Kunst
Geslaagd Oude Singel Vest-ival trekt minder publiek
Van Wassenaer Ensemble geknipt voor de zomeravond
Foto's Spaanse burgeroorlog gered voor nageslacht
Maandag 24 juni 1991
Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYCROK JAN RUSDAM SASKIA STOEÜNGA Eindredactie: NIEK FAAS Vormgeving: RUTGER J HOOGERDUK
9
ZO'N 300 FANS van Jessye Norman
hebben een schadeloosstelling opgeëist
na het niet doorgaan van het optreden
van de Amerikaanse sopraan tijdens het
galaconcert van het Koninklijk Concert
gebouworkest.
ERIC VAN T GROENEWOUT is zo
trots als een pauw op de talloze 'schat
ten' die zich in zijn foto-archief bevin
den en wil dat zoveel mogelijk mensen
daar van genieten.
DEBUTERENDE DOLLY OVERHEAD
opende het Oude Singel Vest-ival met
een fraaie versie van net overbekende
'Cry me a river'
NIEUWSLIJN
Oprichter Kilima overleden
BERKENWOUDE - De geestelijk vader van de Kilima Hawai-
ians, A.J. Buysman, is gisteren op 84-jarige leeftijd in zijn wo
ning in Berkenwoude overleden. Buysman was in 1934 oprich
ter van de Kilima Hawaiians. waarvan ook zijn vrouw Mary
deel uitmaakte. Hijzelf speelde gitaar, componeerde, schreef
teksten en zong. In de jaren vijftig had het ensemble veel suc
ces met het liedje 'Er hangt een paardehoofdstel aan de muur'.
Via tientallen platen werd een miljoenenpubliek bereikt in on
der meer Nederland, België, Duitsland en ook Hawaii.
De Kilima's speelden niet alleen Hawaii-muziek maar ook
Krontjong (ïndonesisch-westers) en liedjes uit Zuid-Afrika,
Spanje en Mexico. Bekend werden: Sarie Mareis, Hawaii Tat
too, Tropical Breeze en Terang Boelan. In 1970 bezochten Bill
Buysman en zijn vrouw voor het eerst Hawaii.
Murphy koopt kleding J. Hendrix
NEW YORK - De Amerikaanse komiek Eddie Murphy heeft op
een veiling van artikelen van overleden pop-artiesten 52.000
gulden neergeteld voor een jasje, een haarband en een sjaal
van de gitarist Jimi Hendrix. Het authentieke manuscript van
Hendrix's song 'Room full of mirrors' bracht ruim 70.000 gul
den en werd gekocht door een Italiaanse impresario.
Een gitaar van John Lennon, voorzien van zijn handtekening,
bracht ruim 61.000 gulden op, terwijl een met de hand ge
schreven briefje van Elvis Presley werd verkocht voor 26.500
gulden.
Roulatiesysteem ruimtelijke kunst
DIEPENHEIM - De Kunstvereniging Diepenheim heeft zater
dag het project Kunstwissel gepresenteerd. Het gaat volgens de
initiatiefnemers om een nieuw systeem voor de roulatie van
ruimtelijke, ofwel driemensionale kunst, waaraan bedrijven,
gemeenten, organisaties en instellingen kunnen meedoen.
Overijssels gedeputeerde J. Dijkstra noemde de introductie van
Kunstwissel „het ei van Colombus". Hij wees er op dat het rou
latiesysteem de mogelijkheden van de kunstenaar om zich
zelfstandig een inkomen te verwerven vergroot en dat het be
drijven, overheden en instellingen gemakkelijker maakt tot de
expositie van kunst over te gaan.
Freek de Jonge naar Antillen
WILLEMSTAD - Freek de Jonge is de hele maand juli voor een
serie optredens op de Nederlandse Antillen. Hij heeft voor deze
gelegenheid een nieuw programma samengesteld met de
hoogtepunten uit zijn tien jaar omvattende solocarrière. De
Jonge begint zijn toemee 1 juli op Sint Maarten, vanwaar hij
doorvliegt naar Curasao. Daar treedt hij voor het voetlicht van
het auditorium in het International Trade Centre. Van 15 tot 22
juli is De Jonge in de Venezolaanse hoofstad Caracas, waar hij
de Hollandse kolonie naar zijn 'Goud van oudshow' wil trek
ken. Van 23 tot 30 juli is Aruba aan de beurt. Op 31 juli gaan De
Jonge en zijn gezelschap richting Bonaire. De Jonge heeft nooit
eerder een compilatie van zijn 'hits' gemaakt.
Pianiste Pires is waardige
vervangster Jessye Norman
MUZIEK
RECENSIE FRANCOISE LEDEBOER
Concert: Koninklijk Concertgebouworkest
o.l.v. Riccardo Chailly. Soliste: Maria Joao
Pires. piano
Gezien 22 juni Concertgebouw.
Amsterdam
De bezoekers van het galacon
cert van het Koninklijk Concert
gebouworkest kregen zaterdag
avond bij de ingang behalve het
chique glanzende oorspronke
lijke programma een inderhaast
gemaakt velletje met een nood
zakelijk geworden alternatief
uitgereikt. De befaamde so
praan Jessye Norman bleek vrij
dagavond laat definitief geveld
door een keelontsteking en in
plaats daarvan zou het publiek
de Portugese pianiste Maria
Joao Pires horen. Als troost kon
het publiek in elk geval wel een
blik werpen op het koninklijk
paar.
Teleurgestelde fans mochten
hun geld (175 gulden per plaats)
terugvragen, maar kregen wel
de verzekering dat ook het op
treden van Pires aan de hoogste
muzikale maatstaven zou be
antwoorden: zij had samen met
het orkest op 2 juni in Wenen
met hetzelfde pianoconcert van
Mozart nog „triomfen gevierd".
Dat bleek geen grootspraak: de
innemende Pires vertolkte het
veelgespeelde concert in A grote
terts KV 488 zo fraai dat zij er
ondanks deze hernieuwde ken
nismaking met 'oude kost' te
recht een ovationeel applaus en
een aantal boeketten mee
oogstte. Als korte toegift be
loonde zij het publiek vervol
gens op het weemoedige 'Ab-
schied' van Robert Schumann.
Dirigent Riccardo Chailly had
de stemming er voor de pauze
goed ingebracht door een op
zwepende vertolking van Ver
di's ouverture 'I vespri siciliani'.
Na de pauze klonken eerst twee
werken van Ravel: 'Une barque
sur l'ocean' en 'Alborada del
gracioso'. Ook in deze minder
bekende composities viel ge
noeg te genieten van de geraffi
neerde Idankeffecten waar Ravel
zijn reputatie aan ontleent. Tot
slot wist Chailly de vitaliteit en
humor in 'L' apprenti sorcier'
(gebaseerd op het sprookje De
Tovenaarsleerling) van Paul Du-
kas tot groot enthousiasme van
het publiek volledig uit te bui
ten.
De opbrengst van het concert
komt ten goede aan de kas van
het orkest, al betekent deze
door de kosten (alleen Chailly
stelde zijn honorarium ter be
schikking) slechts een druppel
op een gloeiende plaat.
Op de Dam hadden Philips en
de AVRO een enorme video
wand van 50 vierkante meter
neergezet, waarop mensen die
toch geen zin hadden zoveel
geld voor een kaartje neer te tel
len, gratis het concert konden
volgen. Van die mogelijkheid
hebben tegen de duizend men
sen gebruik gemaakt: sommi
gen op klapstoeltjes, anderen
namen met de Damkeitjes ge
noegen. De mededeling dat
Norman ziek was, werd hier en
daar met teleurstelling ontvan
gen, maar het merendeel bleef
toch kijken en genoot al net zo
van Pires als het publiek in de
zaal.
Zo'n 300 mensen hebben
meegedeeld voor een schade
loosstelling in aanmerking te
willen komen. Honderd gaven
dat al voor de aanvang van het
concert te kennen en na afloop
kwamen er nog eens 200 bij.
Blues 'n Trouble
live band in
optima forma
RECENSIE HANS KEUZERS
Concert. Blues 'n Trouble. Tim Elliot -
zang, mondharmonica, John Bruce - solo.
gitaar. Alan Scott - bas, Sean Scott -
drums
Gezien: 22 juni. IV C
Leiden
De Schotse blues formatie Blues
'n Trouble hanteert voor Neder
land een behoorlijk strak speel
schema. Tien optredens ston
den gepland voor tien dagen.
Aan het eind van de tour be
zocht de band zaterdag het
LV.C. De simpele drie accoor
denblues werkt gelukkig ook
nog in de jaren negentig. Het
ruim twee uur durende optre
den, hoezo strak speelschema,
was een schoolvoorbeeld voor
hoe een zaal plat gespeeld dient
te worden. Blikvanger is onte
genzeggelijk zanger Tim Elliot.
Ruige zangstem, aanvullende
mondharmonica-klanken en
een simpele, directe presenta
tie. Klassieke bluessongs wisse
len eigen repertoire naadloos af.
Een behoorlijk aantal up-tempo
blues nummmers, afgewisseld
door een beetje boogie woogie
en een enkele slow-blues. 'Im
mediate lane' en het ruige 'I
ain't alone anymore' zijn prach
tige uitschieters. Voor techni
sche hoogstandjes moet je ab
soluut niet naar Blues 'n Trou
ble komen kijken. Bassist Alan
Scott beperkt zich wel tot zeer
eenvoudige basloopjes, daar
staat echter het vakkundige gi
taar, en het gedoseerde key
board spel van o.a. John Bruce
tegenover. Bij de laatste toegift
wordt er werkelijk olie op het
vuur gegooid. 'Mannish Boy'
van Muddy Waters en een alou
de rocker van Chuck Beny zijn
de afsluiters van de avond. Het
LV.C is dan inmiddels omge
toverd tot een zwetende dan
sende massa.
VERZETSMUSEUM In het
Amsterdamse Verzetsmuseum
wordt van 4 juli t/m 15 septem
ber de tentoonstelling 'Confron
taties, grote conflicten van deze
eeuw' gehouden. Te zien zijn
ruim 120 foto's gemaakt door
vijftien Nederlandse fotografen,
zoals Emmy Andriesse, Ed van
der Risken. Cas Oorthuys, Kryn
Taconis. Koen Wessing en Rien
Zilvold. Zij documenteren de
grote internationale conflicten
van de laatste zestig jaar.
RECENSIE. MONICA SCHIKS
Concert: Het Van Wassenaer Ensemble o.l.v. Benja
min Boers. Soliste: Carla Bos, harp. Uitgevoerd wer
den werken van Duparc, Sain-Saëns, Debussy, An-
driessen en Fauré.
Gehoord: 22 juni, Messiaskerk,
Wassenaar.
Het Van Wassenaer Ensemble heeft zijn
publiek verrast met een niet alledaags
zomerconcert met muzikale werken die,
gecomponeerd aan het begin van deze
eeuw, de hedendaagse luisteraar tóch
nog modern in de oren kunnen klinken.
Muziek waarvoor de luisteraar zijn oor
op scherp moet zetten. Muziek waarvoor
een amateurensemble heel wat techniek
in huis moet hebben. Bovendien moeten
de musici zich een levendige muzikale
voorstelling kunnen maken van het uit
eindelijke geheel. Lukt dat niet dan is het
voor de toehoorder alsof hij, verloren in
een mist van klanken, op zoek is naar de
vertrouwde contouren van een melodie.
De combinatie van een met volle over
gave spelend orkest en een orkestleider
die met aanstekelijke gebaren zijn be
doelingen duidelijk maakte zorgde er
voor dat het concert over het geheel ge
nomen een succes genoemd kan wor
den. Over de suite 'Pelleas et Mélisande'
van Gabriel Fauré kan ik kort zijn: een
van de hoogtepunten van de avond.
Meeslepend gespeeld van het lyrisch en
zeer zuiver gespeelde voorspel tot de ge
dragen dodenmars aan het slot. Heel
lichtvoetig en dansend werd de overbe
kende 'Sicilienne' uitgevoerd waarin fluit
én harp centraal staan.
De overige werken op het programma
waren gegroepeerd rond een tegenstel
ling die zich aan het einde van de negen
tiende eeuw in Frankrijk openbaarde:
Camille Saint-Saëns die als pianist, com
ponist en dirigent tot ver buiten Europa
bekend en gevierd was, vertegenwoor
digde de behoudende richting in de mu
ziek. Als in 1894 de eerste impressionis
tische compositie wordt uitgevoerd:
'Prelude a l'aprèsmidi d'un faun' van
Debussy, veroordeelt de dan bijna zes
tigjarige Saint-Saëns dit werk om zijn to
tale gebrek aan inhoud.
Deze tegenstelling tussen de oude en
nieuwe richting, tussen klassiek vakman
schap toegepast op de traditionele melo
dieën, akkoorden en ritmes enerzijds, en
anderzijds het doorbréken van deze tra
dities met een compositie die ongrijpba
re indrukken poogt weer te geven, deze
tegenstelling openbaarde zich duidelijk
op het concert. Het 'Morceau de Con
cert' voor harp en orkest van Saint-Saëns
was een heerlijk en luchtig werk, geknipt
voor de zomeravond.
Op enkele strubbelingen na, en af en
toe een onzuivere toets, werd dit werk
helder en inzichtelijk gespeeld. De har
piste Carla Bos werd door het ensemble
voortreffelijk in het zonnetje gezet: met
brille en vaart speelde zij zich een weg
door dit aanstekelijke concert. Begelei
den is een kunst die het orkest in dit
werk volledig was toevertrouwd.
De orchestratie door Jan Henseler van
vijf van Debussy's pianopréludes was
een veel moeilijker klus juist door de af
en toe 'ongrijpbare' inhoud. Hier was het
het muzikale voorstellingsvermogen, de
fantasie van de spelers en hun dirigent
die het ensemble langs de klippen van
de afgrond loodste. Er waren momenten
dat de muzikale samenhang dreigde op
te lossen in de mist. Dit euvel werd op
andere momenten ruimschoots gecom
penseerd door levendige impressies en
raak getroffen voorstellingen.
En zó, balancerend tussen fijnzinnige
kleuren en tere tinten (Duparc, Debussy
en Fauré) en helder, duidelijker houvast
(Saint-Saëns en ook Andriessen) baande
Het Van Wassenaer Ensemble zich een
weg door de gevaren en verrukkingen
van de vroeg twintigste eeuwse muziek.
Het weer zal er debet aan
zijn geweest, maar het
Oude Singel Vest-ival in
Leiden was dit jaar minder
een straatgebeuren dan
anders. In de Schouwburg,
de Droomfabriek, café de
De Oude Marenpoort en
bij K&O was het prettig
druk, maar daarbuiten
stond het publiek op een
kluitje bijeen rondom de
verschillende podia. De
Oude Singel, de Oude Vest
en de bruggen waren vrij
wel leeg.
LEIDEN WILFRED SIMONS
Maar het zou te ver gaan om te
zeggen dat het festival bij ge
brek aan publiek niet is ge
slaagd. De kwaliteit van de acts
was hoog, de presentaties van
de dansscholen kwamen goed
uit de verf, het publiek genoot
van het gebodene en daarom is
er toch alle reden om terug te
kijken op een geslaagd evene
ment.
Het Vest-ival werd dit jaar in
de Schouwburg geopend met
een optreden van Brigitte Kaan
dorp en haar band De Bojo's.
Kaandorp verplaatste het pu
bliek in haar programma, dat
een uur duurde, naar 'een ge
zellige avond op de camping',
met navenante optredens. Zo
bracht zij, als een gezellige tante
op veel te hoge naaldhakken,
een serie bekende Engelse mee
zingers en deed zij als de
schuchtere, debuterende Dolly
Overhead onder andere een
fraaie versie van het overbeken
de Cry me a River, „nee two,
three rivers, a Pacific Ocean...
and an Atlantic Ocean too!"
Een aparte vermelding ver
dient haar begeleidingsgroep
De Bojo's, die alles kan spelen,
van de eenvoudigste hoempapa
tot Sex Machine van James
Brown. Vooral trompettist en
zanger Huub Weijers wist het
publiek, dat net de zondagoch-
tendbrunch in de maag had,
met een overtuigende Jacques
Brel-persiflage tot enthousias
te kreten en samenzang te ver
leiden.
Bij K&O was direct na het op
treden van Kaandorp De Wilde
Orchidee te beluisteren. Dit
groepje, bestaande uit een
boomlange zanger, een zange
res met een mooie, lichte stem
en twee zuidelijk aandoende gi
taristen, zong met verve liefdes
liedjes van Annie M.G. Schmidt
en Willeke Alberti. Het onder
werp van de liedjes was „de ro
mantische liefde in de '50 en
'60, toen het allemaal begon,
het leven voor ons tenminste",
aldus de zanger.
Bij café de Oude Marenpoort
speelde de rock rollband That
Crazy Beat ook muziek uit die
tijd, maar ditmaal kwamen de
inspiratiebronnen uit Amerika:
Little Richard en Elvis. De vet-
kuiven brachten een overtuigde
show en speelden enthousiast,
maar misschien een tikkeltje te
hard.
Het optreden van de Leidse
Balletschool was beslist een
hoogtepunt van de middag. De
zaal zat zo mogelijk nog voller
dan bij La Kaandorp twee uur
eerder en de uitstraling van de
dansers en danseressen was ook
zeker zo groot. Een tapdanser
haalde halsbrekende toeren uit
en oogstte daarmee een open
doekje van het enthousiaste pu
bliek. Vier danseressen en een
danser zetten even later een
fraaie, maar misschien wel wat
zwaarmoedige choreografie
neer op muziek van Peter Ga
briel. Zeven welgevormde mei
den brachten een spetterend
showballet op de tonen van
Prince.
Terwijl de Wolthuis Lions op
het podium voor De Droomfa
briek de eerste tonen van So Lo
nely van de Police ten gehore
brachten, werd de Schouwburg
in gereedheid gebracht voor een
rondleiding en een technische
show. Horen en zien verging je
Het weinige publiek stond op een kluitje bijeen rondom de verschillende podia. FOTO HENK BOUWMAN
bij het aanschouwen van de ve
le rookwolken, vuur, de licht
show en de donderende klan
ken die de technici ontketen
den. Toch zou het beter zijn ge
weest als iemand van de artis
tieke leiding van de Schouw
burg de technici wat ideetjes
aan de hand had gedaan, want
inhoudelijk was het resultaat
statisch, clichématig, zelfs saai.
Van te voren was ik erg
nieuwsgierig geweest naar de
Ghanese dansen onder leiding
Kobina Adende op het podium
voor de Droomfabriek. zodat ik
het concert van Bram Vermeu
len moest laten schieten. (Later
hoorde ik dat dat goed was ge
weest: „harde levensliederen",
werd goedkeurend gemom
peld). De eerste druppeltjes re
gen vielen in de gracht, maar
dat weerhield een gezelschapje
witmannen en -vrouwen er niet
van om onder de ogen van een
geïnteresseerd publiek een aan
tal ogenschijnlijk zeer authen
tieke dansen op de keien te zet
ten. Hopelijk waren het geen re-
gendansen.
Walgend
Bij het Stedelijk museum De La
kenhal was het dan beslist rusti
ger. Het schaarse publiek kwam
er voor de rondleiding 1+1=3,
waarbij het werk van de Leidse
kunstenaar Allart Lakke centraal
stond. Een gids verklaarde de
werken, die her en der stonden
opgesteld; de toeschouwers
slenterden gelaten achter haar
aan en aanschouwden de ob
jecten vol onbegrip.
Van Marijke Boon moet je
houden. Sommige mensen ver
lieten de Schouwburg walgend
en vol plaatsvervangende
schaamte, een ander deel van
het publiek zong haar navrante
liedjes, die over het moeilijke,
eenzame vrouwenleven gaan in
een wereld van half-geëmanci
peerde mannen, vol overgave
mee. Toen ik tegen zessen de
Schouwburg verliet en aan de
overkant het begin van het op
treden van de buikdanseressen
zag, dacht ik: er zit maar een
paar meter water tussen, maar
met geen bootje in de wereld
kan de afstand tussen de
Schouwburg en de Droomfa
briek worden bezeild!
AMSTERDAM FRANCOISE LEDEBOER
Directeur Eric van 't Groene-
wout van de Stichting Foto-ar
chief Maria Austria Particam
heeft sinds de foto's van Maria
Austria vorig jaar een veilig on
derkomen vonden in het Am
sterdamse Gemeentearchief,
haar collectie uitgebreid met
tienduizenden foto's en nega
tieven van Carel Blazer, Henk
Jonker en Hans Dukkers. Hij
voert daar een hardnekkig ge
vecht tegen het verval van dit
waardevolle materiaal. Eén be
langrijke reddingsoperatie is ge
lukkig echter voltooid: het be
treft de recent ontdekte foto's
van Blazer uit de Spaanse Bur
geroorlog.
De collectie van Blazer be
staat uit naar schatting maxi
maal 20.000 negatieven en
eveneens nog niet getelde grote
hoeveelheden afdrukken. Van 't
Groenewout kreeg het archief
aangeleverd in een ouderwetse
hoge ladenkast en een aantal
dozen. In een van de dozen
deed hij de ontdekking die lief
hebbers van historische fotogra
fie doet smullen: tot nu toe
werd namelijk aangenomen dat
Blazer (1911-1980) zijn Spaanse
materiaal gedurende de Tweede
Wereldoorlog uit veiligheids
overwegingen grotendeels had
vernietigd.
Dat is overigens wel gebeurd
met ongeveer 70 procent van de
dood veroordeeld, maar toen
door middel van een list zijn
onschuld was bewezen, volgde
in 1944 zijn vrijlating.
De 120 foto's die nu opnieuw
zijn afgedrukt, maakte Blazer in
1937. Hij heeft toen samen met
de journalist Maarten van Gilse
gedurende drie maanden ver-
siug gedaan van de strijd tussen
de Republikeinen en de troepen
van Franco. De cineast Bunuel
had hem een accreditatie als
oorlogscorrespondent bezorgd.
We zien foto's van de verschrik
kelijke gevolgen van de bom
bardementen, van politiek on
derricht, het dagelijks leven op
straat en van het leven aan het
front. Blazer wilde vooral het
zinloze lijden van de bevolking
weergeven, zo is de indruk die
de foto's achterlaten in de her
innering.
Van 't Groenewout heeft het
optreden, in het kader van het
Holland Festival, door de Ebony
Band, aangegrepen om een ex
positie te organiseren die alleen
door bezoekers van dit concert
kan worden bekeken. De Ebony
Band brengt muziek uit de tijd
van de Spaanse Burgeroorlog
ten gehore. Hij zou het liefst
over een permanente expositie
mogelijkheid beschikken. Van 't
Groenewout is zo trots als een
pauw op de talloze 'schatten'
die zich in zijn archief bevinden
en wil dat zoveel mogelijk men
sen daar van genieten.
Madrid tijdens de burgeroorlog. He
logsgewonden.
rest van zijn produktie, zo schat
Van 't Groenewout. „Deels ge
beurde dat uit frustratie Omdat
bijvoorbeeld bedrijven zijn ne
gatieven van fotoreportages niet
wilden afnemen. Hij was daar
Ritz-hotel is omgetoverd
zeer verbitterd over. Doodzon
de, want er zitten blijkens de af
drukken in boeken veel prachti
ge kunstwerkjes bij".
Blazer maakte tijdens de oor
log deel uit van de Persoons Be
i een veldhospitaal voor de oor-
FOTO CAREL 8LAZER/GPD
wijs Centrale en een spionage-
groep. Dat hij inderdaad op zijn
tellen moest passen, bleek uit
zijn arrestatie in 1943 samen
met zijn collega's Ad Windig en
Kryn Taconis. Blazer werd ter
Brigitte Kaandorp opende het Oude Singel Vest-ival met een serie be
kende Engelse meezingers. FOTO HENK BOUWMAN
De beroemde Amerikaanse sopraan Jessye Norman stapt snel in een
gereedstaande auto. foto
