Leiden
DE
Scherpe controle biotechnologie
VAA
TOEN
'Wie wil Cadillac van Elvis Presley?'
ïi.ii»
Maandag 14 oktober 1991
Redactie: 071-161400 Eindredactie: HANS SONDERS Vormgeving: HENK BUIS
9
lf!s <3<>c+o 5«c- Lfiyw
Broodje slalom
van 75 meter
Een 'broodje gezond' van 75
meter lang is zaterdagmiddag
op het Bevrijdingsplein veror
berd door zo'n 300 Leidenaars.
Burgemeester Goekoop mocht
van het, als een slalom opge
stelde brood, als eerste een hap
je nemen. De stichting Voor
lichting Brood sloot met deze
maaltijd de jaarlijkse "Week van
het Brood' af, in samenwerking
met de jubilerende Leidse gym
nastiekvereniging JAHN (75
jaar), onder het motto 'Brood
en spelen'. Voor het beleg van
het reuzestokbrood waren 150
tomaten, 60 komkommers, 15
kilo kaas en 80 kroppen ijsberg
sla nodig.
De gemeente Leiden wil deskundigen inschakelen bij de
controle van de tien bedrijven die zich bezighouden met
genetische manipulatie. Adviseurs van de Voorlopige
Commissie Genetische Modificatie (VCOGEM) kunnen
volgens A. van den Berg van de directie milieu bekijken
of een bedrijf zich houdt aan het aangemelde onderzoek.
Als dat niet zo is, moet de hinderwetvergunning worden
aangepast.
aldus Van den Berg.
De tien bedrijven worden ook
vaker gecontroleerd: in 1992 ko
men ze allemaal aan de beurt
en het is de bedoeling dat vanaf
1993 twee keer per jaar een
controle wordt uitgevoerd. Dat
geldt overigens niet alleen voor
de bedrijven die zich bezighou
den met veranderen van erfelijk
materiaal, maar voor alle 60 fir
Op dit moment controleert de
gemeentelijke directie milieu
steekproefsgewijs of wordt vol
daan aan de voorwaarden van
de - strenge - hinderwetvergun
ning. „Je hebt echt vakmensen
nodig om te zien of het onder
zoek klopt met de aanvraag",
ma's in Leiden die de grootste
bedreiging vormen voor het
milieu.
Rijnsburg heeft al deskundi
gen van de Voorlopige Commis
sie Genetische Modificatie
(VCOGEM) ingeschakeld. Die
vergezellen de hinderwetcon
troleur naar de drie kassen en
het laboratorium aan de Waard-
laan, waar Florigene BV met
aangepast DNA de kleuren van
bloemen hoopt te beïnvloeden.
Rijnsburg wil dit bedrijf twee
maal per jaar controleren.
Woordvoerders van beide ge
meenten zeggen dit als reactie
op het antwoord dat milieu-mi-
nister Alders heeft gegeven op
vragen van het CDA-kamerlid
Esselink. Alders geeft toe dat de
meeste gemeenten niet toeko
men aan een jaarlijkse controle
van de bedrijven die de erfelijke
eigenschappen van organismen
wijzigen. En de controles die er
zijn, zijn volgens een nog niet
gepubliceerd onderzoek onder
maats.
De minister wil de gemeente
lijke controles verbeteren door
de inspectie milieuhygiëne niet
alleen naar buitenproeven te la
ten kijken - een taak van het rijk
- maar ook naar het werk bin
nen de bedrijven. Van den Berg
voelt meer voor de inschakeling
van 'vakbroeders' dan voor con
trole door de inspectie milieu
hygiëne. „Mensen van de VCO
GEM zien in een oogopslag wat
het onderzoek inhoudt
DE IN AMERIKA wonen
de Nederlander Cees de
Jong bleef met een dure
oldtimer zitten, omdat
een aspirant-koper over
leed
BESTRIJDINGSMIDDELEN en
stoffen voor chemische oor
logsvoering zijn gevaarlijker
dan genetische manipulatie,
meent een Rijnsburgs contro
leur.
Oldtimershow in Groenoordhallen
LEIDEN ERNA STRAATSMA
Likkebaardend lopen ze er
langs. Grote glimmende auto's
worden besnuffeld en gestreeld.
Kleine, onooglijke karretjes oog
sten vertederde blikken. Lief
hebbers van oldtimers, oude bij
na antieke auto's, konden dit
weekeinde in de Groenoordhal
len hun hart ophalen.
De opgestelde automobielen
staan er niet alleen voor de
show maar bovenal voor de ver
koop. Maar dit jaarlijkse evene
ment trekt toch vooral mensen
die alleen geïnteresseerd zijn in
het aanschouwen van bijzonde
re, unieke exemplaren. „Ja hoor,
40.000 gulden", zegt een van de
weinige vrouwelijke bezoekers,
die kijkt naar een blauwe Cadil
lac uit 1964. En ze loopt lachend
door.
De eigenaar van het voertuig
kan er niet echt om lachen. Hij
zit met deze Cadillac 59 in z'n
maag. Cees de Jong is geen han
delaar en wil het ding zo snel
mogelijk van de hand doen. Een
korte tekst achter de voorruit
moet kopers trekken: 'Cadillac
uit de film 'Fever', met Elvis
Presley'.
„Ach, ik hecht daar zelf niet
zo'n waarde aan, maar Ameri
kanen vinden dat prachtig, ge
ven zo'n auto gelijk allerlei
awards", 't Is overigens maar de
vraag of de King echt achter het
stuur heeft gezeten. De Jong is
alleen afgegaan op verhalen van
de vorige eigenaresse.
„Ik ben dus helemaal geen
handelaar, maar ik woon in
Amerika en wil wel eens iets re
gelen voor vrienden in Neder
land. Zelf zit ik in de film- en
muziek- business. Zo kreeg ik
een tijdje geleden de vraag of ik
een Cadillac 59 op de kop wilde
tikken. Na lang zoeken vond ik
deze. Nou, ik heb die auto ver
scheept en kreeg 5.000 gulden
vooruit betaald. Maar toen de
auto in Nederland aankwam
bleek de koper te zijn overle
den. En nu zit ik er mee. Er zijn
toch maar weinig belangstellen
den voor dit soort auto's. Ie
mand heeft er een bod op ge
daan van 32.500 gulden, maar
daar heb ik niets aan. Zelf ben
ik er al 34.000 gulden aan
kwijt".
Verstand
De Jong, die in Amerika werkt
onder de artiestennaam Colin
Young, heeft bovendien de han
dicap dat hij absoluut geen ver
stand van zaken heeft. „M n
handen staan wat dat betreft
helemaal verkeerd. Nou heb ik
weer zoiets. Draai ik de raam
pjes open en pang, springt er
een zekeringetje". Een collega
verkoper is er bij gehaald om de
bedrading te controleren. Bijna
ondersteboven hangt hij met
zijn hoofd onder het dashboard.
Degenen die niet in het ge
lukkige bezit zijn van veel geld
hebben hun fototoestel of vi
deocamera's meegenomen.
Kinderen en vrouwen worden
naast of in een oldtimer gezet,
terwijl manlief een plaatje
schiet. Een blond meisje, wiens
vriend net een mintgroene
Desoto heeft gefotografeerd,
slaakt enthousiaste kreten.
„Deze vind ik het allergaafst.
Die ga ik uitvergroten en in de
slaapkamer ophangen
In kraampjes rondom de old
timers worden accessoires ver
kocht. Autospeldjes, -folders en
-onderdelen in allerlei soorten
en maten. Miniatuurmodellen
doen het uitstekend. Behalve de
bekende knutselpakketten zijn
er ook houten modellen op
schaal. Woubruggenaar Chris
de Koning maakt ze puur uit
hobbyisme. „Verkopen kan ik
dus niet, want ik heb een uitke
ring. Maar er verdwijnt er wel
eens eentje". Over de bouw van
een Formule-1 wagen van de
harde houtsoort meranti of een
DAF-je van notehout doet de
Woubruggenaar ruim een
maand. Zijn hobby vloeit voort
uit een jarenlange ervaring als
bouwer van houten interieurs
van boten.
Buiten de Groenoordhallen
staan de wat minder unieke
exemplaren. Oude DAF-jes,
Renaults en een paar Kevers.
Beter betaalbare modellen. Hier
gaat het, in het buitenland zo
bekende gezegde 'Kijken, kij
ken, niet kopen', niet op.
Volgens de vorige eigenaresse heeft Elvis Presley in de film 'Fever1 in deze Cadillac gereden.
foto hielco kuipers
AGENDA
MAANDAG 14 OKTOBER
Leiden
Lezing door twee medewerksters
van Justitie over het Vreemdelin
genbeleid, bij Vrouwenbond FNV,
Caeciliastraat 18, aanvang
20.00 uur.
Noordwijk
Bijeenkomst Jeugdclub Philateli-
ca in het Buurthuis, Hoofdstraat
11, aanvang 18.30 uur.
Vergadering van de Int. Ver. Phi-
latelica, afd. Noordwijk in het
Buurthuis, Hoofdstraat 11. aan
vang 20.00 uur.
DINSDAG 15 OKTOBER
Katwijk
Sporten voor mensen met CARA
olv een fysiotherapeute in sport
zaal Boorsma, Zwanenburg 61.
van 15.30 tot 16.30 uur.
Leiden
Molenwandeltocht over 10 en 15
km, start vanaf VW, Stations
plein 210 tussen 9.00 en 17.00
uur.
Wassenaar
Informatieve bijeenkomst over
Iran door St. Vluchtelingenwerk
Wassenaar, Cultureel Centrum
de Warenar, Kerkstraat 75, aan
vang 20.00 uur.
et opnemen van
I grote aantallen
.A. JL. vreemdelingen in
een gemeenschap is vaak een
problematische zaak. Tussen de
oorspronkelijke bewoners en de
nieuwkomers ontstaan nogal
eens spanningen over kwesties
als huisvesting, werk en onder
wijs. In onze tijd spreken burge
meesters, commissarissen van
politie en andere functionaris
sen met regelmaat heel zorgelijk
over de integratie van deze
nieuwkomers in de bestaande
stedelijke gemeenschappen.
De komst van grote aantallen
immigranten is voor ons land
en in het bijzonder voor de stad
Leiden bepaald geen nieuw
probleem. In de 16e en 17e
eeuw groeide Leiden door het
grote aantal immigranten spec
taculair. In 1574, het beroemde
jaar van Leidens beleg en ont
zet. telde de stad zo'n 12.000 in
woners. In 1581, in dat jaar
werd er een volkstelling gehou
den, bleek het aantal inwoners
nauwelijks gegroeid. Maar in de
jaren daarna gebeurde het. In
1600 telde Leiden 24.000 inwo
ners, een verdubbeling. In 1622
wordt een inwonertal bereikt
van 44.745 en daarna is Leiden
voor zeventiende-eeuwse be
grippen een heel grote stad ge
worden.
Als je deze aantallen leest drin
gen een aantal vragen zich op.
Waar kwamen de immigranten
vandaan? Waarom gingen zo
veel immigranten naar Leiden?
Leidde de opname van zulke
grote aantallen niet tot proble
men zoals in onze tijd? De
meeste, maar niet alle immi
granten kwamen uit de Zuidelij
ke Nederlanden, in het bijzon
der uit Vlaanderen en Brabant.
Net zoals in onze tijd speelden
politieke, economische en reli
gieuze factoren een belangrijke
rol. In Vlaanderen bestond, net
zoals in Leiden, een omvangrij
ke textielindustrie. Ging het in
de Vlaamse textielindustrie
slecht, dan probeerden Vlaamse
textielarbeiders een nieuw be
staan op te bouwen in de Sleu
telstad. De Vlaamse textielnij
verheid maakte als gevolg van
de Tachtigjarige oorlog een heel
een zelfstandige Waalse ge
meente en in 1606 werd een op
leidingsinstituut voor predikan
ten van Waalse gemeenten op
gericht. Nee, van het stadsbe
stuur hadden de immigranten
weinig problemen te verwach
ten. De vroede vaderen zagen
met name met betrekking tot de
immigranten uit Vlaanderen en
Brabant de voordelen duidelijk
in. Zij brachten kennis van de
textielindustrie, soms geld en
vaak vele relaties met zich mee
en daarvan kon Leiden alleen
maar profiteren. Mede dankzij
hun inbreng leefde de Leidse la
kenindustrie op en via deze Vla
mingen raakte de Leidse vakge
noten bekend met nieuwe tech
nieken. Voor de acceptatie van
de immigranten uit het zuiden
was het ook belangrijk dat deze
vreemdelingen niet als minder
beschaafd en minder ontwik
keld werden gezien.
Meer ontwikkeld
Integendeel, de immigranten
uit Vlaanderen en Brabant
maakten door hun gedrag en
smaak op de meeste Leidenaars
de indruk cultureel meer ont
wikkeld te zijn. Men vond bij
voorbeeld de door deze Vlamin
gen en Brabanders gesproken
dialecten beter, beschaafder
klinken. De invloed van het
Branbantse dialect (Antwerpen)
op het ontstaan van het Alge
meen Beschaafd Nederlands
was groot. Uit het zuiden, en
misschien betekent dit het cul
turele overwicht van de zuider
lingen, kwam ook een aantal
van de meest bekende drukkers
uit die tijd. In Leiden gevestigd,
maar uit Antwerpen afkomstig,
waren: Silvius en Plantijn, uit
Leuven kwam Elsevier.
Misschien is het een hoopge
vende constatering dat ondanks
alle problemen, ook de talloze
vreemdelingen zich na verloop
van tijd. vaak met behoud van
het eigene (bijvoorbeeld de
Walen), Leidenaar begonnen te
voelen.
VRIJE TUD
Slakkenpad
In het Heempark aan de Oegst-
geesterweg is tijdens de herfst
vakantie een slakkenpad aange
legd. Dat is een natuurpad
waarbij slakken de weg wijzen
met hun kop en op hun huisjes
teksten met uitleg. Scholieren
van de groepen 3 en 4 van Leid
se scholen doen hieraan mee.
Voor informatie: 071-214996.
Postzegels
De Leidse postzegelvrienden
houden maandag 14 oktober
weer hun maandelijkse ruil-,
veiling- en contactavond in het
Vijfhovenhuis, Hoflaan 169 in
Leiden. De kavels zijn vanaf
19.30 uur te bezichtigen.
Herfstvakantie
Jongerencentrum 't Stathuys
houdt tijdens de herfstvakantie
verschillende activiteiten voor
jongeren uit Leiden en omge
ving. Dinsdag 15 oktober is er in
het centrum een sportdag. Don
derdag 17 oktober kunnen be
zoekers zelf een videofilm ma
ken en vrijdag 18 oktober is er
in 't Stathuvs een 'open middag'
met muziek.
het 75 meter lange slalombrood op het Bevrijdingsplein, fo
to hielco kuipers
problematische periode door.
Hollanders en Zeeuwen blok
keerden de kust en dat beteken-
e schade voor de op
de export gerichte Vlaamse in
dustrie. Rampzalig waren de ge
volgen van deze blokkade ook
r de belangrijke havenstad
Antwerpen. Toen de Spanjaar
den in 1586 deze stad verover
den, week een groot aantal im
migranten dan ook uit naar het
noorden, en naar Amsterdam
en Leiden in het bijzonder. Le
verden Brabant en Vlaanderen
veel nieuwe inwoners voor de
stad Leiden, niet alle immigran
ten kwamen uit de gewesten.
De banden tussen Leiden en
Engeland waren betrekkelijk
hecht. De Leidse lakenindustrie
gebruikte wol als grondstof en
deze kwam hoofdzakelijk uit
Engeland. Gezien de nauwe
economische relaties is het niet
zo verwonderlijk dat ook Engel
sen zich in de stad vestigden.
Door de Dertigjarige oorlog was
Duitsland in de eerste helft van
de zeventiende eeuw een pro-
Integratie vreemdelingen:
verleden geeft voorbeeld
bleemgebied. Veel mensen pro
beerden het oorlogsgeweld te
ontvluchten en zo kom je ook
vrij grote aantallen Duitsers in
Leiden tegen. In de eerste helft
van de 17e eeuw vestigden zich
meer dan 1100 nieuwe, uit
Duitsland afkomstige poorters
in de stad. Alleen de mannen
werden ingeschreven, vrouwen
en kinderen niet. Dit getal van
1100 moet hoogstwaarschijnlijk
dus met vier of meer vermenig
vuldigd worden. Het is duidelijk
dat economische motieven een
belangrijke rol speelden bij de
keuze voor Leiden als vesti-
nindusl
maakte ook
allerlei andere economische ac
tiviteiten mogelijk.
Dit wordt bijvoorbeeld duidelijk
als we kijken naar de beroepen
van de in het voorgaande ge
noemde Duitse immigranten.
Deze Duitse mannen waren ac
tief als: kleine, zelfstandige on
dernemer, arbeider, kleermaker,
bakker, schoenmaker enz. Maar
niet alleen economische motie
ven speelden een rol, ook reli
gieuze overwegingen waren be
langrijk. Calvinisten stuitten in
Leiden op weinig weerstand,
want het Calvinisme was in
Holland de enige officieel er
kende godsdienst. Maar ook an
dere kerkelijke richtingen ont
moetten in het verdraagzame
Holland weinig problemen.
Leidde'de opname van grote
groepen immigranten nu tot
problemen?
Incidenten zijn er geweest,
maar het reconstrueren van
aantal en ernst is bijzonder
moeilijk. Concurrentie in be
roep en bedrijf en in het bijzon
der huisvestingsproblemen
hebben geregeld geleid tot
spanningen. Met name het
laatste probleem was gigan
tisch. Een verdubbeling van de
stadsbevolking zoals in de jaren
1580- 1600 en 1600-1622
plaatste het stadsbestuur voor
ongekend grote problemen en
maakte plannen tot stadsuit
breiding actueel. Verliep de
communicatie met Vlaamse im
migranten zonder al te veel pro
blemen, met de uit de Waalse
gewesten afkomstige vreemde
lingen waren deze problemen
er wel. Niet met het stadsbe
stuur, maar wel in de Leidse
wijken in het leven van alle dag.
De stadsbestuurders accepteer
den de Franssprekende Walen
zonder enige reserve.
In 1578 kreeg deze groep toe
stemming om Franstalige gods
dienstoefeningen te organise
ren. In 1584 ontstond in Leiden
