Buitenland
Slovenië buigt niet
voor druk van VS
lir jür
Gorbatsjov valt conservatieven aan
Minder bevoegdheden
politie Zuid-Afrika
Haider ten val gebracht
'Syrië ziet af van eis
VN bij conferentie'
Verplicht examen
voor bromfietsers
Zaterdag 22 juni 1991
RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRJET Vormgeving: ANDRiES DETMAR
DE EUROPESE GE
MEENSCHAP heeft giste
ren diplomatieke banden
aangeknoopt met Alba-
DE VEILIGHEIDSRAAD
heeft gisteren opnieuw
besloten het handelsem
bargo tegen Irak niet te
versoepelen
United Press International (UPI).
NIEUWSLIJN
Afscheiding van Joegoslavië definitief
Israël geeft bestaan doodseskaders toe
Het Israëlische leger heeft het bestaan toegegeven van 'underco
ver'-eskaders die de geheime dienst Shin Bet helpen bij het be
strijden van Palestijnse militanten. Militairen zeiden dat de es
kaders, die door de Israëlische en internationale pers zijn be
schuldigd van moordaanslagen, al lange tijd actief zijn op de
Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook. Journalisten werd
verboden over deze doodseskaders te schrijven.
Waldheim ziet af van tweede termijn
Kurt Waldheim ziet af van een volgende ambtstermijn als presi
dent van Oostenrijk. De huidige president doet niet mee aan de
verkiezingen volgend jaar. Waldheim werd in juni 1986 presi
dent. Bijna 54 procent van de Oostenrijkse kiezers bracht zijn
stem uit op de voormalige secretaris-generaal van de Verenigde
Naties. De keuze voor Waldheim werd in binnen- en buitenland
hevig bekritiseerd. Waldheim zou als officier in het Duitse leger
tijdens de Tweede Wereldoorlog betrokken zijn geweest bij de
portaties en executies op de Balkan.
Paus roept op tot actie tegen abortus
Paus Johannes Paulus II heeft gisteren bisschoppen overal ter
wereld opgeroepen zich in te zetten voor een verbod op abortus
in hun land. De paus noemde abortus de „uitroeiing der on-
schuldigen" en zei bang te zijn dat gelovigen in landen waar
abortus legaal is abortus moreel verantwoord gaan vinden.
Op 16 juli besluit hoger beroep Winnie
De aanvraag voor hoger beroep van Winnie Mandela, die verle
den maand tot zes jaar gevangenisstraf is veroordeeld wegens
ontvoering en mishandeling, zal op 16 juli worden behandeld.
Dit heeft de officier van justitie in Johannesburg gisteren meege
deeld. De omstreden vrouw van ANC-leider Nelson Mandela
werd op 14 mei veroordeeld wegens haar aandeel in de ontvoe
ring en mishandeling van vier jongemannen in december 1988.
Zij werd in afwachting van een beslissing over haar aanvraag
voor hoger beroep op borgtocht vrijgelaten.
Kritische film op Cuba uit roulatie
Op Cuba is deze week een film uit roulatie genomen, die een
sarcastische visie geeft op het leven in Cuba onder Fidel Castro.
De film, 'Alice in Wonderland', trok volle zalen. De film was zon
dag in première gegaan. De belangstelling voor Alice in Wonder
land was volgens Prensa Latina zo groot, dat het publiek voor de
acht theaters in de hoofdstad Havana soms vier uur in de rij
moest staan om naar binnen te kunnen. -
Vaccin tegen aids aangekondigd
Deskundigen hebben gisteren in Florence bij de afsluiting van
de jaarlijkse aids-conferentie voorspeld dat er vóór het einde van
de eeuw een vaccin tegen de ziekte is. De ontwikkeling zou al
leen kunnen worden vertraagd door gebrek aan proefpersonen.
LJUBLJANA ANP
Slovenië heeft definitief besloten zich op 26 juni om
20.30 uur onafhankelijk te verklaren. Daarmee is de
desintegratie van Joegoslavië een feit. Kroatië heeft im
mers verklaard Ljubljana te volgen. De bekendmaking
van de officiële datum voor de Sloveense Onafhankelijk
heidsdag viel gisteren samen met het bezoek van de
Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Baker aan
Belgrado. Baker hield een krachtig pleidooi voor het be
houd van de Joegoslavische eenheid.
denten van de zes deelrepublie
ken maakte Baker ondertussen
nog eens duidelijk dat Washing
ton vindt dat „de principes van
eenheid en van de territoriale
integriteit van Joegoslavië" die
nen te worden gehandhaafd.
„De problemen dienen te wor
den opgelost door dialoog en
onderhandelingen, niet met ge
weld, dwang of bloedvergieten",
zei Baker.
De Amerikanen weten zich
daarin gesteund door alle Eu
ropese landen en Canada, vere
nigd in de Conferentie voor Vei
ligheid en Samenwerking in Eu
ropa (CVSE). Ze namen afgelo
pen donderdag in Berlijn een
verklaring aan waarin ze de Bal-
kanstaat oproepen de crisis
vreedzaam en door onderhan
delingen op te lossen.
Maar de Slovenen, die zich
Baker zei na afloop van een be
spreking met de Joegoslavische
premier Ante Markovic dat de
VS Slovenië niet zullen erken
nen als een onafhankelijke
staat. Markovic waarschuwde
op zijn beurt Slovenië en Kroa
tië „alle wettelijke middelen" te
zullen gebruiken om te voorko
men dat de republieken zich
zonder instemming van de Joe
goslavische regering afscheiden.
„De federale regering is van
mening dat het constitutionele
recht van een volk op zelfbe
schikking en afscheiding moet
worden bereikt door een demo
cratisch proces en niet door een
eenzijdige daad", betoogde de
premier in een harde toespraak
tot het parlement.
In gesprekken met de presi-
vorig jaar december tijdens een
referendum massaal uitspraken
vóór de scheiding van Joegosla
vië, buigen niet voor de interna
tionale druk. Over een Joegosla
vische confederatie of unie van
soevereine staten kan nog altijd
worden gesproken, maar de on
afhankelijkheid gaat door, zo
liet de Sloveense regering giste
ren tijdens een persconferentie
weten.
De uitspraken van de CVSE
en Baker betekenen overigens
wel een flinke domper voor Lju
bljana. Het Sloveense kabinet
gaf gisteren duidelijk blijk van
verbazing en teleurstelling over
„de veranderde opstelling van
de VS". De Sloveense leiders
verweten Washington nu een
pro-Servische houding aan te
nemen waar eerst de democra
tieën Slovenië en Kroatië van
harte werden gesteund.
Na 26 juni zullen de Sloveen
se wetten in werking treden die
al door het Sloveense parlement
zijn bekrachtigd, maar de 'nieu
we natie' houdt wel een over
gangsperiode aan, onder meer
voor afspraken met het Joego
slavische leger, de invoering van
de eigen munt en het Sloveense
paspoort.
""ClvvêXlL,
'Sommige partijleden gooien zuur in elke spleet'
MOSKOU Rtr-AFP-C
President Gorbatsjov van de
Sovjetunie heeft gisteren bena
drukt dat er helemaal geen gro
te meningsverschillen bestaan
tussen hem en premier Valentin
Pavlov over het economische
beleid, zoals door de conserva
tieven in de Opperste Sovjet is
gesuggereerd. In gesprekken
met journalisten in de wandel
gangen van het Kremlin wees
Gorbatsjov er op dat Pavlov ac
tief meewerkt aan het verslag
dat Gorbatsjov zal uitbrengen
op de G-7, de top de zeven rijk
ste industrielanden. Er zou al
leen sprake zijn van partijleden
die proberen „zuur te gooien in
KAAPSTAD AFP-UPI
Het Zuidaftikaanse parlement
heeft de belangrijkste veilig
heidswet van het land, de wet
op de binnenlandse veiligheid,
gewijzigd. Door de amendering
kan de politie voortaan èen ver
dachte slechts tien dagen in
voorlopige hechtenis houden.
Daarna heeft de politie toe
stemming van een rechtbank
nodig. Het was de laatste stem
ming van het parlement over
een reeks wetswijzigingen die
de apartheid op papier moeten
afschaffen. De debatten hier
over hebben vijf maanden ge
duurd.
De wet op de binnenlandse
veiligheid die dateert van 1982,
gaf de politie het recht een ver
dachte gedurende onbepaalde
tijd in het geheim gevangen te
houden. Vrijlating was afhanke
lijk van de goede wil van de au
toriteiten. Onder de wet hebben
sinds 1985 40.000 mensen zon
der proces vastgezeten voor pe
rioden variërend van enkele da
gen tot drie jaar.
De wet om mensen zonder
proces gevangen te houden, be
hoorde tot de strengste van het
apartheidssysteem. Door de
amendering krijgen verdachten
ook het recht advocaten en art
sen te zien, tenzij dat door hoge
politiefunctionarissen nadelig
voor het onderzoek wordt ge
acht.
Het parlement ontnam de re
gering ook het recht kranten en
tijdschriften te verbieden, men
sen onder huisarrest te plaatsen
en organisaties te verbieden.
Een streep werd gehaald door
de lijsten met namen van men
sen tegen wie beperkende
maatregelen gelden. De com
munistische partij, tegelijkertijd
met het ANC gelegaliseerd, mag
nu ook voor het eerst sinds 1950
weer propaganda voor het com
munisme maken.
Eerder deze week schafte het
parlement de wet op de bevol
kingsregistratie af. Deze wet
was de laatste van vijf wetten
die dè grondslag vormden van
het apartheidsysteem.
ACHTERGROND
CORRESPONDENT NAIROBI FRANS VAN DEN HOUDT
hadden ingediend. Haider werd
ten val gebracht, omdat hij vori
ge week donderdag tijdens een
debat over de werkgelegenheid
sprak over de „fatsoenlijke
werkgelegenheidspolitiek" die
het Derde Rijk had gevoerd. Hij
stelde die aanpak als voorbeeld
voor het beleid van de socialisti
sche en christendemocratische
regeringscoalitie.
Kansen op vrede in Sudan worden groter
De 41-jarige Jörg Haider, voor
zitter van de extreem-rechtse
Vrijheidspartij FDP, is gister
middag afgezet als premier van
de Oostenrijkse deelstaat Ka-
rinthië. Dat gebeurde nadat de
christendemocratische VPO en
de socialistische SPO een motie
van wantrouwen tegen hem
KORT NIEUWS
MINSTENS VIJFTIG mensen
zijn om het leven gekomen toen
gisteren als gevolg van overbe
lasting een trein ontspoorde op
het traject dat de Etiopische
hoofdstad Addis Abeba met Dji
bouti verbindt. Er zijn bijna 100
gewonden. Er zouden zich nog
slachtoffers onder de omgesla
gen wagons bevinden.
IN DE SRILANKAANSE hoofd
stad Colombo heeft zich giste
ren een krachtige bomexplosie
voorgedaan, waarbij minstens
60 doden en 150 gewonden zijn
gevallen. Doelwit van de zelf
moordaanslag was het hoofd
kwartier voor militaire operaties
tegen de Tamil-opstandelingen.
De aanslag is vermoedelijk het
werk van het Tamil-verzet.
DE ALBANESE HOOFDSTAD
Tirana is gistermorgen vroeg
haar laatste standbeeld van een
communistische leider kwijtge
raakt toen arbeiders onder ge
juich van duizenden toeschou
wers een vier meter hoog bron
zen beeld van Lenin omver
haalden en wegvoerden.
Sudans militaire leider Omar Al-Bashir
denkt aan Samuel Doe van Liberia, Siad
Barre van Somalia en Mengistu Haile Ma-
riam van Etiopië en vraagt zich angstig af
wie volgt. Dat is hoe een Kenyaanse teke
naar van spotprenten Sudans bereidheid
om met de rebellen te gaan praten, zag.
Meer waarschijnlijk is dat Al-Bashir ervan
uitgaat dat het regeringsleger op dit mo
ment sterker is dan het SPLA en zich daar
om in een betere uitgangspositie bevindt
voor vredesonhandelingen. Volgens een lid
van de militaire junta is het SPLA verzwakt
als gevolg van de val van Etioplës president
Mengistu. Daardoor is het zowel belangrij
ke bases als financiële, militaire en morele
steun kwijt geraakt. De buurlanden Uganda
en Kenya hebben geweigerd in te springen.
Ook zou een groot aantal SPLA-leden zich
de laatste weken hebben overgegeven.
De Sudanese machthebber beseft ook dat
dit nog niet betekent dat hij het SPLA nu
militair kan verslaan, maar hij realiseert
zich tegelijkertijd dat vredesoverleg hem op
dit moment beter uitkomt dan ooit. Zijn
eed de rebellen nog vóór het eind van het
jaar te vernietigen, is hij vergeten en hij
heeft het SPLA opgeroepen de wapens neer
te leggen en naar de onderhandelingstafel
te komen.
Want, zegt Al-Bashir, aan de eisen van de
inwoners van Zuid-Sudan waar de al acht
De machtswisseling In Etiopië heeft de
hoorn van Afrika behoorlijk op z'n kop
gezet. Landen als Sudan, Somalia, Dji
bouti en Kenya zien een massale stroom
vluchtelingen over hun grenzen trekken.
Het lijkt er nu echter op dat uit de ge
beurtenissen in Etiopië ook iets positiefs
voortkomt voor de regio: vrede in Sudan.
De regering in Khartoum en het Sudane
se Volks Bevrijdings Leger (SPLA) heb
ben zich bereid verklaard zonder voor
waarden vooraf over vrede te willen pra
ten.
jaar durende burgeroorlog zich afspeelt, is
reeds voldaan en er is dus geen reden meer
door te vechten. „De zuiderlingen hebben
al sinds 1974 een federaal systeem geëist,
maar geen enkele regering wilde dit invoe
ren. Totdat wij aan de macht kwamen". Al-
Bashir riep in februari van dit jaar de fede
rale staat uit en verdeelde zijn land in 9 sta
ten en 66 provincies.
Op dit moment worden op twee fronten
vredesinitiatieven ontplooid. De Organisa
tie van Afrikaanse Eenneid heeft een missie
naar Khartoum gestuurd nadat de rebellen
akkoord waren gegaan met Al-Bashirs ver
zoek aan de huidige OAE-voorzitter presi
dent Babangida van Nigeria om als bemid
delaar op te treden.
Daarnaast zijn ook de Verenigde Staten op
nieuw met een vredesplan op de proppen
gekomen. Het houdt in dat de rebellen en
de regering hun troepen uit het zuiden te
rugtrekken en dat het gebied rondom de
zuidelijke hoofdstad Juba tot gedemilitari
seerde zone wordt uitgeroepen. Volgens
Amerika's onderminister voor Afrikaanse
zaken, Herman Cohen, kan het toezicht op
dit proces worden uitgevoerd door een aan
tal internationale waarnemers en is geen
grote vredesmacht zoals in Namibia nodig.
Vervolgens dienen besprekingen over een
nieuwe Grondwet te beginnen.
In het verleden konden rebellen en regering
het bij voorbaat niet eens worden over het
feit wie aan een dergelijke conferentie
mocht deelnemen. Daarom kwam het vre
deproces niet van de grond. Maar Cohen is
ditmaal positief gestemd: „Beide partijen
zijn nu voor het eerst bereid zonder voor
waarden vooraf te gaan praten. Het SPL\
heeft in het verleden altijd geëist dat aller
eerst de islamitische sharia-wetgeving
moest worden bevroren of afgeschaft. Dat
het deze eis heeft laten varen, is een door
braak".
Cohen vindt echter dat het OAE-vredesplan
voorrang dient te krijgen. „Het beleid van
de Verenigde Staten is dat Afrikanen zoveel
mogelijk hun eigen problemen dienen op te
lossen. Wij juichen net vredesinitiatief van
de OAE daarom van harte toe".
elke spleet".
Journalisten kregen een vin
gerwijzing hoe het plan dat aan
de G-7 wordt gepresenteerd, er
uit zal zien. Het is weer een syn
these zoals vorige economische
plannen. Dit keer worden sa
mengevoegd het plan dat Gor-
batsjovs adviseur Javlinski heeft
uitgebroed samen met Ameri
kaanse economen van de Har-
vard-universiteit, de aanbeve
lingen van het IMF en van de
Europese Bank voor Wederop
bouw en Ontwikkeling, plus de
ideeën van Pavlov. Deze zouden
veel „gemeenschappelijke pun
ten" en „absoluut geen onover
komelijke tegenstellingen" be
vatten. Over privatisering be
staan verschillende meningen,
zei Gorbatsjov, maar „hel be
langrijkste besluit is genomen:,
alle vormen van bezit zijn ge
lijk."
Gorbatsjov die lange tijd heeft
geweigerd naar het parlement
te komen, was gisteren vanaf
het begin van de zitting aanwe
zig en waarschuwde de ortho
doxe communisten voor de ge
volgen van het uitstellen van
het doorvoeren van economi
sche hervormingen. „Vertraging
staat gelijk met sterven", zo zei
de Sovjet-president met betrek
king tot plannen om een markt
economie in te voeren en
macht te delegeren aan de vijf
tien Sovjet-republieken.
JERUZALEM THE INDEPENDENT
GPD
Syrië stelt niet langer als eis dat
de Verenigde Naties een voor
aanstaande rol vertolken tijdens
een vredesconferentie over het
Midden-Oosten. Dat staat vol
gens diplomatieke bronnen
tijnse staat taboe ziin. Dat blijkt
uit een uitgebreid onderzoek
door het Gutmann Instituut van
de Hebreeuwse Universiteit in
Jeruzalem.
Het instituut voert op gezette
tijden opinie-onderzoeken uit,
sinds de Zesdaagse Oorlog van
1967 toen Israël de Gazastrook,
Israël in een brief die president de Westelijke Jordaanoev
de Golan-hoogte bezette. De
De internationale milieuorganisatie Greenpeace heeft gisteren geprotesteerd tegen het in gebruik nemen van een vierde reactor in de kerncentrale
van het Franse Cattenom. Onder een zeppelin werd een doek gehangen waarop de naam Cattenom geleidelijk verandert In graven. foto afp
Assad van Syrië stuurt
Amerikaanse president Bush.
Volgens de diplomaten
brengt Assad met zijn gebaar Is
raël in een moeilijk parket. De
Israëlische regering wordt vol
gens hen gedwongen eveneens
concessies te doen, waardoor
de conferentie eindelijk kan
worden gehouden. Syrië zou
van mening zijn veranderd on
der druk van de Sovjetunie, zijn
belangrijkste wapenleverancier,
en Egypte.
Tot nu toe heeft Israël steeds
te kennen gegeven geen korrel
zand van het bezette gebied te
willen prijsgegeven. Met dat
standpunt vertegenwoordigt de
huidige Israëlische regering nog
geen derde deel van de bevol
king. Daar staat tegenover dat
voor driekwart van de Israëliërs
onderhandelingen met de PLO
en de stichting van een Pales
onderzoekers. professor Eliahu
Katz en Hana Levinson, stellen
vast dat sinds het sluiten van de
Camp David-akkoorden tussen
Israël en Egypte het aantal Is
raëliërs dat geen bezwaar heeft
tegen een Palestijnse staat met
tien procent is gegroeid, terwijl
het aantal dat wil onderhande
len met de PLO is verdubbeld
Niettemin blijft 74 procent van
de bevolking 'neen' zeggen te
gen zowel de PLO als de staat.
Yemen heeft gisteren ver
zocht om een debat in de Vei
ligheidsraad van de Verenigde
Naties over het Israëlische ne-
derzettingenbeleid en de huis
vesting van Sovjet-immigran
ten. Yemen is lid van de V-raad.
Het verzoek werd gedaan na
mens de Arabische landen en
de Palestijnse Bevrijdingsorga
nisaties.
ChARLES CARATINI
LUXEMBURG GPD
Binnen vijf jaar komt er een rij
bewijs dat geldig is in alle lan
den van de Europese Gemeen
schap. Om de verkeersveilig
heid te vergroten, zal in de EG
een rijbewijs Al voor brommers
worden ingevoerd, waarvoor
een examen moet worden afge
legd. Hiertoe hebben de twaalf
EG-ministers gisteren in
Luxemburg besloten.
De minimumleeftijd voor het
rijden op een brommer blijft 16
jaar. Voor Nederland komen te
vens zwaardere eisen voor het
halen van een rijbewijs voor
zware motoren. Om dit rijbewijs
te kunnen halen, moet men
minstens 21 jaar zijn. Voor de
genen die kunnen bewijzen dat
zij al twee jaar op lichtere moto
ren hebben gereden, wordt die
leeftijd op 20 jaar gesteld. In
Nederland geldt nu 18 jaar als
motorrijbewijs.
Tevens wordt de minimum
leeftijd 21 jaar voor het behalen
van het rijbewijs D, voor bussen
en zware vrachtwagens met
aanhangers. Voor rijbewijs C
blijft de minimumleeftijd 18
jaar. Een periodieke medische
keuring wordt vereist voor
chauffeurs van bussen die meer
dan 9 passagiers kunnen ver
voeren en voor bestuurders van
vrachtwagens met een asdruk
van meer dan 3,5 ton.
Volgens Europees commissa
ris Van Miert (transport) zal dit
besluit de verkeersveiligheid op
de Europese wegen verhogen.
Dat vindt hij de grootste priori
teit gezien het jaarlijkse aantal
van 50.000 doden en 1,5 mil
joen gewonden. De ministers
konden het gisteren nog niet
eens worden over een EG-richt-
lijn voor het dragen van veilig
heidsgordels in voertuigen van
minder dan 3,5 ton. Dat zit nog
vast op de kinderzitjes.
De ministers besloten verder
vanaf 1 januari 1998 in alle EG-
landen een periodieke techni
sche autokeuring verplicht te
stellen. In Frankrijk, Denemar
ken, Ierland, Italië en Portugal
bestaat zoiets nog niet. Om alle
EG-landen op één lijn te bren
gen. hebben Nederland en Bel
gië er in toegestemd de keuring
pas te beginnen als de voertui
gen vier jaar oud zijn. Daarna
wordt de frequentie elke twee
jaar.
