Rtv show ÊÈiÊSS u&gfi Mia Farrow: de mannen, de kinderen en het naaiwerkje Van Frank Zappa tot foetus in de moederbuik Maandag 29 juli 1991 •150192 JOLANDA OUKES GERARD V Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN De Fonotheek wordt uitsluitend ge bruikt door omroepmedewerkers. Per maand halen zij 18.000 platen en cd's weg. Van de muziek die wordt uitge zonden via de vijf radiozenders is ne gentig procent afkomstig van de Fo notheek. CLOSE UP M* W Woody Allen maakte haar tot een ster -• Hanneke van Tongeren praat met nonchalante trots c Onmenselijk Lawaaiig, long, dyna misch, mooi en be reid risico's te nemen. Dat zijn de kenmerken van bij na alle door Veronica uitgezon den programma's. Het auto- en motorprogramma De Heilige Koe en Veronica Sport flitsen in een sneltreinvaart voorbij en in Countdown moeten de optre dende artiesten moeite doen boven de presentatoren uit te komen. Maar ook aangekochte series ademen die sfeer. Zo ook het Amerikaanse programma The edge and beyond, waarin volgens de omroep zelf, man nen en vrouwen overal ter we reld het gevaar uitdagen. Kortom: Spectaculaire sporten en ijzingwekkende stunts. Je bent jong en je wilt wel eens wat anders. Van halsbrekende toeren op het water tot waaghalzerij in de lucht of tegen een steile berg helling. De ingrediënten zijn hetzelfde: jonge, goedgebouw de, bruingebrande mannen en vrouwen gaan tot het uiterste. De Amerikaanse commentator met een stem van 'ik-praat-in- een-leeg-olievat' beaamt dat: ,tZe verleggen grenzen, zetten een prestatie neer, nemen een uitdaging aan die nog nooit is volbracht... gaan tot het uiterste en vérder." Het zweet gutst je bijkans vön de rug. Spanning, sensatie, een onmenselijke op- gave. De kijker krijgt de in'druk dat hij getuige is van een won der op het gebied van de fysieke mogelijkheden van een mens. Een onmenselijke opgave. Dat geldt ook zo ongeveer voor een avondje Veronica. Want na The edge and beyond krijgt de kijker Countdown en Veronica Sport voorgeschoteld. Het popmu ziekprogramma Countdown, waarin Rob Stenders en Jeroen van Inkel een komische act lij ken op te voeren, moet de in druk wekken een flitsend live programma te zijn. De werke lijkheid is anders: het program ma is van tevoren opgenomen, alle ongedwongenheid is zorg vuldig in scène gezet en de ar tiesten die live in de studio zijn playbacken. Voor de rest wordt het programma gevuld met clips, een interviewtje hier en daar en een bijdrage vanuit de Verenigde Staten van het verlo ren Veronica-kind Adam Curry. Het programma bestaat eigen lijk uit korte flitsen, niets wordt uitgediept. En daar word je na verloop van tijd, ongeveer tien minuten, doodmoe van. Het opgefokte toontje en de einde loze woordenstroom van de he ren presentatoren werkt ook al niet mee. De kijker raakt name lijk de draad van het verhaal kwijt en daardoor in een lichte paniek. Slecht voor de gezond heid. Als er geen hinderlijke reclame onderbreking zou zijn, is het volslagen onduidelijk wanneer Countdown eindigt en Veronica Sport begint. Het gedreun van monotoon klinkende muziek siert namelijk beide program ma's. Flitsen van jet-ski-races en American Football worden vergezeld van stampende rock. Meen als de commentator zijn werk moet doen, verdwijnt de muziek. Maar klaarblijkelijk weet de commentator dat niet want hij draait zijn volumeknop op negen alsof hij boven de mu ziek probeert uit te komen. En met een enthousiasme, zodat de soms weken geleden ge maakte beelden bijna weer spannend worden. Anderhalf uur Veronica gaat je niet in de koude kleren zitten. Je kunt er als het moet dagen op teren. Zo veel beelden, zo veel onderwerpen en zo veel herrie kan een mens nauwelijks aan. Misschien iets voor The edge and beyond. Vierentwintig uur lang Veronica. Een onmenselijk uitdaging! REGGIE NAPELSON «THE INDEPENDENT In haar meest recente film Alice speelt Mia Farrow Woody Allen als een ka tholiek schoolmeisje. In bijna twaalf films - van Zelig tot Cri mes and Misdemeanors - is ze zijn alter ego geworden. Zelfs in haar enigszins zonderlinge stembuiging klinkt Woody Al len door. Sinds 1981 is ze de muze voor zijn levensangst, de spil waar zijn films om draai en, de room in zijn koffie. En hij heeft haar tot een ster ge maakt. Maar Mia Farrow had altijd al een griezelig talent in de keuze van haar mannen. Voor elk tijd perk de bijpassende held: Frank Sinatra voor de jaren zestig, toen hij de toonaangevende en tertainer/acteur was. André Pre- vin voor.de jaren zeventig, de dirigent die toen in het brand punt van de belangstelling stond, die authenticiteit hoog in het vaandel had geschreven en met wie ze baby's uit Vietnam adopteerde. En voor de jaren tachtig en verder Woody Allen, de typische stedelijke man in het stedelijke tijdperk, een va der voor haar kinderen in het periode van vaderschap op middelbare leeftijd, de laatste romanticus in New York. Ze vormen het perfecte paar voor het New York van de jaren negentig, onderling verbonden door negen kinderen en het New Yorkse Central Park. Hij woont in Fifth Avenue; zij woont in Central Park West. Ze wuiven naar elkaar met een handdoek. Zij neemt de kinde ren mee naar buiten. Hij neemt de kinderen mee naar de Russi sche theesalon en leert ze honk bal. Onlangs werd het paar her kend op hun 'rondreis door Ier land in een uitgerekte limousine met alle negen kinderen. Hij is neurotisch en stads, zij breit en scheidt ongetwijfeld het huis vuil voor recycling. Haar leven is een wegenkaart van de afge lopen dertig jaar. Peyton Place Mia Farrow werd in Hollywood geboren. Haar vader, John Far row, was regisseur. Haar moe der, Maureen O'Sullivan, was de Jane van Johnny Weissmullers Tarzan. Al vroeg besloot ze film ster of non te worden. Bij het Mia Farrow met haar toenmalige echtgenoot Previn. gloren van de jaren zestig dook ze op in Amerika's eerste grote soap-serie, Peyton Place, als Alison McKenzie, Amerika's meest geliefde buitenechtelijke kind. In het midden van de ja ren zestig stapte ze met Frank Sinatra in, het huwelijksbootje: zij was twintig, hij was vijftig. Haar maagdelijke lange blonde haar werd een borstelkoppie. Sinatra bevond zich op het hoogtepunt van zijn carrière. Van de Frankie die de harten van alle meiden op hol bracht, was hij opgeklommen tot de lei der van de Rat Pack (een show biz vriendenkring met Dean Martin en Sammy Davis Jr). Hij was de man die John F. Kenne dy naar het presidentschap had gezongen. Met Frank als echt genoot boorde Mia een rijke bron van beroemdheid aan, precies op het moment waarop het tijdperk van beroemdheden losbarstte. Dolly Sinatra, Frank's moeder, had een venijnigér kijk op de zaak: „Dit mens eet niet, praat niet, wat ddet ze eigenlijk wel?" Het huwelijk hield geen stand. Hij was bijna dertig jaar ouder en zijn vrienden speelden graag bridge. Zij mediteerde lie ver en zocht de eenzaamheid. Ze zei dingen als 'Ik ben een vlinder, ik moet vrij zijn' en vloog de halve wereld rond om bij de Maharishi Mahesh Yogi in de leer te gaan. Toen ze naar India ging, waren The Beatles daar net aangekomen. De foto grafen hingen in de bomen. Haar timing was feilloos. In 1969 maakte ze Rosemary's Baby met Roman Polanski, pre cies op het moment dat Polans ki volop in de schijnwerpers van de publieke belangstelling stond. In 1971 -maakte ze John and Mary met Dustin Hoffman, een verhaal over een korte -lief desaffaire, juist in de tijd waarin de vrijgezellenbeweging aan ge wicht won. Het was een hele hippe tijd. Een Britse journalist die haar op locatie in New York in haar woonwagen zag, be lichtte: „Het was een hete dag. Mia Farrow vulde de ketel en gaf de marihuana-plant water... Hij heeft zoveel liefde nodig, zei ze," Maar ondanks haar Audrey Hepburn kapsel, haar Twiggy li chaam en een behoorlijke dosis talent was ze een kleine ster, geen grote. Ze werd beschrèven als 'veeg', 'kwetsbaar' en 'verlo ren'. Ze was altijd iemands ba by. Na Sinatra kwam André Pre- Defonotheek van het NOB herbergt de grote geluidscollectie HILVERSUM JOS HAAGMANS De cijfers zijn impo nerend: 600.000 grammofoonplaten en 25.000 cd's oftewel ander half miljoen titels. Van origine le persingen van platen van The Beaües en Frank Zappa tot de accordeonklanken van Ber- tus Leemkuil en de Bootlegse ries van Bob Dylan. Om bij het lichte genre te blijven. Alleen al qua aantallen her bergt de Fonotheek van het Ne derlands Omroepproduktiebe- drijf (NOB) de grootste muziek collectie van Nederland. Mr. Hanneke van Tongeren, de manager van de Fonotheek is ingenomen met de superla tieven, die gemakkelijk vallen als het om 'haar winkel' gaat. De cijfers dropt ze gedurende het hele gesprek met noncha lante trots. Toch ben je er met de muziek op platen en cd's nog lang niet als het over de Fonotheek gaat. Wat te zeggen van de ongeveer 120.000 muziekopnamen van de omroepen die er worden be waard. Met als oudste opname een glasplaat van het Wilhel mus, zoals dat in 1935 vertolkt werd onder leiding van Mengel berg. Maar ook met de klanken van het carillon van de Munttoren in Amsterdam. En dan de 20.000 geluiden in het archief van geluidseffecten, variërend van auto's die van een veerboot rijden tot geluid van een foetus in de moederbuik. Of van de Veronica Sport: Americain Football monogeluiden van verkeerstoe- ters tot de digitale verkeers chaos. En werkelijk alles wat je daartussen in maar kunt verzin nen. En over de 25.000 gespro ken woord-opnamen is dan nog niet gerept: van eeh toespraak van Florence Nightingale uit 1890 (de oudste opname) tot de huilende eerste Nederlandse winnaar van de Tour de France: Jan Janssen. Zoeksysteem Het zijn aantallen, die nog dui- zelingweidkender worden als je langs al die kasten loopt, waar al die 'geluidsdragers' in lange rij en staan te wachterf. Met zo mogelijk nog groter ontzag lo pen we door 'de kelder' met nóg meer kasten met nóg meer me ters verstild geluid: zo'n 250.000 op stampende rock. foto soenar chamid radiobanden waarvan een deel nog niet beschreven is en in de computer is ingevoerd en die er wat verwijtend bij staan te staan. Het beschrijvingssysteem dat in de Fonotheek gebruikt wordt is echt uniek, zelfs in West-Eu ropa. Daarmee kan de gebruiker dat wat hij wil hebben binnen een paar luttele seconden op roepen. Op naam, op genre, op uitvoerder, maar ook bijvoor beeld op een woord als 'roos', of in het geval van de foetus op 'baarmoeder'. En op 'love', zij het dat dan. een lijstje van 1.800 titels over het scherm rollen, waarmee weer eens is aangege ven dat vooral de liefde aanzet tot creatieve hoogstandjes. „Onze activiteiten zijn er op gericht om nieuwe platen en CD's binnen 48 uur te ontslui ten en in de computer te heb ben", zegt Hanneke van Tonge- De 'ontsluiting' van het ge luidmateriaal, het zoeksysteem omschrijft ze als het belangrijk ste en ook het meest arbeidsin tensieve werk bij de Fonotheek, dat door 25 van de in totaal 52 medewerkers wordt gedaan. Van Tongeren wil vooral be nadrukken dat de 'klanten' uit sluitend medewerkers van de publieke omroepen zijn. In de praktijk voornamelijk program mamedewerkers. Daarbij gaat het om 18.000 platen of cd's die per maand worden uitgeleend. Van de muziek die wordt uitge zonden via de vijf radiozenders is 90 procent afkomstig van de Fonotheek. Alhoewel zij de laatste jaren een toenemende belangstelling signaleert van studenten en on derzoekers die bij uitzonde ring en met toestemming van een omroeporganisatie gebruik mogen maken van de Fono theek zijn de collecties niet toegankelijk voor buitenstaan ders. Toch wijkt de Fonotheek nauwelijks afwijkt van een mo dern geoutilleerde opènbare bi bliotheek. Naast terminals met de computer-catalogus, zijn er luistercabines en uitleen- en in- leverbalies. Nog sterker: er is ook een boetesysteem voor pro grammamakers die het materi aal niet op tijd terugbrengen. Nuttig is vooral ook de 'help desk', waar de Fonotheekmede- werkers soms genoeg hebben aan een 'gehumde' melodie om een programmamaker te kun nen helpen. „Die balie is be langrijk omdat daar in de con Mia Farrow zoals zij was ten tijde van Peyton Place. Previn was Hollywoods oogap pel die naar Londen verkaste ter wille van' de authenticiteit. Hij -was de hippie-held van de klas sieke muziek. Precies toen vrou wen de conventionele samenle vingsvormen de rug toe begon nen te keren, werd Mia zwanger van André voordat ze waren ge trouwd. Ze kregen meerdere "kinderen en adopteerden nog een handjevol. Daarna trouw den ze. Toén schreef André's ex, Dory Previn, een venijnig liedje over de hele situatie. De Previns belichaamden het landen van de vroege jaren ze ventig, eigenlijk een feestelijke uitloper van de 'swinging six ties'. Ze protesteerden tegen de oorlog in Vietnam. Mia droeg haar ronde omabrilletje. Ze woonden buiten en waren 'echt', maar ze dansten ook met de Burtons in het Dorchester Hotel. Toen ze in 1979 uit elkaar gingen, keerde Mia Farrow te rug naar haar eigen New York, waar ze de meest stereotype New Yorker opduikelde: Woody Allen. In Zèlig droeg ze een klein brilletje en was ze Woody Aliens zieleknijper die hem leerde zichzelf te zijn. in Broadway Danny Rose was ze heerlijk on herkenbaar als hoerije met een blond suikerspinkapsel. In Ra dio Days en Purple Rose of Cairo bevredigde ze de nostalgie van de jaren tachtig voor het oude Amerikaanse gekostumeerde drama. Hanah and Her Sisters werd opgenomen in Mia's flat en haar eigen moeder speelde de rol van haar riföëder. In 'Gri mes and Misdemeanors was ze het meisje dat ontglipte - trage die in de films van Woody Men draait altijd om geniiste kansen, om mogelijkheden die nooit worden verwezenlijkt. En nu is er Alice, Woody Mens meest re cente film. Mee is een meisje uit de be tere wijken van Manhattan, dat is uitgekeken op het ledige be staan van de ijdele rijken en op haar echtgenoot (William Hurt, altijd op z'n best als dom blond je). Aice wil meer. Het liefst zou ze moeder Teresa zijn. Eri in ze kere zin gaat deze wens in ver vulling. Er was een jood voor nodig om Mia Farrow toch nog een non te maken. Zalvende heilige In de jaren negentig is Mia Far row de zalvende heilige voor de geniale joodse neuroot Woodyp' Allen, aan wie ze een kind van! henzelf schonk (dat Satchel Pail ge werd genoemd naar de grote zwarte honkballer die wegens* zijn huidskleur niet in de Ame- rikaanse eredivisie mocht spel len). Mia is 45 en ziet eruit ali veertien, een Moeder Aarde mei een engelachtig uiterlijk Woody heeft van Mia een ster gemaakt. D Mia heeft van Woody een win]- naar gemaakt: ze is het meisjd 17 dat hem niet is ontglipt. D In Eric Lax's biografie, Woodi^ Allen, zegt Woody over Mia: „Ze t|f' is een buitengewone actrice. Enj ^o ze is betrouwbaar als een huis sic Ze verschijnt op de set- en doet gewoon haar werk. As je haai20 vraagt iets gemeen te spelenj.^ doet ze het. As je haar vraag] co iets sexy te spelen, doet ze dal co ook. En ze is ontzettend aardig ne Ze komt naar de set, buigt zicM^ over haar borduurwerk, zet verj ve volgens rustig haar pruik of bri|'su op om plotseling als een ontkel VI i tende furie haar tekst uit tjpij schreeuwen. Daarna neemt za rustig de naald en draad weei p ter hand met naar kleine wees] kindertjes om zich heen." j 19 Vertaling Margreet Heslingaov STRIPS tacten tussen ons en program makers ideeën kunnen on- staan", aldus Hanneke van Tongeren. „Wij kunnen pro grammakers attenderen op in-' teressant materiaal en kunnen er ook achter komen wat ten densen zijn in de vraag bijvoor beeld. Non-profit De fonotheek is een non-prof onderdeel van het NOB en wordt volledig gefinancierd uit de omroepmiddelen. De minis ter van WVC stelt jaarlijks de omvang van het budget vast. De Fonotheek beheert materiaal dat deels afkomstig is van de omroepen en deels zelf is ver- Door de enorme omvang van de collecties speelt de Fono theek ook een rol op maat- schappelijk-cultureel opzicht. In feite wordt daar een belang rijk gedeelte van ons cultureel erfgoed bewaart en vandaar uit weer uitgezonden. Denk bij voorbeeld eens aan de registra ties van muziekuitvoeringen die de omroepen organiseren. Intussen heeft de Fonotheek stappen gezet op weg naar de samenwerking met andere aan verwante instellingen. Twee jaar geleden is, mede op initiatief van de Fonotheek, de Neder landse Vereniging van Audiovi suele Achieven opgericht, waarvan naast de Fonotheek ook andere andere lid zijn de NVPI, het Nederlands Biblio theek en Lectuur Centrum (NBLC), de Rijksvoorlichtings dienst en de Stichting Film en Wetenschap. BOLLEBOONI- ahhl hebrlük rostks Yiffffffnu oe tour is afgelopen. j /^^mr^annet^, bert! j êjmTy',l,A BOE! i HEINZ pos juwe hebben h/£r h£t netste £A/ vrepe- Aj \VJ l/evenpste stapje F 1'ah het w/lpe l|rh|7 DAT KLOPT. HET/S ÉÉN KEER 6E- BEURP PAT ER HfER /EAtANP 1 VLOEKTE /N HET OPENBAAR t>tF "EBBEN WE

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 8