Rtv show
Berdien Stenberg
solo in kimono
'Ik ben achttien, maar ik heb inwoning van een vijftiger'
Maandag 14 oktober 1991
Redactie: 023-150191/023-150192 JOLANDA OUKES GERARD VAN PUTTEN REINA VAN POPPELEN Vormgeving: HANS BOEZELUN
10
OP HET MOMENT DAT MIJ N bezoek hier dan ALS FLUITIST ZIT je almaar noten te tellen. Na 83
binnenstapt, kan ik me sterk identificeren met hem noten in een Haydn-symphonie mag je weer. En
of haar. Ik denk dat dat de kracht is van een goeie als je dan ook nog tweede fluitist bent, moet je
interviewer. Die geeft iemand ook het gevoel dat nog eens 61 noten wachten voordat je weer even
hij op dat moment de meest begeerlijke persoon is iets mag. (Berdien Stenberg)
om te interviewen. (Tony van Verre)
Oudere jongere Tony van Verre, Hilversums zwijgzaamste radiomaker
CLOSE UP
gen stelt en actief deelneemt
aan het gesprek, monteert hij in
gedachten. „Terwijl ik bezig ben
kan ik het toch niet laten te
denken: da's een mooi begin,
en dat moet aan het slot of dat
stop ik in het midden."
De radiomaker ontleende de
interviewvorm waarin alle spo
ren van de interviewer gewist
zijn, aan Willem Wittkampf die
in de jaren vijftig en zestig in
Het Parool deze gespreksvorm
op papier praktiseerde. In 1978
kreeg Van Verre voor zijn inter
viewreeks de Zilveren Reiss-mi-
crofoon, de hoogste onder
scheiding op radiogebied.
De nacht voor een nieuwe se
rie gesprekken is een slapeloze
voor Van Verre. Elke keer is er
weer die angst dat het zal mis
lukken. Het lukt uiteindelijk
toch, omdat de honderdduizen
den die het programma beluis
teren een abstractie worden en
hij zich daar niets meer bij kan
voorstellen. Als eenmaal het mi
crofoontje bij de spreker is op
gespeld en Van Verre de tapere
corder heeft aangezet, valt de
angst weg en verlopen de ge
sprekken vrijwel altijd soepel.
Bij jan Schaefer, voormalig
staatssecretaris Volkshuisves
ting, ging het indertijd in het
begin wel stroef, herinnert Van
Verre zich. „Ik stelde toen voor
om eerst over Joop (den Uyl) te
praten. Bakken met tranen kwa
men er, minutenlang. Ik heb de
snikken erin gelaten, maar inge
kort tot vijf seconden. Dat was
ontroerend en net niet zo Icing
dat het gênant zou worden en
de luisteraar de knop om zou
draaien."
„Ik geneer me er ook niet
voor om tegen mensen te zeg
gen, als je het nou zo en zo zegt
is het veel leuker. Ik doe een
slotzin soms meerdere keren
over. Ook is er vrijwel geen stro
fe waar je niet in knipt. Begin
woorden kun je meestal missen,
stopzinnen ook, want ze leiden
af van de inhoud. Zo kam je de
verhalen op, je toupeert ze wat
en doet er een beetje lak op."
Verliefdheid
De keuze voor mensen komt in
tuïtief tot stand. Van Verre
houdt daarbij tegenwoordig de
actualiteit scherper in de gaten
dan vroeger. Toen was het pro
gramma wat persoonlijker van
inhoud. „Vooraf lees ik zoveel
mogelijk over die persoon en
probeer me voor te stellen
waarom iemand bij voorbeeld
politicus of kunstenaar is ge
worden. Op het moment dat
mijn bezoek hier dan binnen
stapt, kan ik me sterk identifice
Bejaarde puber
De tijd lijkt bij Wim T.
Schippers te heb
ben stilgestaan.
Tussen Fred Haché-show en We
zijn weer thuis gaapt amper een
generatiekloof, in twintig jaar
schijnt in het denken van
Schippers weinig veranderd.
Nog altijd is Schippers specialist
in geregisseerde rotzooi, on
veranderd organiseert Schip
pers hilarische chaos. En net als
toen lijkt de enige zin van zijn
bestaan de onzin die hij op ge
zette tijden via de VPRO op de
kijkers loslaat.
Aan zijn volgens sommigen
verknipte en naar sommigen
menen prettig gestoorde
brein ontsproten onder meer
bovengenoemde Fred Haché-
show, Hoepla, de Barend Ser
vet-show, Van Oekels disco-
hoek, Waldolala, Op zoek naar
Jolanda, de Lachende Scheer
kwast en We zijn weer thuis.
Tussendoor maakte Schippers
ook nog een hondenmusical,
waaraan hij niet veel meer werk
had dan tal van naïevelingen
het theater binnen te praten.
Dat ging hem uitstekend af, een
volgepakte zaal zat ademloos te
kijken naar nerveus heen-en-
weer dravende Duitse herders
die bij tijd en wijle hun poot op
lichtten om te urineren tegen
het huiskamerdecor. Vrijwel ie
dereen bleef wachten tot het
beter werd, deels omdat er nu
eenmaal voor de plaatsbewijzen
was betaald en deels ook in de
verwachting dat die halve gare
van Schippers nog wel iets geks
in petto zou hebben met de
viervoeters. Maar meer dan een
dampende bolus kwam er niet
Over bolussen gesproken,
Schippers heeft iets met wc's en
met uitwerpselen. In vrijwel el
ke aflevering laat Wim T. de
pleedeur wel een keer open-
waaien. In de Fred Haché- en
de Barend Servet-shows kwam
er altijd wel weer een vent in
trui en verder blote niks naar
buiten om zijn beklag te doen
over de persoon die zijn stoel
gang verstoorde. En bolle Thijs-
je is in We zijn weer thuis dege
ne die rechtstreeks aangesloten
lijkt op de riolering. Verder laten
de acteurs, voorzover je in dit
verband van acteurs en niet van
zooitje ongeregeld kunt spre
ken, geregeld scheten, veesten,
flatussen, winden en hoe men
selijke uitlaatgassen verder nog
aangeduid worden. En een
hondedrol is er bij Schippers
voor om er met volle maat ze
venenveertig in te trappen.
Zonder nu de pretentie te heb
ben psychologie van de kouwe
grond te bedrijven, heeft het
waarschijnlijk met Schippers'
jeugd te maken. Voedsel is er,
afgaande op de programma's
die zijn voorzien van het Schip-
pers-keurmerk, vooral voor om
uit te kotsen. Er wordt wat afge-
braakt en afgekliederd. Nog al
tijd komt er een onpasselijk ge
voel naar boven als wordt terug
gedacht aan de manier waarop
Rob van Houten als snackbar
houder Boy Bensdorp in De La
chende Scheerkwast en in Op
zoek naar Jolanda omsprong
met z'n waar.
Schippers is van de generatie
die netjes het bordje moest
leegeten, van de generatie die
moddervette kaantjes moest
eten en bij wie de levertraan bij
kans met geweld door de strot
werd geduwd. Schippers' weer
zin tegen de Hollandse prak
Ze zijn weer thuis: Kenneth
pers en Truus Dekker
moet toen zijn ontstaan, en in
samenhang daarmee de afkeer
tegen het burgermansfatsoen.
„Wimpie, kijk uit voor de spul
len, paps heeft er hard voor ge
werkt, dus niet de boel vernie
len."
Groen en geel moet hij zich
hebben geërgerd aan al die
waarschuwingen, thuis. En daar
is Schippers ook bekend als
Emie in Sesamstraat en als Jac
ques Plafond zich op latere
leeftijd kennelijk tegen gaan af
zetten. Vandaar dat er te pas.en
te onpas kasten omlazeren en
stoelen van ellende in elkaar
storten.
Tussen al die omlazerende kas
ten en dampende bolussen ligt
Schippers' visie op de Neder
Dick van Toom, Wim T. Schip-
FOTO ANP
landse maatschappij, waarvan
hij geen hoge dunk heeft. Hij
neemt een loopje met de klein
burgerlijkheid, met de moraal
van de kat die in het donker
knijpt en vooral met de selectie
ve verontwaardiging. De perso
nificatie daarvan is te bezichti
gen in de Barend Servet-show;
de vent wiens bril beslagen is
geraakt door vrouwelijk bloot
en dan bah roept.
Het is de humor van de anti-te
levisie, die Schippers maakt en
waarom de een schatert en
waarvan de ander gruwt. Tus
sen baarlijke nonsens en goed
kope ongein ligt de humor soms
ingebed. VPRO herhaalt thans
in Eldorado enkele Haché/Ser-
vet-shows en Van Oekels Disco-
i Verre: „Terwijl ik bezig ben kan ik het toch niet laten te denken: da's
ren met hem of haar. Ik denk
dat dat de kracht is van een
goeie interviewer. Die geeft ie
mand ook het gevoel dat hij op
dat moment de meest begeerlij
ke persoon is om te intervier
wen. Ik krijg daarbij zelfs een
vorm van overidentificatie. Na
afloop merk ik altijd weer dat ik
een paar weken nodig heb om
iemand uit mijn lijf te krijgen.
Het is een soort van verliefd
heid."
Het zich sterk in de ander in
leven verklaart voor een deel
waarom vrouwen in het pro
gramma ver in de minderheid
zijn. „Het is geen seksisme.
Door de persoonlijke inhoud
van de gesprekken en vanwege
die identificatie ben ik met
vrouwen voorzichtiger. Bij een
man kan ik gevoelens van ka
meraadschap hebben zonder
dat daar erotische aspecten bij
komen. Mannen lenen zich ook
beter voor het programma om
dat ze vaak echte verhalenver
tellers zijn en kunnen overdrij
ven. Zelfs als de beer niet ge
schoten is of de vis niet aan de
haak geslagen, hangen ze grote
verhalen op over waarom dat
dan mislukt is. Vrouwen heb
ben die neiging veel minder."
Entertainment
In de lopende serie komt een
minder beroemde Nederlander,
Eerste Kamerlid Bertus de Rijk,
aan het woord. Van Verre ont
dekte het meest onbekende ka
merlid via een artikel in een
krant. De Rijk
klassieke talen en studeerde
Middeleeuwse wijsbegeerte.
Van Verre: „Wat me in hem trof,
was zijn humor, een eigenschap
die je niet zo vaak aantreft bij
politici of hoogleraren. Met de
ze uitzending mist de luisteraar
misschien af en toe wel wat. Ik
ga er altijd van uit dat je iets bo
ven iemands niveau moet gaan
zitten, het is niet alleen enter
tainment. Misschien prikkel je
iemand om iets op te zoeken of
te gaan lezen. Als je steeds het
niveau van Libelle aanhoudt,
kom je nooit op andere gedach
ten. Ik wil zelf ook begrijpen
hoe de dingen in elkaar zitten,
waarom bij voorbeeld onze de
mocratie zo ingewikkeld is.
Jaren geleden werd de radio-
journalist gebeld door een
hoogleraar in de psychiatrie
met de vraag waar Van Verre
gestudeerd had. „Hij zei nog net
niet 'collega' tegen me, maar
tutoyeerde me wel en vroeg me
ook nog in welke richting ik ge
specialiseerd was. Ik antwoord
de dat ik een rijbewijs en een
zwemdiploma had. Wonderlijk
vond hij dat, want hij hoorde
aan de antwoorden dat ik 'ver
domd' goed kon vragen." Ook
journalisten vragen soms of hij
een bank heeft staan waar men
sen op plaatsnemen. Van Verre:
„Dan antwoord ik ja, maar niet
liggend. Het is leuk dat mensen
mij meer vertellen dan een an
der, maar ik stuur er nooit op
aan. Mijn werk komt voort uit
oprechte belangstelling voor en
een kinderlijk verlangen naar de
verhalen van anderen. Wat dat
betreft ben ik nooit ouder ge
worden dan achttien. Ik heb al
leen wel inwoning gekregen van
een man van vierenvijftig met
de bijbehorende ervaring."
hoek- En dan doet het toch weer
goed om die treinconducteur
(Edwin Rutten) terug te zien,
die Van Oekel vraagt of hij thuis
ook z'n geschoeide voeten op
de bank laat rusten. Waarop
Brouwers op zijn geheel eigen
wijze teruggeeft: „Knipt u thuis
ook kaartjes? Reeds!"
Opmerkelijk zijn ook de teksten
die Schippers zijn acteurs of wie
daarvoor doorgaan laat opzeg
gen. Het taalgebruik laat ruimte
voor kreten als reeds, als het
ware en als het niet echt hoeft.
Van de straat of uit café gepluk
te anti-helden promoveerde hij
tijdelijk tot tv-persoonlijkheden.
Dolf Brouwers, die nu gebrouil
leerd is met Schippers vanwege
de Van Oekel-strip in Nieuwe
Revu, is een sprekend voorbeeld
van de vrij kansloze vallen-en-
opstaan artiest die perfect paste
in wat Schippers voor ogen
stond.
Truus Dekker overigens geen
type dat door Schippers uit de
la met randfiguren is gehaald,
maar wel degelijk een actrice
wordt soms monologen in de
mond gelegd in de trant van:
Du moment ik jouw vader ont
moette, die eerder was ge
trouwd met een uitgetreden
non die thans in de echt is ver
bonden met een gewezen zwer
ver, heb ik altijd verlangd naar
een kind van mannelijke kunne
en dat ben jij dus geworden.
Trouwens, een kopje thee is wel
verfrissend hè, zo'n kopje thee."
Abraham staat bijna voor z'n
neus, volgend jaar hoopt Wim
T. Schippers zijn vijftigste ver
jaardag te vieren. De puberteit
is hij evenwel nooit ontgroeid.
Dat hij nog lang kind moge blij
ven! Ook het publieke omroep
bestel heeft recht op z'n geniale
STRIPS
BOLLEBOOM
BOES
HEINZ
„De eerste keer in Japan waren me al een aantal liedjes opgevallen die
mij in m'n westerse oren aangenaam klonken. En de tweede keer reali
seerde ik me: hierop vallen heel mooie arrangementen te maken."
FOTO ARCHIEF
y-n
B—en jaar of acht gele-
j den maakte Berdien
11 Stenberg van 'Rondo
Russo' een veel gevraagd ver
koopartikel en datzelfde hoopt
ze te bereiken met 'Made in Ja
pan'. De nieuwste cd van Ber
dien Stenberg is gemaakt in Ja
pan, de melodieën die erop
staan zijn van Japanse makelij
en Berdien Stenberg zelf is ook
geen onbekende meer in Ja
pan.
„In 1984 ben ik op toemee
door Japan geweest, samen met
het orkest van Paul Mauriat. Die
man is waanzinnig populair
daar."
„Die toernee was succesvol.
Er kwam een aanbod voor mij
om terug te komen. Die tweede
keer ben ik met mijn eigen
band gegaan. Ik hoefde voor
een heleboel praktische dingen
niet te zorgen. Dat gaf mij de
gelegenheid me te concentreren
op andere dingen: op het eten,
de cultuur en natuurlijk de mu
ziek. De eerste keer waren me al
een aantal liedjes opgevallen
die mij in m'n westerse oren
aangenaam klonken. En de
tweede keer realiseerde ik me:
hierop vallen heel mooie arran
gementen te maken."
„Ik heb enkele liedjes verza
meld. Een slaapliedje, een paar
traditionals, een paar composi
ties uit de jaren twintig. Die heb
ik in mijn concerten in Neder
land gespeeld. En steeds vroe
gen mensen, als ik foto's stond
uit te delen: 'Op welke cd staat
dat dat en dat prachtige liedje?'
Toen heb ik mijn platenmaat
schappij voorgesteld een cd met
Japanse melodieën te maken.
Maar dan moet je hem in Japan,
met een Japanse arrangeur en
met Japanse musici laten ma
ken, zeiden ze."
„En zo mocht ik dus weer
naar Japan, dit voorjaar. Halver
wege ben ik nog teruggeweest
voor een concert met The
Chieftains in the Royal Festival
Hall in Londen."
Als je kijkt wat je nu allemaal
doet: dat had je acht jaar gele
den ook niet kunnen denken
toen je met Rondo Russo kwam.
„De opzet was: klassiek. Al
thans toen ik naar het conserva
torium ging. Ik wilde concert-
fluitiste worden. In je opleiding
maak je met die orkestwereld
kennis. En wat merkte ik, als
fluitist zit je almaar noten te tel
len. En als je dan ook nog twee
de fluitist bent, moet je nog
eens 61 noten wachten voordat
je weer even iets mag. En toen
dacht ik: Ik wil niet in een or
kest, ik wil er voor."
Jij dus solo, besloot je destijds.
„Ja. Het allerliefste werk ik al
leen, met mijn eigen musici.
Daarom verheug ik me alweer
op onze concerttoemee. Óp 17
november beginnen we in De
Doelen in Rotterdam en we ein
digen in april in Bornem, in Bel
gië. Japanse liedjes doe ik ook,
in kimono."
ANNEMIEK HUYERMAN MEDEWERKER
1fr
B^L ijk, als je met
I zijn tweeën
JL hier tegenover
elkaar zit, krijgt iedereen een
enorme charme. Mensen zijn
in groepen grote klootzakken
en gevaarlijke lieden. In hun
eentje zijn ze bijna altijd aar
dig en anders hebben ze ver
leerd aardig te zijn, omdat ze
voortdurend in grote groepen
verkeren."
Tony van Verre, radiomaker
en interviewer van professie.
Sinds 1975 maakt hij 'Tony van
Verre ontmoet...'. Op zondag
morgen tussen tien en half elf
vertellen en vertelden Simon
Carmiggelt, prinses Margriet,
Annie M.G. Schmidt, Wim Son-
neveld, Wim Kok en tientallen
anderen Van Verre over hun le
ven en werk, gelardeerd met
geestige anekdotes en ontroe
rende herinneringen. Van Ver
re's verbale inbreng is mini
maal. Met een paar woorden
leidt hij geïnterviewde in, waar
na deze in een bij de zondag
ochtend passend tempo het
woord neemt.
„Zeker als ze even uit de druk
van hun eigen omgeving zijn,
blijkt steeds meer dat beroemde
en bekende Nederlanders heel
aardige mensen zijn. Daarom
vraag ik ze hier. Ze logeren in
een hotel." Van Verre haalt, als
het even kan, zijn gesprekspart
ners naar zijn woonplaats, het
zorgvuldig geconserveerde stad
je Veere op Walcheren. „Ik ser
veer koffie, thee, limonade en
buiten ligt Veere mooi te wezen.
Tussendoor gaan we lekker eten
en wandelen, waardoor er een
sfeer ontstaat waarin mensen
loskomen. Vroeger logeerden ze
Ihier in huis. Maar dan ben je
vierentwintig uur per dag met
iemand bezig en dat is voor de
geïnterviewde ook niet goed.
Die wil misschien eens in het
bad kunnen zingen."
Sanatorium
De meeste mensen ervaren de
gesprekken achteraf als een kor
te vakantie. Zoals Ko van Dijk
ooit zei: „Het lijkt wel of ik zes
weken in een sanatorium heb
gelegen." Radiomaker Tony van
Verre geeft een perfecte imitatie
van het schallende stemgeluid
van Nederlands beroemdste ac
teur, die de uitspraak deed na
de opnamen, toen nog in Mid
delburg. Ondanks de ontspan
nen sfeer blijft het interviewen
zelf een zeer intensieve bezig
heid, want terwijl Van Verre vra
