Kunst 'Het grote circus en 't kleine geluk' Video houdt publiek uit bioscoop ÉSrifCm Zaterdag 27 juli 1991 Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK JAN RUSDAM SASKIA STOELINGA Eindredactie: CONNY SMITS Vormgeving: RON VAN HAASTREGT 11 VOOR DE MAN wiens werk in 1884 geweigerd werd op de enigszins benepen Parijse Salon blijkt thans een Grand Palais te klein. Parijse Grand Palais toont werk van Georges Seurat OEN HAAG GPD Het Nederlandse filmpubliek blijft massaal weg. Bijna drie kwart van de Nederlanders is een jaar lang al niet naar de bio scoop geweest. En het handje vol getrouwen dat overblijft, loopt steeds verder terug en gaat ook nog eens minder vaak. De video is de belangrijkste concurrent voor een avondje naar de film. Maar ook de me debezoeker schrikt de bio- scoopganger af, zo blijkt uit een onderzoek dat het NIPO het af gelopen weekeinde heeft ge houden in opdracht van NOS- Laat. Het onderzoeksinstituut vroeg aan 1079 mensen of ze tussen 15 juli 1990 en 15 juli 1991 naar de bioscoop zijn ge weest. Van de ondervraagden zei 72 procent nee. Van de 28 procent die wel gaat, maakt één procent vaak de gang naar de bioscoop, zo'n zeven keer per week. 88 Procent ziet minder dan zeven keer per maand de cinema van binnen. Het jaar daarvoor was deze groep bio scoopbezoekers overigens trou wer, 35 procent zegt de afgelo pen twaalf maanden minder vaak naar de film te zijn gegaan als in dezelfde periode daar voor. Achttien procent ging Die afvalligheid blijkt ook bij ondervraging van de mensen die het afgelopen jaar niet naar de film zijn geweest. Van hen zegt 15 procent tussen juli '89 en juli vorig jaar vaak of soms naar de film te zijn gegaan. Video De voornaamste oorzaak van de terugval in het bioscoopbezoek blijkt de video te zijn. Het on derzoek van het NIPO toont aan dat zowel van de mensen die niet als van de mensen die min der naar de bioscoop gaan, 45 procent vaker een videootje in de recorder schuift. Een andere oorzaak van de dalende animo voor de film is de prijs van het bioscoopkaart je. Van wie niet meer gaat, vindt 35 procent het entreebiljet te prijzig. Bij de mensen die min der vaak gaan ligt dat percenta ge op 29. Een vrij grote groep mensen ergert zich in de bioscoop aan de service, aan de beeld- en ge luidskwaliteit, de reclames en aan de mede-bezoekers. Veer tien procent gaat daarom niet meer, 22 procent minder vaak. Ook spreekt men zijn teleurstel ling uit over de kwaliteit van de films. Van de ondervraagden die de bioscoop voorbijlopen en het dus eigenlijk niet kunnen weten, vindt 14 procent dat er geen goede films meer draaien. Bij de groep die minder gaat, is het percentage 22. Komische film De komische film is het popu lairst onder de bioscoopbezoe ker, zo blijkt uit het onderzoek. Goede tweede is de actiefilm, gevolgd door drama, thriller en de musical. De science fiction - film staat op plaats zes, terwijl de western nog iets meer in de behoefte voorziet dan de eroti sche film. Het minst populair is de horror-film. Sommige liefhebbers van een bepaald genre zeggen zich mis deeld te voelen. Van de onder vraagden die voor horror kie zen, zegt 43 procent dat ze te weinig aan hun trekken komen. Bij SF ligt dat op 57 procent, bij westerns op 59 procent en bij musicals zelfs op 62 procent. Eenderde van de geënquê teerden vindt het belangrijk te weten waar een film vandaan komt. Van hen geeft 66 procent de voorkeur aan Amerikaanse rolprenten en 25 procent aan Europese. Slechts één op de 25 Nederlanders holt meteen naar de bioscoop als er weer een film van Hollandse bodem uitkomt. Van Amerongen chef-redacteur Amsterdamse Uitkrant De laatste jaren bestaat er veel aandacht voor beeldende kunst op straat. Waren het vroeger vooral klassieke volks helden die in brons werden ge goten, de afgelopen jaren heb ben gemeentes en particuliere instellingen ontdekt dat beel den ook een eigentijds gezicht kunnen hebben. In straten, parken en op pleinen zijn de meest uiteenlopende objecten verrezen. Objecten die worden bejubeld, bekritiseerd, beklad, beplakt en soms ook kapot ge maakt. Van de honderden beelden en objecten in de regio Leiden laten we er deze zomer enkele de revue passeren. LEIDEN JAN RUSDAM Plaats: Witte Singel/Kaiser- straat, Leiden. Bouwjaar: 1964. Kunstenaar: Cephas Stautha- Zonder titel. Langs het water van de Witte Singel staat, voor het Zoölogisch laboratorium, de gestileerde weergave van een man. In zijn linker hand houdt hij een vogel vast en achter hem staat een hond. De drie figuren zijn dui delijk herkenbaar vorm gegeven terwijl toch sprake is van een abstracte compositie. Het beeld is vervaardigd van brons. Hoewel het het gemak kelijkst vanaf de Witte Singel of de Kaiserstraat te bekijken valt is het beeld van alle kanten mooi om te zien. De man met hond, langs het water van de Witte Singel. LEIDEN Fotografe Dorien van der Meer heeft volgende maand een expositie in Fotogalerie De Kleine Klup. Zij is pas afgestudeerd aan de Konink lijke Academie voor Beeldende Kunst in Den Haag en heeft gastlessen gevolgd bij Erwin Olaf, Diana Blok, Hans van Ommeren en Willem Diepraam. Dorien van der Meer laat foto's zien die realistisch zijn, maar ook beelden die verder gaan dan fotogra fie. Door het gebruik van diverse technieken lopen werkelijkheid en illusie dikwijls door elkaar heen. Haar geëxposeerde werk is zeer recent. De exposi tie is te zien van 3 augustus t/m 5 september, ma. t/m za. van 12.00 tot 22.00 uur. foto dorien VAn der meer AMSTERDAM GPD De Amsterdamse Uitkrant, een maandelijks gratis informatie krant over het kunstaanbod in Amsterdam, wordt vanaf janu ari volgend jaar uitgegeven door de Geïllustreerde Pers. De opla ge van de gratis krant zal stijgen tot 280.000. De redactionele lei ding komt in handen van Mar tin van Amerongen, hoofdre dacteur van het weekblad de Groene Amsterdammer en co lumnist van NRC-Handelsblad. Vanaf 1 januari krijgen alle abonnees van het damesblad Viva, ook een uitgave van de Geïllustreerde Pers. de Uitkrant gratis thuis bezorgd. Daardoor zal de oplage stijgen van 120.000 tot 280.000. Via de hand van Van Amerongen hoopt de uitgever de in Amsterdam slecht gelezen krant journalis tiek aantrekkelijker te maken. De overstap naar een commer ciële uitgever werd noodzake lijk, nadat de gemeente Amster dam besloot de subsidie aan de Uitkrant volgend jaar stop te zetten. Martin van Amerongen is naast zijn werk voor dag- en weekbladen de schrijver van een twintigtal boeken. Georges Seurat tekent en schildert in de éénendertig jaren van zijn bestaan een aanzienlijk oeuvre bijeen. Bij zijn dood, in 1891, be- j twijfelt zijn moeder of er wel één museum ter we reld is te vinden dat zich over de nalatenschap wil ontfermen. Even later breekt het gezeur over de erfenis los. Nu, een volle eeuw verder in de tijd, is de S miljoenendans rond Seurat niet ten einde. Musea zijn i bereid tot een beschaafd dollargevecht om zelfs de kleinste schets. I PARUS ANDREAS OOSTHOEK j In het Parijse Grand Palais hangt een sfeer van wijding. Drommen bezoekers schuifelen door de halfduistere ruimten I waar de tekenaar Seurat zijn I eerbetoon krijgt. In de lichtere zalen maakt de gedempte toon plaats voor een wat kleurrijker gedachtenwisseling. Daar wacht de schilder Seurat: de verstilde beweging, de fraaie zondagen buiten, de jacht op het licht, de i blik op ideale verten, atlanti- sche kusten, het grote circus en het kleine geluk. Daar wacht de I in violet en lila gevangen droom van het 'Leven op het Land'. Het comité heeft de titel dit maal kort gehouden: Seurat. De naam als signatuur, de naam als begrip. De tentoonstelling in Parijs heeft nog adem tot 12 au gustus en zal zonder veel twijfel vele tienduizenden trekken. In twee weken tijd bleek de catalo gus, 460 pagina's voor honder dentwintig gulden, al niet meer op de expositie voorradig. De persen persen. Vanaf 9 septem ber wordt deze grootse homma ge aan Georges Seurat in nog uitgebreide opzet herhaald, als het Metropolitan Museum in New York (tot 12 januari 1992) de grote zalen inruimt voor de Franse meester. Voor de man wiens werk in j 1884 geweigerd werd op de enigszins benepen Parijse Salon j blijkt thans een Grand Palais te klein. Bij Seurat's vroege dood in 1891 schreef de criticus Félix Fénéon, die zijn kwaliteiten had j ontdekt en daar zijn onvoor- waardelijke steun aan verbond, I een aangrijpend droog necrolo- gietje. Daarin telden vooral de jaartallen en andere cijfers. Fé- I néon: 'Zijn werk omvat onge- veer 170 kleine panelen, 420 te- keningen, 6 schetsboeken en i rond 60 doeken: figuren, zeege zichten en landschappen- waar van er vijf enkele vierkante me ters groot zijn (Une Baignade, Un dimanche oa la Grande Jat te, Poseuses, Chahut, Cirque) j en waaronder zich waarschijn- lijk vele meesterwerken bevin den.' j Dit getuigenis van een vriend en kenner krijgt een eeuw na dato treffend reliëf. Leven en werken hebben de 'leider van de neo-impressionisten' inmid dels tot een zo onbetwiste meester gemaakt, dat zelfs zijn sterfdag wordt gevierd. I De verwijzing naar enkele van Seurat's hoofdwerken komt wat minder uit de verf. De vaste wil om 'De Complete Meester' te tonen is op dat punt in de goe de bedoelingen blijven steken. De Baders van Asnioeres bleef in The National Gallery van Londen, De zondag op de Gran de Jatte in The Art Institute of Chicago, Poserende Vrouwen in de Bames Foundation te Me- rion en Chahut in Kröller-Mül- ler op de Hoge Veluwe. De re denen: moeilijkheden met de brekelijke staat, verzekering, vervoer en donatiebepalingen. Hoe dan ook, het feit dat juist deze sleutelwerken het moeten doen met (vanwege de omvang: samengestelde) zwart-wit re- I producties, verzwakt het totaal beeld aanzienlijk. Dat is de enige zwakke kant aan deze expositie die het klei nere werk laat stralen, of het nu ingetogen verhaalt over stille witte huizen of de kleuren grijpt van zo'n rijke zomerdag die het leven verblijdt. Leven Georges Pierre Seurat wordt 2 I december 1859 geboren in Pa- I rijs. Hij groeit er op in het niet hoogst welvarende tiende ar rondissement, vlakbij de morsi- ge Place de Valenciennes, de De Chahut van Georges Seurat bleef in Kröller-Müller op de Hoge Veluwe. archieffoto De vernieuwing is ook van in vloed op het expositie-circuit. De 'groep Seurat' stelt ten toon in en buiten Frankrijk, ook in België en Nederland. Het ge boorteland heeft nog immer moeite met de zoon die wat uit de pas loopt. Het is een van de redenen waarom een beteke nend deel van het werk voor goed buiten Frankrijk belandt. Georges Seurat is inmiddels minder en minder in Parijs. Hij zoekt de zeekant op, schildert buiten, ontmoet Van Gogh en kent een snel groeiend succes. Zijn model Madeleine Knoblock baart in 1890, ze is dan 21 en zes jaar met de schilder be vriend, haar en Seurat's zoon Pierre Georges. Bij de dood van Vincent van- Gogh (29 juli 1890) noteert Seurat: 'Signac heeft mij zijn dood aldus gemeld: Hij joeg zich een kogel in de zij. Ze ging dwars door zijn lijf en bleef ste ken in de lies. Hij ging nog twee kilometer te voet terwijl hij al zijn bloed verloor, om te sterven in zijn herberg.' Georges Sierat. rue des Petits Hotels en het sombere Gare du Nord. De aan rakingen met het meer frivole deel van de stad zijn er gering. Ten tijde van de Pruisische oor log en de revolutioniare woelin gen van de Commune zoekt de familie het wat rustiger Fon- taintebleau op. De aanraking met het werk van Corot is van grote betekenis voor de zestienjarige Georges. Hij laat zich inschrijven op de tekenschool en, een kleine twee jaren later, op de Ecole des Be- aux-Arts. In die tijd viert het im pressionisme hoogtij. Degas, Monet, Pissarro, Caillebotte, Fo- rain, Gauguin, Morisot, Zando- meneghi, Renoir, Sisley: de jon ge dienstplichtige Seurat zuigt de indrukken op die het werk van deze 'verschrikkelijke ver nieuwers' verspreidt. Hij ziet. ook, op veilingen en over zichtstentoonstellingen. het werk van Delacroix, Courbet, Puvis de Chavannes en Manet. foto gpd Georges Seurat tekent en schildert dan al als een gedreve ne. Op zijn vierentwintigste le vert hij het grote doek (2x3 meter) Une Baignade, Asnioeres in voor de Salon. Het doek wordt door een jury met een snel beschadigd gevoel voor kuisheid geweigerd, of zoals Fé néon zegt 'Sa toile est rel'egue'e pudiquement au buffet.' Het betekent meer dan een persoonlijk signaal. Seurat ver zamelt schilders rond zich die de eigen vrijheid boven het oor deel van de bonzen stellen. Sig nac, Cross, Redon, Seurat, An- grand, Dubois en Schuffenecker exposeren voortaan zonder def tige ballotage. Het betekent ook, min of meer, een breuk met de 'oude' impressionisten. Seurat slaat nieuwe wegen in. Een aantal schilders volgt hem, de meesten op afstand, enkelen, zoals Sig nac, op de voet. In 1891 is Seurat een van de eregasten aan het Banket van de Symbolisten, waar hij ook Marius Bauer en Floris Verster ontmoet. Van 20 maart tot 27 april van dat jaar heeft hij zijn laatste tentoonstelling. De Fran se president Sadi Carnot is bij de bezoekers. Donderdag 26 maart wordt hij ziek, zondag 29 maart sterft hij aan difterie. De dinsdag daarna wordt Georges Pierre Seurat begraven op Poe- re-Lachaise, het kerkhof van groot en klein, nr 65/7, eerste rij, vak 66. Veertien dagen later overlijdt zijn zoontje aan dezelfde ziekte. Augustus 1903 sterft Madeleine Knoblock, 35 jaren oud, aan een leverziekte. Ze heeft dan een le ven vol strijd achter de rug met als inzet de nalatenschap van Seurat die haar betwist wordt door de, op haar kosten, kibbe lende partijen van de familie Seurat onder aanvoering van Félix Fénéon/Paul Signac en de verzamelaar-criticus Kahn. Van die moeilijkheden, het grote en het kleine leed gewaagt deze stralende expositie niet. Seurat. Grand Palais, Parijs. Métro Champs Elysées-Clé- menceau. Tot 12 augustus. Open:'alle dagen behalve dins dag, van 10 tot 20 uur. Woens dagen van 10 tot 22 uur. Catalo gus: Ffrs 350,-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 11