Buitenland
Britse geheime dienst wist
van bezoeken Abu Nidal
Shamir wil dat Syrië veranderde houding bewijst
President Madagaskar
stelt noodtoestand in
Gestoord treinverkeer
in en door Joegoslavië
Conservatieve communisten voor moeilijke keuze
Crisisberaad Zuid-Afrika
over 'Inkatha-gate'
Dinsdag 23 juli 1991
Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (dief) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen: MARGREET HESLINGA LUUTJE NIEMANTSVERDRICT Vormgeving: MARIANNE VERSCHUREN
NIEUWS
Dubcek verlaat Publiek Tegen Geweld
De Tsjechoslowaakse parlementsvoorzitter Alexander Dubcek
heeft het Slowaakse Publiek Tegen Geweld verlaten, de partij die
20 maanden geleden samen met haar Tsjechische zusterpartij
Burgerforum zo'n belangrijke rol speelde bij het omverwerpen
van de communistische macht. „Ik zeg mijn lidmaatschap van
PTG op omdat de partij zijn centralistische koers heeft verlaten",
zo verklaarde Dubcek.
Pinatubo maakt opnieuw slachtoffers
Duizenden Filipijnse dorpelingen zijn vanochtend gevlucht toen
gigantische stromen modder met rotsen de Pinatubo-vulkaan
afgleden. Volgens de politie zijn er twee mensen omgekomen en
wordt een onbekend aantal nog vermist. De modderstroom
kwam neer op het dorp Santa Rita. Inwoners vergeleken het ge
luid van de modderstroom met dat van een stampende kudde
van tienduizend stuks vee.
Garde laat veroordeelde doodvallen
De Iraanse Revolutionaire Garde heeft een man die ter dood was
veroordeeld wegens sodomie en moord op dezelfde manier ge
dood als hij zijn slachtoffers om het leven had gebracht. De man
werd op de rand van een ravijn geplaatst en kreeg een duw in de
rug. De veroordeelde zou in juni twee jongens van elf en dertien
jaar seksueel hebben misbruikt en ze vervolgens in een ravijn
hebben geduwd in de zuidoostelijke provincie Kerman. Een van
de jongens overleefde de val en deed aangifte.
Britten 'zoek' wegens poll tax
Meer dan een miljoen Britten zijn volgens een onderzoek van
het Britse dagblad The Guardian bij de laatste volkstelling
„zoekgeraakt". Afgelopen maand april telde men 54 miljoen zie
len, maar als de geboorte- en sterftecijfers en de immigratiesta
tistieken geloofd moeten worden, zouden het er 55 miljoen
moeten zijn. Uit angst voor de poll tax, de omstreden gemeente
lijke huizenbelasting die vorig jaar werd ingevoerd, zouden hon
derdduizenden Britten zich maar niet meer laten registreren.
Commissaris Los Angeles treedt af
De hoofdcommissaris Gates van de politie van Los Angeles stapt
volgend jaar op. De man kreeg internationaal bekendheid om
dat onder anderen het Amerikaanse tv-station CNN een videota
pe uitzond van grove mishandeling door agenten van een zwar
te inwoner van de stad. Een onafhankelijke onderzoekscommis
sie heeft Gates gevraagd af te treden omdat de stedelijke politie
macht doortrokken bleek te zijn van racisme en een groep hoog
geplaatste agenten kende die zich crimineel gedroegen.
Mobutu benoemt premier
President Mobutu van Zaïre heeft in een poging de toenemende
oppositie in zijn land de wind uit de zeilen te nemen de leider
van de grootste oppositiegroepering gisteren benoemd tot pre
mier. Mobuto maakte de benoeming van Etienne Tshisekëdi wa
Mulumba, de leider van de Unie voor Democratie en Sociale
Vooruitgang (UDPS), tot premier bekend in een korte verklaring
voor radio. De Zaïrese president, die het land al 26 jaar met ijze
ren hand leidt, wordt geconfronteerd met een zich steeds krach
tiger roerende oppositie.
Nieuwe bankfusie in VS
De Amerikaanse banken NCNB en C and S/Sovran hebben
besloten te fuseren. Door de fusie ontstaat de op twee na groot
ste bank in de Verenigde Staten. De naam van de nieuwe bank
instelling wordt Nationsbank. Tot nu toe stond NCNB zevende
op de ranglijst van Amerikaanse banken en C and S/Sovran
twaalfde. De afgelopen week werd bekend dat Chemical Bank en
Manufacturers Hanover elkaar hebben gevonden. Deze fusie
leidt tot de op een na grootste bankcombinatie in de VS, na Citi
corp.
Genen Ianomami-indianen in museum
Schandaal rond BCCI leidt tot tumult in Lagerhuis
De Palestijnse terrorist Abu Nidal heeft met medeweten
van de Britse veiligheidsdienst bezoeken gebracht aan
het Londense kantoor van de in opspraak geraakte Bank
of Credit and Commerce International (BCCI), zo meldde
de Britse televisiezender Sky News gisteravond.
hoogte zijn geweest. Met het
geld van de rekeningen zouden
de terroristische aanslagen van
de groep van Nidal in Europa
zijn gefinancierd.
Het schandaal rond de BCCI
leidde gisteren tot groot tumult
in het Britse Lagerhuis. Opposi
tieleider Neil Kinnock verklaar
de dat de „uiteindelijke verant
woordelijkheid" voor de affaire
bij John Major lag, waama de
premier repliceerde met de vol
zin: „U zit in de stront te roeren
en u weet dat"!
Terwijl premier Major zijn
mening over Harer Majesteits
oppositieleider uiteenzette,
klonk van de i
CORRESPONDENT. AP-UPI
Sky News baseerde zich op uit
spraken van Ghassan Ahmed
Qassem, een voormalige be
drijfsleider van de bank. Deze
verklaarde dat de contraspiona
gedienst M15 Nidal naar Lon
den liet komen en weer liet
gaan omdat men zijn rekenin
gen bij de BCCI in de gaten wil
de houden.
Volgens Sky News verklaarde
Qassem, een lordaniër, dat Ni
dal meer dan 10 jaar diverse
bankrekeningen bij de BCCI in
Londen had lopen. M15 zou
hiervan de laatste vijf jaar op de
oppositiebanken
de kreet: 'Treed Af! Kinnock zelf
bleef tamelijk kalm. maar be
toogde dat hij „helemaal niet in
de stront zat te roeren". Het
was volgens Kinnock juist Major
die „met beledigingen ant
woordde" op serieuze vragen
zijnerzijds.
De BCCI werd ruim twee we
ken geleden in 69 landen we
gens fraude gesloten, maar vori
ge week bleek dat de Britse re
gering al veel langer op de
hoogte was van de malversaties.
In een poging om olie op de
golven te gooien, moest Major
afgelopen vrijdag een onafhan
kelijk onderzoek aankondigen.
Op vragen van Kinnock over
banden tussen vooraanstaande
terroristen en de BCCI verwees
Major gisteren opnieuw naar
het onafhankelijke onderzoek.
Daarbij zijn alle ministers en
functionarissen gehouden me
dewerking te verlenen. Kinnock
betichtte de premier daarop x
het „verachtelijk ontwijken"
van vragen.
Het Britse Hooggerechtshof
bepaalde gisteren overigens dat
dat de procedure om BCCI te
sluiten pas volgende week dins
dag mag beginnen. Rechter
Browne-Wilkinson verklaarde
dat het uitstel is bedoeld om na
te kunnen gaan of er geen cc
pensatie kan worden betaald
aan de spaarders en de werkne
mers van de bank. Ook is het r
nog mogelijk dat de grootaan
deelhouders van de bank in Abu
Dhabi een plan opstellen om de
bank te redden.
Verder heeft de rechter het
accountantskantoor Price Wa-
terhouse opdracht gegeven alle
tot nu toe niet gepubliceerde
rapporten over BCCI openbaar
te maken.
Tientallen potten met eten staan in Karachi klaar voor de islamitistiche feestdag, waarop het martelaarschap van de imam Hussein kleinzoon
van de profeet Mohammed wordt herdacht. De armen krijgen dan gratis eten uitgereikt. foto ap zahid hussein
De Israëlische premier Shamir wil dat Da
mascus de joden in Syrië naar Israël laat
emigreren, om aan te tonen dat de houding
van Syrië inderdaad is veranderd. Dat
meldde KRO-radio vanmorgen. Shamir er
kende gisteravond voor de Israëlische tv dat
Syrië zijn „positie over vredesonderhande
lingen met Israël" heeft veranderd. „Maar
het is nog niet te zeggen of dit een tactische
of een echte verandering is".
Shamir is door de manoeuvre van de Sy
rische president Hafez Assad in het nauw
gebracht. Nadat Assad vorige week voor een
verrassing zorgde door in te stemmen met
de Amerikaanse plannen voor een vredes
conferentie in het Midden-Qosten, is de
Amerikaanse druk op Israël ook akkoord te
gaan vergroot. Shamir liet de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken Baker gis
terochtend 'hoopvol' uit Jeruzalem vertrek
ken.
Een meerderheid van de (joodse) Israë
liërs is echter tegen de teruggave van de
Golan-hoogte aan Syrië, in ruil voor vrede
met dat land, zo blijkt uit een gisteren in de
Jerusalem Post gepubliceerde opiniepeiling.
Van de 1100 door de krant ondervraagde
joodse Israëliërs zei 57 procent niets van
het in de Zesdaagse oorlog van 1967 op Sy
rië veroverde gebied te willen teruggeven.
De peiling werd in de laatste week van ju
ni gehouden, voordat de Syrische president
Hafez Assad liet weten de Amerikaanse
voorstellen voor een vredesconferentie voor
het Midden-Oosten aanvaardbaar, te vin
den.
Genen van de met uitsterven bedreigde lanomami-stam worden in Lon
den opgeslagen. Illegale mijnwerkers worden door de Braziliaanse poli
tie uit het stamgebied van de indianen gehaald om de lanomami's te
beschermen. Het gebied is rijk aan goud. foto afpandredusek
De Braziliaanse Ianomami-indianen zijn het eerste indianenvolk
wier genen, in bevroren vorm, straks worden opgeslagen in het
Genetisch Museum van de Mensheid in Londen. Het museum
in oprichting wil bloedmonsters verzamelen van 500 volkeren
die op het punt staan om uit te sterven. De wetenschappers
hebben hun oog laten vallen op de Ianomami omdat hun aantal
snel afneemt. Door malaria en andere 'beschavingsziekten' zijn
de afgelopen twee jaar meer dan duizend Ianomami overleden.
In Brazilië leven nu nog ruim 9000 leden van dit indianenvolk
dat tot een der meest geïsoleerde van het continent wordt gere
kend.
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Reuter (Rtr),
International Press Service (IPS)Associated Press (AP), Deutsche Presse Agentur (DPA), Agence France Presse (AFP),
United Press International (UP1).
DE COMMUNISTISCHE PARTU
van Turkije is gisteren opnieuw buiten
de wet gesteld door een besluit van
het Constitutionele Hof. De partij zou
de Turkse eenheid bedreigen. De Hof
maakte tevens de vrijlating mogelijk
van 2000 linkse politieke gevangenen
ANTANAMNARIVO Rtr
De president van Madagaskar,
Didier Ratsiraka, heeft voor de
hoofdstad Antananarivo de
staat van beleg afgekondigd in
een poging het alsmaar groei
ende anti-regeringsprotest op
het eiland de .kop in te drukken.
Dat heeft de Malagassische
staatsradio vanochtend gemeld.
Premier Ramahatra lichtte in
een interview toe dat de rege
ring een uitgaansverbod, pers-
restricties en een verbod op bij
eenkomsten mocht uitvaardi
gen op grond van scherpe vèi-
ligheidswetgeving die eerder
deze maand was aangenomen.
De staatsradio berichtte dat
de uitzonderingstoestand alleen
geldt voor de hoofdstad. Een
menigte brak gisteren door een
militair kordon bij twee rege
ringsgebouwen in Antananarivo
om „oppositionele ministers" te
installeren. De oppositie kon
digde aan vandaag meer minis
teries over te willen nemen na
dat zij vorige week een tegenre
gering had gevormd met de ge-
nsioneerde generaal Rakoto-
rison als staatshoofd.
De autoriteiten arresteerden
vanochtend de een dag eerder
benoemde tegenminister van
posterijen, de magistraat Jaono-
rivelo. Diplomaten in de hoofd
stad meldden dat de regering
arrestatiebevelen heeft uitge
vaardigd tegen de overige mi
nisters die door de oppositie
zijn aangesteld.
Madagaskar is al zes weken
het toneel van grootscheepse
demonstraties. Honderdduizen
den burgers trokken bijna dage
lijks door de straten van An
tananarivo om het aftreden van
Ratsiraka te eisen. De president
is al 16 jaar aan de macht en
wordt onder meer verdacht van
fraude bij de verkiezingen in
1989.
relgrado dpa passagiers op ruwe wijze door-
zocht. Door Joegoslavië loopt de
Vanwege de onrust in Kroatië internationaal belangrijke
zullen de internationale treinen spoorlijn die Oostenrijk met
tussen Belgrado en Zagreb al- Griekenland en Turkije ver
leen tot de Servische grens rij- bindt. Het gevaar bestaat dat
den bij de stad Shid, 80 kilome- het treinverkeer op deze lijn ge-
ter ten westen van Belgrado, heel wordt verbroken wordt.
Deze maatregel is gisteren ge- Op het station van Shid ston-
nomen door de Joegoslavische den gisteravond vele treinen die
spoorwegen. niet verder door Kroatië konden
In het verleden hebben illega- rijden, omdat de conducteurs
le gewapende groepen regelma- uit Belgrado waren uitgestapt,
tig treinen aangehouden, het De gestrande reizigers zijn door
personeel geprovoceerd en de het Rode Kruis opgevangen.
ACHTERGROND
CORRESPONDENT MOSKOU HANS GELEUNSE
Mezdoerjetsjensk, een 120.000 inwoners
tellende mijnstad, is een van de vele sym
bolen van het verval van de Communisti
sche Partij van de Sovjetunie (CPSU). Don
derdag komt het Centraal Comité (CC) van
de partij bijeen in een wanhopige poging
het tij te keren.
Onder leiding van secretaris-generaal Mi-
chail Gorbatsjov zullen de 'gematigden'
daar de vlucht naar voren inzetten. Het
transportmiddel is het ontwerp van een
nieuw partijprogramma, dat de CPSU tot
een 'beschaafde, democratische partij'
De overtuigde verdedigers van de voorhoe
de van het proletariaat zijn veroordeeld tot
een, ongetwijfeld lawaaierig, achterhoede
gevecht. De kampioene van de conservatie
ven, de Leningradse Nina Andrejeva,
schreeuwt van de daken dat 'Gorbiestrojka'
de rekening moet gaan betalen voor alle el
lende in het land. Andrejeva en haar 'bol
sjewieken', opstandige partijsecretarissen in
Siberië en groepen als het 'Communistisch
Initiatief, hebben het CC opgepept om
Gorbatsjov van de partijtroon te stoten.
Het mocht wat. Gorbatsjov heeft, na lang
aarzelen, antwoord en middelen tot zijn be
schikking. Vandaag publiceerde de partij-
In het Siberische Mezdoerjetsjensk leven
nog driehonderd leden van de commu
nistische partij. „Nog even en ze moeten
op de lijst van bedreigde diersoorten",
schreef het weekblad Megapolis Express
spottend.
pers het vierde programma-ontwerp in kor
te tijd. Uit voorpublikaties en uitlatingen
van partijfunctionarissen was al duidelijk
geworden dat de breuk met het verleden
volledig is. Dus moeten de conservatieven
kiezen: uit de partij stappen en een nieuwe
oprichten, in de partij blijven als 'kritische
oppositie-fractie' of proberen de Gor-
batsjov-fractie als geheel uit de partij te
werken.
Dat laatste zou, als het al mogelijk is, tot
niets leiden. „De partij is zwanger van het
meer-partijensysteem", voorspelt Gor-
batsjovs adviseur en doodsvijand van de
conservatieven, Alexander Jakovlev, opge
wekt. De conservatieve partij-in-de-partij
weet dat Gorbatsjov en de zijnen de steun
genieten van een belangrijke groep deser
teurs, die tot de vrienden van de Sovjet-pre
sident mogen worden gerekend: de Demo
cratische Hervormings Beweging (DHB),
geleid door diezelfde Jakovlev, oud-i
van buitenlandse zaken Sjevardnadze en,
niet de minst belangrijke, Arkadi'Volksi,
voorzitter van de Bond van Wetenschappe
lijke en Industriële Verenigingen, zeg maar
de club van bazen in industrie en weten
schap.
Joeri Prokofiev, voorzitter van de machtige
partijafdeling Moskou, ziet niet voor niets
in de DHB het grootste gevaar voor de hui
dige CPSU. Prokofiev, een erkende politieke
windvaan, weet dat onder leiding van par
tij-apparatsjiks door centrale ministeries
maar ook die in de republiek Rusland on
dernemingen (kontsemi) zijn gevormd die
volop profiteren van belastingvoordelen,
goedkope huisvesting en communicatie
middelen.
Volgens het doorgaans welingelichte week
blad Kommersant zijn er al 126 van deze
kontserni, 54 industriële bedrijven en 1500
kleinere ondernemingen opgezet door 'ver
lichte' communisten. Naar Pools en Hon
gaars voorbeeld verwerven deze bekeerlin
gen grote economische macht. Zij hebben
geen enkele baat bij de ideologische restau
ratie die de Andrejeva's voor ogen staat, de
partij-oude-stijl is hen slechts tot last.
Milieuschade Ai
SYDNEY «AP
De ruim 22 miljoen liter olie die
zondag voor de Australische
westkust uit de Griekse tanker
Kirki is gelekt zal waarschijnlijk
geen rampzalige gevolgen heb
ben voor het milieu. De olie
krijgt door het slechte weer
geen kans op de kust aan te
spoelen.
De tanker Kirki begon zondag
olie te lekken nadat bij slecht
weer brand was uitgebroken en
stralië beperkt
de boeg van het schip afbrak.
Reddingswerkers waren giste
ren bezig de olie met chemica
liën te bestrijden.
Volgens de autoriteiten is er
nog zo'n 66 miljoen liter olie
aan boord, maar zijn er geen
aanwijzingen dat er nog steeds
olie in zee loopt. Minister van
scheep- en luchtvaart Bob Col
lins zei dat het 64 meter lange
schip stabiel genoeg is om naar
rustiger water te worden ge
sleept.
president van de Zuidafrikaanse
Rekenkamer, Wronsley, moet
De Klerk hebben afgeweten van
Het Zuidafrikaanse kabinet de betaling, omdat het geld af-
heeft zich gisteren beraden over komstig was uit de kas voor ge-
het schandaal dat is uitgebro- heime budgetten. Volgens
ken over betalingen aan de Wronsley moet De Klerk toe-
Zulu-beweging Inkatha. Het cri- stemming geven voor dergelijke
sisoverleg gaat onder meer over betalingen,
het mogelijke aftreden van mi- Het ANC eist onder meer de
nister Vlok (politie) en zal in elk vervolging van politiemensen
geval ook nog vandaag duren. en militairen die zich schuldig
De grootste zwarte oppositie- hebben gemaakt aan geweld: de
beweging ANC heeft opnieuw ontbinding van alle speciale po-
het aftreden van Vlok, zijn colle- litie- en legereenheden en een
ga Malan (defensie) en een on- onderzoek naar de rol van de
afhankelijk onderzoek naar ge- regering in het geweld. De be-
heime regeringsfondsen geëist. weging zegt ook dat de sancties
De geheime betalingen van tegen Pretoria 'overhaast' zijn
250.000 rand (175.000 gulden) opgeheven. Minister Vlok zei
aan Inkatha en 1,5 miljoen rand zondag in een televisie-inter-
(ruim 1 miljoen gulden) aan de view bereid te zijn op te stap
aan Inkatha gelieerde vak- pen, als hij een obstakel in de
bondsfederatie Uwusa, worden onderhandelingen met het ANC
beschouwd als het grootste po- over een nieuwe Grondwet zou
litieke schandaal sinds het aan- worden. Hij had dit ook ver
treden van president De Klerk klaard. toen het ANC drie
in september 1989. maanden geleden zijn hoofd en
De meeste Zuidafrikanen zijn' dat van Malan eiste in een ui
ervan overtuigd dat De Klerk timatum naar aanleiding van de
niet pcr-soonlijk van de financië- 'onwil' van de regering om een
le steun aan Inkatha op de einde te maken aan het geweld
hoogte was. Maar volgens de in de zwarte woonoorden.
Het Zwitserse leger heeft een
nieuwe fiets in gebruik genomen.
Het oude model, dat dateerde uit
1905, is deze week afgedankt. De
fietsen waren weliswaar onver
woestbaar, maar kosten ondertus
sen te veel aan onderhoud. De
nieuwe mountainbike van de
Zwitsers heeft zeven versnellin
gen, hydraulische remmen en gro
tere banden. Het voertuig kost
2600 gulden, foto peter lauth
