Kunst
Reünie van Yes is zeer succesvol
Avontuurlijk theater tijdens zomerfestijn
Maandag 22 juli 1991
Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYCROK JAN RUSDAM SASKIA STOELINGA Eindredactie: JAN RUSDAM Vormgeving: RON VAN HAASTREGT
9
Theater in een rioolgemaal, op een afgele
gen rangeerterrein of in een voormalig pa
thologisch laboratorium. Videokunstwer
ken, omlijst door de deur van een wasma
chine. Kamermuziek voor vier motoren en
bedieningspersoneel.
Het is zomaar een greep uit het avon
tuurlijke programma van het negende Am
sterdamse Zomerfestijn, dat het afgelopen
weekeinde officieel van start ging. Met het
bijzondere festival, waar technologie en
theater hand in hand gaan, willen de orga
nisatoren de wisselwerking tussen mens
en machine ter discussie stellen. Weet de
mens zich nog te handhaven in zijn zelf
geconstrueerde wereldje waarin machines
ae boventoon voeren, dat is de centrale
vraag tijdens dit festival.
Beeldend kunstenaars en theatermakers
uit allerlei landen in Europa houden zich
de komende twee weken op eigen wijze
met het antwoord daarop bezig. En zij
doen dat op de meest bizarre lokaties.
Zoals de performance/installatie Optie
Nerves van de Amerikaan Barry Schwartz
en de kunstenaarsorganisatie V2 uit Den
Bosch. Optic Nerves speelde zich het afge
lopen weekeinde af in drie treinwagons.
De voorstelling draait om uitgeklede televi
siemonitoren die aan kabels hangen als
grote ogen. Schwartz tovert daar tussen
door met ijs en vloeibare stikstof, en dat
zorgde voor een vervreemdende atmos
feer.
In het Veem-theater koppelde de Japan
se mimespeler Joshimichi Takei zijn spe
lers met sensoren aan een fax, een kopi
eermachine en een digitale teller tijdens de
voorstelling Office Trip. De Japanner wilde
zo de monotonie van het dagelijkse leven
op kantoor verbeelden. De sensoren regi
streerden elke beweging van de mime-spe-
lers.
In het PAL-gebouw, het voormalig pa-
thologisch-anatomisch laboratorium op
het terrein van het Wilhelmina Gasthuis,
de centrale festival-plaats, krijgen jonge
Nederlandse theatermakers de kans zich te
presenteren tijdens het Trans Tremor-pro
ject.
De komende weken zullen nog veel
meer verrassende voorstellingen plaatsvin
den. Zoals Metropolis beneden NAP, een
drie uur durende tocht met kunstenaars
door ondergronds Amsterdam, die vanaf
24 juli mee te beleven is. Of de voorstelling
Computador van de groep Von Magnet in
een oude loods op het ADM-terrein (Alleen
per pont te bereiken). Een avond totaal
theater met dans, muziek, beeldende
kunst, video en film.
Tijdens het festival zullen in filmtheater
Rialto negen avondvullende filmprogram
ma's te zien zijn met het uitgangspunt
Mens en Machine. De programma's vari
ëren van slapsticks, horror-films tot scien
ce-fiction.
Informatie *over de voorstellingen bij De
Balie Amsterdam Tel. 020-6266946.
Makkumer aardewerk, te zien op de tentoonstelling 'Melkwit en
Hemelsblauw'. foto pr
Violist Dumay laat verstek gaan
AMSTERDAM - Violist Augustin Dumay heeft een blessure aan
de hand opgelopen als gevolg waarvan hij op woensdag 24 juli
Verstek moet laten gaan bij het concert dat hij samen met de
pianiste Maria Joao Pires in het Concertgebouw zou verzorgen.
Dumay wordt, zo deelde een woordvoerder van het Concertge
bouw mee, vervangen door de violist Dong-Suk Kang. De pianist
Pascal Devoyon treedt op in de plaats van Pires.
NIEUWSLIJN
Koude douche
voor rapheid
Vanilla Ice
Expositie Makkumer aardewerk
AMERONGEN - In Kasteel Amerongen wordt tot en met 15 sep
tember een expositie gehouden van drie eeuwen Makkumer aar
dewerk. Een bonte stoet van ruitertjes, heiligen, elegante dames
en heren, springende dieren en uitbundige boeketten, in geel,
groen, paars maar vooral in blauw tegen een witte achtergrond
geschilderd, trekt voorbij aan het oog van de toeschouwer. Dit
alles laat zich vangen onder de naam Makkumer aardewerk, de
plaats waar het ooit werd vervaardigd. De kenner spreekt van
'Majolica' en bedoelt daarmee de techniek waarbij de boven- of
buitenkant van aardewerk werd bedekt met een laag witte
tinglazuur. Ook hoe 'majolica' werd gemaakt is te zien op de
tentoonstelling 'Melkwit en Hemelsblauw' in Kasteel Ameron
gen.
Alle 'Yes-men' bijeen. De wens om de beruchte strijdbijl te begraven en samen een geestverruimende vredespijp te roken moet wel heel groot zijn geweest. foto gpd
Het officiële verhaal gaat als volgt: Anderson, Bruford,
Wakeman en Howe waren in Europa bezig aan een twee
de album, terwijl wat er nog over was van Yes (Chris
Squire, Alan White, Tony Kaye en Trevor Rabin) in Los
Angeles werkte aan de opvolger van de uit 1987 dateren
de langspeler 'Big Generator'. Wederzijdse nieuwsgierig
heid leidde tot een luistersessie met vertegenwoordigers
uit de beide kampen (zijnde Anderson en Rabin), waarna
al spoedig het enthousiasme zo hoog oplaaide, dat alle
vetes verdampten en de reuniegedachte steeds aantrek
kelijker werd.
Een sympathiek sprookje, dat
van de wonderbaarlijke hereni
ging van de symfonische super
formatie Yes, maar de buiten
wacht zal er toch het zijne van
blijven denken. Zeker de meer
kritische muziekpers, die weet
welke bedragen met deze op
zienbarende verzoening ge
moeid zijn. Hoe dan ook, een
van de meest trendsettende art-
rockgroeps is weer actief, heeft
een zestiende album 'Union'
uitgebracht en toert er onder de
noemer 'round the world in 80
dates' lustig op los.
Bassist en spreekbuis Chris
Squire herinnert zich op zijn
hotelkamer in Detroit maar al te
goed de eerste buitenlandse
trip, met als onbetwist hoogte
punt het klinkende optreden in
de Delftse Eland. De blonde
Londenaar wil van terugblikken
op het roemrijke verleden ech
ter niet al te veel weten. Erg veel
zin om de actualiteit nader toe
te lichten, heeft de 43-jarige
snarenbeul trouwens ook niet,
waarschijnlijk omdat hij weinig
vertrouwen heeft in een positiè-
ve benadering. „Wat er over ons
wordt geschreven wordt, lees ik
allang niet meer. Ik kijk liever
naar de reacties van het pu
bliek, die vind ik eerlijker dan
de mening van een persoon, die
met ruim twintig jaar vooroor
delen naar Yes luistert", bekent
een vermoeid ogende Chris
Squire onomwonden.
Van de recensies over de hui
dige tournee zou de door het
ruige rockleven flink getekende
muzikant misschien toch beter
wel kennis kunnen nemen,
want de lof is vrijwel unaniem
en niet gering. De acht 'Yes-
men' presteren op hun lang
zaam roterende ronde podium
het onmogelijk geachte door
een uitgebalanceerde show vol
vakmanschap neer te zetten.
Drie uur onderling duelleren en
natuurlijk ook soleren ze als
nooit tevoren en maken zo
doende bij het pmbliek een on
gekende geestdrift los. In Que
bec liep die opgewekte sensatie
bijna uit de hand, nadat de he
ren aanvankelijk niet meer te
rugkwamen voor nog een toe
gift. Op aandringen van de on
gerust wordende ordedienst van
het dampende en stampende
Colisée werd toen alsnog beslo
ten tot een allerlaatste extraatje.
Verjongingskuur
De geweldige spelvreugde van
de veteranen sluit naadloos aan
bij de mooie woorden van Chris
Squire, die maar al te graag be
weert dat de onverwachte ver
broedering slechts is ingegeven
door artistieke prikkels. „Deze
verrassende wending berust
toch echt op een gemeenschap
pelijk muzikaal gevoel. Een ie
der van ons ervaart dit nieuwe
hoofdstuk van de 'Yes Story' als
een verjongingskuur. Hoe dat
na alle interne problemen nog
kan, moet je mij niet vragen, de
wil om er samen iets van te ma
ken was er gewoon ineens. Ken
nelijk heeft iedereen geleerd
zich te gedragen zoals het vol
wassenen betaamt. Geloof me,
ik heb in geen jaren in zo'n ont
spannen sfeer gespeeld".
Twee jaar geleden stonden de
overgebleven kern van Yes en
het in de loop der jaren afge
splitste viertal Jon Anderson,
Bill Bruford, Rick Wakeman en
Steve Howe nog als kemphanen
tegenover elkaar. Inzet van het
juridische conflict was het ge
bruik van de groepsnaam: het
voornoemde kwartet, dat elkaar
weer eens had gevonden meen
de er recht op te kunnen doen
gelden, omdat het viervijfde van
de meest vruchtbare samenstel
ling dacht te vertegenwoordi
gen.
Chris Squire, het enige lid dat
sinds de oprichting in 1968 in
alle bezettingen van de partij is
geweest, plus platenmaatschap
pij Atlantic waanden zich echter
bestolen en stapten naar de
(Amerikaanse) rechter. Diens
uitspraak kwam erop neer dat
Anderson, Bruford, Wakeman
en Howe in toerneeverband
slechts mochten refereren aan
hun glorieperiode met hun
vroegere groep. Zo ontstond de
ondertitel 'An evening with yes
music' op de affiches van de
'band met de naam van een
chique advocatenkantoor'.
De wens om de beruchte
strijdbijl te begraven en samen
een geestverruimende vredes
pijp te roken moet wel heel
groot zijn geweest, want ABW
&H heeft de voormalige tegen
partij zelfs financieel geholpen
bij het vrijkopen van Atlantic,
dat daarbij overigens wel de lu
cratieve rechten voor het uit
brengen van de CD-verzamel-
box behield.
Huwelijk
De tegenstellingen tussen de
twee feitelijke kopmannen,
'stem en gezicht' Jon Anderson
en 'groepsherder' Chris Squire
zijn wellicht dus minder scherp
dan algemeen (nog) wordt ver
ondersteld. Die veronderstelling
wil de rijzige bassist best be
amen. „Ik geef toe dat we elkaar
soms niet meer kunnen uit
staan. Dat ligt aan Jon, die heel
moeilijk kan zijn, maar even
goed aan mij. Ik kan net zo'n et
ter zijn als hij. Onze relatie kun
je vergelijken met een huwelijk.
Je maakt af en toe flink ruzie en
je roept dan dat je nooit meer
wat met de ander te maken wilt
hebben. Ben je tot bezinning
gekomen, dan besef je al gauw
weer dat je elkaar op vele pun
ten toch goed aanvult. Ik zie on
ze samenwerking ook niet als
een aan-en-uit-verhouding,
maar als een van de weinige
constanten in mijn loopbaan".
De rol van de zes andere le
den is volgens hem allesbehalve
ondergeschikt, de democratie
viert thans meer dan ooit hoog
tij. Hoe lang deze 'meest ver
standige formule' voor Yes
werkzaam zal blijven, durft
Chris Squire niet te voorspellen.
Aan de ene kant ligt er de uitda
ging om na 'Union', in feite een
verzameling van allerlei reper
toire van voor de daadwerkelij
ke hereniging, te komen tot een
'echte groepsboodschap". An
derzijds zijn er de solo- en an
dere ambities van nagenoeg alle
'Yes-men'. „Het is daarom
moeilijk om te zeggen hoe het
verder met de groep zal gaan.
Bang voor de explosie, die ons
van alle kanten herhaaldelijk
wordt toegedicht, ben ik niet
meer," stelt Chris Squire, door
zijn collega's inmiddels opgeza
deld met de bijnaam 'Keeper Of
The Flame'. „Voorlopig heeft ie
dereen nog zoveel lol dat het er
best inzit dat alle eigen projec
ten vooruit worden geschoven.
Maar, als blijkt dat we na de
tournee in een geforceerde si
tuatie terechtkomen, dan kap
pen we ermee, wetende dat het
fenomeen Yes ons vroeg of laat
toch wel weer zal inspireren".
AMSTERDAM - De schilderijen die op 14 april uit het Van Goghmuseum werden gestolen hangen weer op
hun oude plek. Sommige doeken waren tijdens de roof ernstig beschadigd en zijn de afgelopen maanden ge
restaureerd. Op de foto bekijken bezoekers van het Van Goghmuseum 'Orian' één van de Japans georien-
teerde werken van Van Gogh. foto anp
IN DE AMSTERDAMSE Stads
schouwburg is van 28 juli t/m 4
augustus de legendarische mu
sical 'Hair' te zien. Uitgevoerd
wordt de originele Broadway-
versie door een gezelschap van
ongeveer dertig zangers en dan
sers. Regie en choreografie zijn
in handen van Johnny Worthy.
'De Staalmeesters'
terug in museum
AMSTERDAM GPD
Het schilderij 'De Staalmees
ters' van Rembrandt hangt na
een grondige restauratie vanaf
dinsdag 30 juli weer in het
Rijksmuseum. Het uit 1662 da
terende kunstwerk is samen
met een tweetal andere doeken
gerestaureerd.
Volgens het museum hebben
de werken een „spectaculaire
metamorfose" ondergaan.
Oude vernislagen en retouches
werden verwijderd. Daarop
volgde de restauratie en het
aanbrengen van een nieuwe
vernislaag. Het museum meldt
dat de restauratie vele details en
de oorspronkelijke, heldere
kleuren weer zichtbaar hebben
gemaakt.
De drie gereedgekomen doe
ken zijn te bezichtigen in de
Eregalerij van het museum. 'De
Staalmeesters' blijft daar tot 25
augustus. Daarna vormt het
doek onderdeel van de grote
Rembrandttentoonstelling in
Berlijn, die op 11 september ge
opend wordt. Van 4 december
tot 1 maart is die tentoonstel
ling, getiteld 'Rembrandt, de
Meester en zijn Werkplaats', te
zien in het Rijksmuseum.
RECENSIE LOUIS DU MOULIN
Concert: Vanilla Ice
Gezien: 20/7 Ahoy',
Rotterdam.
Het (te) langverwachte concert
debuut van Vanilla Ice op Ne
derlandse bodem is een histori
sche gebeurtenis geworden.
Amper 1200 liefhebbers bevolk
ten zaterdagavond Ahoy', onge
kend voor een trendy tiener
idool. Alsof deze minimale op
komst, die het sportpaleis een
troosteloos aanzien gaf, nog
niet genoeg sfeerondermijnend
was verscheen de blonde rap
heid uit Miami ook nog eens
ruim een uur te laat ten tonele.
Volgens een officiële medede
ling had de vanuit Amsterdam
komende leeman pech onder
weg. Kon zijn, maar zelfs bij de
allerjongste (net zindelijke) fans
wilde dit zoethoudertje er niet
zomaar in. In de arena bleef de
vrees heersen dat Vanilla Ice he
lemaal niet zou komen opda
gen.
Nam Vanilla Ice elders in Eu
ropa nog genoegen met het af
gelasten van zijn show, in Rot
terdam wilde hij per se zijn
kunsten demonstreren. Voor
het handjevol publiek ging de
robuuste 'Elvis van de rap' net
zo onverstoorbaar tekeer als hij
voor een volle bak gedaan zou
fiebben. Zijn fans, die tijdens
het wachten zowaar 'Hi Ha
Hondelul' hadden aangeheven,
hingen dan ook in een mum
van tijd aan zijn rappe lippen.
De grootste kwaliteit van de
anderhalf uur durende, met
laserstralen omlijste show,
bleek toch te bestaan uit de
vaak dolle acrobatiek van Ice en
zijn zwarte V.I.P. Posse (bende).
Vanilla Ice zou er evenwel beter
aan hebben gedaan het Las Ve-
gas-achtige showconcept van
The Hammer helemaal te ko
piëren. Met een flink (dames-
)ballet, een degelijk zangkoor en
een aantal aparte special effects
was het oog beter bediend ge
weest en was het matige muzi
kale niveau wellicht minder op
gevallen. Blijft nog maar even
buiten beschouwing zijn ware
waarde voor de rapcultuur, die
heel gering is omdat zijn tek
sten geen enkele vorm van soci
ale betrokkenheid verraden.
Keniaan zoekt
galerie voor
Afrikaanse kunst
LEIDEN SASKIA STOEUNGA
De Keniaan Ciryl Haroon is op
zoek naar een galerie in Leiden
voor zijn Oostafrikaanse kunst.
Haroon hoopt hiermee de kunst
uit zijn land, maar ook uit Tan
zania, Zaïre en Madagaskar
meer bekendheid te geven. Vier
keer per jaar gaat hij terug naar
zijn vaderland om werk van
kunstenaars aan te kopen.
De veelal uit zeepsteen ge
maakte beelden staan op dit
moment geëxposeerd in een
Haarlemse galerie. De Keniaan
is zeer tevreden over de belang
stelling en de verkoop. Haroon:
„Zeepsteen uit Kenia is geel en
roze van kleur. De ruwe steen
wordt gepolijst en vervolgens in
een waslaag gezet waardoor een
glanzend oppervlak ontstaat dat
fluweelachtig aanvoelt. De beel
den hebben vaak een symboli
sche waarde zoals vruchtbaar
heid, familieband, kracht, moe
der en kind".
Voor Haroon geldt een princi
pe: de kunst moet eerlijk zijn.
„Geen huiden en geen ivoor.
Essehout, mahonie en zeeps
teen, daar is mijn kunst van ge
maakt foto jan hol va S 7
