De intifada verloedert T JL h ZATERDAGS ZATERDAG 22 JUN11991 BIJVOEGSEL Gemaskerde Palestijnse straatacti- f§, visten wandelen door het stads- ?H centrum van Nablus op zoek naar pi 'collaborateurs'. Volgens Pales- li; tijnse bronnen hebben jeugdben- den al zo'n 350 moorden op hun geweten. foto epa Palestijnen vrezen eigen straatbenden meer dan Israëlische soldaten AD BLOEMENDAAL hij zeven ge stapte r Khalil al-Babali (52) vorige week dinsdag de deur van zijn huis in de Gazastrook opende, zag gemaskerde teenagers. Een van hen ar voren en verklaarde plechtig dat het volkscomité zijn 22-jarige dochter Sabah had beschuldigd van collaboratie met de Is raëlische bezetters. Ze moest meekomen om terecht te staan. Khalil begreep wat dat betekende. Hij pro beerde de indringers te verjagen, maar had geen schijn van kans. Met steken in hoofd en onderbuik zakte hij bloedend in elkaar. In al le rust doorzochten de jongens het huis, von den Sabah, en staken haar dood. „Mijn zoontje van zeven is nu banger voor die gemaskerde teenagers dan voor de Israë lische soldaten", zegt Adnan Dumeiri, een Palestijnse journalist die een half jaar zonder vorm van proces heeft vastgezeten in het be ruchte Ketziot-kamp in de Negev-woestijn. „Als een soldaat op je deur klopt weet je dat ze je willen arresteren en dat je uiteindelijk weer vrij komt. Maar als er een gemaskerde jongen voor je deur staat weet je niet of je het zult overleven." MOORDEN Er gaat vrijwel geen voorbij Een klop op de deur betekent in de door Israël bezette gebieden al lang niet meer automatisch dat het leger het huis heeft omsingeld. Nu de Palestijnse opstand in zijn vierde jaar verkeert is het vooral de 'shabiba', de verzamelnaam voor jeugdige straatactivisten, die de bevolking schrik inboezemt. zonder moord binnen de Palestijnse gemeen schap. Een paar da gen voordat Khalil al-Babali en zijn dochter werden neergestoken, arri veerde een groep ge maskerde mannen bij de moskee van het vluchtelingen kamp Muazi, even eens in de Gaza strook. Het was vrij dag en honderden kampbewoners wa ren bijeen in het gebedshuis. De gemasker- den baanden zich een weg door de biddende menigte naar de 55-jarige Salah Musa Mushraf en hakten met bijlen op hem in. Daarna verdwenen ze ongemoeid in de ste gen van het kamp. Mushraf overleed later in een ziekenhuis. Enkele uren daarna werd in de Gazastrook het gewurgde lichaam gevonden van een 23- jarige man die was ontvoerd uit het vluchte lingenkamp Nusseirat. Een dag later haalden gemaskerde jongeren een 22-jarige inwoner van de Gazastrook van huis en martelden hem met brandend plastic en zoutzuur. Zijn lijk werd op een vuilnishoop gegooid. Volgens de laatste gegevens zijn sinds het begin van de intifada 464 Palestijnen door volksgenoten om het leven gebracht. Dat be tekent dat Palestijnen in die periode zeven maal meer mede-Palestijnen hebben gedood dan Israëlische burgers of militairen. Een merkwaardig resultaat voor een opstand die zich zou richten tegen de Israëlische bezet ting. Steeds meer Palestijnen menen dan ook dat de verloedering een karikatuur heeft maakt van de intifada als geweldloze rev< tie. Naast het aantal politieke moorden groeii ook de gewone criminaliteit. In de afgelopen paar maanden zijn in Bethlehem en Jeruza lem twee toeristen vermoord. Ook het aantal roofovervallen en diefstallen in de bezette ge bieden vertoont een stijgende lijn. Palestijnse politieagenten in Israëlische dienst hebben op last van het leiderschap van de intifada al jaren geleden hun uniformen ingeleverd, waarna de Palestijnse gemeenschap zelf de orde zou handhaven. CONTACT VERLOREN Dr. Youssef Abu-Samra, een psycholoog van de Bir Zeit Universiteit, herinnert zich dat in het begin van de intifada mannen van in de twintig op stakingsdagen langs de winkels gingen om de winkeliers beleefd te vragen hun zaak te sluiten. „Nu kunnen jongens van twaalf binnen een paar minuten heel Ramal- lah plat leggen." PLO-voorzitter Jasser Arafat liet vorige week zondag in een boodschap aan het Pa lestijnse volk weten dat maskers voortaan verboden zijn en dat er geen actie mag wor den ondernomen tegen collaborateurs 'zon der directe orders van het leiderschap'. Hij waarschuwde ook dat er streng zal worden opgetreden tegen het negeren van officiële instructies. Maar de shabiba heeft het contact met het "Verenigd Leiderschap van de Opstand' al lang verloren. „Er gaapt een kloof tussen het leiderschap en het kader", meent Saib Era- kat, hoogleraar in de politieke wetenschap pen aan de An-Najah Universiteit van Na blus. Met het kader bedoelt hij 'de derde generatie', jongens van hooguit twintig jaar, en met het lei derschap de 'voor aanstaande Palestij nen', de bekende na men in de Palestijnse delegaties die van gedachten wisselen met al even vooraan staande buitenland se bezoekers. „Met mij, of met mensen als Faysal al- Hussayni, Sari Nus- seibeh of Radwan Abu Ayesh kun je rustig praten bij een kopje koffie", zegt dr. Mahdi Abdul Hadi, directeur van het Palestijnse Genootschap voor Internationale Zaken (Passia). „Maar de jonge generatie op straat is niet voor rede vatbaar. De kritiek van die generatie zal zich uiteindelijk ontwikkelen tot regelrechte mui terij en een nieuwe, onbeheersbare op stand." De oude generatie is nog wat huiverig als het er om gaat openlijk afstand te nemen van de moord op collaborateurs. Abdul Hadi bij voorbeeld, kan nog niet aanvaarden dat het leiderschap zijn gezag vrijwel heeft verloren. Hij omschrijft de acties tegen verdachte me de-Palestijnen nog altijd het liefst als „het schoonmaken van ons huis om het voortbe staan van de intifada te verzekeren." COLLABORATEURS De suggestie dat er sprake is van gevaarlijke willekeur wijst Abdul Hadi van de hand. „Er bestaat geen bezetting zonder collabora teurs", doceert hij, met verwijzing naar vijf door het leiderschap ingestelde categorieën. „De eerste wordt gevormd door drugsdealers en prostituées, vertegenwoordigers van maatschappelijke ziekten die overal ter we reld bestaan. Het heeft geen zin die mensen aan te vallen, tenzij ze in de volgende catego rie vallen, namelijk die van de informanten, die bij ons bekend staan onder de naam 'vo gels'. De beste manier om vogels onschade lijk te maken is hun vleugels af te kappen zo dat ze niet meer kunnen vliegen. We stellen wat de psychologische gevolgen zijn voor jongens van vijftien, zestien jaar die al vijf of zes moorden op hun geweten hebben." Hij waarschuwde dat de psychologische ef fecten. in combinatie met een totaal gebrek aan onderwijs en scholing, de verloedering van een hele generatie tot gevolg kan heb ben. „Kinderen moeten naar school en je moet ze niet vragen demonstraties te organi- joumalist Adnan Dumeiri schreef on langs een gerucht makend commen taar in het Palestijn se dagblad 'Al-Fajr'. Hij betoogde daarin onder meer dat de Palestijnen veel te lang hebben gepro beerd excuses te vin den voor de executie v 'Als er een gemaskerde jongen voor je deur staat weet je niet of je het zult overleven. October 1989: Arabische kinderen in Israël geven met bloemen uiting aan hun solidariteit met het Palestijnse verzet. Het vreedzame gezicht van de intifada is anno 1991 voorgoed verteden foto afp tijd. hun daden aan de kaak, zodat de i weten met wie ze te maken hebben. We scheren hun hoofden kaal, we verbranden hun auto's of we dwingen hen te verhuizen." Abdul Hadi: „De derde categorie wordt ge vormd door mensen die samenwerken met de autoriteiten, bij voorbeeld als ambtenaar. Je vraagt ze dan af te treden, en zo'n 150 poli tieagenten hebben dat inderdaad gedaan. Het betekent natuurlijk wel dat je ze op een bepaalde manier schadeloos moet stellen." „De vierde categorie zijn Palestijnen die door de Israëliërs bewapend zijn en hier een maffiarol vervullen. Ze werken meestal nauw samen met het leger. Die mensen moeten worden gedwongen naar elders te vertrekken en ze moeten worden ontmaskerd in pam fletten en via leuzen op de muren." „De vijfde categorie is de gevaarlijkste, na melijk Palestijnen die de bezetters op het spoor helpen van actievoerders binnen de in tifada", zegt Adbul Hadi. „De Israëliërs ver moorden die actievoerders in koelen bloede. Even gevaarlijk zijn trouwens de politieke collaborateurs, mensen die de Israëliërs hel pen bij het uitstippelen van hun anti-in- tifadabeleid. Er zijn manieren om hen te ont maskeren en met hen af te rekenen." TWEEDE GENERATIE Voor Abdul Hadi, een gemoedelijke vijftiger uit een oude Palestijnse familie, is de intifada nog altijd een geordende en in principe ge weldloze strijd met regels en categorieën, die worden vastgesteld 'binnen het Palestijnse huis'. Maar binnen dat huis begint de 'twee de generatie" een groep pragmatische in tellectuelen van wie de meesten de Israëli sche gevangenissen en kampen van binnen kennen zich steeds meer te roeren. Zij stellen koeltjes vast dat de oude garde de in tifada in de verkeerde richting heeft gestuurd i en dat het tijd wordt de opstand af te blazen. Anders dan Abdul Hadi en zijn generatie genoten zijn ze niet bang de vuile was buiten te hangen. Sinds kort organiseert de Pales tijnse journalist Daoud Kuttab met een aan tal collega's openbare discussiebijeenkom sten in het Hakawati-theater in Oost-Jeruza lem. Een revolutionaire ontwikkeling in een v samenleving waarin het naar buiten brengen van onderlinge meningsverschillen nog vrij algemeen wordt gezien als 'antinationaal'. De jongste discussiebijeenkomst had als uitdagend onderwerp: 'Intifada: Realiteit ver sus Verwachtingen'. Geen van de aanwezigen bleek van mening dat de realiteit de ver wachtingen heeft overtroffen, maar dat was geen verrassing. Wel verrassend was de ongezouten kritiek op de actievoerders van de derde generatie. Psycholoog dr. Youssef Abu-Samrah gebruik te zelfs het woord 'fascisten' als aanduiding voor jongeren die er niet tegen opzien mede- Palestijnen de keel af te snijden. „Ga eens na December 1990: de 'verharding' neemt toe. Jeugdige Pales tijnen vieren in Jeru zalem de derde ver jaardag van de in tifada met messen en hakbijlen. »foto i collaborateurs. „De gemaskerde teenagers beschuldigen anderen en nemen de besluiten van een rechtbank, maar hebben geen idee wat rechtvaardigheid NIEUWE PARTIJ Als ongewapend verzet tot niets leidt en de gewelddadige methoden van de shabiba af keuring verdienen, wat moet er dan gebeu ren om de verwezenlijking van de Palestijnse droom naderbij te brengen? Een aantal Pa lestijnse pragmatici zoekt het antwoord in de oprichting van een nieuwe politieke groepe ring. Het is de bedoeling dat die dezer dagen wordt gepresenteerd onder de naam Ver enigde Palestijnse Nationale Partij. De op richters zijn voormalige Palestijnse gevange nen, die in 1985 zijn vrijgekomen bij de ge- I vangenenruil tussen Israël en de organisatie van Achmed fibril. Die nationalistische achtergrond moet zor gen voor het nodige nationalistische krediet in de bezette gebieden. Hun politieke pro gramma ademt een bijna on-Palestijnse pragmatiek: de vestiging van een Palestijnse staat door directe onderhandelingen met Israël en zonder de PLO, afzwering van gewapende strijd en de vorming van een confederatie met Jordanië. De partij wil koning Hussayn oproepen terug te komen op zijn be sluit de banden mei de Westelijke Jordaanoever te verbreken. Een recent opinieonderzoek in de bezette gebieden laat groeiende steun zien voor nau we samenwerking met Jordanië, wat nog lang niet betekent dat de pragmatische intellectu elen het Palestijnse leiderschap van de toe komst vertegenwoordigen. Ze recruteren hun aanhang uit progressieve kringen op de Wes telijke Jordaanoever. maar er is ook nog zo iets als de Gazastrook en de islamitische ver zetsbeweging Harnas. Zolang het gehoor in het Hakawati-theater voornamelijk bestaat uit Israëlische en bui-, tenlandse journalisten, is er nog weinig reden zonder meer het einde van de intifada ■ealis te kondigen en het begin

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 39