Binnenland
De man wil vrijen,
de vrouw een relatie
Babbelllijn
helpt bij
problemen
De Staat van het Land
céUJ ffi
Zaterdag 9 november 1991 Redactie; 023-150225 janine bosma altan erdogan ronald frisart (chef) Patrick van den hurk jan preenen sjaak smakman frans visser vomigeving; mitzie meuerhof
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
DE STAAT VAN
HET LAND
DEN HAAG GPD
Een op vijf Nederlanders heeft problemen met relatie
Mensen met relatieproblemen
of moeilijkheden met vrijen
zoeken, behalve bij huisarts en
andere gevestigde hulpverleners
als RIAGG en psycholoog, soms
steun bij een telefonische hulp
dienst. Ze doen dat vaker dan
mensen zonder die problemen,
maar niet veel vaker.
Opmerkelijk wordt het ver
schil pas bij het bellen van bab
bel- of sekslijnen. Van de men
sen met min of meer ernstige
relatie- of bedproblemen belde
13 procent de laatste drie
maanden een of meerdere ke
ren met zo'n commercieel 06-
nummer. Dat is twee keer zo
veel als mensen zonder relatie
problemen.
Onder de groep die drie keer
of vaker met een babbel- of
sekslijn belde zaten verhou
dingsgewijs veel mensen met
seksproblemen. „Voor die men
sen fungeert de babbel- of seks
lijn kennelijk als een alternatie
ve bevrediger", aldus professor
Diekstra.
Homo-, bi-
en a-seksueel
heeft het
niet makkelijk
Anders zijn dan de massa is niet
eenvoudig. De strijd tegen
meerderheden, hun oordelen
en vooroordelen brengt span
ningen met zich mee. Zeker als
dat anders-zijn betrekking heeft
op de seksuele geaardheid.
Het zal niemand verbazen dat
een overweldigende meerder
heid in Nederland zich hetero
seksueel noemt: 92,8 procent
van de mannen en 92,5 procent
van de vrouwen. Van de man
nen noemt 3,1 procent zich ho
moseksueel, beduidend meer
dan bij de vrouwen: 2,1 procent.
Een minder bekende groep is
die van de bi-seksuelen; man
nen en vrouwen die van man
nen èn vrouwen houden. Bij de
mannen blijkt 2,6 procent 'bi' te
zijn, bij de vrouwen 2,7 procent.
Een tot dusverre qua omvang
nog onbekende groep was die
van de a-seksuelen; mensen die
zeggen geen enkele belangstel
ling te hebben voor seks. Uit de
enquête blijkt dat 1,5 procent
van de mannen en bijna twee
keer zo veel vrouwen (2,7 pro
cent) zichzelf a-seksueel noe
men.
Zowel met relaties als met
vrijen hebben seksueel anders
geaarden het een stuk moeilij
ker dan hetero's. Er zijn twee
uitzonderingen. Homoseksuele
mannen hebben op seksgebied
niet meer problemen dan
heteroseksuele mannen, al is
dat op het terrein van de rela
ties weer wel het geval. A-seksu
ele mannen ondervinden in
hun relaties evenveel proble
men als mannelijke hetero's
maar hebben, niet verwonder
lijk, weer wat meer problemen
in bed.
Vrouwelijke anders geaarden
komen er in deze vergelijking
het ongunstigst vanaf. Zowel
homoseksuele als bi- en a-
seksuele vrouwen hebben aan
zienlijk meer moeilijkheden
met relaties en met het vrijen
dan heteroseksuele vrouwen.
De grootste problemen doen
zich voor bij de homoseksuele
vrouwen: 21 procent heeft pro
blemen met de relatie, 17 pro
cent met vrijen.
„Het blijkt, om het zo maar
eens te zeggen, niet handig om
anders geaard te zijn", aldus
professor Diekstra. „Toch zijn
de problemen goed verklaar
baar. Hoe meer je afwijkt van
het gangbare, hoe kleiner de
groep van gelijk geaarden is".
Thuis ook alles goed?
Doorgaans prima, dank u.
Maar niet bij iedereen.
Waar gehokt wordt vallen
spaanders. Twee op de tien
Nederlanders zegt in zeke
re mate problemen te heb
ben in de relatie of met het
vinden van een partner. En
met het vrijen gaat het
zelfs nog ietsje slechten
drie op de tien landgeno
ten melden daar proble
men. Gemiddeld, wel te
verstaan. Want er zijn inte
ressante verschillen en ver
banden te vinden in de re
sultaten van de enquête De
Staat van het Land.
DEN HAAG PETER VEENENDAAL
De enquêtevragen waar boven
staande conclusies op zijn ge
baseerd luidden: 'Had u de af
gelopen drie maanden proble
men met uw relatie/partner
en/of met vrijen/seks'. Volgens
professor Rene Diekstra, een
van de wetenschappelijk bege
leiders van het onderzoek, zijn
de antwoorden op dit soort vra
gen irfdicatief voor een langere
periode dan de aangegeven drie
maanden.
Opvallend is dat vrouwen in
het algemeen meer relatiepro
blemen rapporteren dan man
nen (8 tegen 5 procent), terwijl
dat bij problemen met seks en
vrijen omgekeerd is (9 tegen
10,5 procent). Als de antwoor
den op beide vragen over elkaar
worden gelegd, valt in de eerste
plaats op dat er sprake is van
een grote overlapping. Dat ligt
voor de hand: seks is een be
langrijk element in elke (liefdes-
Jrelatie.
Maar de overlappingen zijn
bij mannen anders dan bij
vrouwen. Daaruit valt af te lei
den, aldus Diekstra, dat man
nen relatieproblemen vaker ge
lijk stellen aan seksproblemen.
De man blijkt in een relatie dus
meer op seks gespitst dan de
vrouw, die bijvoorbeeld meer
waarde hecht aan communica
tie.
Vrouwen rapporteren zoals
gezegd vaker relatieproblemen
dan mannen. Als de antwoor
den 'enigszins', 'nogal' en 'ern
stig' op een hoop worden ge
veegd, vindt 1 op de 4 vrouwen
dat er iets mis is in de relatie. Bij
de mannen is dat 1 op de 5.
Jonge mensen hebben verre
weg de meeste relatieproble
men. In de categorie 18-34 jaar
worden maar liefst twee keer zo
veel moeilijkheden gemeld als
in de groep van 55 jaar en ou
der. Maar dat laat zich vermoe
delijk eenvoudig verklaren: veel
jongeren hebben de ware Jacob
(a) nog niet gevonden of heb
ben hun idealen nog niet in te
ruggebracht tot het haalbare.
Anderzijds zijn van de ouderen
met ernstige relatieproblemen
vaak al lang gescheiden. Boven
dien zijn ouderen doorgaans
wat milder in hun opvattingen,
meer gewend aan de nukken en
grillen van hun partner en heb
ben ze een manier gevonden
om daar mee om te gaan.
Behalve verschillen in leeftijd,
blijken er ook opmerkelijke re
gionale verschillen te bestaan.
In de grote steden worden meer
relatieproblemen gemeld dan in
de landelijke gebieden van Ne
derland. „Dat klopt een beetje
met de bestaande vooroorde
len", aldus Diekstra.
Er lijkt geen duidelijk aanwijs
baar verband te bestaan tussen
relatieproblemen en opleiding
of beroep. Deze pijn is dus soci
aal gelijk verdeeld. Wel is er een
duidelijke samenhang met de
burgerlijke staat van de onder
vraagden. Zo rapporteren ge
scheiden mensen vaker dat ze
moeite met hun relaties.
Bij de problemen met vrijen en
seks spannen mannen de
kroon. Vooral oudere mannen.
Diekstra: .Afnemende lust, po
tentie en fysieke mogelijkheden
vormen voor mannen kennelijk
een groot probleem. Als er bij
vrouwen al een verband met
leeftijd bestaat, is dat omge
keerd. De oudste categorie
Werk en bed
Nog een typisch mannelijk
verschijnsel is de samenhang
tussen werkstatus en bedpro
blemen. Hoe meer (bevredi-
fend) werk, hoe minder moei-
jkheden met vrijen. Opvallend
genoeg is dat verband niet
waarneembaar bij de relatiepro
blemen. Diekstra: „Freud zei
het air welke twee dingen zou
een man goed moeten kunnen?
Lieben und arbeiten. Psycholo
gen merken dat wederzijdse
verband ook dagelijks in hun
spreekkamer. Raakt een man
zijn werk kwijt, dan verliest hij
ook een stukje van zijn manne
lijkheid". Bij vrouwen bestaat
dat verband overigens niet.
In tegenstelling tot bij de rela
tieproblemen, bestaat er bij vrij-
problemen wel een zekere sa
menhang met het opleidingsni
veau van de ondervraagden.
Hoe hoger de opleiding, hoe
minder problemen met seks.
Vooral, opnieuw, bij mannen.
De regionale verschillen in de
beantwoording van de vragen
over vrijen en seks komen zo'n
beetje overeen met die van de
relatievragen. Ook in bed zijn
de problemen in de steden dus
wat groter.
Alleenwonenden, mannen èn
vrouwen, melden duidelijk va
ker relatieproblemen dan men
sen die met hun partner onder
één dak wonen. Niet minder
dan 15 procent van de zelfstan
digen zegt ernstige problemen
in hun relatie te ondervinden.
Diekstra: „De problemen bij
mensen in die categorie zijn
kennelijk zo groot, dat samen
leven niet meer gaat of nog niet
lukt, terwijl dat voor de meesten
toch een doel is".
Alleenstaanden
Alleenwonende mannen sco
ren in vergelijking met gehuwde
mannen hoog op de probleem-
ladder voor seks en vrijen. Maar
bij vrouwen is dat precies om
gekeerd. „Een beetje gechar
geerd zou je kunnen zeggen: als
een vrouw problemen in bed
wil, moet ze vooral gaan sa
menwonen", aldus Diekstra.
Als dat samenwonen deson
danks toch uitmondt in het krij
gen van kinderen, blijken vrou
wen nog vaker in problemen te
komen. Gehuwd en ongehuwd
samenwonende vrouwen met
kinderen hebben namelijk aan
zienlijk meer problemen met
hun relatie èn met vrijen dan
hun samenwonende seksegeno
ten zonder spruiten. Bij de
mannen maakt dat opvallend
genoeg geen enkel verschil.
Diekstra: „Het hebben van kin
deren blijkt voor de vrouw een
veel grotere belasting dan voor
de man. Dat straalt blijkbaar uit
naar haar partnerrelatie en haar
seksualiteit".
Al die gesignaleerde proble
men hebben natuurlijk hun ne
gatieve effecten op het welbe
vinden. Mensen die ontevreden
zijn over hun relatie hebben
duidelijk vaker last van sterke
depressieve gevoelens, voelen
zich vaker eenzaam, denken va
ker aan zelfdoding en achten de
kans op een scheiding groter.
Op seksueel gebied zijn die
verbanden wat minder sterk.
Mensen die moeilijkheden heb
ben met seks en vrijen zijn wel
wat vaker depressief, maar ge
voelens van eenzaamheid en
gedachten aan zelfdoding ko
men aanzienlijk minder voor,
terwijl de scheidingsverwach
ting lager ligt dan bij de relatie
problemen. Problemen met
vrijen en seks lijken dus wat
meer op zichzelf te staan.
Echtscheiding
Over echtscheiding gespro
ken: Bij jonge mannen en vrou
wen (18-34 jaar) is de groep die
twijfelt aan het voortbestaan
van hun relatie ongeveer even
groot (1 op 6 tegen 1 op 5). Met
het klimmen der jaren neemt
het vertrouwen in de duur
zaamheid van de relatie echter
toe, vooral onder mannen. In de
middengroep (35-54 jaar) ant
woordt 12 procent van de vrou
wen en 10 procent van de man
nen 'weet niet' op de vraag hoq
groot de kans op een scheiding
is. Dat ontloopt elkaar niet veel.
Maar het aantal vrouwen uit die
groep dat een scheiding 'waar
schijnlijk' noemt (5 procent) is
aanzienlijk groter dan bij de
mannen: 2,5 procent.
Boven de 55 zijn de banden
heel wat sterker. Van de oudere
mannen noemt 95 procent een
scheiding 'onwaarschijnlijk'.
Ook hier zijn de vrouwen iets
pessimistischer, maar een dikke
91 procent weet zeker bij man
of vriend te zullen blijven.
DE STAAT VAN HET LAND...
HEEFT U PROBLEMEN MET UW RELA TIE PARTNER
Naar leeftijd en geslacht
In procenten [J - mannen fj vrouwen
S6 Sb
Bla.::
RELATIES
geen een nogal/
beetje ernstig
geen een nogal/
beetje ernstig
HEEFT U PROBLEMEN MET VRIJEN/SEKS
Naar leeftijd en geslacht
In procenten O mannen O vrouwen
geen een nogal/
beetje ernstig
BENT U HET MET DE VOLGENDE STELLINGEN EENS OF ONEENS
Hel huwelijk is een verouderde instelling Ik vind echtscheiding nooit Ie rechtvaardigen
Naar leeftijd en geslacht
In procenten O mannen O vrouwen
eens oneens eens oneens eens oneens
18 t/m 34 jaar 35 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder
Bron: GPD-anqulta *0* staat van hat land* 1991
eens oneens eens oneens eens oneens
18 t/m 34 Jaar 35 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder
O QPO lntoyaphlci/1llu»tntlas:R«lnoud SIJtsmaTheo Gootjas
Relatie is
vaak reden tot
ziekmelding
DEN HAAG GPD
Ziekteverzuim is een heet hang
ijzer. Politiek, vakbeweging en
werkgevers lanceren plan op
plan om het ziekteverzuim te
rug te dringen. Eén oorzaak van
het ziekteverzuim zal echter
door geen enkel plan weggeno
men kunnen worden: relatie
problemen.
Van alle ondervraagden die
zich de afgelopen drie maanden
een keer hebben ziek gemeld,
blijkt 9 procent dat te hebben
gedaan zonder daadwerkelijk
ziek te zijn geweest. Bij de men
sen met relatieproblemen was
dat percentage echter een stuk
hogen 16 procent. Zij gaan ken
nelijk zo onder de relatieproble
men gebukt, dat hen de lust of
energie tot arbeid ontbreekt.
Diekstra: „Positief gezegd: ge
steld voor de keuze 'werken aan
werk' of 'werken aan relatie'
kiest een aanzienlijk aantal
mensen kennelijk voor het
laatste".
Overigens blijkt dat mensen
die alleen moeilijkheden heb
ben met vrijen en seks zich niet
vaker onnodig ziek melden dan
anderen.
DEN HAAG GPD
De verhalen op deze pagina zijn
gebaseerd op de resultaten van
de enquête 'De Staat van het
Land', een nationaal opinie-on
derzode waar tienduizenden le
zers van vijftien regionale dag
bladen het afgelopen voorjaar
aan hebben deelgenomen. De
enquête is opgezet en uitge
voerd in samenwerking met de
Rijksuniversiteit Leiden en de
Erasmus Universiteit in Rotter
dam. De resultaten zijn ver
werkt onder leiding van de
Leidse psycholoog Diekstra en
de Rotterdamse econoom Van
Praag.
Had u de afgelopen drie maanden problemen met uw partner?
Ik vind dat een vrouwals het maar enigszins kan,
kinderen behoort te krijgen.
Naar leeftijd en geslacht
94
eens oneens
eens oneens
eens oneens
GPD-anquéta 'Dt staat van hat land' 1991
Een jong stel In het Liefdeslaantje In het Lazienskl park in de Poolse hoofdstad Warschau.
geen
enigszins nogal/ernstig
Landelijk 79.8
14.0 6.2
Leiden 78.0
15.1 6.9
Had u de afgelopen drie maanden problemen met vrijen/seks
geen
enigszins nogal/ernstig
Landelijk 70.7
19.4 10.1
Leiden 71.2
19.7 9.1
Vindt u het huwelijk een verouderde instelling?
Ja
nee
Landelijk 18.0
82.0
Leiden 21.4
78.6
Vindt u dat echtscheiding
e rechtvaardigen is?
Ja
nee
Landelijk 89.9
10.1
Leiden 93.1
6.9
Moet een vrouw altijd kiezen voor het krijgen van kinderen
Ja nee
Landelijk 15.9
84.1
Leiden 14.2
85.8
Voeft u zich vaak eenzaam 7
Ja
nee
Landelijk 15.7
84.3
Leiden 14.2
85.8
Hoe is uw stemming de laatste tijd
goed
niet zo goed/ depressief
tamelijk depressief
Landelijk 90.1
9.3 0.6
Leiden 91.0
8.5 0.5
