Binnenland
PvdA: kinderbijslag
moet kostendekkend
Idealen Koffeman lijken vervlogen
Scholen Staphorst krijgen
eigen aardrijkskundeboek
Individualisering: speeltje met problemen
"Waar anders dan bij
de Ridder
DE RIDDER jgSS-
Vrijdag 21 juni 1991 Redactie: 023-150225
N ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER MAR GOT KLOMPMAKER Vormgeving: CLARA KEMPER
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
Nota fractie pleit voor vergaande individualisering
DEN HAAG»GPD
De kinderbijslag voor kinderen tussen 6 en 12 jaar moet
geleidelijk omhoog, zodat de noodzakelijke kosten voor
een kind erdoor worden gedekt. De bijslag moet daar
voor van 1684 naar circa 2750 gulden per jaar. De finan
ciële draagkracht van huishoudens met kinderen wordt
zo veel beter.
mocraten willen dat bedrag ver
dienen door een herziening van
het belastingstelsel. De fractie
verwijst daarbij naar de com
missie Stevens, die studeert op
een verdere belastingvereen
voudiging.
De PvdA pleit ervoor de be
staande belastingvrije som van
4660 gulden te laten vervallen
en in de plaats daarvan een
voor elke belastingbetaler gelij
ke belastingkorting in te voeren.
Dat levert 3 miljard gulden op.
Dit plan heeft de PvdA-fractie in
de Tweede Kamer gisteren ge
presenteerd in de discussienota
'Zelfstandige burgers in een
werkzame samenleving'. In de
nota staan talloze voorstellen
om het aantal werkenden te
doen toenemen. Elke burger
moet daarvoor veel meer als in
dividu worden behandeld.
Het kinderbijslagplan kost 1,8
miljard gulden. De sociaal-de-
Hiermee kunnen de extra uitga
ven voor de kinderbijslag wor
den betaald. De overige 1,2 mil
jard moet worden ingezet voor
belastingverlaging. Mocht de
belastingvrije som blijven be
staan, dan moet er een eind ko
men aan het huidige systeem
waarin partners die vrije som
aan elkaar kunnen overdragen.
De PvdA-fractie keert zich in
de nota vooralsnog tegen een
verlaging van het minimum
loon, ook als die alleen zou gel
den voor jongeren. Met dit
standpunt neemt de fractie af
stand van PvdA-leider Kok. Die
wil deze zomer al het mini
mumloon voor jongeren verla
gen.
Bij de geleidelijke herziening
van de sociale zekerheid wil de
PvdA-fractie voor elke burger
een zelfstandig recht op een uit
kering invoeren. Toeslagen
kostwinners moeten vervallen.
De uitkering wordt bepaald op
50 procent van de huidige uit
kering voor een gezin. Wie een
eenpersoonshuishouden met
hogere woonkosten voert, krijgt
een toeslag van 20 procent. Het
sociaal minimum voor alleen
staanden van 70 procent blijft
zo intact.
Naast het schrappen van de
kostwinners-facilteiten in belas
tingen en sociale zekerheid wil
de PvdA-fractie dat ook in de
volksverzekeringen de gratis
meeverzekering voor mensen
zonder eigen arbeidsinkomen
vervalt
Het geluid van ristelend papier, krassende pennen, diepe zuchten en zachte voetstappen van de surveillanten vulde gisterochtend de Jaarbeurshal-
in Utrecht. Zo'n tienduizend kandidaten werkten er ingespannen aan het examen van het NIMA, het Nederlands Instituut voor Marketing. Alle
hallen van het omvangrijke Jaarbeurscomplex waren voor het examen in gebruik. foto anp c.nr mulder
'Leerlingen begrijpen kleinschaligheid veel beter'
STAPHORST PATRICK VAN DEN HURK
Het plaatselijke beekje in plaats
van de Deltawerken en de fa
briek om de hoek in plaats van
de Botlek. De leerlingen van vijf
Scholen met de Bijbel in Stap
horst blijven met de aardrijks
kundeles voortaan dicht bij
huis. De scholen presenteerden
woensdag een eigen onderwijs
methode, die geheel is toege
spitst op de eigen woonomge
ving.
De methode is een vervolg op
'Kiek es achterumme', een
plaatselijk geschiedenisboek dat
sinds enkele jaren wordt ge
bruikt. B. Hoeve, een van de au
teurs: „Je hebt het bij geschie
denis met de kinderen over
grootmoeders tijd. We dachten:
hoe kun je die beter uitleggen
dan met voorbeelden over hun
eigen grootmoeders en met za
ken uit hun eigen omgeving?
Hoe gingen de mensen naar
school, wat voor kleren droegen
ze, hoe werkte het boerenbe
drijf. Daarom besloten we dat
boek te maken."
De geschiedenismethode, sa
mengesteld met behulp van de
plaatselijke historische vereni
ging, werd een succes. De leer
lingen reageerden enthousiast.
Boek en dia-serie zijn inmiddels
aan een tweede druk toe. Het
succes zette de auteurs er toe
aan om een. vergelijkbare me
thode voor aardijkskunde te
maken.
Hoeve: „Je wilt dat kinderen
in groep zes (10-jarigen, PvdH)
een aantal kernbegrippen ken
nen, zoals wonen, werken en
verkeer. Ook die zijn vaak het
makkelijkst te verklaren aan de
hand van voorbeelden uit de di
recte omgeving. In de methode
gebruiken we Staphorst en het
buurdorp Rouveen als voor
beelden van kleine plaatsen.
Emmen is de stad."
„Dat is weliswaar geen we
reldstad, maar wel bekend voor
de kinderen. Op kleine schaal
zie je er hetzelfde als bijvoor
beeld in Amsterdam. Daar heb
je een grote ringweg, maar ook
in Emmen rijdt het verkeer om
het centrum heen. Dat herken
nen de kinderen, want ze ko
men er vaak. Amsterdam daar
entegen kennen ze niet" aldus
Hoeve.
Industriële
wordt in het boek verklaard
de hand van het eigen indu
strieterrein, de waterhuishou
ding aan de hand van het plaat
selijke riviertje en een nabijgele
gen gemaal. Onder het kopje
verkeer wordt bijvoorbeeld de
snelweg langs Staphorst bespro
ken. De grote wereld wordt ten
slotte niet vergeten. De laatste
hoofdstukken plaatsen Stap
horst eerst in Overijssel en ver
volgens in Nederland en Euro
pa.
Zes leerkrachten zijn ruim
twee jaar met de methode bezig
geweest. Ze verzorgden de en
vrijwel alle illustraties, geheel
pro deo. Het schoolbestuur be
taalt alleen de produktiekosten.
„Dat is al behoorlijk kostbaar"
zegt Hoeve. >ns loon komt wel
als we zien dat de leerlingen het
leuk vinden om er mee te wer
ken."
Het bestuur verdient overi
gens mogelijk nog een deel van
de kosten terug. Andere scholen
mogen de methode vooi de
kostprijs overnemen. Er is al
grote belangstelling getoond
KOKANJE
DEN HAAG CAREL GOSEUNG
Het was even klapperen met de
oren. Vice-premier Kok die op
een congres van zijn Partij van
de Arbeid pleit voor individuali
sering van lonen en uitkeringen.
Was Kok soms tot de WD be
keerd, die altijd hamert op het
maximaal benutten van het in
dividu?
Individualisering is het nieu
we modewoord in politiek Den
Haag. In de maatschappij is het
'wij-gevoel' langzamerhand ver
vangen door het 'ik-gevoel', en
dat is nu ook doorgedrongen tot
de dames en heren op en rond
het Binnenhof. Men heeft een
nieuw speeltje.
Is de term op zichzelf al niet
eenvoudig, de achtergronden
zijn nog ingewikkelder. Ons be
lastingstelsel, de sociale zeker
heid en talloze andere regelin
gen waren vanouds gebaseerd
op de kostwinner: de man die
voor het hele gezin geld ver
diende. Door de emancipatie-
golf gingen echter steeds meer
vrouwen werken (nu al 38 pro
cent van de beroepsbevolking).
Volgens het kabinet moeten
nog meer vrouwen aan de slag,
al v
het i
i de
mie draaiende te houden. Met
het oog daarop moeten tal van
regelingen worden aangepast,
die nu nog een belemmering
vormen voor vrouwen om een
baan te zoeken.
Zo heeft kabinet 290 miljoen
gulden uitgetrokken om 55.000
extra plaatsen te scheppen voor
kinderopvang. In 1994 moet er
opvang zijn voor 100.000 kinde
ren. Daardoor ontstaan niet al
leen 10.000 extra arbeidsplaat
sen in de kinderopvang, maar
krijgen ook m
kans te gaan werken.
Dan het belastingsysteem.
Dat is nu 'vrouw-onvriendelijk'
Partners kunnen de belasting
vrije som die elke burger heeft
aan elkaar overdragen. Die som
is dit jaar 4.660 gulden. Werkt
de man en heeft de vrouw geen
inkomen of een salaris van min
der dan 4.660 gulden per jaar.
dan kan de vrouw haar belas
tingvrije som aan de man over
dragen. Die hoeft dan over de
eerste 9.320 gulden inkomen
geen belasting te betalen. Bij
een tarief van 35,75 procent
scheelt dat bijna 3.300 gulden
belasting. Gaat de vrouw wer
ken en dus verdienen, dan raakt
de man dat voordeel kwijt. De
vrouw moet heel wat gaan ver
dienen wil ze dat opvangen.
Natuurlijk kan de overdracht
van de belastingvrije som wor
den geschrapt. Daarmee wordt
een individualisering van de be
lastingen bereikt, want de fiscus
behandelt dan elke burger af
zonderlijk. Alleenverdieners die
een gezin onderhouden onder
vinden dan echter een nadeel.
De belastingvrije som van hun
partner kan namelijk niet meer
naar hen worden overgeheveld.
Dat nadeel kan oplopen tot wel
9 procent van het inkomen.
Momenteel zijn er nog 1,9 mil
joen alleenverdieners jonger
dan 65 jaar en 3,8 miljoen bo
ven de 65, zowel werkenden als
niet-werkenden. Het gaat dus
om enorme groepen.
Het schrappen van de over
draagbaarheid van de belasting
vrije sommen levert de schatkist
4 miljard gulden op. Dat geld
kan gebruikt worden om inko
mensnadelen te compenseren.
Maar wie heeft recht op dat
geld? In een aantal gevallen zal
het inkomensnadeel inderdaad
worden opgevangen doordat de
vrouw gaat werken, maar voor
mensen met een uitkering of
aow is dat niet zo gemakkelijk
Hun uitkeringen zouden om
hoog moeten, maar daarmee is
het voordeel voor de schatkist
weg. Bovendien verdwijnt dan
de prikkel voor uitkeringstrek
kers om een baan te zoeken.
Het zogeheten splitsingsstel
sel zou een oplossing kunnen
zijn. In dat stelsel worden de in
komens van twee partners bij
elkaar opgeteld en door twee
gedeeld. Daarna wordt pas het
belastingtarief berekend, voor
elke partner afzonderlijk. Dat
zou voordeel opleveren voor
tweeverdieners die samen zo'n
94.000 gulden bruto verdienen
en elk onder het belastingtarief
van 35 procent vallen. Is het in
komen hoger, dan moet meer
belasting worden betaald. Hoe
dan ook: het is een oplossing
met veel haken en ogen.
Ook bij de sociale uitkeringen
levert individualisering proble
men op. Bij de meeste uitkerin
gen krijgen mensen die samen
wonen 100 procent, terwijl de
alleenstaande blijft steken bij 70
procent. Individualisering zou
de uitkering voor iedereen te
rugbrengen tot 50 procent. Al
leenstaanden ruim een mil
joen mensen worden daar
van de dupe. Ook hier dus weer
De Bahama is zeer populair bij de Amerikanen. Geen wonder, wanl behaagliik
onderuitzakken gaat vanzell in dit ruime bankstel van glanzend witgewassen pitriet Daar
zorgen de ronde vormen en de zachte kussens wel voor Er is tevens een griisgewassen
versie en ook de kussens kunt u in verschillende kleuren krijgen. De stoel heelt een
pri|skaad|e vanal 1265,-de tweezitter vanal 1955,- en de driezilter vanal 2625,-
Hartenstraat 21-25. Amsterdam
Tel: 020-6231180
RATTAN FURNITUREl
RATTAN FURNITUREr ISSl
inkomensproblemen die om
compensatie vragen.
Individualisering klinkt dus
wel aardig, maar is knap moei
lijk. Invoering zou natuurlijk
stapje voor stapje kunnen ge
beuren, te beginnen bij de zo
genoemde 1990-generatie. Dat
zijn de jongeren die in 1990
achttien jaar zijn geworden en
van wie wordt verwacht dat ze
economisch op eigen benen
kunnen staan. Door bij hen te
starten met de individualisering
en de groep elk jaar met nieuwe
18-jarigen uit te breiden, is over
zo'n 40 jaar het doel bereikt. Als
we ook nog bedenken dat onder
de jongeren het aantal tweever
dieners hand over hand toe
neemt, is daar misschien best
wat voor te zeggen.
Maar dan nog zitten er flinke
kuilen in de weg. Juridisch is het
moeilijk houdbaar om onder
scheid te maken op basis van
leeftijd. Bovendien zouden de
alleenverdieners onder de jon
geren toch nog de dupe blijven.
Verder ontstaat er een enorme
bureaucratie, want op elk ter
rein zijn twee systemen nodig:
een voor jongeren en een voor
ouderen. Alles bij elkaar kost
dat de schatkist toch geld. Een
direct bij deze zaken betrokke
ne in kringen rond het kabinet
daarover: „De rest van deze
eeuw kan het kabinet er geen
geld bij leggen. Dat is er niet. En
zonder gezellige economische
groei, waardoor er veel meer
banen ontstaan en de koop
kracht élk jaar kan stijgen, zie ik
het niet gebeuren." De zaak zit
dus vast. Er kan wel mooi over
individualisering worden ge
praat, maar in de praktijk zal er
voorlopig weinig van terecht
komen.
Midzomer
Vandaag is het de langste dag
van het jaar. Dit feit werd tot
voor kort in grote delen van Eu
ropa gevierd. Op het platteland
werden grote vuren ontstoken
en brandende wielen rolden
over hellingen naar beek of ri
vier. Jongens en meisjes spron
gen over de vlammen heen, en
hoe hoger de sprong, hoe rijker
de oogst zou zijn. Zo werd de
terugkeer van de zomer en de
hoop op uitbundige groei van
de gewassen gevierd.
In de Scandinavische landen is
het midzomerfeest echter nog
steeds een nationale gebeurte
nis. Vanwege de lange donkere
winter heeft de zomertijd daar
ook een grote emotionele waar
de. Het feest wordt in Noorwe
gen Sint-Hans genoemd. Elders
spreekt men van het Sint-Jans-
feest, maar zowel Hans als Jan
verwijzen naar de geboortedag
van Johannes de Doper. Zoals
ook met het Joelfeest, de Wal-
purgisnacht en andere heidense
feesten gebeurd is, kregen deze
door de Kerk een christelijk jas
je aangetrokken en werden zo
ingelijfd binnen de katholieke
jaarkalender. Bij ons wordt Sint
Jan op 24 juni gevierd. In Noor
wegen en Zweden valt Sint-
Hans op de zaterdag die zich
het dichtst bij het tijdstip van de
zonnewende bevindt.
Op noordelijke breedtegraden
heeft het hoog oplaaiende vuur
ook tot taak trollen en heksen
op een afstand te houden. Want
juist op midzomeravond komen
de trollen uit de diepten van de
bergen te voorschijn om te dan
sen en zich te vermaken. Maar
ook de duivelsbruiden zijn ac
tief. Zij haasten zich door de
schemer van de kortste nacht
naar de sabbat op de beruchte
Blocksberg.
Het was de inquisitie vroeger
welbekend dat de heksen op
midzomeravond op een berg
wei of in een grot bijeenkwa
men. Ook op andere christelijke
hoogtijdagen belegden zij im
mers hun vergaderingen, die
bedoeld waren om het kerkvolk,
de hoogmis en de liturgie te be
spotten. Zo was het hun ge
woonte om in de nacht van 21
op 22 juni het kerkje van het
Spaans-Baskische bergdorpje
Zugarramurdi binnen te drin
gen en daar de kruisen en heili
ge voorwerpen op de grond te
gooien.
Hoe kom je nou bij Zugarra
murdi, zult u zich wellicht af
vragen. Wel, dit lieflijke plaatsje
aan de voet van de Pyreneeën
speelt een rolletje in mijn histo
rische roman 'De inquisiteur'.
Nadat ik het boek had geschre
ven, ging ik erheen, om eens te
kijken in hoeverre mijn portret
met de werkelijkheid overeen
kwam en om na te gaan of er ter
plekke nog sporen van het hek-
senverleden te vinden waren.
De dorpelingen worden tegen
woordig niet meer lastig geval
len door de trawanten van de
Boze. Volgens de pastoor, die
goed op de hoogte bleek te zijn
van de lokale historie, hadden
de heksen trouwens vroeger de
gewoonte om alle schade voor
de morgenstond te herstellen:
want zijn collega's uit de zeven
tiende eeuw repten in hun jaar
boeken met geen woord over
vernielingen in het godshuis.
Gelukkig zijn er tegenwoordig
weer nieuwe groepen actief die
de troonsbestijging van de Zon
nekoning willen vieren. Ik doel
op de witte heksen, die zichzelf
wicca noemen, en die de band
met de natuur en het bovenna
tuurlijke willen herstellen. Zij
hebben geen boodschap aan
het christendom, en dus ook
niet aan de duivel en Sint-Jan.
Zij trekken in de huiskamer of
op een bezielde plek in de bui
tenlucht de magische cirkel,
waar zij zich door de oude na
tuurgoden laten inspireren.
Naast de maanfeesten, of es-
bats, die bij nieuwe of volle
maan worden gevierd, zijn er de
grote seizoensfeesten van de
oude agrarische kalender, die
sabbats worden genoemd.
Bij het midzomerfeest wordt in
de cirkel een vreugdevuur ont
stoken. De Hogepriesteres
neemt plaats voor het altaar en
richt zich tot de Zonnegod. „Til
uw fonkelende speer van licht
omhoog en bescherm ons",
murmelt zij. „Jaag de krachten
der duisternis op de vlucht
Geef ons mooie bossen en groe
ne velden, bloeiende boom
gaarden en rijpend graan".
Daarna volgt de cirkeldans,
waarbij mannen en vrouwen el
kaar om en om vasthouden. La
ter springen de blote heksen
over de vlammen heen.
Het midzomerfeest hoort na
tuurlijk in het open veld plaats
te vinden. Maar ik ben bang dat
de witte heksen zich wel twee
keer zullen bedenken voordat
ze zich in het verregende Ne
derland buiten zullen wagen.
Toch vind ik dat zij ons juist nu
niet in de steek mogen laten.
Laat hen asjeblieft, desnoods
met zuidwesters op, over het
magische vuur heenspringen,
om zo de Zonnekoning te hel
pen bij zijn strijd tegen die ver
vloekte Regengod.
GERRIT JAN ZWIER MEDEWERKER
DEN HAAG JAN KUYS
HAAGS REDACTEUR
Beschaafd was hij altijd al. Zelfs
in de tijd dat hij voorzitter was
van de christelijke politievak-
bond (ACP) voerde hij de strijd
op een keurige, ingetogen ma
nier. Maar het opkomen voor
de rechten van de agent eiste
soms ook harde woorden.
Verwijten richting kabinet en
parlement, boze uithalen naar
zijn eigen CDA. Begin 1988
sprak vakbondsman Gert Koffe
man de woorden: „Ik zie het op
dit moment niet zitten om lid te
zijn van de Tweede Kamer. Dan
kom ik in dezelfde positie te
recht, waar ik nu tegenop moet
boksen." Anderhalf jaar later
was Koffeman parlementslid
voor het CDA.
Deze week kon hij als volks
vertegenwoordiger de belangen
van de Nederlandse agent be
hartigen. Aan de orde was een
overleg met de ministers Dales
van binnenlandse zaken en
Hirsch Ballin van justitie over
de verdeling van de schaarse
agenten over de vele korpsen.
Wie een vlammend betoog
van oud-vakbondsman Koffe
man had verwacht, kwam be
drogen uit. Het kamerlid vond
een voornemen van de be
windslieden 'te vrijblijvend',
sprak zijn 'zorg' uit en 'was van
Gert Koffeman spreekt in zijn ACP-tijd e
geweld aan hoeven doen."
oordeel datMistig, onkreuk
baar, ongrijpbaar. Het door Kof
feman gedurende twee jaar in
de Tweede Kamer opgebouwde
grijze imago werd nog eens be
vestigd.
CDA-kamerlid niet meer?
Koffeman: „Ik heb nog niet
het gevoel gehad dat ik als ka
merlid wezenlijk andere dingen
heb gezegd dan als vakbonds
man. Mijn uitspraken van des
Als vakbondsman kwam u tijds heb ik nog nooit geweld
op voorde belangen van de poli- hoeven aan te doen. Dat ik wat
tie. U zei te moeten opboksen te minder gespierde taal gebruik is
gen het kabinet. Hoeft dat als logisch Als politicus geef je je
Veel agenten zullen door
uw politieke taalgebruik de vak
bondsman Koffeman niet meer
herkennen.
„Ik ben deze week anders fors
tegen de regering van leer
trokken. De bek
den heb ik duidelijk gemaakt
dat ze hun huiswerk moeten
overdoen en dat de uitkomst
van de sterkteverdeling voor
ons onaanvaardbaar is."
U merkte op dat het tekort
aan politie in het westen van het
land 'ook onze zorg is'. Uw colle
ga Stoffelen van de PvdA, toch
ook een regeringspartij, zei ge
woon bikkelhard dat er meer
politie moet komen. Zo'n geluid
hadden de leden van de ACP
vast graag uit uw mond ge
hoord.
„Ik ben nu politicus en daar
om heb ik me op een politieke
wijze uitgedrukt. De politiek
vereist bovendien dat je steeds
moet berekenen of iets finan
cieel wel of niet kan. Als vak
bondsman hoef je die bereke
ning niet te maken. De belan
gen liggen dan anders. Destijds
had ik behoefte om bredere af
wegingen te maken en daarom
heb ik me beschikbaar gesteld
voor de Tweede Kamer. Maar
de politie is en blijft een deel
van mijn leven. Dat laat je nooit
meer los. En sinds ik in de Ka
mer zit wordt er steeds meer
over de politie gesproken. Daar
heb ik ook mijn steentje aan bij-
