Kunst
'Met positief denken word je 100'
Boeddhisme wekt de reislust op
North Sea Jazz Festival
doet aan verruiming
Gouden Eeuw centraal
rondom de Dam
Vrijdag 12 juli 1991
Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYCROK JAN RUSDAM SASKIA STOEUNGA Eindredactie: ANNEMIEK RUYGROK Vormgeving: PIET KOOREMAN
7
ONONTDEKTE FRESCO'S in het Tibe- BALLETDANSERS ALS „DE GOSPELTREND
taanse klooster in Shalu zijn door foto- Nurejev, Radius en Ebbe- TOONT nog eens aan
graaf Brynn Bruyn vastgelegd en nu te laar waren kind aan huis waarom North Sea Jezz
zien in het Rijksmuseum voor Volken- bij de masseur van Het Festival zich heeft kunnen
kunde. Nationale Ballet Fred van blijven ontwikkelen."
Beek.
De mooiste en uitvoerigste im
provisatie is voorbehouden aan
de elementen. Na afloop van de
eerste echte concertdag op het
zestiende North Sea Jazz Festi
val geeft God een drumsolo
weg. Het onweer lijkt boven het
Congrescentrum in Den Haag
los te barsten en vervolgens
dwars over het vlakke land te
rollen als de roffel van een tim-
balero. Een vloedgolf van ge
luid, uiteindelijk gesmoord in
een muur van regenwater.
Misschien is het wel het ant
woord op de grote hoeveelhe
den gospel die organisator Paul
Acket op de openingsdag ten
tonele voert. Met het engageren
van The Gospel Harmoneers,
Sweet Honey in the Rock, pu
blieksfavoriete Ruth Brown, de
eerbiedwaardige Rev. Clay
Evans and the Fellowship Choir
en niemand minder dan Gloria
Gaynor heeft de organisatie dit
jaar voor het eerst kans gezien
één van de roots van de jazz de
plaats te geven die ze toekomt.
De gospeltrend toont nog
eens aan waarom North Sea
jazz zich ondanks alle klachten
over de vermeende circusaan-
pak heeft kunnen blijven ont
wikkelen. Niet alleen schaalver
groting maar ook diversificatie
is het geheim van het succes.
Op de eerste dag loopt bijvoor
beeld De Vrouw in de Levende
Muziek als vleesgeworden blijk
van emancipatie en als rode
draad door de programmering.
Behalve de al gememoreerde
gospeldames vermeldt de uit
stalkast de namen van Adrienne
West, Linda Hopkins, Marva
Wright, Lavem Baker, Shirley
Hom, Patricia Barber en Eliane
Elias de laatste twee voor
beelden van pianistisch talent
onder de jongste generatie jazz
musici.
Als je alleen maar aan deze
hand van Acket je weg zou vin
den in het aanbod kom je al van
een warme kermis thuis, maar
er is veel meer dan het resultaat
van tijdgebonden programme
ren. Op North Sea zie je bands,
zelfs grote namen, actief aan
het werk die in de kracht van
hun leven zijn. En dan moet je
niet denken aan de zojuist in de
Rock'n'Roll Hall of Fame opge
nomen Lavem Baker, want de
mooiste cover die haar band
brengt (Marvin Gaye's I heard it
thru' the Grapevine) wordt door
haar tweede zanger Philip Ha
milton gezongen.
Let eens op de prachtige con
certen die The Dirty Dozen
Brass Band in iets afgeslankte
vorm geeft. Zompige, altijd blije
New Orleans-shuffles vinden
dan hun weg naar de massa; af
geknapt op Antoine Domino?
Fats' I'm walking fleurt op bij
Gregoiy Davis en zijn mannen.
Weet je niet zeker of Robert
Cray (die later op de avond John
Lee Hooker een gouden plaat
voor diens Stealer-project zou
overhandigen) zich goed ont
wikkelt? North Sea biedt het
antwoord. Cray zoekt met een
tweede gitarist, modem toet-
seninstrumentarium en twee
blazers uit de rijen der Mem
phis Horns naar meer uitdruk
kingsmogelijkheden. Niet zel
den kleunt hij mis in een
kleine bezetting ligt zijn groot
ste kracht; luister maar naar het
intieme arrangement van Low
Down Dirty, dat het zelfs zon
der ritmesectie kan stellen.
Nat Adderley dit jaar wordt
hij al weer zestig is met zijn
vaste kwintet buitengewoon
goed op dreef. Met altist Vin
cent Herring en pianist Rob
Bargad (onthoud die naam) in
de buurt, knalt hij er een uiterst
tergende opvatting van joe Za-
winul's Scotch Water uit. Om
te laten horen dat ie ook 'een
melodietje kan spelen', stopt hij
zijn trompet en biedt ons 1 can't
give You anything but Love. Ba
by aan. Bij een ander zou het
melig klinken, Adderley wendt
rustig voor alsof hij het gisteren
op zijn repertoire heeft geno-
Wie Adderley heeft gehoord,
vergaapt zich niet aan een van
Ackets nieuwe vondsten: de
Australische zanger en trompet
tist Vince Jones. Die houdt zich
met aangenaam klinkende sa-
lon-jazz bezig en meet zich nu
en dan wel een erg Chet Baker
achtig imago aan, maar de no
ten ondersteunen die associatie
niet bepaald, lones, die wordt
gepusht door het nieuwe jazzla-
bel Go Jazz, heeft een stemge
luid dat dicht tegen dat van
Sting aanleunt (als die tenmin
ste Weill zingt), maar schiet als
improvisator behoorlijk tekort.
En dat microfoontechniekje van
hem heb je ook na twee num
mertjes door.
Red Rodney dan, ook een
trompettist. De ooit als zwarte
albino geafficheerde solist is
nog steeds een wondertje van
duif, een evenwichtsacrobaat
op de strak gespannen kabel
van een langaangehouden noot.
Maar een bandleader is Rodney
nog steeds niet. In Red Alert
schiet saxofinist Chris Potter in
vrijwel elk duetje hele stukken
tekort. In de Statenhal hoopt
ondertussen het meeste publiek
samen voor het entertainment
van Steps Ahead (je moet ervan
houden), Tower of Power (je
moet ervan houden) en het vrij
nieuwe Herbie Hancock/Wayne
Shorter Quartet.
Samen met de behoorlijk in
getoomde bassist Stanley Clarke
en de altijd zinvol beukende
Omar Hakim houden de voor
malige Miles Davis-sidemen
zich onledig met behoorlijk
oude stukken. Zo komt een op
gepoetste versie van Hancocks
Cantilope Island er als nieuw
uit Joe Zawinuls voormalige
maatje Wayne Shorter is op so
praansax eigenlijk de erflaat van
Sam Rivers; ik ken geen ander
die zo mooi en dromerig ooster
se lijnen kan spelen. Volgens
mij moet iemand als Theo Loe-
vendie zich bij Shorter in Tur
kije wanen. Hancock en de an
deren houden de electronica
beperkt en opereren eigenlijk in
een vorm die een brug slaat tus
sen de surrealistische post-bop
van de jaren zestig en de jazz-
rock van de eerste Weather Re
port-platen. Toch nog besmet
met Miles Davis.
Een aantal Amsterdamse musea
heeft besloten aandacht te be
steden aan de Gouden Eeuw, de
zeventiende eeuw. Titel van het
project, dat tot en met 8 sep
tember duurt, is „de Gouden
Eeuw rondom de Dam".
De bezoeker wordt de moge
lijkheid geboden een combina-
tiekaart te kopen waarmee drie
bezienswaardigheden rondom
de Dam tegen gereduceerd ta
rief bezocht kunnen worden.
Deelnemers aan het program
ma zijn het Amsterdams Histo
risch Museum (AHM), de Nieu
we Kerk en het Koninklijk Paleis
op de Dam.
Aan de hand van een diapre
sentatie kan de bezoeker in het
Amsterdams Historisch Muse
um kennis maken met de ont
wikkelingen in de zeventiende
en achttiende eeuw. Ook be
steedt het museum aan de hand
van schilderijen uit de eigen
collectie aandacht aan de Nieu
we Kerk en het voormalige
Stadhuis, het huidige Koninklij
ke Paleis.
In de Nieuwe Kerk kan tot en
met 1 september ook een ten
toonstelling worden bezocht
waar onder meer Venetiaans
glas uit de zestiende en zeven
tiende eeuw wordt getoond.
Glasspecialist F. Laméris heeft
speciaal voor deze expositie 170
glazen, uitsluitend topstukken,
uit enkele belangrijke Neder
landse verzamelingen bijeenge
zocht. Volgens sommigen be
treft het hier het mooiste glas
dat ooit is gemaakt.
De tentoonstelling, die in het
kader van de manifestaie Am
sterdam-Venetië plaats heeft,
biedt ook werk van twee heden
daagse Venetiaanse kunste
naars Paolo Valle en Riccardo
Licata.
EXPOSITIES
Masseur Fred van Beek nam afscheid van Het Nationale Ballet
LEIDEN
ANTIQUARIAAT VAN PADDENBURG
Diefsteeg 14, litho's van Jeroen
Hermkens, tot 28/7; di t/m vr 13-18
uur, do 19-21 uur, za 12-17 uur.
GALERIE LIGA NIEUW BEELDEN
Pres. Steijnstraat 14, werk van Russi
sche kunstenaars, vr t/m zo van
11.00 tot 18.00 uur.
BLEIJENBERG LIJSTEN
Breestraat 113, olieverven en mate-
rieschildenjen van Wil Uitgeest, 1
èn van 7/8tot2f
ir, do 9-21 uur, c
van de maandl2-17i
GALERIE TIME IS ART
Nieuwstraaf 10, Corinne Filippi, foto
grafie, tot 31/7; wo t/m zo 14-18 uur.
DE WAAG
Aalmarkt 21, Waagstuk, presentatie
Leidse galeries, tot 14/7; wo t/m vr
12-17 uur, za/zo 11-17 uur.
STEDELIJK MUSEUMUE LAKENHAL
Oude Singel 28-32, Het Klimaat, 7
buitenlandse kunstenaars t/m 18/8;
di t/m za 10-17 uur, zo 13-17 uur.
GALERIE AMBER
Hooglandse Kerkgracht 8, 'Raffine
ment in Oertekens': keramiek van
Lubomir Silar en kaligrafische tekens
uit Japan en China; tot 30/7; wo t/m
zo 11-17 uur.
ART ACRYLAAT
Nieuwstraat 53 a. Plexiglas objecten
van Nel Haringa en Fred Olijve, tot
ALPHEN
STAA GALERIE
Prinses Irenelaan 88, Joop Plasmeij-
er en Gorki Ballar exposeren olieverf
schilderijen (naïeve kunst); tot 16/8;
112.00 tot 17.00 u
119.00 tot 21.00 u
GEBOUW RIJNSTAETE
Prins Bernardlaan 10,8 kunstenares
sen exposeren schilderijen-, tot 26/7.
HOFMAN VAN DER ZEE
Hooftstraat 235, Bloemen - tuinen -
landschappen, verschillende kunste
naars, tot 7 augustus.
HAZERSWOUDE-DORP
HUIZE 'DRIEHOF'
Dorpsstraat 27, Beelden van Rinie
Otte, tot 15/7; dag. van 10.00 tot
17.00 uur.
KATWIJK
DE WITTE DUIF
Koninginneweg 12a, 'Kunstenaars
die in Katwijk hebben gewerkt', tot
14/7; alleen op zal 1-13 uur en 14-
17 uur.
N00RDWIJK
GALERIE DRIELUIK
Voorstraat 57, tuinaquarellen van Joke
Koning, tot 15/8, dag. van 10.00 tot
17.30 uur.
N00RDWIJKERH0UT
BIBLIOTHEEK
Groepsexpositie Martin Kanters (olie
verf), Dolly Versloot-van Eyken (aquarel
len) en Ria Berendsen-van der Hoorn
(keraamiek), tot 27/8, ma, wo en vr van
14 tot 17 en van 19 tot 21 uur, doenza
van 10 tot 12.30 uur.
WASSENAAR
RAADHUIS 'DE PAAUW'
Raadhuislaan 22, werken van diverse
kunstenaars, 16 juli tot 19 augustus,
di t/m vr 10-16 uur, za en zo 13-17
KAAGDORP
GALERIE EN POTTERIE DE KEVER
Irenelaan 17, Etsen van Laetitiade
Haas en keramiek van Erik du Cha-
tenier, Henk Maurer, Jonathan Ellen
der en Marlies Diesen, tot 16 septem
ber.
De Stripschapprijs 1991 is toe
gekend aan René Windig en Ed
die de Jong voor hun hele geza
menlijke oeuvre. Windig en De
Jong, makers van onder meer
de strip 'Heinz' die ook in deze
krant verschijnt, hebben vol
gens de jury vanaf hun eerste
publikaties in 1973 in het tijd
schrift Gezellig en Leuk de aan
dacht getrokken van stripmin-
nend Nederland.
Prijs voor makers van 'Heinz'
De prijs bestaat uit een bron
zen plastiek en een oorkonde en
wordt sinds 1974 jaarlijks toege
kend aan een stripmaker „wiens
werk van groot belang moet
worden geacht voor het Neder
landse taalgebied". De uitgeve
rij Big Balloon krijgt de Jaarprijs
Bijzondere Verdiensten 1991
van het Stripschap. Het duo
Windig/De Jong won in 1984 de
Stripschappenning voor het
Stripalbum van het Jaar, getiteld
Fnirwak.
Hij loopt het hele jaar met z'n
blote voeten ijl sandalen, of het
nou twintig graden onder of bo
ven nul is. „Als je maar blijft lo
pen, dan krijg je een heerlijk
tintelend gevoel". Fred van
Beek weet hoe het menselijk li
chaam in elkaar steekt. Hij is
twintig jaar masseur geweest
van het Nationale Ballet. Maar
ook kon hij diverse beroemdhe
den uit binnen- en buitenland
tot zijn klanten rekenen.
Balletdansers als Nurejev, Ra
dius en Ebbelaar waren kind
aan huis bij de masseur die
zichzelf mocht rekenen tot de
beste in zijn vakgebied van Ne
derland. Maar ook de Ameri
kaanse ster Bob Hope, die niks
met ballet te maken heeft, wist
Van Beeks kwaliteiten op waar-1
de te schatten.
Vorig jaar augustus viel de
'high society' masseur ietwat
ongelukkig van een bureaustoel
en liep daarbij een zweepslag in
zijn nek op. Het gevolg was dat
hij al op 61-jarige leeftijd met
pensioen is gegaan.
Binnenkort begint hij met het
schrijven van „een regelrechte
Jbestseller", zo weet hij nu al
met grote stelligheid te vertel
len. In het boek 'Bloot bij Fred
op tafel' zal Van Beek een boek
je open doen over wat hij alle
maal op en rond zijn massage
tafel heeft meegemaakt. „Maar
het wordt geen roddel of achter
klap. Daar heb ik een hekel
„Zo had ik eens een relatie
met een ex-balletdanseres. Nota
bene een van m'n beste vrien
den, de acteur Ko van Dijk, pik
te haar een avondje in. Ik was
daar niet blij mee en ging naar
hem toe. Ik gaf hem twee klap
pen in het gezicht en zei: 'Ko,
dit gebeurt jou ook nog wel
eens'. En ja hoor, twee weken
Fred van Beek: 'Nurejev weigerde het podium op te gaan zonder eerst
een massage van mij te hebben gehad.' foto cpd
later liep z'n vrouw weg. Die
scheiding werd natuurlijk breed
uitgemeten in Privé, want Van
Dijk was een beroemdheid in
die tijd. Henk van der Meyden
belde me daarover op: hij had
gehoord dat ik Van Dijk gesla
gen had en dat ik de scheiding
had voorspeld. Ik wilde niet met
dat verhaal in verband worden
gebracht dus, en dat waardeer
ik zeer. Van der Meyden deed
dat ook nieO'
Van Beek concludeert hieruit
dat alle negatieve verhalen over
de roddelbladen
een deel aan die i
zelf liggen. Positief denken, dat
lijkt zijn credo te zijn. Voordat
hij zijn boek uitbrengt laat Van
Beek de tekst dan ook lezen aan
zijn ex-klanten.
Geur
Op het eerste gezicht komt de
ex-masseur over als een aan
hanger van Baghwan. Toch is
dat niet zo. zegt hij zelf. Het
beeldje om zijn nek is gemaakt
van het dijbeen van een Tibet
aanse priester, een zogenoemde
lama. „Ik vind het ge\
mooi ding. meei niet. En bij
het betreden van zijn smaakvol
verbouwde boerderij in het
Drentse Hijken, is de geur van
wierook onmiskenbaar aanwe
zig.
„Geur is heel belangrijk voor
ontspanning", vindt Van Beek.
„Ik breng binnenkort een geur
op de markt genaamd 'De geur
van energie en ontspanning'. Ik
heb de geur zelf ontworpen, en
ik weet zeker dat het een groot
succes wordt, zoals alles bij mij
komt aanwaaien."
De werknemers van het dier-
geneesmiddelenbedrijf Beaphar
in Raalte kennen hem ook. Eén
ochtend in de week doen zij
tussen half acht en half negen
yoga-oefeningen met Van Beek
in levende lijve. De eigenaar van
het bedrijf kwam Van Beek tij
dens een trainingsstage tegen
en was zo enthousiast over zijn
ontspanningsmethoden, dat hij
die zijn personeel niet wilde
onthouden.
„Positief denken, daar gaat
het om. Die mensen kunnen er
weer een hele week tegenaan".
Mensen met een minder vrijge
vige baas kunnen zich vervoe
gen bij 'gallery yoga-centrum
Fred van Beek' in Amsterdam,
waar hij twee ochtenden in de
week les geeft.
Echt missen doet Van Beek
het Nationale Ballet dan ook
niet. „Ik ben er nu al wat over
heen. Dat ongeluk was natuur
lijk een vervelend einde, maar ik
ben er weer bovenop. Het was
een hartstikke leuke tijd. Zoals
bijvoorbeeld een wereldbe
roemde balletdanser als Nure
jev die een uur voor de voorstel
ling weigert het podium on te
gaan zonder eerst massage
van mij fr »uen gehad. Het
w ,i, dus ik weigerde ook.
.naar een zee
schouwburgdirecteur heeft
toch overgehaald
Expositie over religieuze beleving in Rijksmuseum voor Volkenkunde
LEIDEN SASKIA STOELINCA
Scherp stellen op een kaarsje.
Dat was de enige manier voor
fotografe Brynn Bruyn om de
nog onontdekte fresco's in het
Tibetaanse klooster in Shalu op
de gevoelige plaatte krijgen.
Deze bijzondere foto's maken
deel uit van de gisteren geopen
de tentoonstelling 'Op weg. Re
ligieuze beleving in Tibet, Korea
en Japan' in het Rijksmuseum
voor Volkenkunde in Leiden.
Ook voor de eigen collectie van
het museum, die bestaat uit re
ligieuze voorwerpen, Boeddha's
en Japanse prenten, krijgt een
prominente plaats op deze ex
positie.
Hoewel Brynn Bruyn, een 48-
jarige Amerikaanse die woon
achtig is in Wassenaar, deze fo
to's al in 1987 maakte, worden
ze nu pas tentoongesteld. Dat
heeft een reden. Volgens Roelof
Munneke, waarnemend hoofd
Afdeling Communicatie, was er
een gedegen voorbereiding no
dig om de muurschilderingen,
die nog nimmer door Westerse
ogen waren bekeken, te kunnen
analyseren. Met behulp van al
lerlei deskundigen uit binnen-
en buitenland is dat gelukt. De
foto-collectie kan nu met tekst
en uitleg ook als reizende ten
toonstelling aan andere steden
op de wereld worden aangebo
den. Er wordt zelfs overwogen
een stichting op te richten die
zich zal inzetten voor het be
houd van het klooster en zijn
cultuurhistorische schatten. Op
dit moment wonen en leven er
weer zo'n vijftien monniken in
het oude klooster. In de bloei
tijd, de 14de eeuw, waren dat er
3800.
Vier jaar geleden stond de
Leidse expeditie van het Muse
um voor Volkenkunde voor het
bijna dichtgetimmerde klooster
van Shalu in het zuiden van Ti
bet. Het was een van de weinige
kloosters die de belegering van
de Chinese revolutionaire gar
disten hadden overleefd. De
muurschilderingen werden on
der dikke lagen stof aangetrof
fen in vertrekken die aardedon
ker waren. Voor fotografe Bruyn
was het een bijna onmogelijke
opgave om de afbeeldingen
goed te fotograferen. Toch is
haar dat gelukt met behulp van
dat kaarsje en een plankier met
vier flitslampen. Dankzij haar
doorzettingsvermogen is zij als
eerste fotograaf in de wereld
erin geslaagd opnamen te ma
ken van muurschilderingen die
van cruciale betekenis zijn voor
de cultuurgeschiedenis van Ti
bet.
Panorama
De schilderingen zijn gemaakt
in de 11de en 14de eeuw en
geënt op de Noordindiase,
Nepalese en Chinese schilder
stijlen. Zij vormen het bewijs
van de internationale betekenis
van dit boeddhistische klooster
en de centrale positie die Tibet
destijds in de wereld innam.
deringen zijn voor de tentoon
stelling tot ware grootte opge
blazen en in dezelfde ordening
als in Shalu aan de muren be
vestigd. Te zien zijn doorlopen
de panorama's van 5 tot 7 me
ter lengte en 2,5 meter hoogte.
Technisch gezien zijn het uit
stekende registraties, die het le
ven in een Tibetaans klooster
op treffende wijze typeren. De
sfeerbeelden van het leven in en
rond een klooster komen uit
Korea. De Belgische fotograaf
Mark de Fraeye heeft gepro
beerd de relatie tussen de na
tuur en de religie in Korea over
te brengen.
De Koreanen hebben altijd
dicht bij de natuur gestaan en
daarbij geprobeerd in harmonie
te leven met de ondoorgronde
lijke natuurkrachten. Kloosters
werden meestal gebouwd in af
gelegen gebieden. De monni
ken leven volgens de cyclus van
de natuur, het ritme van de dag,
van de maand, van de seizoe
nen. In het zuiden van Korea,
nabij de havenstad Pusan,
vormt bamboe een natuurlijke
begroeiing. De muur waartegen
het bamboe is gefotografeerd
maakt deel uit van de Pomosa
tempel.
Fuji
Onderdeel in het Chinese boed
dhisme is het beklimmen van
'de bergen tot aan de top. Daar
kan de gelovige in direct con
tact komen met goden en de
goddelijke werkelijkheid. Deze
opvatting staat haaks op de oor
spronkelijke Japanse zienswijze
waarin de top van de berg juist
de verblijfplaats van de goden is
en verboden voor stervelingen.
De berg Fuji wordt in Japan geï
dentificeerd met een boeddhis
tische godheid die 'het goddelij
ke licht van geestelijke wijsheid'
belichaamt. Het museum van
Volkenkunde heeft een belang
rijke collectie toonaangevende
prenten in zijn bezit - voor een
groot deel verzameld door Phi-
lipp Franz Von Siebold, de
grondlegger van dit museum -
waarop de Fuji is afgebeeld. Aan
de hand van die prenten wordt
geprobeerd de rol van die berg
op het Japanse (religieuze) le
ven te laten zien. De schitteren
de prent 'Pelgrims beklimmen
de Fuji' geeft bijvoorbeeld de
veranderde religieuze opvatting
aan. Aan het begin van de 17de
eeuw ontstond een beweging
die de beklimming van de Fuji
tot een wezenlijk onderdeel van
haar religieuze praktijk maakt:
de Fujiko.
Ook een deel van de collectie
voorwerpen van Von Siebold
(1796-1866), de kunstminnaar
die tijdens zijn verblijf als arts in
Japan heel veel heeft verzameld,
is in deze tentoonstelling geïn
tegreerd, evenals de heringe
richte Boeddha-zaal van het
museum. De bekendste boed
dhistische beelden van het mu
seum zijn ongetwijfeld de vijf
mensgrote Boeddha's uit Japan.
De beelden zijn in 1883 door
twee handelaars naar Neder
land gebracht. Door de manier
waarop de tentoonstelling is in
gericht en aangekleed is er ge
zorgd voor een gewijde, aange
name sfeer die past bij de bele
ving van het Boeddhisme. Ook
is Volkenkunde erin geslaagd
om de eigen collectie op een
waardige manier te combineren
met spectaculaire foto's. Het
boeddhisme wekt de reislust op.
Een mooie beleving toch?
Tentoonstelling 'Op Weg. Re
ligieuze beleving in Tibet, Ko
rea en Japan'. Te zien tot en
met 5 januari. Museum van
Volkenkunde, Steenstraat 1
Leiden. Dinsdag t/m zaterdag
van 10-17 uur. Zondag van 12-
17 uur.
Boeddha in brons. Afkomstig uit Gyantse, Zuid Tibet.
FOTO collectie Rijksmuseum voor Volkenkunde
