Kunst
Miles Davis was
een trendsetter
Publiek laat het afweten op Culturele Muzendag
Gemoedelijke festivalsfeer
bij slotfeest L.V.C.
Indrukwekkende Troubadours
Echtheidscertificaat Rembrandt
Maandag 30 september 1991 Redactie: 071-161400 cees van hoore annemiek ruycrok
SASKIA STOEÜNGA Eindredactie: JAN RUSOAM Vormgeving: R
HET PUBLIEK heeft het op de Muzend
ag, zaterdag in Leiderdorp, massaal la
ten afweten, ledereen die in het ge
bouw aan de Cor Gordijnsingel rondliep
was vroeg of laat ook op het podium te
bewonderen.
NIEUWSLIJN
Pre-Gouden Kalveren uitgereikt
AMSTERDAM - Het Nederlands Filmmuseum heeft zaterdag
avond in Amsterdam tijdens haar feestelijke openingweek vier
Pre-Gouden Kakveren uitgereikt voor de beste Nederlandse
speelfilm, de beste acteur, de beste actrice en de beste docu
mentaire van voor de Tweede Wereldoorlog. Tot beste actrice
werd uitgeroepen Lily Bouwmeester. Zij kreeg de prijs voor haar
rol in de film 'Ergens in Nederland' uit 1939. Voor haar was het
een extra feestelijke dag omdat ze zaterdag haar 90-jarige ver
jaardag vierde.
De film 'Ergens in Nederland' bekoorde de jury eveneens en
werd betiteld als beste Nederlandse speelfilm. Jan de Hartog
(1904), zelf niet aanwezig, kreeg de prijs voor de beste acteur. Hij
werd bekroond voor zijn „perfecte ruwe bolster-blanke-pit" ac
teerwerk. Het vierde Pre-Gouden Kalf ging naar de beste docu
mentaire van voor de Tweede Wereldoorlog: 'Stalen Knuisten'
uit 1930 van Jo de Haas.
Acteur Huib Orizand overleden
AMSTERDAM - De acteur Huib Orizand is vrijdag in het Amster
damse Prinsengracht-ziekenhuis overleden. Hij werd 87 jaar.
Orizand was vooral bekend van de radio. Voor dit medium was
hij van 1929 tot 1982 actief. Hij werkte mee aan honderden
hoorspelen, waaronder het legendarische 'Paul Vlaanderen'.
De in Amsterdam geboren Orizand debuteerde, na lessen van
Louis van Gasteren, in 1921 bij het Hollandsch Tooneel van
Louis de Vries. Later speelde hij ook in de gezelschappen van
Willem Royaards en Cor Ruys. Niet lang na de Tweede Wereld
oorlog zette hij zijn toneelloopbaan echter op een laag pitje. Hij
trad in de jaren vijftig en zestig nog wel een enkele keer voor de
televisie op. Twee keer deed hij ook mee aan een film: in 1951
aan 'Langs ongebaende klingen' van Herman van der Horst en
in 1958 aan 'Dorp aan de rivier' van Fons Rademakers.
Aids-Gala geslaagd
AMSTERDAM - De onverwachte organisatie van een aids-con
cert op 27 augustus in de Beurs van Berlage met toegangsprijzen
tot 75 gulden, heeft de organisatoren van het Aids-Gala, gister
avond in het Amsterdamse Muziektheater, spannende weken
bezorgd.
Zou Nederland zo vrijgevig zijn dat de 1500 stoelen in het Mu
ziektheater nog vol zouden raken? Dat is voor bijna twee derde
gelukt en het streefbedrag van anderhalve ton werd gehaald.
Onder het publiek bevond zich ecljter niemand met een zo dik
ke portemonnee dat hij voor het goede doel een gouache van
Karei Appel wilde kopen. Veilingmeester Jan Pieter Glerum kon
digde nog aan dat de kunstenaar zelf de marktwaarde op 35.000
dollar had geschat maar voor deze gelegenheid een bodemprijs
van 40.000 gulden voldoende vond. Zijn wervende woorden
hadden echter geen effect en daarom wordt de gouache nu op
een gewone veiling verkocht.
Sovjetjeugd onthaald op Heavy Metal
MOSKOU - Een half miljoen Sovjetjongeren is zaterdag op een
luchthaven bij Moskou bijeengekomen voor een gratis concert
van westerse Heavy-Metalrock. Hoogtepunt van het concert
vormde het optreden van de Australische band AC-DC, die een
lichtshow bracht en met een kanon miniatuur-dollarbriefjes met
de naam van de band erop de lucht in schoot. „Opera en ballet
konden het ijs van de Koude Oorlog niet breken," Zei leadzanger
Brian Johnson van AC-DC. „Ze wisselden opera- en balletgezel
schappen en circussen uit, maar er is rock 'n roll voor nodig om
geen koude oorlog meer te voeren".
In een ziekenhuis in Santa Monica overleed zaterdag
trompettist Miles Davis aan een longontsteking en een
beroerte. Hij was 65 jaar. Miles Davis was een van de be
langrijkste pijlers van de moderne jazz.
De laatste jaren had Miles
Davis de status van superster.
Vanaf 1984 was hij de grote
trekpleister van het North Sea
Jazz Festival. Ook deze zomer
was zijn optreden in Den Haag
binnen een mum van tijd uit
verkocht.
enschede ton ouwehand
Jazzmusici als John Coltrane,
Wayne Shorter, George Cole
man, Tony Williams, Sonny Rol
lins, Keith Jarrett, Herbie Han
cock, John Scofield, Dave Hol
land, John McLaughlin, Marcus
Miller, Bob Berg begonnen in
zijn bands. Zijn composities
Nardis, So What, Tune Up, The
Theme, Four en Jean-Pierre be
horen tot het standaard-reper
toire van de improviserende
jazzmusicus.
In de jazz zijn zeker technisch
betere trompettisten aan te Wij
zen. Het was veel meer de ma
nier van improviseren waardoor
hij tot de groten van de trompet
wordt gerekend. Hij was een
trompettist die spaarzaam en
uitermate functioneel met het
notenmateriaal omging. Maar
Miles was bovenal een trendset
ter. Hij gaf vaak de richting aan,
waarin de moderne jazz zich
ontwikkelde. Aan het begin van
de jaren vijftig was hij het die
als reactie op de heftige bebop,
de cooljazz in gang zette met de
plaat 'Birth of.the Cool'. Hij was
een van de eerste jazzmusici die
zich bezighield met zogenaam
de modale improvisaties. In de
hardbop van de jaren zestig ver
richtte hij baanbrekend werk.
Met platen als 'In a Silent Way'
en 'Bitches Brew' was hij het die
aan het eind van de jaren zestig
aan de wieg stond van de jazz-
rock.
Miles Davis
de belangrijkste pijlers van de moderne jazz.
In 1975 trok hij zich wegens
gezondheidsredenen terug uit
de muziek. Vanaf zijn come
back in 1981 tot aan zijn dood
ontwikkelde Miles Davis zich als
een superster. De jazz die hij in
de loop der jaren in gang had
gezet,-speelde hij niet meer. Hij
bond een enorm groot voorna
melijk jeugdig publiek aan zich
met een stijl die tussen fusion,
jazz en pop lag. Popsongs die
hem aanspraken zoals Human
Nature (Michael Jackson) en Ti
me After Time (Cyndi Lauper),
had hij op z'n repertoire. Ook
maakte hij opnamen met Prin-
i wilfred simons
Het publiek heeft het op de Mu
zendag, zaterdag in Leiderdorp,
massaal laten afweten. Iedereen
die in het gebouw aan de Cor
Gordijnsingel rondliep was
vroeg of laat ook op het podium
te bewonderen. Het doel van de
dag, de Leiderdorpers te laten
zien en horen wat er komend
seizoen in hun gemeente op
cultureel gebied gebeurt, is dus
niet bereikt.
De organisatie van de Mu
zendag toonde zich verbaasd
over de geringe belangstelling.
Woordvoerster Nicolet Komen
schreef de afwezigheid van het
publiek toe qan het feit, dat de
dag binnen, werd gehouden.
„We hadden de activiteiten ei
genlijk voor buiten gepland
maar omdat slpcht weer werd
voorspeld, hebben we alle acti
viteiten naar binnen verplaatst.
Daardoor kon qiemand zien dat
er in de Muzenhof iets aan de
hand was", aldus Komen.
De dag begon met een ope
ningswoordje: van wethouder
Carla Kerner, Zij opende een
grote doos, waaruit clown Muzy
te voorschijn kwam. Muzy was
tevens de aanstichtster van een
kleine catastrofe. Aan de aan
wezige kinderen (vooral Rijn
zangertjes en leden van de
volksdansgroep Krayoka), deel
de zij roltoeters uit, die vooral 's
ochtends de optredens met vro
lijk, maar ook storend gefluit
begeleidden. Ladyspeaker Lucia
moest de kinderen steeds tot
stilte manen, wat haar maar ge
deeltelijk lukte.
Opmerkelijk was dat de beste
uitvoeringen tijdens de Culture
le Muzendag ethisch of traditio
neel van aard waren. Abhinaya
Dansschool excelleerde met een
Indiase volksdans, die trefzeker
en enthousiast werd uitgevoerd.
Het Turkse orkestje bracht op
overtuigende wijze drie volkslie
deren, waarbij één orkestlid
vooraf steeds iets vertelde over
de herkomst en de functie van
de muziek. Het Leiderdorps Ka
merorkest speelde de Eerste
Symfonie van Mozart, een fees
telijk en vrolijk stuk, dat zeer ge
schikt was voor de gelegenheid
en dat ook adequaat werd uit-
vereniging De Troubadours o.l.v. Erik van
Balen, m m v. Piet Maas en Gé Meskers
(gastrollen), de Leiderdorpse balletschool
Studio Giselle en een ad hoe samengesteld
orkest van o.a. studenten van het Haags
Conservatorium.
Gezien: 27/9, Rijnlands Lyceum,
'Franz Léhar (1870-1948), Hon
gaars componist, werd aanvan
kelijk beroemd door zijn ope
rettes van luchtig gehalte met
veel walsen, b.v. 'die lustige
Witwe' uit 1905. Later geraakte
hij in het spoor van zijn vriend
Puccini en legde hij zich toe op
het meer ernstige genre, zoals
'der Zarewitsch' (1926), 'Friede-
rike' en 'das Land des Lachelns'
(1928). Léhar werkte in die tijd
veel samen met de zanger Ri
chard Tauber, en hém waren
aria's als 'Dein ist mein ganzes
Herz' op het lijf geschreven.
Vrijdagavond in het Rijnlands
Lyceum te Oegstgeest hoorden
we datzelfde liefdeslied zingen
door Piet Maas, die een gastrol
vervulde bij de operettevereni
ging De Troubadours in de bo
vengenoemde operette 'das
Land des Lachelns'. Aan zijn in
terpretatie was duidelijk te ho
ren, dat Maas heel wat naar Ri
chard Tauber geluisterd heeft
en dat hij vooral diens harts-
-tochtelijke uithalen hogelijk be-
wpndert, zoals 'ich hab' dich
lieb!' Voorwaar, een indrukwek
kende en prachtig uitgedoste
prins Sou Chong!
De Troubadours hadden deze
keer lang niet voor de makke
lijkste operette gekozen. 'Das
Land des Lachelns', het land
van de glimlach, is een uiterma
te moeilijk werk doordat Léhar
twee culturen tegenover elkaar
stelt, óf deze culturen, de Ween-
se en de Chinese, heel subtiel
laat samenvallen en dat is niet
eenvoudig uit te voeren. De
weelderige behaagzieke Weense
muziek die gemakkelijk in 't ge
hoor ligt, naast de Oosterse mu
ziek, gebruikmakend van de
pentatonische toonladder, de
heel hoge fragiele vioolklanken,
de mysterieuze fluitmelodieën
met de helle nasale hobo.
De operette munt uit in melo
dische rijkdom, knappe instru
mentatie en inventieve con
structie. Zeer lofwaardig is het
volgens mij, als een amateurge
zelschap zich laat leiden en be
geleiden door beroepsmusici,
wat de nodige steun geeft aan
en de basis legt voor het hele
vrolijke en semi-zielige drama.
Een uitstekend jong ad-hoc or
kest van gevorderde conserva
torium studenten met enkele
beroepsmusici waren hiervoor
verantwoordelijk, onder leiding
van Erik van Balen, een alerte
en enthousiaste dirigent die
heel goed inspeelde op koor, so
listen en orkest.
In de hoofdrol Toos Cozijn als
gravin Lisa. Een enorm grote
partij die zij vlekkeloos zong; als
zij nog wat minder op haarkeel
zou drukken en wat meer
ademsteun zou gebruiken zou
haar stem nog aan souplesse en
warmte winnen maar toch was
haar inbreng bewonderens
waardig.
Een kleinere maar zeer geesti
ge rol werd bijna letterlijk 'neer
gezet' door Marja Schrama. Met
haar pittige soubrettestem, en
bovenal door haar ontspannen
en heel sierlijke spel in Mi, de
zuster van prins Sou Chong stal
zij voor mij de show (want o,
wat is in de operette het toneel
spel toch belangrijk).
Het koor zag er schitterend
uit in kleurrijke en exotische
kledij. Relatief hadden ze weinig
te doen; vooral in het tweede en
derde bedrijf werd er spontaan
en geestig gezongen. Toch had
ik ook hier het gevoel dat er nog
wel wat meer aan ademhalings
oefening en stemvorming kan
worden gedaan. De ballerina's
van de Leiderdorpse Studio Gi
selle waren hartveroverend.
Enig uitgedost, lieten zij het in
getogen mysterieuze Oosten in
subtiele bewegingen en perfecte
dribbelpasjes voor het voetlicht
komen.
Overigens waren alle uitvoe
renden, inclusief de charmante
en uitstekend zingende graaf
Gustl, de hardvochtige hoge
priester en de dolkomische eu
nuch, een toonbeeld van en
thousiasme en zingplezier.
De Leidse band The Vibe bracht met 'Hé, L.V.C. happy birthday' een ode aan de jarige.
•FOTO.HIELCO KUIPERS
leiden hans keuzers
Rembrandthuis. Het gaat hier de echtheid komen vast te
leiden cees van hoorenrn 'riirietiis Hip Hp ripkp pp- staan. Voor de prenten die echt
zijn, is papier uit 1649 gebruikt.
De prenten die gedrukt zijn op
papier uit 1080 behoren tot een
editie die niet meer door Rem
brandt zelf is opgelegd.
Tijdens de Delfste Kunst- en
Antiekbeurs zal Rembrandt-
kenner Th. Laurentius uit Voor
schoten op 8 oktober in de Prin
senhof in Delft het eerste Rem
brandt-echtheidscertifaat aan
bieden aan de heer Voute. Vou
te is oprichter van de Founda
tion on Paper Research en oud
voorzitter van de Stichting
Rembrandthuis. Het gaat hier
om 'Christus die de zieke ge
neest'. De echtheid van de
prent, die deel uitmaakt van een
particuliere collectie, is vast ko
men te staan na een door Lau
rentius uitgevoerd papieronder
zoek. Er zijn naar ruwe schat
ting zo'n 200 exemplaren van
dit werk van Rembrandt in om
loop, maar tot nu toe is er door
papieronderzoek van slechts 24
De kunstenaar stierf
in 1669. Bij dit onderzoek is het
watermerk in het papier van
cruciaal belang.
In de maand september heeft het L.V.C. zo'n drie
weken nostalgisch teruggekeken op de afgelopen
15 jaar met optredens van o.a. Harry Muskee en
Arno Hintjes. Afgelopen zaterdag was er volop
ruimte voor de muziek van de toekomst. De nieu
we stromingen, hip-hop, cross-over-muziek wer
den mooi gecombineerd met reggae en folk.
Half elf dat was het tijdstip voor de uiterst toe
gankelijke reggae-klanken van The Vibe. De Leid
se band deed flink wat aan opwarmwerk èn
bracht met 'He, L.V.C. happy birthday" een ode
aan de jarige.
De vijf bands trokken vooral veel jonge muziek
liefhebbers. Bij de hip-hop groep D.A.M.N en de
Grote Prijs winnaar van '91 La Lupa was dat voor
in de zaal zeer goed merkbaar. De oudere jonge
ren keek op dat moment in de filmzaal naar de
popclassics. Daarin o.a. prachtige filmpjes van
lOcc, een wel zeer jeugdige David Bowie met
'Space Oddity' en de gedateerde DEVO.
Als het LV.C. in het verleden een naam heeft
opgebouwd als uitgaansgelegenheid voor de al
ternatieve jongeren dan lieten deze het opmerke
lijk genoeg zaterdag flink afweten. Opmerkelijk
was de totaalaanpak die het L.V.C. hanteerde. In
de grote zaal speelde een band, tijdens de pauzes
bracht Pigmeat op zolder hun soepele country
folk met opmerkelijke zelfbouwinstrumenten en
in de filmzaal werd een doorlopende popclassic
film geprojecteerd. Volop keuzes en dus volop be
weging. Het deed eerlijk gelegd een beetje aan
een festival denken. Op zich geen slecht idee om
meer van deze totaalavonden te programmeren.
Dat het geluid bij de feestband Les Charmeurs
ongelooflijk schel stond kon ook de pret niet
drukken. De Amsterdamse band zette een geraffi
neerde show neer met voldoende ruimte voor pu
blieksparticipatie. Toen de lichten om half vier
aangingen (hoezo doorgaan tot vier uur? Dat uur
tje wintertijd pakje er toch gewoon bij.) bleek al
leen de man aan de lichtknoppen er genoeg van
te hebben. Les Charmeurs nam zelf het heft in
handen en zong 'Ma Cherie' in het volle T.L. licht.
Zo was goed te zien dat de oudere jongeren het
langst waren blijven hangen. Ze namen met
moeite afscheid van Les Charmeurs en van het
LV.C.
Confronterend
kindertheater
gevoerd. Voor kinderen was er
in de Muzenhof veel te beleven,
's Morgens trad Poppenkast
Theater Boelie op. Toen de
poppenspeelster vroeg of de
kinderen wisten wie Boelie was,
riep er een stel: „Ja, een
sneeuwpop!", wat haar even in
verlegenheid bracht (Boelie is
ook een figuurtje van een teken
filmserie van Veronica). OokTe-
jater II trok 's middags een aan
dachtig kinderpubliek. Eén van
de toneelspelers zat tussen de
kinderen als het jongetje 'Hen-
kie'. Omdat hij vervelend deed,
werd hij 'weggestuurd', ,om
even later, vermomd als kikker,
weer te verschijnen. „Hé, het is
Henkie", riepen de kinderen
meteen, waaruit blijkt dat ook
kindertheater geen eenvoudige
bezigheid is.
Of er volgend jaar weer een
Muzendag wordt gehouden, is
nog niet bekend. Volgens
woordvoerster Komen hebben
B en W van Leiderdorp er geen
geld voor opzij gezet. In elk ge
val zal de dag anders moet wor
den opgezet, aldus Komen.
Emmylou Harris:
concert van
wereldklasse
Ramblers.
Gezien: 27/9, De Schelft,
Noordwijkerhout.
Voor een uitverkochte en
meer dar) enthousiaste zaal
heeft Emmylou Harris vrijdag
avond een concert van wereld
klasse gegeven. Het enthousias
me was wederzijds: vanaf haar
plekje in het spotlight wist de
als Queen of Country and Wes
tern aangekondigde zangeres
haar liefde voor het Nederland
se publiek perfect gestalte te ge
ven. Anderhalf uur en 23 songs
lang waren zij en haar band,
The Nash Ramblers, het aan
dachtspunt van een devoot en
dankbaar publiek.
Emmylou Harris speelde een
dwarsdoorsnede van haar im
mense repertoire. Naast enkele
bekende hits, zoals To Know
Him Is To Love Him, Save The
Last Dance For Me en C'est la
Vie kwamen ook nummers aan
bod, die in Nederland nooit op
cd zijn verschenen én die dus
vrijwel niemand kende. Ook
speelde ze enkele songs van
haar laatstverschenen cd, Brand
New Dance, zoals het prachtige
Rolling and Rambling (the De
ath of Hank Williams).
Het optreden werd verzorgd
met uitsluitend akoustische in
strumenten. „I hate electricity",
verklaarde Emmylou, nadat ze
bij een dansje per ongeluk de
plug uit haar gitaar had getrok
ken. Haar bandleden zijn er het
levende bewijs van dat virtuosi
teit niet doods hoeft te klinken,
maar juist kan bijdragen aan
een perfecte uitdrukking van
emoties. Daarbij lieten ze dui
delijk horen, aan welke invloe
den Country and Western heeft
blootgestaan. Sam Bush gaf met
zijn viool en zijn mandoline ge
tuigenis van Ierse folkinvloeden
en de invloed van de blues
bleek duidelijk door Al Perkins
perfecte dobrospel.
Amstel i.s.m. Danstheater Arena. Gezien.
29/9, LAKtheater,
Leiden.
Ook kindertheater kan confron
terend zijn. Dat bewees Huis
a/d Amstel met de voorstelling
'Kinderjaren'. De thematiek,
kinderen in oorlogstijd, was se
rieuzer dan in kindervoorstlin-
gen gebruikelijk is, en ook de
vorm, een combinatie van to
neel en dans, was ongewoon
voorkinderen.
Het verhaal is opgebouwd uit
aangrijpende fragmenten van
kinderdagboeken en van literair
re werken over kinderbelevenis
sen in de oorlog. Geen enkel fa
cet van wat oorlog in een kin
derleven kan aanrichten, is over
het hoofd gezien: angst, honger,
dood, verraad, spanning, af
stomping, wantrouwen, verdriet
als je je ouders kwijt bent en
zelfs wreedheid die in je op
komt als de boze, onderdruk
kende vijand eens een keer
weerloos tegenover je staat.
De opsomming van alle ma
nieren die er zijn om wraak te
nemen, ^speelde goed in op de
verbeelding van de kinderen. In
dat opzicht was de voorstelling
knap. Het onderwerp, oorlog,
staat ver van de Nederlandse
jeugd van nu af. Die afstand
werd niet alleen dikwijls over
brugd, maar zo nu en dan ook
mooi uitgebuit: iets wat voor
ons doodgewoon is, eten kopen
bijvoorbeeld, werd een absurde
scène, waarin twee kinderen
lang en wantrouwig onderhan
delen met een man, met wie ze
hun mes willen ruilen voor een
ei. Maar het ei blijkt nep en
zonder mes zijn de kinderen
nog zwakker. Oorlog is een leer
school, luidt de moraal en zo
blijkt hoe sterk de oorlog in de
kinderwereld binnendringt en
iemands karakter vormt.
De teksten mondden steeds
uit in dans. De inhoud werd uit
gebeeld, het ritme van de woor
den werd voortgezet of de emo
ties kwamen in de gebaren te
rug. Artistiek was deze opzet
prachtig uitgewerkt: het spel
was meeslepend, de dansbewe
gingen waren suggestief. Maar
de thematiek was, juist door de
combinatie met dansbewegin
gen die de emoties nog eens ex
tra sterk aanzetten, toch wel erg
zwaar voor het publiek, dat be
stond uit kinderen vanaf zeven
jaar. Zeker, er waren humoristi
sche scènes, zoals een demon
stratie van woorden waarmee je
elkaar lekker uit kunt schelden.
Zoiets spreekt kinderen erg aan,
maar het was merkbaar dat
deze humor tussen zoveel ernst
slècht.s langzaam tot het kinder
publiek doordrong. Als volwas
sene kwam je aangeslagen uit
het theater. Aan kracht en op
rechtheid ontbrak het deze
voorstelling niet, maar of de
leeftijdsgroep waarvoor 'Kinder
jaren' bedoeld was aan haar
trekken kwam is de vraag.
