd. Sindsdien wor den op de molen aankomende molenaars opgeleid. Ook Sie bert heeft in net jaar dat hij op de Groenendijkse molen draait al twee leerlingen gehad die hun diploma als vrijwillig mole naar hebben gehaald. „Het is wel makkelijk als ie leerlingen hebt. Ik heb nogal last van mijn rug. Zij kunnen mooi het zware werk doen", aldus de molenaar. Siebert draait veel. Iedere za terdag en zondag stapt de Bent huizenaar op klompen rond bij de molen. „Ik maal niet te hard want dan moet ik weer gaan timmeren. Ook is de boezem- sloot ondiep en zijn de kades slecht. Ded duiker waardoor het water vanuit de sloot in de Rijn komt is klein. Wanneer ik te hard maal komen de boeren van de Rijndijk vragen of ik het wat rustiger aan wil doenj. Dan wordt het peil in de sloot zo hoog dat hun tuinen onderlo pen". Ministerie van WVC akkoord Carnavalsvereniging De Hutspotten heeft een nieuwe prins. Zaterdagavond werd tijdens het Prinsenbal in het Antoniusdubhuis Willem van Duivenbode geïnstalleerd als Prins Willem de Tweede. Hij wordt tijdens zijn bezigheden gedurende het Carnavalsfeest vergezeld door prinses Annemarie. Het duo volgt Prins Antonius de Eerste en zijn prinses Tineke op. >foto hielco kuipers Katwijk in vroeger eeuwen. Katwijkers hadden 'een golf over hun hoofd genad'. foto gemeentelijke archiefdienst Hondenhangers, Glippers, Beulenpikkers en Uien Leidenaars mishandeld in Noordwijk NOORDWUK Twee Leidenaars van 23 en 26 jaar oud zijn gisteravond op het Pallasplein in Noord- wijk om nog onbekende re denen zwaar mishandeld. De twee verklaarden door zes mannen tegen de grond te zijn gesmeten en vervolgens tegen het hoofd en lichaam te zijn getrapt. Voordat de slachtoffers aangifte kwamen doen, zijn zij naar het Academisch Zie kenhuis gegaan om hun wonden te laten behandelen. De 23-jarige was behoorlijk gewond aan het hoofd en moest zijn oor laten hechten; de andere Leidenaar liep kneuzingen aan gezicht en armen op bij de knokpartij. De politie stelt een onder zoek in naar de toedracht en de daders van de mishande ling. Ukent ze misschien nog wel, de verha len van oudere fa milieleden en vrienden over de naijver tussen steden en dorpen in vroeger jaren. Complete vechtpartijen konden ontstaan als bijvoorbeeld jonge mensen de moed hadden de kermis in een naburig dorp te bezoeken. Verkering krijgen in een ander dorp was beslist af te raden, de jongemannen in zo'n dorp von den dat vreemdelingen van 'on ze meisjes' moesten afblijven. Deze naijver is zeker in het wes ten van ons land zo goed als verdwenen. Niet helemaal, maar de scherpe kantjes zijn er wel af. Hoewel, je zal als Kat- wijkse iongen maar gaan voet ballen oij Rijnsburgse Boys. Een pak slaag is niet meer van deze tijd, maar je moet je wel wape nen tegen plagen en treiteren. Bij de vroegere naijver hoorde het elkaar uitschelden. Iemand uit een ander dorp 'deugde' niet. Door het gebruik van scheld- en spotnamen probeer de men elkaar in een echte of vermeende zwakke plek te ra ken. Veel van deze spotnamen zijn in onze tijd in onbruik geraakt en in de meeste gevallen verge ten. Toch wel een beetje jam mer. soms vertellen ze iets over de geschiedenis van een dorp, vaak getuigen ze van een wat ruw soort humor. In het ver spreidingsgebied van onze krant is misschien tussen Kat wijk en Rijnsburg nog iets van de vroegere naijver terug te vin den. Katwijkers noemden hun buren Blauwkousen of Uien. Rijnsburgers beweerden dat de inwoners van Katwijk een 'golf over hun hoofd hadden gehad'. De betekenis van deze uitdruk king was: ze hebben ze wel alle vijf, maar niet op een rijtje. Nogal onschuldig allemaal, maar vaak waren de spotnamen wat ruwer en scherper. Hanenslager De bewoners van Aarlander- veen werden Hanenslagers ge noemd. Een in vroeger jaren ge liefd tijdverdrijf in dit dorp, waarbij in spelvorm een leven de haan met knuppels werd doodgeslagen. Aarlanderveen was geen uitzondering, tot in de vorige eeuw waren dieren in ons land met regelmaat het slachtoffer van kermisattracties. Dat de inwoners van Boskoop en Waddinxveen ook het een en ander op elkaar hadden aan te merken zal niemand verbazen. Tenslotte grenzen deze dorpen aan elkaar. Waddinxveners wis ten het zeker, Boskopers waren Krooseters. De Boskoper kwe kers gebruikten onder andere kroos als bemesting van de grond. Vandaar. De inwoners van Koudekerk werden kraaien genoemd. Het ontstaan van deze spotnaam is niet helemaal duidelijk. In het wapen van deze plaats kwamen drie ade laars voor. Maar ja, wie wist in vroeger tijd wat voor vogels adelaars waren. Zwarte vogels heetten in dit dorpje aan de Rijn kraaien en een Koudekerker was dus een kraai. Dat de inwoners van Oegstgeest niet deugden was algemeen be kend. Klokkenverzuipers was de spotnaam voor deze mensen. Heel lang geleden werd een aantal Oegstgeester notabelen op pad gestuurd naar een ver oord om klokken te kopen. Rei zen maakt dorstig en onderweg maakten de deftige heren het geld dat bestemd was voor de klokken op aan drank. Daarom: Klokkenverzuipers. Ook de verhouding tussen Rijnsburgers en Valkenburgers was niet hartelijk. Om eerlijk te zijn, Rijnsburg keek een beetje neer op het kleinere Valken burg. Dat dorp had niet eens een behoorlijke toren, alleen tot de meidagen van 1940 een klein houten kerktorentje. Als er slecht weer op komst was, trei terden Rijnsburgers de inwo ners van de buurgemeente met de vraag: "Moeten jullie de to ren niet binnenhalen"? Volgens Valkenburgers was Rijnsburg LADEN Het ministerie van WVC heeft zich achter het ziekenhuisplan voor de regio Zuid-Holland noord geschaard. Het Acade misch Ziekenhuis Leiden en So le Mio, de reumakliniek in Noordwijk, moeten komen tot een zeer nauwe samenwerking. Zelfs integratie moet worden nagestreefd. Het Diaconessenhuis in Leiden en het Rijnland-ziekenhuis (voormalig St. Elisabeth) in Lei derdorp en Alphen aan den Rijn (voormalig Rijnoord) moeten nauwe banden aanknopen. Het ziekenhuis Rijnoord heeft, op voorstel van de provincie, bed den gesloten. Zodra de nieuw bouw van het academisch zie kenhuis klaar is, heeft ook het een heel typische gemeente. Op de toren van dit tuindersdorp zou men uit zuinigheid gras hebben laten groeien als voed sel voor een aantal geiten. De Rijnsburgse vraag werd dan ook beantwoord met een weder vraag: Hebben jullie de geit al binnen gehaald"?. Kletskoppen Over en weer werd ook de naam Nazareners gebruikt. Dit op grond van de Bijbelse vraag: kan uit Nazareth iets goeds komen? Inwoners van Warmond waren Beulingprikkers. In vroeger tij den probeerde elk gezin een varken vet te mesten. Na de slacht werden buren en vrien den uitgenodigd voor een feest maal. Tijdens dit maal werd ook de worst/beuling gekookt, tij dens het koken werd regelmatig in de beuling geprikt om het barsten van de worst te voorko- AZL minder bedden dan waar van nu sprake is. Woordvoerder Ketting van het AZL zegt dat er inderdaad naar volledige integratie met Sole Mio wordt gestreefd. Maar die integratie heeft zeker niet op korte termijn plaats, zegt hij. Mogelijk dat er iets tot stand wordt gebracht met de komst van het Medipark. Medisch-directeur Henning van het Diaconessenhuis zegt dat zijn ziekenhuis al lang sa menwerking heeft gezocht met Rijnland in Leiderdorp. Volgens hem hebben de ziekenhuizen zelf dat initiatief genomen en heeft de overheid dat nu in haar plan overgenomen. De gedach te die daar achter steekt: de kos ten drukken. men. Hoewel geen exclusieve bezigheid werden de inwoners van dat dorp Beulingprikkers genoemd. En Leiden? Droegen de inwo ners van de Leiden omringende dorpen de stad allemaal een goed hart toe? Integendeel, het aantal spotnamen voor Leide naars was bijzonder groot. De spotnaam Glippers is ook nu nog wel bekend, veel andere na men zijn in onbruik geraakt en vergeten. Wie kent nog de naam kletskoppen voor Leidenaars? Een weinig frisse naam, klets kop betekent een met zweren bedekt hoofd. Blauwmutsen. De Leidse wevers werkten thuis met een blauwe wollen muts op hun hoofd en opnieuw was een spotnaam ge boren. Leidenaars en honden was weer een apart hoofdstuk. De inwoners van de Sleutelstad werden ook hondengravers of hondenhangers genoemd. De eerste naam hadden de Leide naars te danken aan Willem de Bondt, schout van de stad. Toen de hond van deze schout stierf, liet De Bondt de hond plechtig begraven. Ook in de 17e eeuw een opzienbarende gebeurtenis. Zo opzienbarend, dat Vondel er een schimpdicht aan wijdde. Hondenhangers was een andere naam. In 1595 beet een hond in de stad een kind zo erg, dat het aan de verwondingen overleed. De hond werd voor de rechter gedaagd, veroordeeld en opge hangen. U ziet het, als je in vroeger eeu wen Leidenaars niet zo erg mocht, had je veel spotnamen tot je beschikking om je afkeer duidelijk te maken. En dan heb ben we het bijvoorbeeld nog niet eens gehad over Gaapstok ken (Lisse) en Aspotten (Sassen- heim). BRAM VERHOOG BURGERLIJKE STAND LEIDEN GEBOREN Gerardus Cornells Rudolf zn. van J.Q. de Jong en J.G.M. Warmer dam Mohammed zn. van M. Belaidi en F. Belaidi Conny dr. van D. Remmel- zwaal en A.E. van Duijn Fleur dr. van D. Hoek en M Berkhei) Lizet dr. van H.M. Wesselman en M Polders Chris tine Johanna dr. van L.H. Erkelensen F.I. S»ckinger Askin Gizem dr. van A. Er en K. Er Jip Jelie zn. van H Kep- pels en E.M. Kon Manon dr. van C.J. van Galen en M. Bemer Anouk Samer- mck Clasma dr. van J.B.G. de Siegte en T.H.M. Kochheim Gerardus Pieter Theodore Salomon zn. van A.T.P.G. van Engelenhoven en H.L.G J. Kenter Charlotte Beatrice dr. van i .e. Pimm en E.A. Pimm Clementine Mariêtte dr. van B.L.W. Boksen M.C.C. Langezaal Savannah Elisabeth Gezma Johanna dr. van P.J. Mink en S.E.G. Colpa Moham med zn. van A. El Bali en M. El Makhli Maria Magdalena Margaretha dr. van S.J. Jagersma en C.P.A. Netten Mandy dr van C.D. Haasnoot en S. Sneijders Pnscilla dr. van R.J. Zandbergen en H.J. de Vries Kevin zn. van C J. Kiootwi|k en W. van Leeuwen Fransina Simone dr. van A.A. de Jong en A. van Schie Christopher Antonius Johannes zn. van J. van der Werf en M.W.G. Weenink Jan Maurits Nicolas zn van A J. Elen en E. Clifford Kocq van Breugel Jamie dr. van J.D.P. Lindhout en A.M.V. Coleman Maxime dr. van W.J.L. Maas en M Bom Gawem Willem zn van H P Wag ner en E. van Zijp Ron zn. van W.G. de Mooi) en L. Houwaard Daan zn. van M.P. Hooymansen Ph T M. Weiienborg Mike Johannes zn. van A.M. van der Veer en A.A C. Bosman Michael zn. van D. de Mooi] en I. Tijsterman Milou dr. van J.A. Verra en R.M. van Krimpen Patrick zn. van J, van Delft en E.A.Y. Varkevisser Manon Lianne Renée dr. van J. de Boer en R.M. Lampo* Nikita Cornelia dr. van AMP van der Togt en A.M van den Berg Miranda dr van MEMMaijer Rosalie Femke dr. van R.J. Rus en A.M. van der Lelij Anne dr. van A. van Duivenvoorde en J. de Best Melame dr. van M.H.A. Henzing en A P. Voiwater Samantha dr. van F. Kiel en N.J. Jansen Jeroen zn. van P.J.M van Schie en M.J.A. van der Werf Theo- dorus Johannes zn van J.P.T. Trompert en C.J. Duivenvoorden Johannes Cor nelis zn. van J.P.T. Trompert en C.J. Duivenvoorden Merel Jacoba dr van J.P.T. Trompert en C.J. Duivenvoorden Merli|n dr van A. Schreuder en F. Hoog- ervegt Wouter Gabriêi Edmond zn. van W. Pen en H L.H.J M Aubert David Victoir zn. van D. Nieuwenburgen C.L.G. van den Hoed Esther Hyo Jung dr. van J.H. Kang en Y.M. Kim Benthe Merlijn Regan dr. van D. Lokhorst en C.M.M. Bomans Nanne Reinder zn. van R. Statema en H.A.G. Passchier Roy zn van J. van der Steen en J.E. van Rijn Casper Izaak zn. van F.J.J, van der Kooi) en J.M Vermeulen Anass zn. van H BaggaenR Jiiah Elisabeth dr van J. van den Oever en G.F. Paap Es- mee dr. van P Boom en D P. Ramakers Kevin zn van J Regeer en S Ruygrok Esther dr. van J.A.F. van der Zalm en C.J Verhoogt Keivin Marinus Hendrik Johannes zn. van J P.J Vmk en A A C Steenbergen Hinde Rozemarijn dr. van W.M. Kasten S.M.H. Ferkranus* Judith Margaretha Maria dr. van F.G.M, Keijzer en C.T.M. Veltman Victoria Theresia Isabella dr. van T.A. Stor en N.L.M. See- gers Feyzullah zn. van H. Yarim en L. Yarim* Thomas Olivier zn. van M.L. de la Rambeiie en W. Remeeus Jitske dr van M. Turenhout en C.J. van Veen Emma Elisabeth dr. van W. van den Eij- kel en E. Mijnster*Amy dr van R.P R Dros en J.J. Lammers Jilty dr. van R.P.R. Dros en J.J. Lammers Yvonne Margaretha dr. van H. Rotmensen en P.M. Zienkzee Roosie Danielle dr van E. van der Nat en I Winkelman Max Gerben zn. van E. van der Nat en L Win kelman Nellie dr. van A. Ottenhof en G. Kloos Ellen dr van J.P. Zuijderdum en J.H van der Plas Thomas zn van H R. Langemaaten W M. Rodenburg* Gerrit Johannes zn. van D. Schaap en H.J. van Klaveren Stephanie dr. van R, Woltmg en G. Zandvliet Anne-Fleur Sophie dr. van H.B.C. Verbiest en S.J. van Rheenen Folkert Ralph Johannes Petrus zn. van J.P. de Winter en D.H.C.M. Warmenhoven Jordi zn. van P.A. van der Boon en J.P. Peters Mat- thijs zn. van R.M van der Linden en D van Leeuwen Saskia Claire dr. van D.J. Neville en D Wesseiing Bo Carolina Margaretha dr. van A. van der Sluis en A. van Maarschaikerweerd Michelle Fredenka dr. van J Leeuwenburg en M.A.C. Janssens Glenn dr van P.W.K. van Weeren en I.H. Hubers Pieter Wil lem Everardus zn. van G.J. Lustig en C H. Riemersma David Samuel zn van Ph. van Hoven en S.I Akerboom Nick Joop zn. van J. Gard.en en J.H C. de Ja ger Jorinde dr, van D. Oudshoorn en E. Winkelman Laura Elisa dr van W.M. de Boer en A.E. Jongejan Dirk Jan zn van D. van Duijn en J. Haanstra Jory zn. van J.C. Toetenel en I.H van Reeuw- ijk Maria Johanna dr. van R E. van Woerden en M.J. van Es Anmek Dieu wertje dr van R B. Luimngen M.H. Slij per Amber Aimee dr. van J.H. van der Hulst en L R van Poecke Amber dr van A Bavelaar en W. Montanus Micky m. van J.P de Ruiter en A M.C van Duijn Giovanni Franklin Richard zn. van F F. Kemperen A.J C Bekker*Ni kola zn van Z. Sekutkoski en J van Hal Jon Petter Bierkreim zn van P P Fur néeen I B B. Fumée* Geert Jan zn van J G van der Wei en A Ouwersioot Hamza zn. van A Boudour en F Gha/ai Samantha Cassandra dr. van B C Sira Maico zn van G Slootweg en M C van den Berg Oscar zn van A Arroyo Gra- cia en A.A M Overdevest Floris Jan P.eter zn. van FJ. Sterk en D M.J van de Poll Naomi dr. van J. Nagtegaal en J.M. van Egmond*Remco zn. van A T Boom en M A.C. Hamers Hasan zn. van H. Kirtorun en H. Kirtorun Roose- manjne Albertiene dr. van A Heeneman en M.E. van Dijk*Constanten Maximiii- aan Christoffel zn van A C M Verhagen en L.E.H M. Walenkamp Pascalie Desirée dr. van W H.J M Duivenvoorden en G.B van Egmond Benjamin Pieter zn van P C. Schrader en M A. van den Broek Sophia Eugenia dr van M Hadjitofi en T. Georgiou Anastassia Maria dr van M. Had|itofi en T. Geor Conflict EWR 'topje ijsberg' UID6N Het conflict tussen ondernemingsraad en directie van het nutsbe drijf EWR vormt volgens or-voorzitter H. Bron 'het topje van de ijs berg'. Hij is het met de directie eens dat het meningsverschil over een zeer klein detail pat. „Maar het komt nog eens over al die an dere dingen heen. Van een vertrouwensbreuk is echter absoluut geen sprake", aldus Bron. De or hoopt donderdag een oplossing voor het conflict te vinden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 7