Buitenland V-raad ziet niets in vredestroepen Jeltsin op vingers getikt Mitterrand zaait verwarring met nieuwe voorstellen Tientallen doden bij schietpartij Oost-Timor Hong Kong gaf enkele repatrianten valium EG verbiedt zuigtabak Dinsdag 12 november 1991 Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HA VERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES Vertalingen: MARGREET HESUNGA IUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vomigevlng: CLARA KEMPER 5 BORIS JELTSIN heeft vanmorgen de jaarlijkse onder- schading voor het bevorderen van de democratie van de Internationale Associatie van Politieke Adviseurs gekregen. De onderscheiding werd in Sydney in ont vangst genomen door de Russische zaakgelastigde in Australië. United Press International (UPI). NIEUWSLIJN Baghdad bereid blokkade op te heffen Baghdad heeft aangeboden de economische blokkade van Kur distan op te heffen in ruil voor de terugtrekking van alle gewa pende Kurden uit steden in het noorden van Irak. Dit hebben Kurdische leiders gisteren verklaard na terugkeer uit Baghdad waar zij onderhandelingen hebben gevoerd met de Iraakse auto riteiten. Baghdad stelde bijna drie weken geleden de economi sche blokkade in, kennelijk om de Kurden onder druk te zetten akkoord te gaan met een autonomie-akkoord waarover maan den geleden is onderhandeld, maar dat nooit is ondertekend. De voorraden voedsel en brandstof in Kurdistan zijn uitgeput en overheidspersoneel, onder wie onderwijzers en artsen, in op standige gebieden ontvangen geen salaris meer. Nieuwe aanklachten tegen Marcos De Filipijnse justitie heeft vandaag 17 nieuwe aanklachten inge diend tegen Imelda Marcos, de vrouw van de vroegere dictator Ferdinand Marcos, die in ballingschap is overleden. In de aan klacht wordt zij samen met haar kinderen beschuldigd van het overtreden van voorschriften van de centrale bank door illegaal 360 miljoen dollar (bijna 720 miljoen gulden) het land uit te brengen en op rekeningen van tien Zwitserse en twee Ameri kaanse banken te zetten. Vliegtuig stort neer op Recife Een verkeersvliegtuig is brandend neergestort op een plein in het Braziliaanse Recife, waarbij alle 15 inzittenden om het leven zijn gekomen. Ook twee mensen die op het plein liepen werden gedood. Het vliegtuig kwam gedeeltelijk neer op een huis. De bewoners moesten met ernstige brandwonden naar het zieken huis worden opgenomen. VS en Cambodja herstellen betrekkingen De Verenigde Staten en Cambodja hebben gisteren na 16 jaar hun diplomatieke betrekkingen hersteld. De Amerikaanse diplo matieke missie is voorlopig ondergebracht ih het enige luxe ho tel in Phnom Penh. Het oude gebouw van de Amerikaanse am bassade, dat in 1975 werd ontruimd, wordt gebruikt door het ministerie van visserij. Donderdag zal na ruim tien jaar balling schap het voormalige Cambodjaanse staatshoofd prins Noro dom Sihanouk naar Phnom Penh terugkeren. Egyptenaar leidt in strijd VN-post De Egyptische vice-premier Boutros Boutros Ghali staat aan kop in een informele peiling binnen de Veiligheidsraad voor de post van secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Ingewijden zeggen dat Ghali goed is voor 11 stemmnen tegen tien voor de minister van financiën van Zimbabwe. Bernard Chidzero. Van de niet-Afrikaanse kandidaten kwam de minister Van den Broek (buitenlandse zaken) als beste uit de bus met vijf stemmen voor, zes tegen en vier onthoudingen. Turks N-Cyprus erkent Azerbajdzjan De Turkse republiek Noord-Cyprus heeft gisteren in navolging van Ankara de republiek Azerbajdzjan erkent als onafhankelijke staat. Het Turkse persbureau Anatolia meldde dat de Turks-Cy prische premier Dervis Eroglu echter beseft dat „Azerbajdzjan vanwege zijn eigen moeilijke situatie vermoedelijk niet in staat is op zijn beurt ons te erkennen". De in 1983 uitgeroepen repu bliek in het noorden van Cyprus wordt alleen door Turkije er kend. Irak rantsoeneert water Water in Irak, bpstemd voor irrigatiedoeleinden, wordt gerant soeneerd als gevolg van het gezakte waterpeil van de rivier de Eufraat. Landbouw-minister Salmane legt de verantwoordelijk heid voor de daling van het waterpeil bij de regeringen in Ankara en Damascus. De Eufraat ontspringt in Turkije en stroomt door Syrië naar Irak. „De talrijke grote projecten die in Turkije en Sy rië zijn opgezet hebben een negatieve weerslag op de kwantiteit en kwaliteit van het water dat Irak bereikt", aldus Salmane. Advertenties voorop in Pravda Eerst verdween het portret van Lenin. Vervolgens verdween de dagelijke oproep: „Arbeiders al ler landen verenigt U." Nu plaatst de Pravda advertenties in de ruimte die tot voor kort was voorbehouden aan de grote koppen over de hele breedte van de voorpagina. De redactie noemt de maatregel „professio neel gezien pijnlijk, maar finan cieel noodzakelijk". „Aandelen in de geheel-Rus sische Wisselbank garanderen u succes en zijn een symbool van Ook Kroatië, Bosnië en Montenegro tegen Servisch verzoek Het Servische verzoek om VN-vredestroepen naar Kroa tië te sturen, maakt bij de Veiligheidsraad weinig kans. Dat hebben diplomaten bij de VN in New York gisteren gezegd. Diverse (Europese) landen hebben al te kennen gegeven geen troepen naar Joegoslavië te zullen sturen. Ook binnen Joegoslavië zelf wordt getwijfeld aan het nut van het Servische verzoek. Kostic. De Montenegrijnen, die tot dusver vrij trouw Servië heb ben gevolgd, vrezen dat de komst van internationale blauwhelmen hun aanspraken op Dubrovnik in gevaar brengt. Volgens het voorstel van het presidium moeten de VN-troe pen een buffer gaan vormen tussen gebieden met een over wegend Servische en een over wegend Kroatische bevolking. Dubrovnik is een puur Kroati sche stad, waar de Montenegrij nen echt niets te zoeken heb ben. Daarom is er weinig kans dat de stad na interventie door de VN aan hun kant van de grens zou vallen. In Kroatië bestaat weinig en thousiasme voor de Servische uitwerking van een VN-buffer- zone, omdat die in feite de Ser vische veroveringen zou legiti- NEW YORK/BUDAPEST HENK DAM RUNA HELLINGA CORRESPONDENTEN De speciale afgezant van de VN, de Amerikaanse ex-minister van buitenlandse zaken Cyrus Van ce, maakte gisteren duidelijk grote twijfels over de haalbaar heid van het verzoek te hebben. Vance bracht VN-secretaris-ge- neraal Perez de Cuellar verslag uit over zijn reis door Joegosla vië. Na afloop van dat gesprek zei hij tegen verslaggevers dat het Joegoslavische verzoek om VN-vredestroepen afkomstig was van vice-president Kostic. Kostic (een Montenegrin) is vice-president in het staatspre- sidium dat feitelijk alleen nog uit Serviërs en hun Monte- negrijnse bondgenoot bestaat. Overigens is ook Montenegro niet blij met het verzoek van meren. Stipe Mesic, de Kroaat die formeel nog steeds presi dent is van Joegoslavië, pleitte gisteren bij een bezoek aan Ita lië voor een veiligheidszone op de oude grenzen van Servië, Kroatië en Bosnië-Hercegovina. In Bosnië werd met enige scepcis op het voorstel gerea geerd. Commentatoren noem den het een resultaat van mili taire mislukkingen, financieel bankroet en een politieke cata strofe. Maar ze waarschuwden er tegelijkertijd voor dat het ver zoek aan de VN ook een poging zou kunnen zijn van Servië, dat eerder niets van een eventuele VN-macht wilde weten, om ver dere economische sancties te gen te houden. Binnen de Veiligheidsraad be gint wel een beweging op gang te komen om Joegoslavië met een olieboycot te treffen. Groot- Brittannië heeft een ontwerp resolutie opgesteld waarin om zo'n embargo wordt gevraagd, als onderdeel van de sancties die de EG vorige week heeft af gekondigd. De vraag is echter vooral of China, dat als vast lid van de V-raad een vetorecht heeft, ook wil meedoen. Boris Jeltsin moest gisteren een gevoelige tik op de vingers in casseren. Het Russische parle ment, dat zijn president twee weken geleden nog vergaande bevoegdheden gaf. floot hem gisteren terug. Jeltsin moet zijn decreet over de noodtoestand in de autonome republiek Tsjetsjeno-Ingoesjetië intrek ken. De resolutie, die in grote meerderheid werd aangeno men, stelt dat het onmogelijk is per decreet een noodtoestand uit te roepen. Het parlement draagt de Russische regering op te gaan onderhandelen met „al le politieke krachten van Tsjets jeno-Ingoesjetië" en de crisis in de kleine islamitische republiek in de Kaukasus met „politieke middelen" op te lossen. Direct na de stemming in het parle ment gaf Jeltsin opdracht de Russische troepen uit het Kau- kasische gebied terug te trek ken. Met zijn besluit de noodtoe stand uit te roepen en troepen te sturen, wilde Jeltsin voorko men dat de Tsjetsjeense leider, generaal Dzjachar Doedajev, de macht in de republiek zou over nemen. Doedajev werd vorige week tot president gekozen in uw welvaart," luidde gisteren de tekst op de plaats waar voor heen het hoofdcommentaar werd afgedrukt. De Pravda plaatste al voor de mislukte couppoging van au gustus advertenties, maar nog nimmer zo prominent als nu. Afgezien van de advertenties op de voorpagina had de editie van maandag een halve pagina ad vertenties op pagina 3 en een kwart pagina op pagina 5, ruim te die tot voor kort was voorbe houden aan het belangrijke nieuws. De Israëlische premier Shamir zegd dat Israël de bezette gebie- heeft gisteren tegenover de Zuid- den niet zal prijsgeven, omdat zijn afrikaanse president De Klerk land die ruimte nodig heeft Het op de foto samen met een in een was voor het eerst dat Shamir gebedssjaal gewikkelde rabbijn bij openlijk het argument van ruimte- de Klaagmuur in Jeruzalem ge- gebrek gebruikte om de bezetting van Arabische gebieden te recht vaardigen. Het Israëlische parle ment (de Knesset) nam gisteren een wetsvoorstel aan waarin is vastgelegd dat Israël geen onder handelingen mag voeren over de Baker: Actievere rol voor Japan TOKYO GPP-AP De Amerikaanse minister Baker (buitenlandse zaken) heeft Ja pan gisteren gevraagd een gro tere rol te spelen in de interna tionale politiek en verantwoor delijkheden te nemen die over eenkomen met zijn positie van economische wereldmacht. De Amerikaanse bewindsman wil dat Japan een actievere rol gaat spelen in het politieke debat, vooral waar het Oost-Azië be treft. Volgens Baker moet Japan meer initiatieven ontplooien om Noord- en Zuid-Korea dich ter bij elkaar te brengen en het nog altijd dreigende gevaar van een nucleaire confrontatie op het Koreaanse schiereiland weg te nemen. Baker verving giste ren president Bush als hoofdrol speler op het Japanse toneel. De bedoeling was dat Bush deze maand Japan zou bezoeken, maar onder druk van het Ame rikaanse Congres en de publie ke opinie zag hij daarvan af PARUS HANS GERTSEN CORRESPONDENT De Franse president Mitterrand heeft opnieuw bewezen een tactisch en strate gisch genie te zijn. De zondag in een rechtstreeks televisie-interview aange kondigde grondwetswijzigingen, waar onder een verkorting van de presidentië le ambtstermijn van zeven tot vijfjaar, lijken de oppositie flink in verwarring ge bracht te hebben. De oppositie eist al geruime tijd dat de ambtstermijn van de president terugge bracht wordt naar vijf jaar. De Franse president zei zondagavond dat hij daar al jaren een voorstander van is en be loofde in de tweede helft van volgend jaar een uitgewerkt voorstel aan het par lement voor te leggen, samen njet voor stellen om de macht van het parlement uit te breiden. Het Franse volk mag zich vervolgens via een referendum over de wijzigingen uitspreken. Mitterrand liet wijselijk in het midden welke consequenties hij persoonlijk aan de verkorting van de ambtstermijn wil verbinden. Strikt genomen is Mitterrand in 1988 voor zeven jaar benoemd en kan hij de rit gewoon tot 1995 uitzitten. De vijfjarige ambtstermijn geldt wettelijk pas voor zijn opvolger. Maar politiek en moreel gezien is het natuurlijk weinig fraai om tot 1995 aan te blijven, als een duidelijke meerderheid van het Franse volk per referendum aangeeft dat vijf jaar meer dan genoeg is voor een presi dent. Mitterrand beseft dat maar al te goed. Hij behoudt zich daarom het recht voor tegen die tijd, eind 1992, zelf uit te ma ken wat hem te doen staat. En daarmee schept hij een stuk onduidelijkheid waar de Franse oppositie voorlopig nog geen raad mee weet. Tot zondag leek de rechtse oppositie op rozen te zitten. Volgens opiniepeilingen stevenen de partijen van Jacques Chirac en Valéry Giscard d'Estaing op overwin ningen af bij de regionale verkiezingen (begin 1992) en bij de parlementsverkie zingen in het voorjaar van 1993. Chirac en Giscard, de twee leiders van de oppo sitie, proberen, niet altijd even succesvol, samen te werken tegen de regerende so cialisten. Maar Chirac en Giscard zijn te vens eikaars grote rivalen als het om de opvolging van Mitterrand aankomt. Tot zondag konden de twee rechtse kop stukken er van uit gaan dat ze het pas in 1995 tegen elkaar op zouden hoeven ne men. Nu Mitterrand de mogelijkheid schept dat hij al in 1993 vertrekt, lijkt hij daarmee Giscard en Chirac tegen elkaar uit te willen spelen. Giscard en Chirac weten immers niet meer of ze zich nu moeten voorbereiden op parlementsver kiezingen in 1993 of op een keiharde presidentiële campagne. Ook het voornemen van Mitterrand om het kiesstelsel aan te passen, verdeelt de oppositie. Mitterrand wil het huidige majoritaire systeem nog voor de verkie zingen van 1993 vervangen door een sys teem waarbij een deel van het parlement via evenredige vertegenwoordiging wordt gekozen. Het huidige stelsel is vooral voor de kleinere partijen zeer on rechtvaardig. Les Verts bijvoorbeeld, de Franse Groenen, zijn niet in het parle ment vertegenwoordigd, hoewel ze in peilingen rond de vijftien procent sco ren. Een gemengd kiesstelsel is demo cratischer, zo vindt Mitterrand. Dat vindt de oppositie ook, maar tijdens de 'wed strijd' mogen de spelregels niet meer worden veranderd, zo betoogt zij. Mitterrand lijkt zondagavond kortom op meesterlijke wijze verdeeldheid te heb ben gezaaid in de gelederen van de op positie. En hij lijkt er bovendien in ge slaagd de aandacht af te leiden van de grote sociale en economische proble men waarmee Frankrijk te kampen heeft. De socialistische regering van pre mier Cresson heeft het nog steeds moei lijk, maar Mitterrand fungeert voorlopig als bliksemafleider. De president heeft opnieuw duidelijk gemaakt dat hij, en niemand anders, de grote regisseur is in Frankrijk. Hij zit als een spin in het web van de macht. Nog minstens tot 1993. door Jeltsin verboden verkiezin gen. Rusland eist het herstel van de door Moskou ingestelde overgangsregering, die sinds de augustuscoup aan het bewind was met als opdracht verkiezin gen voor te bereiden. Doedajevs Tsjetsjeens Nationaal Congres stuurde die regering vorige maand naar huis. In het centrum van Grozny, de hoofdstad van Tsjetsjeno-In goesjetië, begroetten duizenden aanhangers van Doedajev het besluit van het Russische parle ment met gejubel en schoten in de lucht. werd afgenomen, het leven hebben verloren in de strijd te gen de Indonesische bezetter. De internationale mensenrech tenorganisatie Amnesty Inter national drong er in augustus bij de regering in Jakarta op aan waarnemers toe te laten om be schuldigingen na te gaan dat gevangenen zijn gemarteld en geëxecuteerd. Op het ogenblik brengt de Nederlandse professor Kooy- mans als gezant van de men senrechtencommissie van de VN een bezoek aan Dili. Gelijk tijdig met de beschieting heeft zich een demonstratie bii zijn hotel voorgedaan, aldus bron nen in Jakarta. JAKARTA Rtr Zeker twintig mensen zijn van daag in Dili, de hoofstad van het In 1976 door Indonesië gean nexeerde Oost-Timor. doodge schoten door soldaten van net Indonesische leger. De militai ren openden zonder waarschu wing het vuur op de menigte, die op dat moment de man her dachten die twee weken gele den was omgekomen bij ge vechten tussen voor-en tegen standers van het Indonesiche bestuur. Diplomaten schatten dat on geveer 200.000 Oosttimorezen sinds 1975, toen het gebied door Indonesië van Portugal geannexeerde Golan-hoogvlakte. Het voorstel kreeg niet alleen de steun van de regeringspartijen, maar ook van een belangrijk deel van de Arbeiderspartij, foto epa menahem kahana HONG KONG Ind-AP Duizenden Vietnamese vluchte lingen hebben gisteren in de Britse kroonkolonie Hong Kong gedemonstreerd tegen het ge bruik van geweld bij de ge dwongen terugkeer van 59 lot genoten, afgelopen zaterdag. Volgens regeringsfunctionaris sen in Hong Kong heeft ook Vietnam geprotesteerd tegen de tactiek die politiemensen en be wakingspersoneel zaterdag ge bruikten. Schreeuwende en spartelende Vietnamese man nen en vrouwen moesten aan boord van het vliegtuig worden gesleept en zeker een man kreeg tijdens de vlucht hand boeien om. De autoriteiten van Hong Kong hebben gisteren ontkend dat de politie repatrianten zou hebben vastgebonden en gesla gen. Wel hebben de autoriteiten toegegeven dat twee Vietna mese vrouwen het kalmerings middel valium kregen toege diend. Volgens Clinton Leeks, de vluchtelingencoördinator van de Britse regering, had een arts het middel voorgeschreven op medische indicatie en niet vanwege veiligheidsoverwegin gen. Van bruut optreden, zoals enkele Vietnamezen de gebeur tenissen van zaterdag omschre ven, was volgens Leeks geen sprake. Volgens sommige berichten werd één van de Vietnamezen na aankomst in Hanoi gearres teerd op beschuldiging van diefstal. Aanvankelijk was ge meld dat de man was beschul digd van moord. Het Vietna mese ministerie van buiten landse zaken weigerde elk com mentaar. BRUSSEL ANP-GPD Met ingang van 1 juli volgend jaar wordt de verkoop van zuig tabak in de Europese Gemeen schap verboden. De EG-minis ters voor volksgezondheid zijn het daarover gisteren in Brussel eens geworden. Zuigtabak wordt niet gerookt maar, verpakt in een soort thee zakje, in de mond aangebracht. Het gaat om een nieuw soort ta baksgebruik dat vooral de Ame rikaanse en de Zweedse markt verovert. In beide landen maakt zuigtabak. dat zeer verslavend is en kankerverwekkend, -vooral opgang bij de jeugd In België en Ierland werd de ze vorm van oraal tabaksge bruik al verboden nog voordat ze daar een kans kreeg. De an dere tien EG-landen hebben zich nu bij die twee aangeslo ten. Een andere vorm van oraal tabaksgebruik, het pruimen, wordt op Nederlands verzoek niet verboden. De ministers werden het niet eens over een algeheel verbod op tabaksreclame. Een minder heid van de EG-landen, waar onder Nederland, verzet zich heftig tegen een alomvattend Europees reclameverbod voor tabaksprodukten. De Europese Commissie wil alle advertenties voor tabaksprodukten verbie den. De Commissie beroept zich op de door roken veroorzaakte schade aan de volksgezondheid: in de EG sterven jaarlijks 431.000 mensen voortijdig als gevolg van roken. Het verbod zou zich moeten uitstrekken tot 'indirecte reclame', zoals kleren, pennen en tandenborstels met de naam van een sigaretten merk erop.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 5