Buitenland
Noodtoestand in
Tsjetsjen-Ingoezië
Von Weizsacker twijfelt
over vervolging Honecker
Asielzoekers ex-DDR ten
prooi aan machtsstrijd
Unesco niet langer instrument Koude Oorlog
'Navo evangelisch genootschap'
Weer blokkade van
Kroatische havens
Zaterdag 9 november 1991 Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JOLANDA OUKES Vertalingen: MARGREET HESUNCA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: MIT7IE MEUERHOF
Geen Lederhose dragen in Beieren
Duitsers van buiten Beieren die zich in die Duitse deelstaat wil
len vestigen, moeten oppassen. Het Beierse ministerie van cul
tuur adviseert hen „de eerste 50 jaar" geen Beiers te spreken: het
lukt ze toch niet echt. Verder raadt het ministerie 'immigranten'
af zich uit te dossen met Lederhose, loden jas of hoedje met
veertjes. Die zaken worden alleen maar gedragen door niet-
Beieren die er zo graag bij willen horen, aldus een rondschrijven
van het ministerie. Aanleiding daartoe was de vraag „Hoe wordt
ik een echte Beier", die een jong echtpaar uit Noordrijn-Westfa-
len onlangs stelde bij vestiging in Beieren.
Levend onder het puin vandaan
De bom die gisteren een vleugel van de Amerikaanse universiteit
in de Libanese hoofdstad Bayrut verwoestte, heeft niet negen
maar acht dodelijke slachtoffers geëist. Een medewerker van de
universiteitsbibiliotheek, van wie werd gedacht dat hij was ge
dood, werd later levend onder het puin gevonden. Nog altijd
heeft overigens niemand de verantwoordelijkheid voor de ver
woestende aanslag opgeëist.
Uittocht Palestijnen op poten gezet
President Herzog van Israël geeft toe dat hij na de Isiaëlisch-
Arabische oorlog van 1967 het vertrek organiseerde van 200.000
Palestijnen naar Jordanië. Ex-parlementariër Avidov van Likud,
zegt dat Herzog hem een paar jaar geleden vertelde dat hij des
tijds, als gouverneur van de bezette westelijke Jordaanoever,
„aan Arabieren bussen en vrachtwagens ter beschikking had ge
steld om hen te helpen vertrekken". In een persverklaring gaf
Herzog dat gisteren toe. Volgens Herzog „verlieten 200.000 Pa
lestijnen vrijwillig Judea en Samaria (de Westoever) om hun fa
milies op te zoeken in Jordanië en mogelijk ook uit vrees voor de
Israëlische autoriteiten".
Gaston Monnerville overleden
Gaston Monnerville, die na de oorlog 20 jaar de Franse Senaat
voorzat en die optornde tegen Charles de Gaulle, is op 94-jarige
leeftijd in Parijs overleden. Monnerville was vooral fel tegen het
referendum dat De Gaulle in 1962 organiseerde. De vraag was
toen: moet de Frandse president direct door het volk worden ge
kozen. Monnerville heeft altijd volgehouden dat de maatregel de
macht van het parlement heeft uitgehold, maar De Gaulle kreeg
zijn zin.
Veestapel Cuba wordt gasproducent
In Cuba wordt morgen een fabriek in bedrijf gesteld waar uit
mest van koeien, varkens en schapen biogas wordt geprodu
ceerd. De fabriek in Ciego de Avila zal dagelijks 36 ton mest om
zetten in een hoeveelheid gas die overeenkomt met een ton
aardolie. Honderd woningen in de omgeving zullen worden
aangesloten op het biogasnet. Met de rest van het gas zal een
stroomcentrale worden gestookt.
NIEUWSLIJN Jeltsin slaat weg van Gorbatsjov in
DEN HAAG PAUL HOLLAAR
De Duitse bondspresident Von
Weizsacker twijfelt eraan of het
Duitse strafrecht erin zal slagen
een zaak tegen de voormalige
DDR-leider Honecker te formu
leren. De president zei dit giste
ren in Den Haag tijdens een ge
sprek met Nederlandse journa
listen. Von Weiszëcker was in
ons land om op de Rotterdamse
Erasmus Universteit een ere
doctoraat in ontvangst te ne-
Von Weizsacker wees erop
dat het een heilloze weg is te
proberen in het voormalige
Oost-Duitsland aan de hand
van Stasi-rapporten uit te zoe
ken wie goed en wie fout was:
„De mensen in het oosten van
Duitsland verwachten dat dat
antwoord kan worden gegeven.
Dat is een gevolg van de rechts
staat. Ik verwacht dat we over
ons verleden heftige discussies
zullen krijgen. Maar het straf
recht kan er niets mee. Uitein
delijk geldt dat men geen straf
kan geven zonder dat de wet
daartoe de mogelijkheid
schept."
Op de vraag of hij het dus
aantrekkelijk zou vinden wan
neer Honecker in Moskou zou
blijven, reageert hij: „Ach, laat
ik er geen woord over zeggen",
om vervolgens toch te melden
dat Honecker is ontvoerd en dat
hij dus moet treug komen. „Het
strafrecht zal echter een zware
dobber aan hem hebben", al
dus de president.
Nog geen 24 uur na aankomst
vielen Berlijnse 'hooligans', die
met hun voetbalclub naar de
Oostzeestad waren gereisd, het
opvangtehuis aan. Over de ernst
daarvan doen verschillende ver
sies de ronde. Hoe het ook zij,
vast staat dat de plaatselijke po
litie tevoren door de Berlijnse
collega's op de hoogte was ge
steld van de komst van de rel
schoppers.
De in paniek geraakte vluch
telingen werden midden in de
nacht hals-over-kop door vrij
willigers uit West-Duitsland af
gevoerd. Dat die zo snel ter
plekke waren, wekte de arg
waan van de autoriteiten. De
verantwoordelijke minister Die-
derich sprak dan ook van „een
door onverantwoordelijk han
delende links-radicalen georga
niseerde vlucht. Een politieke
kidnapping".
Ook de minister van sociale
zaken van Sleeswijk-Holstein,
Janssen, meende dat het ging
om een lang tevoren beraamde
actie van autonome groepen,
die de asielzoekers voor politie
ke doelen willen misbruiken.
De asielzoekers zelf zijn nau
welijks nog te bereiken. Meer -
dan 20 zijn inmiddels ergens
ondergedoken en de rest zwijgt,
want nu hebben de autonomen
het voor het zeggen.
CORRESPONDENT
De asielzoekers die afgelopen
weekeinde na een overval op
hun onderkomen in het Oost-
duitse Greifswald naar het
Westduitse Norderstedt vlucht
ten, mogen tot morgen in de
plaatselijke kerk blijven. Wat er
daarna met de tot 42 mannen,
vrouwen en kinderen geslonken
groep gebeurt, is nog een raad
sel. Maar naar hun stem wordt
nauwelijks meer geluisterd nu
steeds duidelijker wordt dat er
over hun rug een machtsstrijd
wordt uitgevochten tussen hun
helpers, de 'autonomen' en de
politici.
Het begon allemaal bijna ze
ven weken geleden toen 86
asielzoekers hun toevlucht
zochten in de kerk van Neu-
munster in Sleeswijk-Holstein
nadat ze de mededeling hadden
gekregen dat ze aan de Oost-
duitse deelstaat Mecklenburg
waren toegewezen voor behan
deling van hun zaak. Uit angst
voor overvallen door neo-nazi's
en skinheads weigerden ze te
gaan. Het kerkbestuur duldde
hen wekenlang, ondanks het
toenemend protest van veel ge
meenteleden. Uiteindelijk kon
den de 63 overgebleven vluch
telingen ervan worden over
tuigd dat de gang naar Greifs
wald in hun eigen belang was.
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD). Reuter (Rtr),
International Press Service (IPS)Associated Press (AP), Deutsche Presse Agentur (DPA), Agence France Pres se (AFP).
United Press International (UPI).
De verwoestingen die de Golf
oorlog aan het milieu heeft aan
gericht, zijn „schrikbarend".
Dat heeft Greenpeace-lid Nico-
lau Barcelo gisteren verklaard.
Barcelo maakte deel uit van het
onderzoeksteam dat de afgelo
pen drie maanden meer dan
duizend kilometer Perzische
Golfkust heeft geïnspecteerd.
Volgens Barcelo stellen de Wes
terse regeringen, die van de
Verenigde Staten voorop, doel
bewuste pogingen in het werk
om de milieu-effecten van de
oorlog aan het oog van de we
reld te onttrekken.
„We hebben hier van doen
met een ware milieuramp, maar
niet één Westerse politicus
heeft zijn stem verheven, terwijl
ze met zo veel hartstocht het in
ternationale recht aanriepen
toen Irak Kuwayt binnenviel",
aldus de Spaanse Greenpeace-
vertegenwoordiger.
Barcelo verklaarde voorts dat
het schip van Greenpeace geen
gelegenheid had gehad Irak te
bezoeken. Wel tracht de milieu
organisatie thans toestemming
te krijgen om over land alsnog
binnen te komen. Maar de reis
langs Bahrain, Kuwayt en
Saudi-Arabië was voor de
milieu-organisatie voldoende
om de omvang van de ramp te
kunnen constateren.
ACHTERGROND
CORRESPONDENT PARUS HANS CERTSEN
De tijden veranderen ook in het Parijse
hoofdkwartier van de Unesco, de VN-or-
ganisatie voor onderwijs, wetenschap en
cultuur. De Unesco, jarenlang verlamd
door felle ideologische conflicten binnen
de organisatie, heeft de koude oorlog
definitief begraven 'en wil weer een res
pectabele, efficiënte organisatie worden.
de organisatie waarborgen. De tijden van
M'Bow's vriendjespolitiek zijn definitief
voorbij.
Volgens Frederico Mayor kan de Unesco
met name een rol spelen bij de democrati
sering van tal van Afrikaanse en Aziatische
landen. De Unesco organiseert volgend jaar
onder andere twee grote conferenties rond
dit thema in enkele Afrikaanse hoofdsteden.
Nu de Koude Oorlog definitief begraven is,
kan de Unesco weer het mondiale intellec
tuele forum worden dat de oprichters voor
ogen hadden, zo betoogde Mayor. Hij deed
dan ook in navolging van diverse lidstaten
een dringende oproep aan de VS en Groot-
Brittannië weer lid te worden van de
'denktank' van de Verenigde Naties.
De Amerikanen en de Britten hebben de af
gelopen jaren echter de indruk gekregen
dat ze als niet-lid meer invloed nebben op
de gang van zaken binnen de organisatie
dan als volwaardig lid. En bovendien aan
merkelijk goedkoper. Voor de Unesco is de
Brits-Amerikaanse afzijdigheid echter een
ramp. Niet alleen moet de organisatie ieder
dubbeltje drie keer omdraaien, maar het
ontbreken van twee zo belangrijke landen
ondermijnt ook de geloofwaardigheid van
de Unesco als mondiale denktank.
De Unesco, vlak na de Tweede Wereldoor
log opgericht om de spreiding van kennis
en cultuur te bevorderen, raakte begin jaren
tachtig verstrikt in het ideologische conflict
tussen oost en west. Onder leiding van de
Senegalese secretaris-generaal dr. Amadou
M'Bow gleed de organisatie af tot een anti
westers forum, waarin vooral de VS en
Groot-Brittannië het moesten ontgelden.
M'Bow maakte bovendien een financiële
puinhoop van de Unesco.
In 1985 was de maat vol voor de VS, de
grootste financier van de organisatie. Uit
protest tegen de verloedering trokken de
Amerikanen zich terug. Groot-Brittannië
volgde een jaar later. Het vertrek van de
twee mede-oprichters betekende een enor
me financiële aderlating voor de UnesCo,
die in één klap bijna een derde van haar in
komsten kwijt raakte.
Anno 1991 waait er een heel andere wind in
het hoofdkwartier aan de Place Fontenoy in
Parijs. De corrupte M'Bow is alweer een
jaar of drie geleden vervangen door de
Spanjaard Federico Mayor, een pragmati
cus die er alles aan doet om het geschon
den imago van de Unesco weer op te poet
sen. Onder Mayor is er een eind gemaakt
aan de geldverkwisting en is het veel te gro
te apparaat afgeslankt. Unesco wil zich
weer concentreren op haar primaire taken;
het beschermen van het mondiale culturele
erfgoed en het bevorderen van onderwijs en
wetenschap.
Dat er een nieuwe wind waait binnen de
Unesco, is de afgelopen weken opnieuw
duidelijk geworden in Parijs. Tijdens de 26e
Algemene Vergadering van de organisatie,
die donderdag werd afgesloten, hebben de
lidstaten ingestemd met een aantal ingrij
pende wijzigingen in de organisatie. Op
aandringen van Japan, na het wegvallen
van de VS de belangrijkste financier, wordt
de Uitvoerende Raad op een nieuwe leest
geschoeid. Het 51 leden tellende hoogste
orgaan van de Unesco bestond tot nu toe
uit onafhankelijke individuen. Vanaf 1993
zal de Uitvoerende Raad bestaan uit verte
genwoordigers van de lidstaten. Dat moet
een beter toezicht op het doen en laten van
Gijzeling in
Duitse stad
Lüdenscheid
Tenminste één overvaller houdt
sinds gisteravond naar schatting
tien mensen gegijzeld in een
bank in het Duitse Lüdenscheid
(Sauerland). De overvaller
stormde de bank kort voor slui
tingstijd binnen en nam ban-
kemployées en klanten als gij
zelaars. Over eventuele eisen is
nog niets bekend.
De politie heeft direct na de
overval een nieuwsstop afge
kondigd. Bekend werd alleen
dat één van de gijzelaars, nadat
hij zich had moeten uitkleden,
als koerier optreedt. Ingrijpen
zal buitengewoon moeilijk zijn,
omdat er zich honderden
nieuwsgierigen voor het bankfi
liaal hebben verzameld.
Vorige week beleefde Duits
land een andere gijzeling toen
vier gangsters na gijzeling van
cipiers wisten te ontkomen uit
de gevangenis van Celle. Twee
dagen later werden zij bij toeval
in Karlsruhe ontdekt en over
meesterd.
EEN SPORTVLIEGTUIG is gisteravond neergestort
op het dak van een flatgebouw aan de rand van het
centrum van het Duitse Darmstadt. De brandweer
heeft inmiddels de stoffelijke resten van twee inzitten
den geborgen. Hoeveel passagiers in het toestel zaten
is niet bekend. In het gebouw raakten vijf mensen
licht gewond.
Dit is een tekening
van de hoogste acht
baan in de wereld.
De Russische president Jeltsin heeft gisteren in de auto
nome republiek Tsjetsjen-Ingoezië "de noodtoestand in
gesteld en een uitgaansverbod uitgevaardigd. Een afge
vaardigde van de republiek, Acksanov, is tot gouverneur
benoemd en heeft onbeperkte volmachten. De noodtoe
stand zal voorlopig een maand van kracht zijn. De repu
bliek hoort bij de Russische Federatie, maar wil onafhan
kelijkheid.
heid van vergadering opge
schort. De Russische KGB en
het ministerie van binnenland-
MOSKOU AFP-Rtr-GPD
Het Nationaal Congres van
Tsjetsjen dat begin oktober de
macht greep en twee weken ge
leden presidents- en parle
mentsverkiezingen hield, is ver
boden. De nieuwe president
Doedajev, een voormalige
luchtmachtgeneraal, zou van
daag worden beëdigd. Acksanov
heeft opdracht gekregen binnen
drie dagen een voorlopige rege
ring te vormen.
Onder de noodtoestand zijn
de democratische vrijheden
zoals het stakingsrecht en vrij-
se zaken van Rusland moeten
voorstellen doen voor het stu
ren van politietroepen en mate
rieel. Vuurwapens, messen en
„radio-actieve produkten" die
door bedrijven in de regio wor
den geproduceerd, zullen in be
slag worden genomen.
Jeltsin lijkt pas op het aller
laatste moment zijn besluit te
hebben genomen. Een plan
voor financiering van de nood
toestand is er nog niet, terwijl
extra politie om de noodtoe
stand af te dwingen nog moet
arriveren. Enkele commentato
ren zien in het besluit vooral
een poging van Jeltsin te bewij
zen dat hij het uiteenvallen van
de Russische Federatie kan
voorkomen.
In een telefoongesprek met
het Franse persbureau AFP kon
digde Doedajev aan dat hij zijn
landgenoten zou oproepen tot
het plegen van „terroristische
acties". Hij zei dat het parle
ment van Tsjetsjen hem buiten
gewone volmachten had gege
ven en dat hij voor de hele re
publiek „de staat van oorlog"
had uitgeroepen.
Binnen de Federatie zijn zes
tien autonome republieken,
waarvan er zeker drie (Dage
stan, Basjkirië en Tatarstan) op
weg zijn uit de Federatie te
stappen. Vooralsnog lijkt Jeltsin
een weg te gaan die Unie-presi
dent Gorbatsjov al vergeeft
heeft bewandeld.
domc.ao passage in de slotverklaring van de Navo-top in
Rome, waarin de Unie van Soevereine Staten
(voorheen Sovjetunie) de weg wordt gewezen
naar het kapitalistische walhalla. Naar zijn me
ning gaat de Navo haar boekje te buiten „als zij
zich net recht aanmatigt binnenlandse proble
men te willen oplossen of beleid te willen voor
schrijven".
Navo-chef Wömer wilde slechts kwijt dat
Frankrijk het enige land is dat bezwaar maakt te
gen een alinea over de meest wenselijke econo
mische ontwikkeling van de Unie.
De Navo is volgens haar handvest een politiek-
militaire alliantie. Maar het bondgenootschap
krijgt volgens de Franse president Mitterrand
steeds meer het karakter van een „evangelisch
zendingsgenootschap" dat de kapitalistische
boodschap over Oost-Europa wil verbreiden.
„Frankrijk wil niet dat de alliantie een theolo
gisch instituut wordt en meent de waarheid in
pacht te hebben, waar het gaat om de keuze van
politiek beleid." De Franse leider geeft met deze
woorden lucht aan zijn ongenoegen over een
Nederlandse
hulp voor
Filipijnen
DEN HAAG «ANP
Nederland heeft twee miljoen
gulden beschikbaar gesteld voor
de slachtoffers van de wervel
storm Thelma die eerder deze
week de Filipijnse archipel trof.
Dat heeft het ministerie voor
ontwikkelingssamenwerking
gisteren meegedeeld.
De bijdrage van minister
Pronk wordt via de Nededandse
noodhulporganisaties besteed
aan voedsel, schoon drinkwater,
medische voorzieningen en een
aanzet tot wederopbouw, aldus
het ministerie.
Ruim 700.000 Filipijnen zijn
door de orkaan getroffen. Er zijn
naar schatting zesduizend do
den gevallen en zeker 50.000
mensen werden dakloos. De
schade aan gebouwen en infra
structuur is enorm.
'Milieuschade
Golfoorlog met
opzet verzwegen'
MADRID IPS
Het hoogste punt van
het bouwwerk, dat
zal verrijzen in het
Britse Blackpool, is
78 meter. foto epa
Het federale leger van Joegosla
vië heeft gisteren de blokkade
van havens aan de Kroatische
kust hervat. Daarmee reageert
het door Servië beheerste leger
op het besluit van de Europese
Gemeenschap tot economische
sancties tegen met name Servië.
De EG besloot gisteren in Ro
me tot economische strafmaat
regelen tegen Joegoslavië. Re
publieken die willen instemmen
met het EG-vredesvoorstel,
kunnen echter blijven rekenen
op steun van de EG. Dat wil
zeggen dat eigenlijk alleen Ser
vië en Montenegro door de boy
cot worden getroffen. Servië re
ageerde gisteren zeer afwijzend
op de maatregelen van de EG.
Volgens het door Servië over
heerste staatspresidium van
Joegoslavië is de boycot niet de
juiste manier om de crisis op te
lossen.
Direct nadat bekend was ge
worden dat de EG tot sancties
had besloten, laaide de strijd in
Joegoslavië weer fel op. De fe
derale luchtmacht nam tal van
ANC: De Klerk
huiverig voor
verder overleg
doelen in Kroatië onder vuur en
de federale marine hervatte de
blokkade van de havens van de
Kroatische kustplaatsen Du-
brovnik, Rijeka, Split, Sibenik,
Ploce en Zadar.
De econoom Wemer Varga,
werkzaam voor de Oostenrijkse
Creditanstalt-Bankverein, ver
klaarde gisteren dat economi
sche boycots zelden doeltref
fend zijn. Hij denkt dan ook dat
de sancties van de Europese
Gemeenschap weinig zullen
uithalen. „Handelsboycots, om
te beginnen met die van Napo
leon tegen Groot-Brittannië,
hebben zelden iets bereikt", al
dus Varga.
Hermine Verdovic, Joegosla-
vië-specialist van het Instituut
voor Vergelijkende Economi
sche Studies in Wenen, meent
dat de boycot door veel meer
landen moet worden gedragen
dan alleen de EG-lidstaten om
effectief te kunnen zijn. Ze wees
er gisteren op dat slechts een
klein deel van de Servische bui
tenlandse handel zich afspeelt
tussen Servië en de Europese
Gemeenschap.
Het ANC (African National Con
gres) heeft gisteren verklaard
„de indruk gekregen" te hebben
dat de Zuidaffikaanse president
De Klerk probeert onder verde
re onderhandelingen over het
afschaffen van de apartheid uit
te komen.
De Klerk zei de dag ervoor in
een toespraak dat zijn „partij
niet bereid is om het ANC of
welke andere partij of beweging
dan ook de macht te laten over
nemen."
„We hebben de indruk gekre
gen dat dit het antwoord was
van een politicus die zich uiter
mate ongemakkelijk voelt met
het onderhandelingsproces en
die wellicht op zoek is naar een
manier om eronderuit te ko
men", aldus het ANC in een
verklaring.
De onderhandelingen over de
grondwet die de basis moet
worden van een democratische
staat zonder rassendiscrimina
tie, moet later deze maand wor
den hervat.
Hoesch-topman
weg als fusie met
Krupp doorgaat
De topman van het Duitse
staalconcern Hoesch, Kajo Neu-
kirchen, stapt op als de fusie
met branchegenoot Krupp
doorgaat. Neukirchen, die pas
drie maanden de scepter zwaait
bij Hoesch, heeft de goedkeu
ring van de raad van commissa
rissen gekregen voor zijn voor
nemen. Volgens welingelichte
kringen heeft Neukirchen ge
woon geen zin om als tweede
man te fungeren als Krupp-top-
man Cromme de baas wordt
van de samengevoegde Krupp-
Hoesch.
Krupp en Hoesch zullen wel
besprekingen beginnen om de
mogelijkheden van een fusie te
bestuderen, zo deelde Hoesch
gisteren mee. Van de aandeel
houders van Hoesch steunt 55,3
procent een fusie. Daar is het
belang van Krupp, dat inmid
dels 24,9 procent bedraagt, bij
inbegrepen. Het personeel van
Hoesch is echter radicaal tegen
een samenvoeging van de twee
bedrijven, omdat daardoor dui-
zenden, misschien wel tiendui-
zenden banen kunnen verdwij-
Bewoners van een opvanghuisin het Amerikaanse Detroit vernemen via de tv de gerechtelijke uitspraak die ervoor zal zorgen dat ze weer verwar- nen. Bij de twee concerns sa-
ming krijgen. De eigenaar van het gebouw sloot het gas begin deze maand af wegens betalingsachterstanden. foto afp* tract baker men werken ongeveer 110.000
