Leiden
1PI49
=DIGR0S=
'Vuiloven is
veel te groot
voor SA VA'
Jaren '60 pop herleeft
in de Stadsgehoorzaal
Feestgangers op 3 Oktober
Afgraving Gijzenij kost gemeente niets
■■KïS»"'
Maandag 30 september 1991 Redactie: 071-161418 KAREL BERKHOUT JANET VAN DUK EMIEL FANGMANN ROY KLOPPER LOMAN liEFMANS ERNA STRAATSMA GERT VISSER (chef)
Vormgeving: RON VAN HAASTREGT
DE JAREN '63 herleven
zaterdag 26 cktober in de
Stadsgehooraai tijdens
het evenemeit Propop
-91
NIEUWSLIJN
Aanhangwagen met handel verdwenen
Vanaf een parkeerterrein aan de Oosterkerkstraat is eind vorige
week een aanhangwagen gestolen waarin 600 cd's, 200 video
banden, 13 busjes gas, zes vaten met 20 liter benzine en twee vi-
trine's zaten. De aanhanger is eigendom van een 46-jarige han
delaar uit Leiden.
Bewoner overloopt insluiper
Het heldhaftige optreden van een 35-jarige bewoner van de
Middelweg heeft gistermiddag rond half drie geleid tot de aan
houding van een 24-jarige Leidenaar. Die was de woning van de
man binnengeslopen en wilde vertrekken met een gestolen tas.
De bewoner, hoewel hij werd bedreigd met een breekijzer en
een mes, griste het tasje weg. De inmiddels gewaarschuwde po
litie greep de insluiper vervolgens in zijn kraag.
Drietal gooit Lelijke Eend op z'n kop
De politie heeft zaterdagavond drie mannen uit Maastricht aan
gehouden die in een balorige bui een lelijke Eend op zijn kop
hadden gezet. Dat gebeurde op de Rijnsburgerweg. Getuigen
waarschuwden de politie, die het drietal kon aanhouden op de
Warmonderweg. De Limburgers hebben beloofd de schade te
vergoeden.
Leidse vrouw mishandeld
Een 20-jarige Leidse vrouw is zaterdagochtend vroeg mishan
deld door twee onbekenden. Ze stond rond drie uur op de Nieu
we Beestenmarkt, toen ze plotseling van achteren werd beetge
pakt door een haar onbekende vrouw. Een man schopte vervol
gens een paar keer tegen haar rug, waardoor ze op de grond viel.
Ze liep daarbij verwondingen op aan beide benen. Haar belagers
verdwenen in de richting van de Morsstraat. De vrouw zegt geen
idee te hebben waarom ze is geschopt.
Vervolg van pagina 1
De SAVA, een samenwerkingsverband van 35 Zuidhol
landse gemeenten, kan de bouw van de neuwe vuilver
branding in Leidschendam niet aan. In eer zojuist gepu
bliceerd onderzoek concludeert het adviesbureau Beren
schot Osbome dat de SAVA niet is toegerust voor het
project van inmiddels 1,4 miljard gulden. Vrlgens Beren
schot lijdt de organisatie aan 'kinderziektts' en is er te
weinig controle op overschrijdingen van tijd en kosten.
LEIOEN KAREL BERKHOUT
De Stadsgehoorzaal staat zater
dag 26 oktober in het teken van
de (Leidse) muziek uit de jaren
'60. Tijdens een nostalgisch
feest - dat de naam Propop '91
heeft meegekregen - zullen on
der meer de Pub Band, The
Moon Piepers en de ooit fameu
ze popgroep The Shoes optre
den. Voorts speelt in de koffie
kamer van de Stadsgehoorzaal
Bob Rigter en een speciaal voor
deze gelegenheid geformeerde
jazzband. Ze groep brengt mu
ziek ten gehore die herinnert
aan Art Blakey en the Jazz Mes
sengers.
De Stadsgehoorzaal wordt
voor de gelegenheid opgeluis
terd met- tientallen originele
groot formaat posters uit de ja
ren '60. In een aparte ruimte
draaien non-stop video's met
documentaires uit deze tijd. Het
is de bedoeling dat het feest, als
het tenminste bij het publiek
aanslaat, een jaarlijks terugke
rend evenement wordt.
De voorverkoop voor Propop
'91 begint 4 oktober bij Henny
Rits Modezaken aan de Janvos-
sesteeg en sigarenmagazijn Fie-
lemon aan het Bevrijdingsplein.
De entree bedraagt 15 gulden.
De aanvang van het feest is om
21.00 uur.
„Berenschot heeft in kaart ge
bracht waar het de organisatie
op dit moment nog aan schort",
zegt de Leidse wethouder H. de
la Mar die het eens is met Be
renschot dat de SAVA nu niet
rijp is voor het omvangrijke
project. De la Mar is lid van het
dagelijks van de SAVA, waar
voor hij overigens niet als
woordvoerder optreedt: „Het
gaat om dingen waaraan de SA
VA in de afgelopen tijd nog niet
is toegekomen".
Het Utrechtse adviesbureau
Berenschot Osbome kreeg deze
zomer van de SAVA de opdracht
om de organisatie door te lich
ten en de financiële risico's in
kaart te brengen. Met de bouw
van de vuilverbranding, die on
der meer 100.000 ton uit de
Leidse regio gaat verwerken,
moet volgend jaar juni worden
begonnen om eind 1995 klaar te
kunnen zijn. Inmiddels dreigt
de bouw met twee jaar te wor
den vertraagd door procedures
van omwonenden tegen de
voorgenomen vestigingsplaats
op Ypenburg. Elke maand uit
stel kost de SAVA 15 miljoen.
De dagelijkse leiding heeft vol
gens Berenschot bovendien veel
te weinig greep op de gang van
zaken door het ontbreken van
een goed management. Het da
gelijks bestuur gedraagt zich te
veel als manager, terwijl de
technische leidhg zich te veel
met beleid bezighoudt. Het se
cretariaat is enderbezet, de
voorbereiding op de daadwer
kelijke ingebruikiame is ondui
delijk en een onafhankelijke
controle op de feverancier ont
breekt. Volgens het bureau ont
breekt het bij de SAVA boven
dien aan een 'deskundig opge
zet onafhankelijk systeem van
kostenbewaking'
Berenschot pleit om die rede
nen voor de sioedige komst
van een interim-manager als
opvolger van de Leidse oud
wethouder F. Kuijers, die naar
de Haagse vuilverbranding is
vertrokken. Ook moet er een
aparte en meer bedrijfsmatige
organisatie voor de vuilverbran
ding komen. Die dient de dage
lijkse leiding over de bouw te
krijgen en moet de installatie in
de toekomst ook beheren.
In een begeleidende brief aan
de 35 leden van het algemeen
bestuur van gemeenten schrijft
het dagelijks bestuur dat deze
aanbevelingen worden overge
nomen. „Eei interim-manager
moet binnen enkele weken aan
de slag gaan', zegt De la Mar,
„we moeten laar echt mee op
schieten". Een naam van een
kandidaat is nog niet bekend.
Over de verbetering van de kos
tenbewaking beraadt de SAVA
zich nog.
Leidenaren tellen af naar 3 ok
tober. Echter niet zonder de
hulp van Teun Hoek. Zijn ha
ring- en zeevisgroothandel aan
de Katwijkse Prins Hendrikka
de levert al ruim een kwart
eeuw de haringen. „Ze zijn in
juni gevangen, dat is de beste
maand".
"Dagelijks eet ik ze zelf. Ja,
meerdere, want dit voedsel is
gezond. Je kent het spreek
woord 'De haring in het land,
de dokter aan de kant'. Laat
huisarts Har Meijer, die de ha-
ring- en wittebrood-inschrijving
regelt, het maar niet horen.
De 40.000 haringen voor Lei
den, die van de de Doggersbank
afkomstig zijn, heb ik in juni in
gekocht, dan worden de beste
gevangen. Ze worden door ons
vinding uit 1386
van Willem Beu-
kelszoon van
Biervliet waar
mee de kieuwen
en de maag er uit
worden gehaald.
Ze worden gepe
keld en als ze ge
rijpt zijn worden
ze overgepakt.
Dan vriezen we r
ze in emmers
van vijf kilo in, vijfendertig tot
veertig haringen per emmer.
Met één vrachtwagen vertrek
ken we donderdagochtend naar
Leiden en komen om zes uur bij
De Waag aan, vroeger ook al het
centrum van de handel.
Als extra service, nu voor het
derde jaar, neem ik veertig ha
ringsnijders mee.
Niet allemaal van
mezelf, ik heb ze
ook bij de buren
geleend. Die ha
len dan op ver
zoek van de hon
gerige Leidenaars
de kop er af en
de graat er uit.
Volgens de tradi
tie werd de ha
ring in 1574 ook
'heel' aangele
verd. Dat het ruikt? Nou, dat
vind 'ik geen schande, de boer
heeft zijn mest, dat is heel nor
maal.
Wat ik me van de afgelopen
kwart eeuw herinner? Het be
zoek van Juliana bij het jubile
um in 1974. De haring heeft in
ternationale bekendheid gekre-
Tientallen kinderen bezochten zaterdag een door de gemeente georganiseerde speeldag op het Vrouwenkerkplein. Zij konden naast een ritje in
de draaimolen ook zelf aan activiteiten deelnemen. Zo mochten zijn hun eigen zonneklep knippen en plakken. Ook kon er een tekening gemaakt
worden rond het thema 'Drie Oktoberfestiviteiten'. Voor de mooiste kleppen en tekeningen werden aan het eind van de dag in verschillende
leeftijdscategorieën zilveren bekers uitgereikt •foto hielco kuipers
LEIDEN GERT VISSER
De gemeente hoeft geen kosten te maken
voor de afgraving van het Gijzenij-terrein.
Die werden destijds al verrekend bij de aan
koop van het terrein. Op het aankoopbe
drag (2,8 miljoen gulden) werd drie ton in
mindering gebracht. Dat bedrag is meer
dan voldoende om de bijdrage van de ge
meente te dekken.
Het terrein van Gijzenij werd in 1986 aan
gekocht door de gemeente nadat omwo
nenden jarenlang hadden geklaagd over de
aktiviteiten van het metaalverwerkingsbe
drijf. Inmiddels is gebleken dat het terrein
ernstig is vervuild. Het opruimen van de
grond kost zo'n zes miljoen gulden.
Volgens afspraken tussen rijk, provincie
en gemeenten zou Leiden daar zeven ton
aan moeten bijdragen. Omdat er in Leiden
zoveel vervuilde lokaties zijn, heeft de ge
meente een regeling getroffen met het rijk
dat jaarlijks niet meer hoeft worden bijge
dragen dan 220.000 gulden (twee gulden
per inwoner). Deze afspraak geldt voor de
periode 1984 - 1994.
De kwestie is inmiddels aangemeld bij de
landsadvocaat. Die zal nagaan of het moge
lijk is de kosten te verhalen op de voormali
ge eigenaar. Volgens A. van den Berg (direc
tie milieu van de gemeente) bestaat er geen
twijfel over dat de vervuiling door Gijzenij is
aangericht en in die zin kan een procedure
gunstig uitpakken.
Van den Berg benadrukt echter dat van
grove overtredingen geen sprake is. Gijzenij
ging niet anders te werk dan soortgelijke
metaalverwerkingsbedrijven. Van illegale
lozingen en dergelijke is geen sprake ge
weest.
Of een procedure tegen Gijzenij zin heeft
wordt ook bepaald door het antwoord op
de vraag of deze voormalige eigenaar finan
cieel wel in staat is een belangrijk deel van
de kosten voor zijn rekening te nemen.
Negatief
Zo'n regeling als bij Gijzenij, waarbij op ba
sis van een globale schatting de kosten
vooraf worden verrekend, is tegenwoordig
vrij ongebruikelijk. „Meestal gaat aan de
koop een deugdelijk grondonderzoek voor
af zodat we precies weten wat de kosten
zijn. De eigenaar kan dan zelf het terrein
schoon laten maken of de kosten worden
van de verkoopsom afgetrokken", aldus
Van den Berg.
Omdat de kosten van dergelijke schoon
maakacties fors kunnen oplopen komt het
voor dat de grond een negatieve waarde
heeft. Dat betekent dat het schoonmaken
meer kost dan de grond waard is. Het is ook
wel gebeurd dat hierdoor de voorgenomen
verkoop niet doorging. In dat geval zal de
gemeente de eigenaar toch dwingen de
grond schoon te maken.
Doorverkoop van vervuilde grond, blijkt
in de praktijk steeds moeilijker, zegt Van
den Berg. Niemand wil nu eenmaal met
een stuk vervuilde grond worden opgeza
deld. Zijn ervaring is dat zelfs particulieren
bij de aankoop van een woning al nagaan of
de grond verontreinigd kan zijn.
ACHTERGROND
LEIOEN KAREL BERKHOUT
Vuilverbranding dreigt een nieuwe stopera te worden
Tijd is geld bij de ongeveer 2 jaar oude SA
VA, die de opdracht heeft om een nieuwe
vuilverbranding in Leidschendam te bou
wen voor onder meer de Leidse regio en de
Bollenstreek. De eerste ramingen spraken
van een bouwsom van 700 miljoen gulden,
inmiddels is dat bedrag via tussentijdse stij
gingen van 900 miljoen en 1,2 miljard ver
dubbeld tot 1,4 miljard gulden. En Beren
schot verwacht dat de kosten nog verder
zullen oplopen, doordat er nogal wat open
einden en onzekerheden zijn.
Tijd is geld, doordat alle vertragingen leiden
tot enorme kostenoverschrijdingen en de
kans op vertragingen is volgens Berenschot
groot. De SAVA kan daar in veel gevallen
niets aan doen, omdat de uitslag van ver
schillende ruimtelijke ordeningsprocedures
onmogelijk valt te voorspellen. Op dit mo
ment zijn er bijvoorbeeld zo'n 1600 be
zwaarschriften van omwonenden tegen de
plaats van de vuiloven op Ypenburg, waar
jaarlijks 700.000 ton afval moet worden ver
werkt. Berenschot schrijft dan ook: „Overi
gens dient opgemerkt te worden dat er ui
teraard geen projecten zonder risico's zijn".
Het rapport Berenschot beschrijft echter
ook een aantal losse einden, waarvoor de
SAVA wel verantwoordelijk is. In het con
tract met het bouwconsortium onder lei-
De bewoordingen zijn terughoudend,
de formuleringen maken soms om
trekkende bewegingen, maar even
goed is het rapport over de bouwer
van de nieuwe vuilverbranding, de
SAVA, vernietigend. Het samenwer
kingsverband van 35 Zuidhollandse
gemeenten heeft geen greep op het
s bouwproject, dat een soort
'Stopera' dreigt te worden.
ding van het Duitse Babcock zijn niet alle
mogelijke extra kosten afgekocht. Vertra
gingen tijdens de bouw komen voor reke
ning van de SAVA, die in dat geval 15 mil
joen gulden per maand betalen aan rente
kosten, produktieverlies en extra prijsstij
gingen.
Het risico dat die vertragingen ook optre
den is groot, doordat volgens Berenschot
geen 'controle-mechanisme (is) om te be
oordelen of KTI (de formele contractpart
ner) te weinig dan wel te veel tijd besteedt
bij de uitvoering van haar taken'. Eén van
de conclusies luidt dan ook: „Een deskun
dig opgezet onafhankelijk systeem van kos
tenbewaking ontbreekt".
De onderzoekers hebben nog meer brand
stof ontdekt in het contract dat volgens Be
renschot wel 'juridisch van een goede kwa
liteit' is. De SAVA heeft de overeenkomst
niet alleen afgesloten met het Duitse Bab
cock, dat het consortium leidt, maar ook
met een aantal afzonderlijke deelnemers
zoals Siemens. Als er later problemen ko
men over de aansprakelijkheid voor even
tueel kostenoverschrijdingen, kan de SAVA
daarmee in een lastig pakket komen. Vol
gens Berenschot kan de SAVA dan niet een
voudig aankloppen bij Babcock die het
op zijn beurt regelt met zijn partners
maar moet de afwilckeling worden geregeld
met de afzonderlijke partners die dan moe
ten uitzoeken wie wat moet betalen.
De gebrekkige organisatie, het gebrek aan
controle en de lekken in het contract beves
tigen het beeld dat veel gemeenten al had
den van hun SAVA. De critici in het alge
meen bestuur, zoals de Voorburgse wet
houder J. Wijnants, hebben van Berenschot
meer gelijk gekregen dan zij zelf hadden
kunnen bevroeden. Het rapport lijkt een
uitstekend breekijzer voor een drastische
reorganisatie van de SAVA. Inmiddels is in
het dagelijks bestuur een plaatsje vrijgeko
men door het vertrek van de vroegere Noot-
dorpse burgemeester Waals. Voor die post
is Wijnants de belangrijkste kandidaat, die
zeker veel steun krijgt uit de Leidse regio.
Het rapport heeft voor criticaster Wijnants
in elk geval de weg bereid.
gen, ook via de ambassadeurs.
Als geboren en jetogen Katwij-
ker vier ik Drie Dktober verder
niet in Leiden. We zijn trou
wens de halve dag nog bezig
met het opruimen van de hele
santekraam, wart je bedrijf gaat
gewoon door. Teen ik een klein
kind was heb il Drie Oktober
echter intens bdeefd. Het was
een begrip, dan ging ik met de
tram naar Leidei, het was een
groot regionaal ;venement. En
vroeger hadden ip alle scholen
in de regio de knderen die dag
vrij. Nu heeft i,ecbr dorp wel een
keer een eigen lermis, en krij
gen alleen de leidenaren een
dag vrijaf
Tekst Emlel Fangman
Opbouw kennis
begint te vroeg
De opbouw van de 3-oktober-
kermis is een dag te vroeg be
gonnen. Daardoor moesten ver
schillende omwonenden van de
Beestenmarkt gisteren plotse
ling hun auto's weghalen. Met
de politie was de afspraak ge
maakt dat de kermisattracties
pas vanaf vandaag zouden wor
den neergezet. Gisteren kwa
men echter al verschillende ex
ploitanten naar Leiden. „Er was
geen houden meer aan", zei po-
litievoorlichter D. Graveland.
Gewoonlijk zorgt de politie er
voor dat omwonenden op tijd
een brief krijgen, waarin de
gang van zaken wordt uitgelegd.
Die brief is door een misver
stand bij de politie echter pas
vandaag verzonden.
ovenverse Qfjfcj VRUCHTEN
ROZIJNEN-." KORFJES
volle yoghurt mei
lekkere vruchten,
b**.upi|s Msf «00 gram II per kuipje 150 grim
GEEN t8#MAAR I GEEN7^MAAR
