Vrije tijd
Graskarper: vis die nuttig werk doet
Major Morgan
-
Hiërogliefen in badkamer
Koken in de
tupperwave
"B<Briag27 juli 1991
Redactie: 023-150263 HENRIETTE VAN DER HOEVEN INEKE VAN DER MEER Vormgeving: HANS BOEZELUN
13
T DINGEN
en
Met deze vrolijke tamboer kan ieder kind (vanaf drie jaar) muziek
maken. Major Morgan (Playskool) is een elektronisch instrument
waarmee 10 verschillende bekende kinderliedjes kunnen worden
gespeeld. Daarnaast heeft de Major een toonladder van zeven ver
schillende noten, die corresponderen met de eerste zeven letters
van het alfabet. Zo kunnen ook eigen melodietjes worden gecom
poneerd. Op bijgeleverde kaarten kan de compositie worden geno
teerd. De prijs van dit op 9V batterijen werkende speelgoed ligt
rond de 30 gulden. Meer informatie Hasbro MB, tel. 030 - 891434.
Met Big Bizz
het nieuwe
schooljaar in
Voor wie is uitgekeken op
de bagsack en eens is sjie-
kers wil naar school brengt
Samsonite in de serie Sam
mies tassen en rugzakken
onder het label Big Bizz. Alle
schoolspullen gaan zonder
problemen in de twee grote
vakken of in het ruime vak
aan de voorkant.
Big Bizz is er in flitsende
kleuren en is bovendien
oersterk.
Door de reflecterende stre
pen (keuze uit vier kleuren)
en het kleurige logo zijn de
tasen 's avonds goed zicht
baar.
Er zijn twee uitvoeringen:
Big Wig: 44x42x22 cm (189
gulden) en Bayou 39x38x19
cm (169 gulden).
DOE-HET-ZELF
Baden in ezelinnemelk in een badruimte als
een balzaal, dat was alleen voor Cleopatra
weggelegd. Maar een beetje van die sfeer
kunnen we oproepen door de badkamer te
betegelen met de nieuwste tegel van Ville-
roy Boch, geïnspireerd op Egyptische hië
rogliefen. Bijpassende vloertegels zijn er in
twee kleuren. Meer informatie: 073 -426900.
Voor de magnetron ontwikkelde
Tupperware de serie 'tupperwa-
De serie tupperwave-200 bij
voorbeeld is bestand tegen tem
peraturen tot 200 graden Celsi-
In één en dezelfde schaal kun
nen gerechten worden bereid,
geserveerd en ingevroren.
Daarom ook wordt bij de schaal
naast de magnetrondeksel ook
een volledig afsluitende flexibe
le deksel voor in de vriezer gele
verd.
Meer informatie: tel.02943 -
3834.
Horloge met
'telefoonboek'
Casio heeft sinds enige tijd een
databankhorloge.
Dit uurwerkje heeft een geheu
gen waarin maximaal 100 tele
foonnummers kunnen worden
Met een druk op de knop kun je
een nummer bellen.
Het horloge heeft ook een func
tie voor telefoneren met een
credit card.
Naast de telefoonummers kun
nen er ook nogeens 100 agen
da-boodschappen in de data
bank phone dialer 100 worden
Meer informatie: 020 - 5550555.
VI)
iebi
^NIEUWE CD'S
'Vriendelijke' lijmen
Lijmfabrikanten staan (evenals producen
ten van andere materialen waaraan chemi
sche stoffen te pas komen) de laatste tijd
fors onder druk. Veel lijmtypes, en vooral
juist die waarmee we toen ze indertijd ver
schenen zo blij waren, hebben per definitie
enkele kwalijke eigenschappen.
In de lijmindustrie wordt al geruime tijd
koortsachtig gewerkt aan oplossingen die
beantwoorden aan de technische eisen èn
aan de vraag naar een zo gering mogelijke
milieubelasting. Een opmerkelijke prestatie
in dit opzicht levert Perfecta Chemie met de
nieuwe Bison Montagekit op waterbasis.
Hoewel de kit op waterbasis is samenge
steld, is hij in uitgeharde toestand toch op
timaal vochtbestendig. De 'lijmkracht' is
even groot als die van de van ouds bekende
montagekit. Het enige verschil dat je mis
schien als een nadeel zou kunnen beschou
wen, is dat hij iets meer tijd nodig heeft om
zijn uiteindelijke lijmkracht te bereiken.
Daar staat tegenover dat de nieuwe monta
gekit zich stukken makkelijker laat verwer
ken. Hij is niet taai en 'trekkerig', maar lek
ker soepel. Hij komt net zo vlot uit de tube
als tandpasta.
Wie de lijm in spuitkoker koopt zal bemer
ken dat het bedienen van het daarbij beno
digde spuitpistool geen grote krachtinspan
ning meer kost en geen blaren op de hand
oplevert. Ook met een plamuurmes of
kitstrijker kan de kit makkelijk worden aan
gebracht en uitgestreken. Daardoor is Mon
tagekit, naast de bekende dotten- of stre-
pentechniek, nu ook geschikt geworden
voor vlakverlijmingen. Wat met de 'oude',
oplosmiddel bevattende Montagekit niet
kon, kan wel met de nieuwe: polystyreen
schuim (bijv. tempexplaat) verlijmen.
Tegelijk met deze renovatie op lijmgebied
lanceert Bison nog een aantal vemieuwin
gen. 'Bisonite' is een tweecomponenrenlijm
met 'opgevoerde' sterkte, tot een kracht van
160 kg per vierkante centimeter, toepasbaar
op de lastigste materialen zoals de thermo
plasten onder de kunststoffen, roestvast-
staal, enzovoort, en zeewaterbestendig. De
nieuwe Siliconenkit is zuurvrij, tast dus
geen voegwerk aan en hecht zonder een
voorafgaande behandeling met primer op
kunststof. Verder is er een nieuwe versie
van Dubbel-Fix verschenen, tweezijdig
schuimtape voor buitentoepassing.
Wim Koevoet (pop) Willem Schrama (populair) Ken Vos (jazz) Paul Korenhof (klassiek) VISSPORT
)mi pop
heim is al lang bekend: gitarist
Edward van Halen. Zijn specta
culaire spel is nog altijd niet ge
ëvenaard, al komt Steve Vai van
Whitesnake heel dicht in de
buurt. Een lolplaat dus, lekker
ordinair luisterplezier.
Diana Ross - 'Force behind the
power' (EMI)
o; David Byrne komt met zijn so-
jlo-projecten steeds verder van
Tlzijn Talking Heads af te staan.
-Q (Met het indrukwekkende,
'onjibloedserieuze 'The Forest' is de
I bliwaterscheiding definitief. Van
^wederzijdse beïnvloeding is
je higeen sprake meer. Dik een uur
ït diheeft een symfonie-orkest nodig
hetjvoor tien door het genie gecom-
poneerde werkjes die bij een
theaterstuk van Robert Wilson
■■"horen. Hoewel de strijkers do
mineren, stelen de percussio-
■^nisten en een maffe accor
deonist de show. Heel andere
koek dus dan de opzwepende
28ifunk met etnische boventonen
3 en paranoia-teksten die we van
Byrne kennen. Byme heeft hele
lappen tekst nodig om de rode
jlijn van 'The Forest' te verwoor-
^Jjden. Van zijn filosofische be-
3414toogje wordt de luisteraar ech-
-ter niets wijzer. De zangers ver-
q tellen ons ook niets want ze sto-
jten klanken uit en geen woor-
/offjden. Vooral tijdens het een
_|kwartier lange, lekker pompeu-
'er/ljze 'Ur', met een welluidend gal
lende Byme weet je niet wat je
'overkomt. 'The Forest' blijft één
groot vraagteken, met direct
een uitroepteken erachter.
Van Halen 'For unlawful carnal
knowledge' (WEA)
|De Amerikaanse heavy-metal
i groep Van Halen wilden z'n
3. nieuwe cd zo graag 'Fuck' noe-
(men, verwachtte daar echter
veel problemen mee en bedacht
e ^daarom een titel met een dub-
,ervJbele bodem: 'For unlawful car-
en inal knowledge'. Niet leuk. Bij
vriiVan Halen gaat het dan ook al
oeiejaren nergens meer om. In de
i ^songteksten passeert de ene na
de andere vrouw die 'erom'
vraagt. In elke song dubbelzin-
eden die er zo dik bovenop
liggen dat je er rugpijn van
(krijgt. En toch verandert alles
ijwat ze maken in goud. Hun ge-
actief als professioneel bassist,
maar ook hij wordt het meest
geassocieerd met anderen, na
melijk als lid van het String Trio
of New York.
Watson en Lindberg spelen hier
vooral in een romantische,
nogal sombere stemming.
Doordat melodische clichés
vermeden worden, produceert
het duo weliswaar makkelijk
verteerbare, doch hartige kost.
Als af en toe het tempo opge
voerd wordt in een van de tien
originals, krijgt de muziek een
'dreigend en spannend karakter
door de mineur-rollers van de
pianist. Mooi klinkende muziek
die niet 'te mooi' is.
De 47-jarige entertainster. actri
ce en zakenvrouw Diana Ross is
ook als zangeres nog steeds niet
stuk te krijgen. Met inbegrip
van haar Supremes-periode als
mede een groot aantal live-,
film- en verzamelalbums, is dit
alweer haar 58ste langspeler. In
het licht van een dergelijk groot
oeuvre is hier en daar een dip
natuurlijk onvermijdelijk ge
weest, maar deze mag er weer
zijn. De titelsong is van Stevie
Wonder, die de plaat mede pro
duceerde en van wie ook het
aloude 'Blame it on the sun'
(1972) een prachtig lome uit
voering krijgt. La Ross ging in
zee met nog twee top-produ
cers (Peter Asher en James Car-
michael) om een zo gevarieerd
mogelijk geluid neer te zetten.
Variatie is derhalve troef op
'Force behind the power': mooi
georkestreerde easy listening,
sterke maar ietwat gelikte syn-
thesizer-discopop, en zelfs Det-
roit-swing die aan haar beste
Motown-periode doet denken.
Eric Watson/John Lindberg - 'The
memory of water' (Label Bleu)
Eric Watson is een Amerikaanse
pianist die tot de categorie 'mo
dem' gerekend kan worden en
voornamelijk in Frankrijk actief
is. Hoewel hij al enkele cd's op
zijn naam heeft staan, dankt hij
zijn bekendheid hier vooral aan
zijn regelmatig samenspelen
met Steve Lacy. Lindberg is
eveneens al meer dan tien jaar
Valentine Ponomoreva - 'Live in
Japan' (Leo)
Het avontuurlijke Britse label
Leo wordt sinds kort gelukkig
normaal gedistribueerd in Ne
derland. Ponomereva is een
Russische zangeres van zigeu-
ner-afkomst die als een sirene
tekeer kan gaan. Ze maakte in
1989 een toemee door Japan in
gezelschap van illustere Sovjet-,
Amerikaanse en Japanse musi
ci, zoals Sergey Kuryokhin, Bill
Laswell en 'Kappo' Umezu. Een
ambitieus project dat erg veel
moest leunen op improvisatie
in de organisatorische en muzi
kale sfeer. Het materiaal bestaat
uit losse ldank-associaties waar
in vooral door de consistente
prestaties van Ponomareva enig
verband wordt gebracht. Ze ge
bruikt haar grote stembereik als
woordloos instrument om op
geregelde tijden orde op zaken
te stellen tussen golven collage
achtige klanken. Deze leuke
produktie is echt iets voor vrije
improvisati e-diehards.
KLASSIEK
Mozart - Symfonie nr. 28 in C
nr. 36 in C - Orkest van de 18de
Eeuw o.l.v. Frans Bruggen (Phi
lips)
Frans Brüggen is geen operadi
rigent, dat weten we nu alle
maal. Hij is zelfs geen dirigent
in de normale zin van het
woord, maar iemand die zonder
techniek en puur op basis van
overtuiging en overredings
kracht zijn ideeën in muziek
tracht om te zetten. Maar geef
hem een orkest dat op dezelfde
golflengte zit, aan hem gewend
is en bovendien bestaat uit het
puikje van de 'authentieke' in
strumentalisten, en het resul
taat bruist de pan uit. Dat blijkt
ook uit deze twee 'C-symfonie-
ën' van Mozart: puntig, helder
en met een levendigheid in
tempi en frasering die het hele
Idomeneo-avontuur ver achter
ons laten. Zo kan het dus ook!
Alleen moet men wel van zo'n
ongepolijste Mozart houden.
Ravel - Fanfare; Shéhérazade; Al-
borada del gracioso; La Vallée des
cloches; Ma Mère l'Oye; La Valse
- Maria Ewing (sopraan), City of
Birmingham Symphony Orchestra
o.l.v. Simon Rattle (EMI)
Jessye Norman kwam in juni
niet zingen, Maria Ewing een
week eerder wel, als Carmen, en
hier horen we haar in dezelfde
cyclus waarmee Norman on
langs in deze rubriek vertegen
woordigd was. Ewing, ook
prachtig van stem, heeft iets
van een zingende actrice en legt
in haar zang bovendien de Sen
sualiteit van de geroutineerde
Carmen, waar Norman in die
rol alleen maar lachwekkend
klonk. Bij Ewing lééft de tekst,
maar dat komt zeker ook door
de samenwerking met Rattle,
die van deze grotendeels instru
mentale cd eeri waar feest van
de Franse muziek maakt. Zijn
Engelse orkest klinkt zo Frans
als maar mogelijk is, prachtig
var\ klank, perfect van precisie,
maar vooral met de juiste
snedigheid en de flitsende ex
pressiviteit voor deze muziek.
Een juweel van een cd!
Een kleine graskarper, maar er zwemmen inmiddels kanjers van een meter rond,
Veel ervaring met het vangen van graskar
per heb ik niet. Dat beken ik u eerlijk. Maar
die keren dat ik er een aan de haak sloeg,
heb ik de vis lerfen kennen als een uitste
kende sportvis. Een felle vechter die qua
kracht - zeker in de grotere formaten - kan
worden vergeleken met de gewone karper
die in ons viswater huist.
Toch is de graskarper eigenlijk geen echte
sportvis. Zijn introduktie in een beperkt
aantal afgesloten viswateren in ons land
diende een heel ander doel, namelijk het
beperken van overmatige plantengroei
(door overbemesting) in bepaalde wateren.
De vis die van nature een planteneter is,
bleek in staat om te voorkomen dat wateren
volledig dichtgroeiden en stonden zo ten
dienste van de waterbeheerders in ons land.
Waren ze zelf dan niet in eerste instantie
bedoeld voor de visvangst, ze stelden de
hengelaar wel in staat om polderwateren te
bevissen die zonder hun aanwezigheid vol
ledig zouden zijn dichtgegroeid of dreigden
,te verlanden. Het grote voordeel van hun
aanwezigheid was dat er voor de planten -
bestrijding in die wateren geen chemische
bestrijdingsmiddelen behoefden te worden
gebruikt.
Toch is er met name van de kant van
milieubeheerders nogal wat kritiek geuit op
de introduktie van deze uitheemse vis. De
vrees bestond dat deze uit China afkomsti
ge karper zich massaal zou voortplanten in
onze wateren en zo van nature aanwezige
soorten zou kunnen verdringen. Die vrees is
niet denkbeeldig omdat in het verleden op
dit punt in het buitenland een aantal kapi
tale blunders is begaan.
Het meest afschrikwekkende voorbeeld is
geweest de uitzetting van nijlbaarzen in het
Victoriameer waardoor het complete biolo
gisch evenwicht werd verstoord en de klei
nere vissoorten in het meer, waarvan de be
volking leefde, werden uitgeroeid. Wat
overbleef waren de enorme vraatzuchtige
baarzen, die echter door hun grote vetge
halte extra aan bederf onderhevig waren in
dit warme werelddeel. Wat bedoeld was als
het scheppen van een nieuwe voedselbron
werd een catastrofe.
Terecht danook dat er op voorzichtigheid
werd aangedrongen bij deze vorm van fau
navervalsing. Maar gezegd moet worden
dat de uitzetting van graskarper in ons land
met een flink portie waarborgen is omge
ven. Zo moest er voor elke uitzetting van
overheidswege toestemming worden gege
ven en mocht er alleen graskarper worden
uitgezet in afgesloten wateren. Bovendien
werd er van de zijde van de biologen vast
gesteld dat de vis, om zich te kunnen voort
planten, veel hogere watertemperaturen
nodig heeft dan doorgaans in ons land
voorkomen.
Dat er desondanks negatieve publicaties
verschenen werd met name veroorzaakt
door het feit dat waterbeheerders in de be
ginfase weinig ervaring hadden met de be-
FOTO BRAM VAN LEEUWEN
zettingsdichtheid. Er waren polders waar
teveel graskarpers werden uitgezet en die
volledig werden kaalgevreten. In ander wa
ter werden er te weinig uitgezet (of ze wer
den te snel door hengelaars weggevangen)
en was er van effect op de plantengroei wei
nig of niets te merken.
Inmiddels heeft men van die 'r
leerd en zijn er duidelijke beheersvi
schriften. Bij de introduktie van de
het voor de hengelaars de vraag
nu graskarper het best zou kunnen vangen.
Ik weet nog hoe mijn inmiddels overleden
college John Preger lyrisch kon verhalen
over zijn proefvisserijen met een blaadje sla
of spinazie op de haak geregen.
Nu weten we dat de graskarper uitstekend
kan worden gevangen met aas waarmee we
ook andere vissoorten belagen, zoals een
broodvlok, een paar kronkelende maden of
een worm. Zelf heb op de vijvers en omrin
gende sloten van het viskweekcomplex van
de OVB in Lelystad af en toe graskarper ge
vangen aan een simpel stukje bruinbrood.
Qua uiterlijk heeft de vis weinig gemeen
met de gewone schubkarper. Hij is veel
slanker, heeft een heel ander schubbenpa
troon en lijkt danook meer op een kop-
voorn. De bek is veel spitser. Een plezierig
verschijnsel is dat de graskarper in ons wa
ter snel groeit. Er moeten inmiddels exem
plaren van een meter en meer rondzwem-
