Regio
V uil verbranding
staat op de tocht
Onderzoek naar 'schoner' afvalwater
'Drie ziekenwagens minder nodig'
Vragen over
Radio West
Koningin
in Leiden
voor opening
van TNO
Bundeling krachten ouderhuis
Dinsdag 12 november 1991
Redactie: 071-161400 WILLEM SPIERDIJK WIM SCHRUVER MEINDERT VAN DER KAAU CAROLINE VAN OVERBEEKE JAN WESTERLAKEN MONICA WESSELING Eindredactie: NIEK FAAS Vormgeving: HENK BUIS
1/
Den Haag twijfelt aan bouw vuilinstallatie Ypenburg
DEN HAAG/LEIDEN*
De bouw van de vuilverbrandingsinstallatie op Ypenburg
staat op de tocht. De Haagse PvdA-raadsfractie wil de
oude vuilverbranding aan de Haagse Gaslaan een paar
jaar langer openhouden. Dat kan betekenen dat de ande
re 34 gemeenten die zijn verenigd in de Samenwerkings
verband Afvalverwijdering Zuid-Holland West (SAVA)
voor nog hogere kosten moeten opdraaien. Dit is een
nieuwe tegenslag voor de SAVA-gemeenten die toch al
moeizaam samenwerken.
blijven. Tot dat moment kan
Den Haag jaarlijks zo'n 320.000
ton huisvuil verbranden, vuil
dat anders naar Ypenburg zou
zijn gegaan. Voor Den Haag is
dit gunstig want dan kunnen de
investeringen over meerdere ja
ren worden uitgespreid en te
rugverdiend. Hierdoor worden
echter de exploitatiekosten voor
de andere gemeenten aanzien
lijk verhoogd omdat wordt gere
kend op 700.000 ton afval per
jaar.
Een andere mogelijkheid ziet
Heijnen door de extra investe
ring van 120 miljoen gulden ook
ten laste te laten komen van de
andere gemeenten. Die zullen
hiermee niet gelukkig zijn om
dat de kosten, geschat op 1,4
miljard gulden, nu al uit de pan
dreigen te rijzen.
De Tweede-Kamerfracties
van D66 en GPV namen het gis
teren tijdens een commissiever
gadering voor de gemeente Den
Haag op. De GPV noemde de
investeringen weggegooid geld
en D66-Kamerlid Schimmel
PAULv.d. KOOU/MEINDERT v.d. KAAU
De huidige vuilverbranding aan
de Gaslaan voldoet niet meer
aan de milieu-eisen en moet
worden verbouwd. Wanneer de
benodigde aanpassingen, die
een slordige 120 miljoen gulden
kosten, zijn aangebracht vol
doen de ovens aan de normen
van 1985. Dit betekent dat de
Haagse verbranding tot 30 no
vember 1993 mag openblijven.
In een brief aan de Tweede
Kamer protesteert de Haagse
PvdA-fractievoorzitter Heijnen
tegen een dergelijke 'kapitaal
vernietiging'. Honderden mil
joenen afschrijven in een paar
jaar leidt tot zulke onverant
woorde lastenstijgingen voor de
burgers, dat Heijnen slechts
twee alternatieven ziet wanneer
Alders vasthoudt aan zijn stren
ge milieu-eisen.
Voor nog 80 miljoen gulden
extra kunnen de ovens voldoen
aan de normen van 1989, zodat
de Gaslaan tot 1998 open kan
sprak haar weerzin uit tegen
een situatie met twee draaiende
verbrandingsovens, niet ver van
elkaar. 'Slecht voor het milieu
en volstrekt overbodig', zo voer
de de in Leiden woonachtige
Schimmel aan.
In de wandelgangen waren
Tweede-Kamerleden ook be
vreesd voor een derde gevaar,
namelijk dat Den Haag het bij
de eigen oven houdt en niets
meer van 'Ypenburg' wil weten.
De PvdA-fractieleider Heijnen
denkt niet dat zijn gemeente
daar ooit toestemming voor
krijgt en voelt weinig voor deze
variant. Het liefst wil zijn ge
meente de oude installatie zo
snel mogelijk inruilen voor de
nieuwe. Alleen, het moet wel
betaalbaar blijven.
Volgens een woordvoerder
van Alders is het uitgangspunt
van de minister dat de Haagse
oven dicht gaat, zodra Ypen
burg de deuren opent: „Langer
openblijven is zeker niet de af
spraak en we hebben nooit ge
zegd dat dat kan".
Volgens directeur A. van Gor-
sel van de Leidse gemeenterei
niging zijn de consequenties
van het langer open houden
van de Haagse vuilverbranding
'gigantisch'. „Wanneer Den
Haag de GAVI op Ypenburg gaat
concurreren kunnen we alles
wel vergeten. Ik zie nog niet dat
het zover gaat komen, maar de
gevolgen zouden zeer verstrek
kend zijn", aldus Van Gorsel.
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
De meeste ziekenvervoerders in de regio voldoen niet aan de eisen van de Inspectie van de Volksgezondheid.
CPA-Leiden blij met rapport volksgezondheid
LEIDEN JAN WESTERLAKEN
In de regio Leiden zijn mogelijk
drie ziekenwagens minder no
dig. Zodra de spreiding van de
ambulances in Leiden en wijde
omgeving naar wens is geregeld
zijn niet alle 26 ziekenwagens
meer nodig. De Centrale Post
Ambulancevervoer verwacht
dat hiervan volgend jaar al spra
ke kan zijn.
Directeur Mark van de CPA zegt
dat volgens hem een ideale
spreiding van de ambulance
diensten er als volgt uit zou
moeten zien: één post in Al
phen aan den Rijn; twee in de
kust- en bollenstreek: de ambu
lance op de Langebrug in Lei
den moet verhuizen naar Zoe-
terwoude-Rijndijk en Leiden
zelf houdt twee standplaatsen.
De ambulancepost in Rijneveld
is inmiddels opgeheven, die in
Nieuwkoop gaat zeer binnen
kort over in handen van Beze-
mer in Alphen.
De Inspectie van de Volksge
zondheid, die eerder dit jaar on
derzoek deed naar negen am
bulancediensten in Zuid-Hol-
land-Noord, kwam tot de con
clusie dat de kwaliteit ervan on
voldoende is. De duin- en bol
lenstreek werd in het rapport
het meest kwetsbare genoemd.
Officieel werd het onderzoek
gisteren pas naar buiten ge
bracht, maar in augustus be
richtte deze krant al over de te
kortkomingen die in het rapport
werden gesignaleerd.
Mark zegt dat een fusie van
'Voorkomen dat zware metalen in het milieu komen
LEIDEN MONICA WESSELING
De Leidse universiteit maakt
een goede kans op bijna een
half miljoen gulden extra subsi
die. Het geld is bedoeld voor
een onderzoek naar een metho
de om zware metalen uit indus
trieel afvalwater te halen. Pro
fessor Reedijk van de vakgroep
anorganische chemie, struc
tuurchemie en analyse leidt het
onderzoek. Leiden is al dpor de
voorselectie gekomen en maakt"
daarmee grote kans op finan
ciële ondersteuning. Er is nu in
totaal vier miljoen gulden be
schikbaar.
De industrie (inclusief land
en tuinbouw) veroorzaakt bijna
evenveel vervuiling als de rest
van de maatschappij. Vermin
dering van vervuiling in die in
dustrie scheelt echt een slok op
een borrel. Als vervolg op het
Nationaal Milieu Beleidsplan is
geld beschikbaar gesteld voor
zogeheten innovatiegericht on
derzoek. De wetenschappers
worden aangemoedigd mee te
zoeken naar manier om vervui
ling door de industriële proces
sen te voorkomen en zo te zor
gen voor een duurzame verbe
tering van het milieu.
Door milieudeskundigen zijn
drie groepen stoffen aangewe
zen die, uit milieu-oogpunt, ge
vaarlijk zijn en die bovendien in
principe kunnen worden aange
pakt. Voor deze drie, zware me
talen, halogeen koolwaterstof
fen (zoals cfk's) en micro-ver
ontreinigingen (bijvoorbeeld
kleurstoffen) moeten betere
manieren worden ontwikkeld
om te voorkomen dat ze in het
milieu terecht komen. Er is in
totaal veertien miljoen gulden
beschikbaar, waarvan vier voor
de eerste fase. Meer dan vijfen
twintig onderzoeksinstellingen
hebben op verzoek van de over
heid een idee ingediend voor
een onderzoek betaald uit deze
pot; hiervan worden er waar
schijnlijk tien uitgekozen voor
subsidiëring. De Leidse univer
siteit is goed door de eerste se
lectie gekomen. Of er definitief
geld komt, wordt pas in 1992
duidelijk.
Speuren
De vakgroep anorganische che
mie, structuurchemie en analy
se doet onder leiding van pro
fessor J. Reedijk al negen jaar
fundamenteel onderzoek onder
meer naar zogeheten specifieke
ionenwisselaars. Iedere stof is
opgebouwd uit moleculen en
een ion (een stukje met een
elektrische lading) is daar weer
Prof. Reedijk: „Veel stoffen kun je hergebruiken. Voor koper, zilver en andere dure zware metalen is recyclen en hergebruik al gauw economisch
haalbaar". foto jan holvast
onderdeel van.
Een ionenwisselaar is een
buis gevuld met een materiaal
dat bepaalde stoffen aan zich
bindt. Een specifieke ionenwis
selaar bindt slechts één soort io
nen, bijvoorbeeld koperionen.
De praktische toepassing van
een ionenwisselaar is dat er een
verontreinigde vloeistof door
heen kan worden geleid. De io
nen blijven in de buis achter en
de vloeistof komt kopervrij de
buis uit. Het principe is prima
toepasbaar voor zware metalen.
Reedijk legt uit: „Bij het ont
wikkelen van ionenwisselaars
hebben wij ons laten leiden
door natuurlijke processen. In
ons lichaam komen eiwitten
voor die koper binden. Stukjes
van zo'n eiwit bouwen we na.
De stukjes worden op een dra
germateriaal geplakt en dat ge
heel vormt de kolom (stof) in de
buis". Als de ionenwisselaar he
lemaal vol zit, kan het ion (het
koper of einder metaal) eruit ge
haald worden en kan dus weer
worden hergebruikt.
Het principe biedt ongekende
mogelijkheden. Bij heel veel in
dustriële processen, vooral in de
kleinere bedrijven, komt afval
water vrij waarin zware meta
len. De produktie van glas
brengt zilver-, nikkel- en koper-
afval met zich mee, bij de hout-
verduurzamingsindustrie komt
arseen vrij, de grafische indu
strie brengt lood het milieu in
en in de textielbranche verlaat
magnesium en zink als afval de
fabriekspoort.
Veel zware metalen zijn in
hoge concentraties giftig en bo
vendien worden ze in het milieu
niet afgebroken. Dieren aan het
eind van de voedselketen (zoals
de mens) hopen sommige zwa
re metalen op in hun lichaam.
Het is dus van groot belang dat
de zware metalen niet meer in
het milieu terecht komen.
Varkens
Reedijk: „Daar komt nog iets
bij. Veel stoffen kun je herge
bruiken. Voor koper, zilver en
andere dure zware metalen is
recyclen en hergebruik al gauw
economisch haalbaar". Ook bij
de goedkopere metalen loont
recycling, zeker op den duur.
"We moeten toe naar gesloten
bedrijfssystemen. Afval wordt
dan binnen de poort ge
schoond". In de praktijk bete
kent dit bijvoorbeeld dat bij een
produktieproces waarbij zink-
houdende stoffen nodig zijn en
waarbij het afvalwater ook zink
bevat, het zink uit het afvalwa
ter wordt gehaald en vervolgens
weer bij de toegangspoort
wordt afgeleverd.
De Leidse universiteit heeft al
veel kennis vergaard over koper
met behulp van een ionenwis
selaar uit vloeistoffen halen.
Toch is zelfs die kennis niet vol
doende om de wisselaar nu al
bedrijfsmatig te gaan toepassen.
Het is nog te duur. Juist koper
lijkt overigens een flinke brede
topepassing te hebben. Het me
taal bezorgt niet alleen de indu
strie hoofdbrekens, in de agrari
sche wéreld hebben ze er ook
nachtmerries van. Varkensmest
bevat veel koper en het gebruik
ervan is mede om die reden aan
hele strenge eisen gebonden.
Het ionenwisselaars-onder
zoeksprogramma van Reedijk
bestaat enerzijds uit het zoeken
naar wisselaars voor andere
metalen en anderzijds verbete
ren van de huidige koperwisse
laar.
Er bestaan al dure wisselaars
die, als een soort alleseter, vrij
wel alle zware metalen uit afval
water halen. Die toepassen lijkt
eenvoudiger dan het zoeken
naar specifieke ionenwisselaars
voor de afzonderlijke metalen.
Dat is niet zo. Om de metalen
na een algemene ionenwisse
laar te kunnen hergebruiken,
moet er alsnog door een speci
fieke wisselaar gevoerd. Dat is
so wie so duurder.
Begin 1992 hoort Reedijk of
hij kan rekenen op een finan
ciële ondersteuning van onge
veer 400.000 gulden. Mocht dat
zo zijn dan kan het onderzoeks
programma worden uitgebreid.
De Leidse universiteit werkt ook
bij dit project samen met het
bedrijfsleven (die hebben er
baat bij en investeren zelf ook al
veel geld in milieumaatregelen)
en andere onderzoeksinstelling
zoals TNO in Apeldoorn.
kleinere bedrijven tot een bete
re verdeling van de standplaat
sen voor ambulances leidt, die
dan bovendien met gekwalifi
ceerd personeel kunnen worden
bemand. „De hulpverlening",
aldus de CPA-directeur, „kan
direct beginnen. Of er nu een
infuus moet worden aangelegd
of een hart dat stilstaat met een
elektrische schok op gang moet
worden gebracht. De gerichte
hulp die nodig is wordt dan ge
geven."
CPA-voorzitter Goekoop (bur
gemeester van Leiden) stelde
dat de dienst zich kan vinden in
het rapport van de inspectie.
Hoewel alle ambulancediensten
aan de eisen van de wet vol
doen, moet de kwaliteit toch
beter. En dat is alleen maar te
bereiken als het bedrijf groter
wordt. De CPA steunt die ge
dachte, maar kan daar zelf geen
invloed op uitoefenen.
Het gebied van de Centrale
Post Ambulancevervoer wordt
op 1 juli van het volgend jaar
met Gouda en omgeving uitge
breid. De meldkamer in Gouda
verdwijnt en komt bij die van
Leiden. De drie vaste krachten
die de meldkamer in Gouda be
mannen, komen naar Leiden.
De Eerste Hulpdienst in Leiden
en de ambulancedienst van Be-
zemer in Alphen zijn een over
eenkomst aangegaan die tot
nauwe samenwerking moet lei
den. En de CPA heeft per 1 ja
nuari van het volgend jaar een
medisch-directeur benoemd.
LEIDEN/DEN HAAG
De statenleden Veerman en Van
Katwijk (CDA) hebben schrifte
lijke vragen gesteld aan Gede
puteerde Staten over het aan
stellen van een binnen/buiten
land redacteur bij Radio West.
De statenleden vragen zich af of
het verzorgen van binnen- en
buitenlands nieuws strookt met
de taakopvatting van een regio
nale omroep. Ook willen zij we
ten of er onvoldoende nieuws is
uit de regio om de programma's
te vullen.
LEIDEN MONICA WESSEUNG
Koningin Beatrix komt naar Lei
den. Op dinsdag 10 december
opent zij het nieuwe Instituut
voor Verouderings- en Vaatziek
ten Onderzoek TNO. Het insti
tuut is ontstaan door samen
voeging van drie TNO-instellin-
gen: het Gaubius instituut, het
instituut voor experimentele ge
rontologie en de medisch tech
nologische dienst.
Het instituut verricht onder
zoek naar verouderingsziekten
zoals dementie en naar hart- en
vaatziekten. Doel van het on
derzoek is onder meer te komen
tot preventieve maatregelen te
gen ouderdomsziekten en om
de ziektelast bij ouderen te ver
minderen.
LEIDEN JAN WESTERLAKEN
Het Academisch Ziekenhuis Leiden, de Stichting
Ouderhuis in Alphen aan den Rijn en het Ronald
McDonald Kinderfonds bundelen de krachten
om in de loop van het volgend jaar nabij het AZL
een ouder- of familiehuis tot stand te brengen. Er
is een optie op een pand aan de Boerhaavelaan
(tegenover de ingang van het ziekenhuis aan de
Rijnsburgerweg).
Tot de bundeling is besloten nadat de partijen
het erover eens waren dat eenzelfde doel wordt
nagestreefd: zo gauw en dicht mogelijk bij het
AZL ouderhuis inrichten, waar de familie van ern
stig zieke kinderen die in het ziekenhuis zijn op
genomen kunnen verblijven en overnachten. Het
ligt in de bedoeling dat er twaalf onderkomens in
het ouderhuis worden ingericht.
Al geruime tijd bestaat er in het Academisch
Ziekenhuis behoefte aan een familiehuis. Ouders
van ernstig zieke kinderen, die voor behandeling
van kanker of beenmergtransplantatie in het AZL
liggen, kunnen tijdens de behandeling moeilijk
aan een onderkomen worden geholpen.
Het ouderhuis moet daarin verandering bren
gen. Het AZL is de enige kliniek waar beenmerg
transplantaties worden uitgevoerd. Derhalve ko
men de patiënten niet alleen uit de Randstad,
maar uit alle delen van het land en zelfs uit het
buitenland. Daarom leefde de wens al geruime
tijd bij de kinderkliniek om over zo'n familiehuis
te kunnen beschikken. Zoals de stand van zaken
nu is, zou dat er over een jaar kunnen zijn.
Lezers schrijven
Schijnheiligheid
Een fanatieke, gewetenloze en
door haat verblinde ayatollah
Khomeinei en zijn makkers in
het kwaad, oud-minister Mon-
taschemi hebben in een vlaag
van waanzin en haat voor Iran
officieel het doodvonnis uitge
sproken over de deelnemers
van de Vredesconferentie in
Madrid. Als het niet zo ernstig
en misdadig was zou men ei
genlijk moeten lachen om het
féit dat een paar 'halve zolen' in
Iran doodstraffen uitdelen aan
lieden in andere landen omdat
hun gedrag hen niet bevalt.
Daar zou Hitier nog iets van
hebben kunnen leren! Hoe rea
geert nu minister Van den
Broek van buitenlandse zaken
hierop? Die spreekt zijn 'afkeu
ring' uit en is zeer 'verbolgen'
over dit soort 'destabiliserende'
opmerkingen. Wat een slap ge
leuter over een zo schandalige
zaak. „Zachte heelmeesters ma
ken stinkende wonden".
H.J. Maas
serviceflat Cronestein
Plantijnstraat 13, Leiden
Schone auto's
In de krant van dinsdag 29/10
stond dat het belastingvoordeel
bij aankoop van auto's met een
katalysator in 1993 voorbij zal
zijn.
Er zijn regels die niet hele
maal te volgen zijn, ja zelfs
vreemd aandoen. Mensen die
een nieuwe auto kopen met een
katalysator krijgen een belas
tingvoordeel van ongeveer 1700
gulden. Dat is erg leuk, maar
ook zonder voordeel zou men
wel een nieuwe auto hebben
gekocht.
De
die
dig hebben maar geen nieuwe
auto met katalysator kunnen
kopen, die belast je extra via
brandstofkosten en dergelijke.
En zo betalen die mee aan het
belastingvoordeel van diegenen
die normaal wel een nieuwe
auto kunnen kopen. Met andere
zaken gaat het dikwijls net zo,
waar een groot stuk onredelijk
heid in zit. Goede zaak dat dit
straks afgelopen is.
Katalysatoren zijn trouwens
kapitaalsvernietigend, tech
nisch moet het mogelijk zijn
iets aan de brandstof te doen.
Dat is eenvoudiger en eerlijker
en er is geen katalysator nodig.
J. Wassenaar
St. Antoniushof
Noordwijkerhout
De Leidse lobby
Hoewel het niet binnen onze
doelstelling valt willen wij toch
reageren op het achtergrondar
tikel in de krant van 7 novem
ber van uw redacteur Meindert
van der Kaaij met als titel 'Hoop
voor bouw op vliegveld blijft'.
Alvorens in te gaan op de in
houd van het artikel stellen wij
de vraag, welk doel de schrijver
voor ogen had bij het schrijven
van zijn stuk. Het lijkt ons een
vorm van journalistiek die je de
'Leidse lobby' zou kunnen noe-
Wat betreft de inhoud doet de
schrijver niets anders dan sa
menvatten wat iedereen in de
afgelopen maanden in de regio
nale pers heeft kunnen lezen
over een mogelijke bebouwing
van het vliegveld Valkenburg.
Hij voegt daar als nieuw ele
ment aan toe de verplaatsing
naar het vliegveld 'De Kooi' bij
Den Helder. En de suggestie dat
De Kooi hiervoor zou kunnen
worden aangepast, die naar wij
aannemen van hemzelf afleom-
stig is, raakt kant noch wal.
Dit vliegveld ligt namelijk vol
ledig ingeklemd tussen bebou
wing. het Noord-Hollands ka
naal en de spoorlijn naar Den
Helder. En ook al zou het prak
tisch uitvoerbaar zijn om De
Kooi aan te passen, dan nog zou
het nog een verplaatsing van
het probleem inhouden, want
ook in de kop van Noord-Hol
land hebben ze de ruimte hard
nodig.
Voor iedereen die zich
enigszins voor de problematiek
interesseert is het duidelijk dat
de discussie over het wel en niet
bebouwen van het marine
vliegkamp Valkenburg voorlo
pig is gesloten. Het enige nieu
we punt dat de heer Van der
Kaaij in zijn commentaar naar
voren brengt blijkt dus niet te
handhaven. Als hij van te voren
had geïnformeerd naar de
plaatselijke situatie had hij zich
zijn inspanning kunnen bespa
ren.
Wat ons betreft voegt de
'Leidse lobby' zich bij de be
stuurders van de gemeenten
Katwijk en Valkenburg, die blijk
hebben gegeven van een veel
realistischer kijk op de bebou
wingsmogelijkheden van Val
kenburg. Deze realistische kijk
blijkt onder meer uit een uit
spraak van het Valkenburgse
gemeenteraadslid Mizee, die el
ke uitlating over mogelijke be
bouwing na 2015 'koffiedik kij
ken' vindt en een uitspraak van
de Katwijkse wethouder W. van
der Plas tijdens de onlangs ge
houden algemene beschouwin
gen.
De hoop die Van der Kaaij
wekt is slechts valse hoop, vre
zen wij.
I. Dubbeldam,
Stichting Valkenburgse
Vliegtuigspotters
Naschrift redactie: De sugges
tie om het marine vliegkamp te
eerplaatsen naar Den Helder is
afkomstig van hel ministerie
ran rratn VROM I nnlt n,rt al
leen dat de verplaatsing ruimte
lijk heel u<el mogelijk is. maar
ook dat de kop van Noord-Hol
land de stimulans van een uitge
breid vliegveld goed kan gebrui
ken