Binnenland
Parapluwet
van de baan
Buiten leef je, binnen lees je
Ter Veld houdt voet bij stuk
Eén holding voor KLM
en British Airways
Regering wil dubbele
nationaliteit toestaan
CDA en PvdA achter euthanasieplan
Zaterdag 9 november 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOCAN RONALD FRISART chef) PATRICK VAN DEN HURK JAN PREENEN SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: WIM ENTIUS
3
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
HET MINISTERIE van defensie koopt
141 zogenoemde wielladers (grond-
verzetmachine met laadschep) van de
Apeldoornse onderneming Werklust,
dochter van het Begemann-concem.
De order kost zo'n 63 miljoen gulden
NIEUWSLIJN
Miljoenen voor nieuwe bijstandswet
De gemeenten krijgen 20 miljoen gulden als compensatie voor
de eenmalige extra uitvoeringskosten die zijn gemoeid met in
voering van de nieuwe Algemene Bijstandswet (abw). Het kabi
net heeft dit gisteren besloten. De invoeringswet bevat een aan
tal overgangsbepalingen. Wie op het moment dat de nieuwe wet
van kracht (januari 1993) wordt al een bijstandsuitkering krijgt,
behoudt die in beginsel. Het voorstel van het kabinet gaat nu
naar de Raad van State.
Cidi: Omstreden boek weg
Het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (Cidi)
vraagt de gemeente Rijswijk het boek 'Om nooit te vergeten.
Rijswijk in de Tweede Wereldoorlog' uit de handel te halen. Het
door de gemeente uitgegeven boek bevat een lijst met de namen
van zowel slachtoffers van de nazi-terreur als collaborateurs. Het
Cidi noemt het onaanvaardbaar dat Rijswijkers die uit vrije wil
ervoor kozen anderen te onderdrukken, in één adem worden ge
noemd met stadsgenoten die kozen voor gerechtigheid en met
joden die geen keus hadden.
Miljoenenfraude met vlees
Het openbaar ministerie in Den Bosch heeft donderdag in de re
gio Oss op dertig plaatsen huiszoeking verricht in verband met
een omvangrijke vleesfraude. Volgens de Bossche persofficier
Regelink zijn met de fraude miljoenen guldens gemoeid. Uit het
onderzoek is tot dusver gebleken dat op grote schaal belasting
fraude werd gepleegd. Bovendien worden de fraudeurs verdacht
van valsheid in geschrifte, oplichting en verzekeringsbedrog,
verduistering en uitlokking van sociale verzekeringsfraude.
'Zeshonderd banen weg bij HSA'
Door een nieuwe reorganisatie bij Hollandse Signaalapparaten
(HSA) in Hengelo verdwijnen de komende jaren minstens zes
honderd banen. Dat zei bestuurder Nattekaas van de Industrie-
en Voedingsbond CNV gisteren na afloop van een gesprek tus
sen de HSA-directie en de bonden. De Ondernemingsraad en
het personeel zullen tot 3 december in onzekerheid verkeren,
want dan pas zullen zij door de directie worden ingelicht.
Jan Terlouw geïnstalleerd
Jan Terlouw, onder meer voormalig minister van economische
zaken, is gisteren in het Arnhemse provinciehuis geïnstalleerd
als Commissaris van de Koningin in Gelderland. Terlouw volgt
de in mei van dit jaar overleden De Bruyne op. Op de foto is Ter-
louw verwikkeld in een aangenaam onderonsje met zijn partij
genoot Vae Mierlo. Rechts de echtgenote van de nieuwe com
missaris. FOTO ANP
Leven 0,3 procent duurder
Het prijsindexcijfer van de gezinsconsumpite is tussen midden
september en midden oktober met 0,3 procent gestegen, aldus
het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Ten opzichte van
oktober vorig jaar steeg het prijsindexcijfer van de gezinscon
sumptie met 4,4 procent. Onder meer fruit en de gezondheids
zorg in instituten werd duurder.
Kok prijst inzet werkgevers en vakbeweging
Staatssecretaris Simons (volksgezondheid - links) en minister Hirsch
Ballin (justitie) lichten de pers in over het kabinetsvoorstel voor eutha
nasie. FOTO ANP ED OUDENAARDEN
Het kabinet ziet af van het zogenoemde 'parapluwetje'.
Dat heeft vice-premier Kok gistermiddag bekendgemaakt
na afloop van het wekelijkse kabinetsberaad. Minister De
Vries dreigde met invoering van de wet, die de volledige
doorbetaling van loon bij ziekte schrapt, wanneer het
werkgevers en vakbeweging niet zou lukken een akkoord
te sluiten over maatregelen voor vermindering van het
ziekteverzuim. Dat akkoord is na veel getouwtrek gister
middag alsnog gesloten.
bonden daardoor opnieuw zou
den moeten onderhandelen
over een aanvulling op de Ziek
tewetuitkering. Als gevolg van
de parapluwet zou ook de eer-
DEN HAAG GPD
Vooral de vakbeweging was fel
tegen invoering van de paraplu
wet omdat werkgevers en vak-
eist. De raad van commissaris
sen stemde donderdag in met
de door de directie ingeslagen
weg.
Hoewel de onderhandelingen
tot nu toe voorspoedig verlo
pen, is het niet uitgesloten dat
de gesprekken alsnog misluk
ken. Beide maatschappijen stel
len harde voorwaarden. Zo eist
de KLM in alle scenario's een
even grote vinger in de pap als
BA. De Britten hebben daar als
grotere maatschappij moeite
mee. Ook het Amerikaanse Nor
thwest Airlines, de in omvang
vierde maatschappij van de
Verenigde Staten, is nauw bij de
gesprekken betrokken. BA wil
een belang in deze maatschap
pij om haar positie op lange ter
mijn veilig te stellen. De KLM
heeft al een belang van twintig
procent in Northwest.
Om de eigen identiteit zoveel
mogelijk te behouden, overwe
gen de KLM en British Airways
(BA) hun belangen in één hol
ding te bundelen. Er wordt naar
verschillende constructies geke
ken. Accountantsbureaus zijn
ingeschakeld om de waarde van
beide ondernemingen ten op
zichte van elkaar te bepalen. De
vliegmaatschappijen voeren
overleg over nauwe samenwer
king. Het is niet de bedoeling
dat zij gaan fuseren.
De KIM wil de eerste fase van
de gesprekken op zeer korte ter
mijn afronden. Gisteren zijn de
vakbonden en de onderne
mingsraad ingelicht over het
verloop. Niemand wil iets zeg
gen, omdat de directie van de
KLM strikte geheimhouding
DEN HAAG ANP
AMSTERDAM MONICA WESSEUNG
„De 'letterkunde van de schavuit' was vroe
ger slechts een waarschuwing aan andere
boeven om toch vooral uit handen van het
bevoegd gezag te blijven. Over de straf
hoefden ze niet te schrijven; de terechtstel
lingen waren openbaar en genoten een gi
gantische publieke belangstelling. De straf
is nu binnenskamers (opsluiting, red) en
hoewel gevangenen het proberen, valt deze
eigenlijk met geen pen te beschrijven."
Dat betoogde prof. dr. G. P. Hoefnagels,
als hoogleraar criminologie en familie- en
jeugdrecht verbonden aan de Rotterdamse
Erasmus Universiteit, gistermiddag tijdens
het congres 'Misdaad boeit'. Het congres in
het Amsterdamse Paradiso, werd gehouden
ter gelegenheid van de honderdvijftigste
verjaardag van de Nederlandse gevangenis
bibliotheken.
Misdaad is binnen en buiten de gevange
nis een geliefd onderwerp om over te schrij
ven. De manier waarop dit gebeurt, ver
schilt echter nogal: Schrijvers 'binnen'
schrijven over straf, die erbuiten over de
misdaad zelf. De schrijvers van misdaadro
mans doen ons, zo vertelde Hoefnagels, ge
loven dat de misdaad altijd wordt opgelost
en dat de politie ons altijd tegen elk kwaad
beschermt. Een heerlijk gevoel.
Bij de bajesklanten ligt dat anders. Er zijn
met name in de gevangenisbibliotheken
veel werken van de hand van (ex-)gedeti-
neerden. Die tonen de werkelijkheid op een
veel rauwere manier. Het misdrijf zelf is
niet de inspiratiebron. Hoefnagels: „Het be
sef van de misdaad is te schrijnend, Dat
wordt weggestopt. Wat niet weg te stoppen
valt is die eindeloze straf. Uur na uur is de
gedetineerde zich bewust van de eindeloze
tijd. Dat is zijn straf èn zijn inspiratiebron."
René Appel, bekroond schrijver van mis
daadromans, legde de toehoorders uit
waarom het zo leuk is over misdaad te le
zen en erover te schrijven. „Het is natuurlijk
psychologie van de koude grond, maar vol
gens mij vinden we het leuk omdat de mis
dadigers dingen doen die wij eigenlijk ook
wel zouden willen, maar niet durven. Dat
geldt ook voor het schrijven van boeken."
Appel biechtte op dat hij graag manipu
leert met de kennis van de lezer en de boef
uit het verhaal. „Ik laat de lezer iets meer
weten dan de boef. De lezer krijgt, zoals bij
Jan Klaassen, de neiging te waarschuwen.
Kijk achter je, dat soort gedachten. Een
boek lééft daardoor."
Willem de Ridder „We maken zelf onze wer
kelijkheid." FOTO LEX VAN ROSSEN
Verhalenverteller bij uitstek, Willem de
Ridder, plaatste de misdaad wel in een heel
merkwaardig daglicht (of juist uit het licht?
Hij betoogde dat de werkelijkheid niets
anders is dan de realiteit zoals wij die willen
zien.Als ik u vertel dat ik net twintig men
sen heb vermoord bekijkt u me anders dan
wanneer ik zeg riet twintig mensen te heb
ben gered. We maken zelf onze werkelijk
heid, precies zoals we hem willen. We zijn
geen slachtoffer van het leven, maar maken
het zoals we zelf willen." Gekscherend bor
duurde hij daarop voort in de richting van
de gedetineerden: „Hun werkelijkheid is de
gevangenis...."
Uit interviews met gevangenen komt
naar voren dat lezen voor hen ongelooflijk
belangrijk is. Eigenlijk is het in één zinnetje
samen te vatten: Buiten leef je, binnen lees
je. Staatssecretaris van justitie, Kosto, is
hiervan overtuigd. Hij riep bij de opening
van het congres op tot internationale sa
menwerking op het gebied van de gevange
nisbibliotheken.
Nederland moet, als voorzitter van de
sectie gevangenisbibliotheken van de Inter
national Federation of Library Association,
een voortrekkersrol spelen. In alle landen
moet zijns inziens een fatsoenlijk net van
bibliotheken opzetten. Kosto ziet de rol van
de gevangenisbibliotheek nog groeien. Met
het opengaan van de grenzen neemt het
aantal nationaliteiten binnen de gevangenis
ook toe. „Lezen kan het begrip tussen de
verschillende culturen verbeteren."
De bieb in de nor is een halve eeuw ou
der dan de bieb buiten. Begin achttiende
eeuw rekenden maatschappelijke organisa
ties zoals het Nederlands Genootschap tot
Zedelijke Verbetering der Gevangenen, het
tot hun taak de gevangenen van strikt stich
telijke lectuur te voorzien. De gedetineer
den kregen de smaak te pakken en werden
in 1841 gesnapt op illegale invoer van boe
ken uit de echte bibliotheken. Lezen werd
daarop verboden en er brak bijna een ge-
vangenenopstand uit. Dat leidde tot de op
richting van de eerste gevangenisbiblio
theek.
De verjaardag van de nor-bieb wordt niet
alleen met een congres gevierd. Er is ook
een reizende tentoonstelling die zowel de
openbare als' de gevangenisbibliotheken
aandoet. Verder hebben gedetineerden een
boekje met gedichten samengesteld en
heeft een aantal misdaadauteurs op schrift
gesteld waarom zij zo graag over misdrijven
schrijven.
ste ziektedag als vakantiedag
worden aangemerkt.
Kok stelde dat werkgevers en
vakbeweging met hun akkoord
hebben aangetoond dat ze sa
men echt een begin willen ma
ken met de bestrijding van het
ziekteverzuim. Hij noemde dat
„een duidelijke verbetering" ten
opzichte van de huidige situa
tie.
De Vries zal volgende week
met werkgevers en vakbewe
ging om de tafel gaan zitten
voor een nadere toelichting op
de aanbevelingen die de sociale
partners gisteren zijn overeen
gekomen.
Het akkoord tussen werkge
vers en vakbeweging voor een
centrale aanbeveling aan de
cao-onderhandelaars, kwam
gistermiddag tot stand na uren
lange onderhandelingen. Vorige
week vrijdag lag er al een prin
cipe-akkoord op tafel, waarin
beide partijen zich verplichtten
tot 'arbeidsvoorwaardelijke sti
mulansen in geld en/of vrije
tijd'. Al gauw bleek echter dat
de Industriebond en Voedings
bond FNV de tekst anders uit
legden dan de werkgevers. Zo
wilden de bonden alleen praten
over beloningen in geld of vrije
tijd bij een laag ziekteverzuim.
De werkgevers, het Koninklijk
Nederland Ondememersver-
bond (KNOV - midden- en
kleinbedrijf) voorop, eisten ech
ter dat strafmaatregelen zoals
het inleveren van vrije tijd en/of
geld bij ziekte bij de komende
cao-onderhandelingen nadruk
kelijk aan de orde zouden ko
men.
Toen de irritatie over de ver
schillende uitleg van het ak
koord een hoogtepunt bereikte,
besloten beide partijen op
nieuw te gaan onderhandelen.
Nu is besloten dat zowel 'posi
tieve' als 'negatieve' arbeidssti-
mulansen tijdens de cao-onder-
handelingen aan de orde zullen
komen.
'Belastingbiljet
moet meteen
duidelijk zijn'
DEN HAAG ANP
De Belastingdienst gaat begin
volgend jaar de huidige aan
slagbiljetten en verminderings
beschikkingen vervangen door
nieuwe modellen. Dat moet in
1994 zijn afgerond, zo heeft de
Belastingdienst gisteren be
kendgemaakt. De nieuwe biljet
ten zullen een stuk handzamer
zijn, aldus de Belastingdienst.
De belastingplichtige krijgt
straks alle informatie op één bil
jet aangeboden, waardoor het
in één oogopslag duidelijk moet
zijn hoe het bedrag van de aan
slag is samengesteld. Als eerste
verschijnt de aanslag Inkom
sten/Vermogensbelasting in
een nieuwe vorm.
Op het nieuwe biljet staat al
lerlei informatie vermeld, die nu
vaak op aparte documenten aan
de belastingplichtige wordt toe
gezonden. Zo worden correcties
en daarbij behorende toelich
tingen op de nieuwe aanslag
vermeld.
Week actievoeren levert weduwen nul-komma-nul op
Het kabinet wil buitenlanders die worden genaturaliseerd tot Ne
derlander de mogelijkheid geven hun oude nationaliteit te behou
den. De regering besloot gisteren tot wijziging van de Wet op het
Nederlanderschap, nadat de fracties van CDA en PvdA in de Twee
de Kamer zich daar onlangs voorstander van toonden.
Verder kwam het kabinet met voorstellen die moeten voorkomen
dat buitenlandse kinderen die zijn geadopteerd door Nederlandse
ouders, automatisch een Nederlands paspoort krijgen. In de toe
komst zullen dergelijke kinderen alleen de Nederlandse nationali
teit krijgen als zij aan bepaalde eisen voldoen.
Staatssecretaris Ter Veld (sociale zaken) spreekt de actievoerende weduwen toe.
DEN HAAG ANP
Een week actievoeren op het
Binnenhof en het aanbieden
van een petitie aan staatssecre
taris Ter Veld (sociale zaken),
hebben ruim driehonderd boze
weduwen nul-komma-nul op
geleverd. In een gesprek met de
actievoerders liet de staatsse
cretaris gistermiddag weten dat
ze er niet over piekert af te zien
van de invoering van de nieuwe
Algemene Nabestaandenwet
(anw). De nieuwe wet snijdt
flink in de hoogte van de
huidige uitkeringen voor wedu
wen.
Volgens M. van Veen van de
Vrouwenbond FNV worden
vooral weduwen zonder kinde
ren op „ontoelaatbare wijze"
getroffen. Ter Veld hield tegen
over de betogers echter staande
dat de nieuwe wet geen drasti
sche verslechtering betekent.
„Het is pertinent niet zo dat
vrouwen worden gedwongen de
arbeidsmarkt op te gaan. Ook
vallen zij niet terug op een bij
standsniveau. Inkomsten uit
pensioen en vermogen blijven
immers buiten schot", stelde ze.
In de nieuwe wet, die de hui
dige Algemene Weduwen- en
Wezenwet uit 1959 moet ver
vangen, hebben ook weduw
naars recht op een uitkering.
Daardoor moet de hoogte van
de uitkeringen omlaag. In de
toekomst krijgen weduwen en
weduwnaars met kinderen een
eenmalige uitkering van 90 pro
cent van het minimumloon
(was 100 procent). Mensen zon
der kinderen krijgen een uitke
ring van 70 procent van het mi
nimumloon. Daarna wordt de
FOTO ANP HERMAN PIETERSF
uitkering alleen verlengd voor
diegenen die ouder zijn dan
vijftig of mensen die kinderen
hebben jonger dan achttien
jaar. De alleenstaanden komen
dan alleen nog in aanmerking
voor een uitkering van 30 pro
cent van het minimumloon.
Eerder deze week zei Ter Veld
wel bereid te zijn de nieuwe
maatregelen geleidelijk in te
voeren. De anw zal naar ver
wachting begin 1991 door de
Tweede Kamer worden behan
deld.
Kabinet heeft juiste conclusies' getrokken
DEN HAAG ANP-GPD
De regeringsfracties CDA en
PvdA hebben gistermiddag in
stemmend gereageerd op het
voorstel van het kabinet om eu
thanasie wettelijk te regelen. In
een eerste reactie zei de PvdA-
fractie in de Tweede Kamer dat
het kabinet „de juiste conclu
sies" heeft getrokken uit het
rapport over euthanasie van de
commissie-Remmel ink. Een
woordvoerder van het CDA zei
dat het kabinet „veel lof' ver
dient voor zijn bésluit.
Het kabinetsvoorstel werd
gistermiddag aan de Tweede
Kamer aangeboden door minis
ter Hirsch-Ballin van justitie en
staatssecretaris Simons van
volksgezondheid. In principe
blijven euthanasie en hulp bij
zelfdoding strafbaar. Wel wor
den de meldingsprocedure en
de zorgvuldigheidseisen zoals
die nu bestaan, enigszins uitge
breid en wettelijk verankerd in
de Wet op de Lijkbezorging.
Artsen die dé procedure in acht
nemen, hoeven niet bang te zijn
te worden vervolgd.
De belangrijkste aanvulling
van het kabinet op de geldende
praktijk is dat de meldingspro
cedure ook van toepassing
wordt op de actieve levensbe
ëindiging door een arts, zonder
uitdrukkelijk verzoek van de pa
tiënt. Dergelijke situaties kun
nen zich voordoen bij mensen
AUTOKRAAN
TRANSPORTEN
I 111 1 4J J
02510-11727
die in coma liggen en demente
en geestelijk gestoorde patiën
ten.
Simons hoopt dat het nieuwe
voorstel leidt tot een verder
gaande openhartigheid bij art
sen. Wie de zorgvuldigheids
eisen niet toepast, riskeert een
gevangenisstraf van maximaal
vier jaar.
De PvdA vindt dat het kabinet
de juiste conclusies heeft ge
trokken. „De bestaande prak
tijk, die zich kenmerkt door eén
grote zorgvuldigheid van artsen
en een grote terughoudendheid
van het openbaar ministerie,
wordt nu wettelijk verankerd,"
aldus de PvdA.
D66 reageerde negatief. De
fractie vindt dat het kabinet de
kool en de geit spaart. „Er is
geen antwoord op de vraag of
euthanasie wel of niet mag. De
arts wordt alleen de weg gewe
zen om op een zorgvuldige ma
nier het Wetboek van Strafrecht
te overtreden", aldus D66. De
WD heeft nog geen oordeel.
Met de instemming van een
kamermeerderheid, ziet het er
naar uit dat er nu een einde
komt aan de bijna twintig jaar
durende politieke discussie over
euthanasie.. Vorige week kon er
nog geen overeenstemming
worden bereikt omdat PvdA en
CDA het niet eens konden wor
den. De PvdA vreesde dat het
CDA de huidige wetgeving wil
de aanscherpen, terwijl de
christen-democraten het idee
hadden dat de PvdA helemaal
van strafvervolging wilde afzien.
De Koninklijke Maatschappij
voor de Geneeskunde (KNMG)
noemt het in een voorlopige re
actie positief dat de meldings
procedure een wettelijke status
krijgt en dat nu ook aandacht
wordt besteed aan levensbeëin
diging van „wilsonbekwame pa
tiënten".
