Leiden
PvdA tobt
over hogere
belastingen
Een knusse huiskamer op wielen
Veegbelasting omstreden
Fietsenstalling bij station
krijgt tweede verdieping
Verdachte moord Bosrode
blijft voorlopig opgesloten
Bestuurslid: wethouders
PvdA breken met belofte
DEKKER
DE NIEUWE
DIEKSTRA
IS UIT!
Zaterdag 9 november 1991 Redactie: 071-161418 KAREL BERKHOUT JANET VAN DUK EMIEL FANGMANN ROY KLOPPER LOMAN LEEFMANS ERNA STRAATSMA GERT VISSER (chef) WIM WEGMAN
Eindredactie: CONNY SMITS Vormgeving: RUTGER J HOOGERDUK
NIEUWSLIJN
Videofilm over blauwe tram
De stichting Rail Art heeft in samenwerking met L.J.P. Albers een
videofilm gemaakt over 'Blauwe trams in Zuid-Holland'. Het
eerste exemplaar is gisteren aangeboden aan verkeerswethouder
J. Walenkampen NZH-districtschef B. Leeuwenburgh. Morgen
is het precies derdejaar geleden dat de blauwe tram van de
NZH de laatste rit van Leiden naar Den Haag maakte. De film
duurt ruim vijftig minuten en kost 98 gulden. De band is onder
meer verkrijgbaar in de kantoren van de NZH in Den Haag en
Leiden en bij Van den Burg Video Editing cv, Flevoweg 9a in Lei
den (tel. 216204).
lnfotheek-manager begint nieuwe zaak
De nieuw benoemde manager van Infotbeek/Install Data, W.W.
de Jager, heeft besloten de nieuw gevormde combinatie te verla
ten. Hij vindt dat het nieuw gevormde bedrijf te weinig belang
stelling heeft voor het marktsegment van de middelgrote en Idei-
nere bedrijven. De Jager heeft besloten om met compagnon R.P.
Heemskerk een nieuw bedrijf te beginnen dat zich gaat bezig
houden met automatisering met behulp van Exact-software. De
onderneming is gevestigd in Rijnsburg. Het bedrijf hoopt binnen
5 jaar werk te bieden aan 10 mensen.
Coalitiepartner CDA deelt twijfels niet
De Leidse PvdA wil extra bezuinigingen om óf de ogb
minder te laten stijgen dan het college van b en w wil óf
meer geld uit te trekken voor nieuwe plannen. De groot
ste collegepartij is in 'hoofdlijnen' akkoord met hogere
belastingen voor de burgers maar heeft moeite met de
omvang van de aangekondigde lastenstijging. Aanmerke
lijk enthousiaster is coalitie-partner CDA, dat 'staat te
trappelen om de plannen uit te voeren'.
PvdA-raadslid A. Boot
In de nieuwe fietsenstalling, die
bij het Leidse station gebouwd
gaat worden, komen 6000 plaat
sen voor (brom)fietsen. Dat zijn
er bijna 2000 meer dan oor
spronkelijk de bedoeling was.
Oorzaak hiervan is dat de stal
ling niet een, maar twee verdie
pingen krijgt. De bouw van deze
stalling, waarvoor in de afgelo
pen week de eerste palen bij het
Terweepark de grond in gingen,
moet begin 1993 klaar zijn.
Door de werkzaamheden aan
het station moesten in de huidi
ge stalling aan de voorzijde van
het station 280 van de in totaal
3600 plaatsen verdwijnen. Het
aantal abonnementhouders
nam gedwongen met 200 af. De
stalling aan de achterzijde ver
dween in zijn geheel, maar daar
heeft NS een tijdelijke, overdek
te stalling neergezet waar 550
fietsers hun rijwiel kunnen
neerzetten of ophangen: „Zo
doende wordt het verlies aan
stallingsruimte meer dan ge
compenseerd", aldus een be
richt van NS.
den, is inmiddels op vrije voe
ten gesteld. De politie meent
dat de moord op Leidenaar Wil
lem Comelisse volgde op een
ruzie tussen het slachtoffer en
het tweetal eerder die avond.
Aanvankelijk meende de politie
dat ook een derde man bij die
zaak betrokken was. Na verhoor
werd echter geen aanleiding ge
zien de man vast te houden.
Een van de twee verdachten van
de moord op de Bosrode een
maand geleden, blijft in voorar
rest. De rechter-commissaris
bepaalde gisteren dat de politie
voldoende bewijsmateriaal
heeft verzameld om de 27-jarige
voorlopig vast te houden. Een
tweede verdachte die woensdag
door de politie werd aangehdu-
LEIDEN KAREL BERKHOUT
Bij de begrotingsbehandeling in
de commissie financiën gister
avond, was de reactie van de
PvdA op de voorgenomen las
tenstijging van 6,5 procent ta
melijk zuinig. De 3,2 procent
prijscompensatie ondervindt
weinig weerstand bij de PvdA,
maar over de rest van het cijfer
voert de fractie maandag nog
een stevige discussie. PvdA-
raadslid Boot wil de ambtelijke
bezuinigingsvoorstellen van dit
voorjaar, die het college uitein
delijk ongebruikt liet, gebruiken
om de ogb minder te laten stij
gen. Binnen de PvdA gaan er
echter stemmen op om met dat
geld 'leuke dingen voor de bur
gers te doen'.
Uiteindelijk kan de PvdA wel
leven met de begroting, onder
meer 'omdat de burger in mate
riële zin iets terugkrijgt' door
het extra geld dat wordt uitge
trokken voor ouderenbeleid en
kinderopvang. Het CDA wil zelfs
vaart zetten achter dat nieuwe
beleid. „De plannen zijn zo be
langrijk dat ik er niet veel voor
voel om die over een aantal ja
ren uit te ponden", zei raadslid
P. Klück.
Het nieuwe beleid kan de op
positie nauwelijks bekoren.
WD-raadslid T. van der Nat
pakte flink uit ('je rekent je rijk')
en deed een klemmend beroep
LEIDEN» KAREL BERKHOUT
Van het CDA mag de 500 gul
den schoonmaakbelasting voor
de winkeliers in de binnenstad
alleen maar doorgaan, als de
gemeente ook iets extra doet
voor de middenstand. ,Als het
alleen maar gaat om schoonve
gen dan kan die heffing niet zo
maar bij winkeliers worden
neergelegd. Voor dat geld moet
wel een extra servicepakket
worden aangeboden, bijvoor
beeld het verwijderen van graf-
fity". zei CDA-raadslid P. Klück
gisteren.
De VVD is net als D66
fel gekant tegen de heffing, om
dat de schoonmaak tot de taken
van de gemeente behoort waar
voor niet extra hoeft te worden
betaald.
Het afvalprobleem van de ge
meente houdt de gemoederen
in de gemeenteraad behoorlijk
bezig. Het college heeft besloten
om mee- en tegenvallers bij de
afvalverwerking meteen in de
reinigingsrechten door te bere
kenen. „Daarmee beloon je de
burgers als zij weinig afval pro
duceren met lagere tarieven",
vate PvdA-raadslid A. Boot sa-
„Ik
zijn i
burgers individueel te belonen
met lagere tarieven als zij wei
nig huisvuil hebben".
LEIDEN» JANET VAN DUK
op de collega-raadsleden om
die ogb niet te laten stijgen.
„Het zou zo mooi zijn als wij
hier met z'n allen een dekking
konden vinden die een ogb-stij-
ging van 1,3 miljoen overbodig
maakt", riep Van der Nat uit.
Volgens de WD zijn de lasten
de afgelopen jaren al genoeg ge
stegen en zit Leiden ver boven
het landelijke gemiddelde.
Als enige medestander vond
hij D66-raadslid P. Langenberg
die vindt dat het college het
'hoofd in de financiële strop
steekt'. Een gedeelte van de be
zuinigingen is volgens D66 naar
latere jaren doorgeschoven, ter
wijl ook te weinig rekening is
gehouden met tegenvallers
zoals verdere korting door het
Rijk.
De PvdA-wethouders in het col
lege hebben zich niet aan de
belofte aan de leden gehouden.
De lasten stijgen meer dan was
afgesproken. Dat verwijt uitte
bestuurslid J. Vleggeert van de
Leidse afdeling van de PvdA gis
teravond tijdens een ledenver
gadering.
Volgens Vleggeert is begin dit
jaar tijdens een ledenvergade
ring afgesproken dat de op
brengst van alle gemeentelijke
lasten de komende drie jaar met
niet meer dan 5 miljoen mag
stijgen. In het voorstel dat het
college van B en W enkele we
ken geleden presenteerde, staat
dat alleen de opbrengst van de
onroerend-goedbelasting (ogb)
al met 4,5 miljoen stijgt. Daar
komt de extra opbrengst van
het lozingsrecht en de reini
gingsrechten nog eens boven
op.
Een anoniem gebleven
tramliefhebber voorspelde het
al in 1958. 'Die rotbus wordt
nooit zo knus', kalkte hij (of
zij) op de Blauwe tram toen die
in mei van dat jaar haar laatste
rit door Voorburg maakte. En
inderdaad: hoe de NZH ook
haar best deed om het de
reizigers naar de zin te maken,
het verlangen naar de tram
bleef. De bus wordt gebruikt,
maar niet gekoesterd. Het is
een nuttig ding, zonder de
allure die de Blauwe tram ooit
had.
Maar dat was dan ook een
geval apart.
deel 5
HET
VERLANGEN
LEIDEN WIM WEGMAN
„Er zijn over die tram naar
verhouding heel veel boeken
geschreven", zegt C. Koelewijn,
voorzitter van de regionale
vereniging van spoorliefhebbers
NVBS. En terwijl hij de ruggen
aait van het metertje Blauwe-
tramboeken in zijn kast: „De
NZH nam als trambedrijf een
heel bijzondere plaats in. Onder
meer vanwege haar prachtige
materieel. Want de Budapesters
waren ruim, comfortabel en
ongelooflijk luxueus. Zelfs voor
een tram uit die tijd".
En dan was er de bijna
spreekwoordelijke gezelligheid.
„Uit eigen ervaring kan ik daar
niet over praten, want de
Blauwe tram was al verdwenen
toen ik in dit gebied kwam
wonen. Maar als ik mensen
spreek die de tram wel hebben
meegemaakt, hoor ik
voortdurend over de knusse en
gezellige sfeer. Het was een
soort huiskamer op wielen, met
de conducteur als gemoedelijk
gastheer".
Stinkende bus
De toenemende roep om de
terugkeer van de tram komt
volgens Koelewijn echter niet
alleen voort uit nostalgie. „Het
huidige openbaar
vervoerssysteem deugt gewoon
niet. Als ik alleen maar naar
mezelf kijk: ik ben een
liefhebber van het openbaar
vervoer, maar als het even kan
vermijd ik de bus. Het is
allemaal te traag, te omslachtig
en te weinig comfortabel".
„Als ik kennissen in Zoetermeer
wil bezoeken, doe ik er met de
auto vanuit Katwijk mijn
woonplaats 20 minuten over.
Met de bus ben ik anderhalf uur
onderweg. Anderhalf uur in een
stinkende, hobbelende, veel te
krappe bus. Een tramlijn vanuit
de bollenstreek langs Leiden,
Leidschendam en Zoetermeer
richting Den Haag zou veel
beter zijn. Dan ben ik
waarschijnlijk ook langer dan 20
minuten onderweg want het
openbaar vervoer kan wat dat
betreft nooit tegen de auto op
maar het is in elk geval een
stuk gerieflijker".
„De bus heeft inderdaad een
slecht imago", verklaart Frans
Mensonides, secretaris van de
reizigersvereniging Rover in
Leiden. „Als je op een traject
een bus en een tram zou laten
rijden, beide met dezelfde
frequentie en snelheid, zou de
tram iets van tien procent meer
reizigers trekken. Dat hebben ze
in Eten Haag wel eens
onderzocht. Waar dat verschil
vandaan komt? Ik denk dat het
iets heeft te maken met
comfort. Trams liggen beter op
de weg, om maar wat te
noemen. Ze trillen en schokken
minder. Ik ken mensen die
kotsmisselijk worden als ze in
de bus lezen. In de tram hebben
ze nergens last van".
Daarbij maken trams, zeker de
nieuwe modellen, veel minder
herrie. „De sneltram tussen
Utrecht en Nieuwegein is zelfs
zo stil dat het weer gevaarlijk
wordt", zegt Koelewijn.
„Mensen horen dat ding niet
Handig
De tram heeft bovendien de
naam schoon en
milieuvriendelijk te zijn. Zo
heeft de zorg om het milieu
ertoe geleid dat de tram in het
buitenland op grote schaal
opnieuw wordt ingevoerd.
Koelewijn: ,,ln Engeland is het
nog slechts een kwestie van tijd,
en in Frankrijk en de Verenigde
Stalen rijden ze al weer in de
grote steden. Dal de tram in
Zorg over sociale vernieuwing
De PvdA in Leiden maakt zich
zorgen over de sociale vernieu
wing. Gisteravond werd tijdens
een ledenvergadering van de
partij grote kritiek geleverd op
het project. Wethouder Koek
kon de kritiek niet weerleggen
maar had goede hoop dat het in
de toekomst beter gaat.
„Een groot deel van de partij
genoten krijgt er een oncomfor
tabel gevoel bij. Veel mensen
hebben niet het idee dat het
goed gaat", zo verwoordde vïce-
voorzitter J. Vleggeert de klach
ten. Partijlid J. Korterink voegde
daaraan toe het gevoel te heb
ben dat de sociale vernieuwing
te veel een intern, ambtelijk
proces is. „Er gebeurt te weinig
in de wijken".
Het is hem opgevallen dat er
nogal wat negatieve berichten
in de krant staan over het pro
ject, dat in drie Leidse achter
standswijken wordt gehouden.
„Het is misschien niet allemaal
waar. maar waar rook is, is
vuur".
Wethouder H. Koek, verant
woordelijk voor de sociale ver
nieuwing, kon zich de negatieve
gedachten wel voorstellen. „Het
wordt tijd dat we op het gebied
van de sociale vernieuwing nou
eens een beetje gaan scoren".
Ze benadrukte dat een flinke
aanlooptijd nodig is geweest
om het project op poten te zet
ten. „Misschien hebben we bij
de start wel te mooie verwach
tingen gewekt. We dachten dat
het allemaal in een keer mooi
en goed zou worden. Maar dat
kan natuurlijk niet, vooral niet
in achterstandswijken".
Koek zei zich bijzonder geër
gerd te hebben aan een verslag
van een vergadering van haar
eigen partijbestuur. Deze had
zich negatief uitgelaten over de
vorderingen in Leiden. ,,ln het
bestuur is gezegd dat er niets
zou gebeuren, dat binnen het
stadhuis een nietsontziende
stammenstrijd aan de gang is.
Die opmerkingen zijn me danig
in het verkeerde keelgat gescho
ten". Koek begrijpt niet waar
die verhalen vandaan komen.
„Ik vind het ook raar dat het be
stuur mij daarover niet heeft ge
raadpleegd".
Het gaat niet allemaal fout,
zei de wethouder. Binnenkort
worden twee Raad- en Daad
winkels in de wijken waar de
bewoners met allerlei vragen te
recht kunnen. En ook de 'kop-
kJas' en 'internationale schakel
klas' voor buitenlandse kinde
ren draaien uitstekend, aldus
Koek.
Begin dit jaar heeft de fractie
van de PvdA de leden beloofd
zich aan deze afspraak te hou
den. „En belofte maakt schuld",
aldus Vleggeert. „Ik stoor me er
aan dat De Vreeze (financiën)
nu wordt afgeschilderd als de
kampioen van de bezuinigin
gen, terwijl hij de belote aan de
ledenvergadering niet inlost. Hij
gaat het pad op van lastenver
hogingen. een pad dat hij zelf
als raadslid altijd veroordeeld
heeft".
De Vreeze zelf was dus niet
aanwezig maar wethouder T.
van Rij kon zich deze afspraak
niet herinneren. Voorzitter K.
Holzappfel kondigde aan op de
kwestie terug te komen. Dat ge
beurt vermoedelijk pas nadat de
gemeenteraad de plannen voor
volgend jaar heeft vastgesteld.
De begroting wordt in de laatste
week van november in de raad
behandeld.
Begroting SP op A-viertje
joen gulden binnenkomen om
onder meer 2 miljoen gulden
aan nieuwe plannen te kunnen
besteden. Het idee is dat het rijk
moet opdraaien voor de kortin
gen, die het zelf heeft opgelegd
aan de gemeenten. „Het gaat
om een krachtig signaal naar
het rijk dat wij de tekorten on
aanvaardbaar vinden", zei SP-
raadslid C. Vergeer gisteravond.
De Socialistiese Partij heeft gis
teren een alternatieve begroting
gepresenteerd die moeiteloos
past op een enkel velletje pa
pier. In plaats van de ogb in Lei
den verder te laten stijgen wil
de SP subsidie aanvragen bij het
rijk om de tekorten te dekken.
Volgend jaar moet er al 2,5 mil-
...uw Libris boekhandel
Zaterdag 16 november
houdt René Diekstra een lezing bij boekhandel
DE KLER over zijn nieuwste boek:
Pleisters voor de ziel. Geluk en gelazer in relaties.
Na de lezing signeert de auteur zijn werk.
Aanvang: 14.30 u. Plaats: Nieuwe Rijn 45, Leiden.
Amerika is teruggekomen, vind
ik trouwens veelzeggend. In dat
land was de auto tot voor kort
oppermachtig. Maar inmiddels
is het verkeer in de
binnensteden daar zo uit de
hand gelopen en de lucht zo
vuil geworden, dat ze wel naar
andere oplossingen moésten
zoeken. Extra bussen vinden ze
niets, want ze willen van de
uitlaatgassen af. En dus werd de
tram, die in de jaren '50
massaal verdween, weer van
stal gehaald".
De Amerikanen promoten de
tram trouwens op een handige
manier, vertelt Koelewijn. „Als
het even kan leggen ze de lijn in
de middenberm van een
autoweg aan. Zo zien
automobilisten, wanneer ze
weer eens in de file staan, de
ene na de andere tram aan zich
voorbij flitsen. Ik hoefje niet te
vertellen wat voor uitwerking
dat heeft".
Nu de wegen in de Randstad
steeds verder dichtslibben, zou
een grootschalig tramnet in dit
gebied uitkomst bieden, meent
Koelewijn. Of die dezelfde allure
zal krijgen als de Blauwe tram
destijds, betwijfelt hij echter.
Mensonides waarschuwt zelfs
voor een regelrechte
teleurstelling.
„Veel mensen in Leiden hebben
een nostalgisch beeld van de
tram. Ze zien de oude banken
voor zich, waar je zo heerlijk in
wegzakte, ze herinneren zich de
kleurrijke conducteurs en de
gemoedelijke, gezellige sfeer.
Maar de nieuwe trams zijn
sober. Geen lekkere banken,
maar vandalismebestendige
stoelen van hardplastic. En geen
conducteurs, maar zakelijke
controleploegen. De Blauwe
tram, en alles wat daar
bijhoorde, is voorgoed verleden
tijd".
(Met dank aan Emiel
Fangtnann voor de literaire
fragmenten. Dit is het vijfde en
laatste deel van een mini-serie
over de Blauwe Tram die op 9
november 30 jaar geleden
verdween. Eerdere delen stonden
op voorgaande dagen in de
krant.)
Tram op
sleeptouw
Voor de verfilming door
Guido Pieters van Wolkers'
roman Kort Amerikaans
(1962) werden in april 1979
opnamen gemaakt in Rotter
dam. Hoofdpersoon Eric van
Poelgeest werd gespeeld
door Derek de Lint en zijn
moeder door Andrea Dom
burg. Zij waren in Rotterdam
voor de scene, waarin de in
Leiden ondergedoken zoon
een pannetje eten krijgt van
zijn moeder.
P. Kalse, commissaris mate
rieel van de in Den Haag ge
vestigde Tramweg-Stichting,
laat ons weten hoe de opna
men in zijn werk gingen.
„De Tramweg-Stichting werd
benaderd, omdat men in de
film de Leidse stadstram
nodig had. Het rijtuig, dat toen
gerestaureerd werd, was nog
niet rijvaardig. Maar dankzij
de medewerking van de
Rotterdamse Elektrische
Tram kon de tram (in de film
onzichtbaar) dooreen
landrover van de RET worden
getrokken en geduwd".
De opnamen werden ge
maakt op de Rotterdamse
Oostzeedijk. Verkeersborden
en televisieantennes waren
er weggehaald, borden en af
fiches met Duitse opschriften
aangebracht. De tram kreeg
verduisterde koplampen en
een witgeschilderde buffer-
balk en koppeling om in het
donker beter op te vallen.
In mei 1981 werd de res
tauratie van de tram die in
de film te zien was. de NZH
A327, voltooid. Het rijtuig
verblijft in rijvaardige toe
stand in het Haags Openbaar
Vervoermuseum. In 1986
was het rijtuig te gast bij de
NZH in Haarlem. Daar staat
een eveneens door de Tram
weg-Stichting gerestaureerde
Buaapester uit 1924 in het
museum.
Koopavonden
voor sint
en kerstmis
In de aanloop naar Sinterklaas
staan in Leiden vier extra koop
avonden gepland. De data zijn:
vrijdag 29 november en maan
dag 2, dinsdag 3 en woensdag 4
december. Ook mogen winkels
die normaal op maandag geslo
ten zijn, op 2 december ditmaal
wel hun deuren openen. Verder
mag de markt op woensdag 4
december tot 21.00 uur blijven
staan.
Voor de kerst zijn twee extra
koopavonden ingepast. Het
gaat om vrijdag 20 en maandag
23 december. Voor deze maan
dag geldt hetzelfde als voor 2
december.
Ken je dat? Zi| wil praten, hij niet
Hij vindt sexy lingerie leuk. zij niet.
In relaties loop |e vroeg of laat grote
of kleine verwondingen op Diekstra
levert de pleisters.
11950
rXpAwfc».
w iP
