Extreem-rechts wint in Bremen Buitenland V:>* CL Sleutelrol Milosevic bij strijd Kroatië Roemeense ex-premier wil snel verkiezingen Roep om referendum in Tsjecho-Slowakije Militairen El Salvador wacht straf voor moord op Jezuïeten Martens verder zonder ministers van Volksunie Oppositieleider Zaïre vormt crisisregering VN-team verlaat Baghdad Het VN-team dat vier dagen op een parkeerplaats werd vastgehouden heeft vannorgen de Iraakse hoofdstad verla ten. Teamleider David Kay verklaarde dat ondanks de vertraging voldoende bewijzen zijn gevonden dat Irak in het geheim bezig is met een kernwèpenprogramma. De Amerikaanse veiligheids adviseur Scowcroft heeft gisteren verklaard dat het nucleaire programma van Irak „veel omvangrijker" is dan tot nu toe werd aangenomen. Dat blijkt uit de documenten die het inspectie team zijn aangetroffen. Massamoord Babi Yar herdacht Tienduizenden mensen hebben gisteren in de Oekrainse hoofd stad Kiev de 50e verjaardag herdacht van de door de nazi's ge pleegde massamoord op meer dan 30.000 joden bij Babi Yar, een ravijn aan de rand van de stad. Ook na de massamoord van 29 en 30 september 1941 gingen de Duitsers bij Babi Yar voort met de executie van joden, communisten, zigeuners, homo seksuelen en anderen. Minstens 100.000 en mogelijk 200.000 mensen werden daar de dood in gejaagd voordat het Rode Leger Kiev in 1943 bevrijdde. Explosie in omroepgebouw Georgië In het door tegenstanders van de Georgische president Zviad Gamsachoerdia bezette omroepcentrum in de Georgische hoofdstad Tbilisi heeft zich gisteravond een zware explosie voor gedaan. Bij de ontploffing raakte een persoon gewond. Van het gebouw gingen de meeste ruiten aan diggelen. Oppositieleider Tengiz Segoea noemde de explosie een „provocatie" van de aanhangers van Gamsachoerdia. De explosie kwam na een dag van betrekkelijke rust in Ttalisi, waar vertegenwoordigers van re gering en oppositie probeerden een agenda voor vredesbespre kingen vast te leggen. Boesak voorzitter ANC in west-Kaap De Zuidafrikaanse anti-apartheidsactivist Allan Boesak is giste ren gekozen tot voorzitter van het ANC in de westelijke Kaap provincie. Boesak, een kleurling, moet de zieltogende ledenwerf campagne van het ANC onder de voornamelijk uit kleurlingen bestaande bevolking van deze provincie nieuw leven in blazen. Gisterochtend is de burgerrechtenactivist Sam Ntüli vermoord in het zwarte woonoord Tokoza, ten oosten van Johannesburg. Ntuli werd in zijn auto dood geschoten door de inzittenden van een hem passerende auto. Het ANC eist een 'diepgaand onder zoek'. Moskou zet klok terug de Unie van Soevereine Staten hebben gisteren hun klokken een uur teruggezet om een van Stalins fouten te herstellen. De afgelopen 61 jaar is in de Sovjetunie piet de juiste tijd gevoerd, zo werd in maart toegegeven. Na het instellen van zomertijd werd nagelaten de klok in de herfst weer een uur terug te zetten. Vervolgens werd vergeten dat er ooit zomertijd was in gevoerd., In 1981 werd besloten de zomertijd weer in ere te her stellen, waardoor de klok in de zomer in feite twee uur voor liep op de standaardtijd. Om de fout te herstellen werd dit jaar geen zomertijd ingevoerd en is de klok gisteren toch een uur terugge zet. Moskou ligt nu een uur voor op de Nederlandse tijd. Rebellen dreigen regering Managua De leider van de zogenaamde Recontras in Nicaragua, Jose An gel Moran Flores, heeft gisteren gedreigd de wapens tegen de re gering te zullen opnemen als president Violetta de Chamorro geen hervormingen doorvoert. Moran, een voormalige leider van de Contra's die tegen de Sandinisten vochten, verklaarde dat de regering zich niet houdt aan de akkoorden uit 1990 die tot de demobilisatie van de Contra's hebben geleid. De rechts-extremistische Duitse Volksunie (DVU) is gis teren de grote winnaar geworden bij de deelstaatsverkie zingen in Bremen. De al twintig jaar alleen regerende SPD leed dramatische verliezen. Op verschillende plaat sen in Duitsland zijn het afgelopen weekeinde weer te huizen van asielzoekers aangevallen. De politieke partij en konden het vrijdag niet eens worden over een nieuwe aanpak van het liberale asielbeleid, dat de CDU wil be knotten. Het thema 'buitenlanders' beheerste ook de ver kiezingsstrijd in Bremen. CORRESPONDENT De politieke aardverschuiving in de Noordduitse havenstad verraste alle politieke partijen. De SPD, die sinds 1945 aan de regering is en sinds 1971 over de absolute meerderheid be schikt, verloor twaalf procent. De christen-democraten, die vier jaar geleden dik onder de 30 procent belandden, zeven procent. De Groenen, tra ditioneel sterk in de Hanzestad, kwamen op elf procent; een lichte winst. De liberale FDP kon de tien procent van 1987 houden. De extremistische Re publikeinen kwamen op ander half procent. Grote winnaar is echter de rechts-extremistische DVU, die vier jaar geleden via de tot Bremen horende stad Bremer haven met één zetel in het hon derd zetels tellende stadsparle- ment kwam. De DVU haalde nu in de hele deelstaat bijna zeven procent. In Bremerhaven kwam de partij zelfs op tien procent. In het nieuwe stadsparlement is de DVU met zes afgevaardigden vertegenwoordigd. De SPD krijgt 41 zetels. De sociaal-democraten verlo ren bijna 15 procent in de tradi tionele arbeiderswijken en in delen van de stad waar veel bui tenlanders wonen. De SPD blijft de sterkste fractie en kan zowel met de Groenen als met de FDP een nieuwe regering vormen. Niet uitgesloten is na deze aard verschuiving een grote coalitie met de CDU. De schok over de winst van de rechts-extremisten temperde de feestvreugde bij de andere De president van Servië, Slobodan Milose vic, heeft een sleutelrol gespeeld bij de co ördinatie van de bombardementen door het Joegoslavische federale leger op Kroati sche steden. Milosevic heeft herhaaldelijk en met kracht ontkend dat Servië betrokken is bij de oorlog in Kroatië. Maar gisteren pu bliceerde het onafhankelijke weekblad Vre- me in Belgrado de letterlijke tekst van een opgenomen telefoongesprek waaruit blijkt dat Milosevic de wereld voor de gek houdt. Een fragment uit een gesprek tussen Milo sevic en Radovan Karadzic, de Servische lei der in Bosnië-Hercegovina, toont hoe de twee mannen plannen beramen voor een gezamenlijke operatie van de Servische strijdkrachten en het federale leger in Bos nië. Hierbij komén ook 'bombardementen' ter sprake, vermoedelijk in Kroatië. Milosevic vertelde Karadzic contact op te nemen met Uzelac (een hoge generaal van het Joegoslavische leger in Bosnië). „Hij zal je alles uitleggen. Als je problemen hebt, neem je contact op met mij. Ik zal zorgen dat je alles krijgt wat je nodig hebt. Maak je geen zorgen, wij zijn de sterksten. Zolang het leger aan onze kant staat, kunnen ze niets tegen ons beginnen." ,,Goed. Maar wat doen we met de bombar dementen?" vroeg Karadzic. „Vandaag is het geen goede dag om uit te vliegen. De Europese Gemeenschap komt in vergadering bijeen," antwoordde Milose- Milosevic garandeerde dat Montenegro, de- bondgenoot van Servië, klaar stond om mi litaire steun te verlenen bij het veiligstellen van delen van oostelijk Bosnië voor de plaatselijke Serviërs. De cassetteband werd hoogstwaarschijnlijk aan Vreme doorgespeeld door Ante Marko- vic, de federale premier. Twee weken gele den maakte Markovic bekend dat hij in het bezit was van een cassetteband met ge sprekken tussen Milosevic en Karadzic, waarin ze spraken over een plan om met behulp van het leger een Groot-Servië op te richten. In Bosnië groeit de angst dat de republiek het volgende doelwit is op de Servische lijst, wanneer de campagne in Kroatië is afge rond. NIEUWSLIJN Opnieuw huizen asielzoekers aangevallen in Duitsland De onder druk van de mijnwer kersacties ontslagen Roemeense premier Roman wil op korte termijn parlementsverkiezingen om „de fragiele democratie in het land" weer op te bouwen. Dat heeft hij gisteren in Buka- rest tegen verslaggevers gezegd. „Nog dit jaar moeten er ver kiezingen worden gehouden. Als we in democratie geloven is het nodig de huidige politieke krachtsverhoudingen te weten", aldus Roman die kritiek leverde op president Iliescu. Roman zei het te betreuren dat Iliescu een overeenkomst heeft gesloten „met mensen die de wet aan hun laars lappen". Iliescu besloot tijdens de hevige rellen in Bukarest in te gaan op de eis van de mijnwerkers om premier Roman te ontslaan. Gisteren keerde de rust in de straten van Bukarest terug na dat de laatste van de ongeveer 6000 mijnwerkers, die uit woe de en teleurstelling over hun le vensomstandigheden en vol gens hen niet nagekomen belof ten een spoor van vernieling trokken door de Roemeense hoofdstad, naar huis terugkeer den. ACPMPi het geruzie over de toekomst PRAAG Rtr-AFP-UPIvan jancj njet snei st0pt en riep op tot een referendum nog voor het einde van dit jaar. De meeste leidende Slowaakse po litici wijzen een volksraadple ging echter af. De voorzitter van het federale Tsjechoslo waakse parlement, Alexander Dubcek, heeft zich ook tegen Havels oproep ge keerd, die volgens hem leidt tot „nervositeit en spanning" on der de politieke partijen in het land. „Een referendum moet pas worden uitgeschreven als een van de parlementen van de deelrepublieken het vertrek uit de federatie aankondigt of als de regionale parlementen en het federale parlement hun ta ken niet meer kunnen uitoefe nen", aldus Dubqek die geboren is in Slowakije. Tienduizenden Tsjechoslowa- ken hebben het afgelopen weekeinde een petitie onderte kend waarin wordt opgeroepen tot een referendum over de toe komst van hun land en de mo gelijke afscheiding van Slowa kije. Volgens de organisatoren van de petitie zijn de afgelopen da gen 150.000 mensen naar het Wenceslasplein in Praag geko men om het verzoekschrift te ondertekenen. Buiten Praag zouden nog eens 150.000 hand tekeningen zijn opgehaald on der bewoners van Tsjechië. De Slowaken eisen sinds het einde van de communistische heerschappij in 1989 meer au tonomie en zelfs onafhankelijk heid. President Havel dreigde verleden week met aftreden als Maandag 30 september 1991 Redactie: 023-150225 RONALD FRISARTIchef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: ANDRIES DETMAR Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Reuter (Rtr), International Press Service (IPS)Associated Press (AP). Deutsche Presse Agentur (DPA), Agence France Presse (AFP), United Press International (UPI). 'De boot is vol' meent de rechts-extremistische Republikaner partij in Duitsland, die het asielbeleid wil her zien en buitenlanders wil weren. Overal in Duitsland werden het afgelopen weekeinde aanvallen uitgevoerd op huizen van asielzoekers. oto opa CDU, FDP en Groe nen spraken van een „geweldi ge schok en een zware neder laag voor de democratie". Ook de SPD-woordvoerder noemde de uitslag 'catastrofaal'. Uit een onderzoek bleek dat de asielzoekers het domineren de thema in de lauwe verkie zingsstrijd zijn geweest. Maar liefst 44 procent van de onder vraagden noemde de stroom buitenlandse vluchtelingen een 'zeer belangrijk' thema en 45 procent vond het 'belangrijk'. Daaruit wordt duidelijk hoe zeer dit onderwerp de gemoe deren in Duitsland bezig houdt. Bremens burgemeester We- demeier was een van de eerste sociaaldemocratische politici die. alarm sloegen over de stroom vluchtelingen. Het stadsparlement kondigde in strijd met de Duitse Grondwet een stop af voor vluchtelingen uit landen waar geen politieke vervolging meer plaatsvindt. Maar dat besluit was, zoals nu is gebleken, niet voldoende om de rechts-extremisten de wind uit de zeilen te nemen. In heel Duitsland vonden het afgelopen weekeinde weer aan slagen op tehuizen voor buiten landers plaats. In Hoyerswerda, waar duizenden links-radicalen protesteerden tegen de vreem delingenhaat, kwam het tot bot singen tussen de politie en de demonstranten. Ook rechts-ex tremisten waren naar de stad in de deelstaat Saksen getrokken, maar zij werden door de mas saal aanwezige politie op af stand gehouden. Een kolonel van het leger van El Salvador is zaterdag schuldig verklaard aan de moord in 1989 óp zes Jezuïeten-paters, hun huishoudster en haar vijftienja rige dochter. Een jury in San Salvador verklaarde na een drie daags proces kolonel Guillermo Benavides schuldig aan acht ge vallen van moord. De leger-lui tenant Yusshy Mendoza werd schuldig bevonden aan eéri moord. Het was de eerste maal dat een hoge Salvadoraanse mi litair schuldig werd bevonden aan schending van de mensen rechten. Binnen dertig dagen bepaalt de rechter de strafmaat. Zeven andere leden van het le ger van El Salvador werden vrij gesproken. Benavides en Mendoza kun nen worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van dertig jaar. De katholieke priesters en beide vrouwen werden op 16 novem ber 1989 doodgeschoten op het terrein van de door Jezuïeten geleide Centraalamerikaanse universiteit. In die tijd voerden linkse opstandelingen in El Sal vador een offensief tegen het door de Verenige Staten ge steunde Salvadoraanse bewind. Mensrechtengroeperingen be schouwen het proces als een proef na tientallen jaren waarin het Salvadoraanse leger prak tisch straffeloos is opgetreden. Kabinetscrisis Israël dreigt JERUZALEM AFP-Rtr-DPA Het Palestijnse „ja" van zater dag tegen deelname aan een vredesconferentie over het Mid den-Oosten heeft de kans op vervroegde parlementsverkie zingen in Israël vergroot. Enkele rechtse partijen die de regering van de Israëlische premier Yit zhak Shamir steunen, hebben gisteren gedreigd uit "de coalitie te stappen als Israël besluit deel te nemen aan de conferentie. De straten van de Zaïrese hoofdstad Kinshasa tonen een trieste aanblik na de rellen en plunderingen van de afgelopen week. foto afp cerardfouet der van de president heeft ge toond en meerdere malen in de gevangenis heeft gezeten. Een woordvoerder van een andere vooraanstaande oppositieleider, Nguz Karl-1-Bond, zei echter dat Tshisekedi de opdracht heeft aanvaard. Mobutu staat ontfer zware druk van het buitenland om snel hervormingen door te voe ren. Frankrijk heeft gisteren duidelijk gemaakt dat het de hulp aan Zaïre zal stopzetten zolang er geen regering van na tionale eenheid is gevormd. Washington denkt er ook zo over. De Franse opstelling werd gisteren het best verwoord door staatsecretaris Kouchner, die Mobutu bestempelde als „een wandelende bankrekening met een luipaardmuts die het ont futselde geld aan het volk dient terug te geven". De Zaïrese oppositieleider Etienne Tshisekedi mag een cri sisregering formeren in het door geweld en anarchie geteisterde Afrikaanse land. Dat zijn presi dent Mobutu Sese Seko en ver tegenwoordigers van de groot ste oppositiepartijen gisteren na moeizaam overleg overeenge komen. In een gezamenlijk uitgege ven verklaring in de hoofdstad Kinshasa zeggen de partijen dat de oppositie de premier mag le veren. Volgens bronnen, die de besprekingen van nabij hebben gevolgd, betekent dat niet auto matisch dat Tshisekedi op die post terecht zal komen. Volgens de bronnen zou Mo butu grote bezwaren hebben te gen een eventueel premier schap van Tshisekedi, die zich sinds 1980 een felle tegenstan- Ruim 150.000 Franse boeren en plattelandsbewoners hebben gis teren in Parijs gedemonstreerd voor een beter bestaan en de voortgaande verpaupering van het Franse platteland. De massale de monstratie werd met enige angst tegemoet gezien. De vrees be stond dat het in Parijs wel eens uit de hand zou kunnen lopen. Te meer omdat een leider van het ex treem-rechtse Front National de demonstranten had opgeroepen de Opéra de la Bastille te bestor men. Maar de demonstranten hielden zich aan de oproep van hun organisaties om kalm en waardig te betogen. De ruim 10.000 politieagenten noch de 15.000 man sterke eigen orde dienst hoefden in actie te komen. De Franse landbouwminister, Louis Mermaz, zei gisteren dat de demonstratie hem een flinke steun in de rug geeft bij de onder handelingen over een nieuw we- reldhandelsakkobrd en een nieuw gemeenschappelijk landbouwbe leid in de EG. Op de foto een als president Mit terrand vermomde demonstrant foto afp joel robine wapens door FNN Herstal en Mecar aan Saudi-Arabië en an dere Golfstaten. De Waalse christen-democraten en socia listen willen dat de regering voor deze leveranties een ver gunning afgeeft om beide nood lijdende bedrijven op de been te houden. Hun Vlaamse tegen hangers en de Volksunie legden echter groter gewicht bij het uit gangspunt om zo kort na de Golfoorlog.geen wapens te leve ren aan het Midden-Oosten. Na het vertrek van de Volks unie-ministers kondigde Mar tens aan dat er nu een export vergunning zal worden afgege ven voor de wapenlevering, die een waarde vertegenwoordigt van ruim een half miljard gul den. Met het vertrek van de Volks unie is het kabinet Martens zijn tweederde meerderheid kwijt die nodig is om een aantal van zijn beleidsplannen door het parlement te krijgen. De Belgen gaan op 19 januari naar de stembus, een verkiezingsdatum die al vaststond. De Belgische regering Martens gaat verder zonder ministers van de Vlaams-nationale Volks unie. Die partij is gisterochtend uit de regerende rooms-rode coalitie gestapt. Daarmee be reikte de al een weken slepende politieke twist tussen Waalse en Vlaamse ministers zijn climax. De bewindslieden ruzieden over de uitvoer van wapens, in vesteringen in het telefoonnet en de hervorming van de staats- Premier Martens kondigde gisteren het vertrek de ministers Schilts (begroting) en Geens (ontwikkelingssamenwerking) aan na consultatie met koning Boudewijn. Enkele uren later werden de opvolgers van de vertrokken ministers bekend gemaakt. Begrotingsminister wordt Wivina Demeester van Martens' CVP en de Vlaamse socialist Erik Derycke is de nieuwe minister van ontwikke lingssamenwerking. De crisis ontstond rond de voorgenomen leveranties van

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 5