Kunst
8?°
tssst-i
Dineren met 'Raster':
licht verteerbare avond
i
=DIGR0S=l
Prijs Kindeijury
voor drie auteurs
Oerol-festival is
apart verschijnsel
'South Pa
vlotte show,
traag verhaal
Dame Peggy Ashcroft (83) overleden
Kwaliteit, vitaliteit en speelvreugde bij ROV
Jan Hoet: 'In Nederland is te veel geregeld
Kunstbende
Maandag 17 juni 1991
Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYCROK JAN RUSDAM SASWA STOEUNCA Bndredacttr PAUL 0€ TOMBE Vormgeving: HENK BUIS
9
HET LEIDS MUSICAL Gezelschap
Pluimage heeft met de produktie South
Pacific wederom bewezen een werve
lende show op de planken te kunnen
brengen.
De Prijs van de Nederlandse
Kinderjury is voor 1991 toege
kend aan de drie auteurs Thea
Beekman (Het geheim van Rot
terdam), Roald Dahl (Ieorg
Idur) en Anke de Vries (Klad
werk). De namen van de schrij
vers van de drie mooiste kinder
boeken zijn zaterdagavond be
kendgemaakt in een speciaal
aan de Kinderjury gewijd televi
sie-programma van de Vara. De
kinderjury bestond dit jaar uit
een recordaantal van 19.142
kinderen tussen de 6 en 16 jaar.
De prijs, die uit een oorkonde
bestaat, wordt jaarlijks uitge
reikt onder auspiciën van de
Stichting Nederlandse Kinder
jury, een initiatief van de Stich
ting Collectieve Propaganda van
het Nederlandse Boek (CPNB),
het Nederlands Bibliotheek en
Lektuur Centrum (NBLC) en de
Vara. De prijs werd voor de vier
de keer toegekend.
Nederlandse kinderen heb
ben nissen 1 februari en 1 juni
een Top-5 kunnen samenstellen
met hun favoriete boeken van
1990, door middel van deelna
meformulieren, die onder meer
via scholen, bibliotheken en
boekhandels werden verspreid.
De Stichting Nederlandse
Kinderjury heeft bekendge
maakt een driejarige sponsor
overeenkomst te hebben geslo
ten met de Nederlandse Boe-
kenbon bv in Den Haag. Met de
sponsoring is een bedrag van
50.000 gulden gemoeid.
Het beant al een apart ver
schijnsel te worden: het Oerol-
festival op Terschelling. Zater
dag begon de tiende editie.
Ruim 130 theater-, muziek-,
dans-, cabaretgroepen en beel
dende kunstenaars uit binnen-
en buitenland doen deze week
het eiland aan. De organisato
ren verwachten 45.000 bezoe
kers.
Oeral-veteraan Dani el Rovai,
haalde tijdens de openingstoe
spraken van Mulder en burge
meester Cootje van Beukering-
Dijk alle hoogst komische on
derdelen van het fools- en
straattheater uit de hoge hoed:
travestie, can can. het achter
nalopen van nietsvermoedende
voorbijgangers. Daarna ging het
naar een speciaal voor de gele-
genheid opgerichte circusarena
waar de Spaanse theatergroep
Seloma een voorstelling gaf.
Gisteren was het podium voor
de Zimbabwaanse popster Tho
mas Mapfumo. Ook waren weer
de nodige straatartiesten actief:
o.m. drie manshoge pinguins
die een voobijganger besnuffel
den en een dame van haar
broodje vis trachtten te bero-
AMSTERDAM CEES VAN HOOM
Michel Havenith
i, piano.
Gehoord: 16 juni in De Bron, Alphen a/d
Rif-
Vaak werkt een eerste stuk als
een 'binnenkomer1, een war
ming up voor de rest van het
programma. Zo niet gisteren bij
de Rijnlandse Orkest Vereniging
onder leiding van Michel Ha
venith. In het vrij korte maar
hevige middagconcert waren vi
taliteit en speelvreugde vanaf de
eerste toon aanwezig. Ook al
was er in de 'Marche 1889' uit
'Deux marches et un intermède'
voor kamerorkest van Francis
Poulenc (1899-1960) nog een
intonatieprobleem. Beide mar
sen, waarin Poulenc's voorliefde
voor populaire motieven duide
lijk te horen is, werden energiek
en dynamisch gespeeld, in een
verrassend contrast met het
pastorale melodieuze midden
deel.
Hoewel Gabriel Fauré zelf zijn
'Dolly Suite' schreef voor twee
piano's, blijven ook in de or
kestratie door Henri Rabaud,
zijn opvolger als direkteur van
het Parijse conservatorium, de
fijnzinnige aristocratische
schrijfwijze, de melodische lijn
naast de minutieus uitgewerkte
begeleiding, de altijd discrete
stemmingslyriek zonder pathos.
De zes deeltjes, die afzonderlijk
in de jaren 1984-97 werden ge
schreven, gewijd aan Dolly,
dochtertje van een vriendin van
Fauré, roepen steeds een bij
zondere en eigen sfeer op.
De fluit in 'le jardin de Dolly'
en de hobo in 'tendresse', in
dialoog met de hoorn en de cel-
li, speelden een prachtige partij
in het geheel. Een speels en vu
rig slot vormde 'Ie pas Espag-
nol', vol dynamiek en in een ge
dreven tempo uitgevoerd. Het
enige zwakke moment voor het
orkest lag in de wat
gestreken en rommelige 'Kitty
wals'.
En na de pauze het grote
werk: het 5e pianoconcert van
Beethoven, een monumentaal
concert dat de pianist Bert
Mooiman daadwerkelijk als een
monument neerzette. Opval
lend in zijn spel was de extreem
uiteenlopende dynamiek van
zeer majestueUs forte tot ragfijn
doorzichtig kantwerk in zijn
pianissimo: dat mag bij Beetho
ven! Alleen in het laatste deel
had de R.O.V. wat moeite om
Mooiman nauwgezet te volgen,
maar ook in dit enorme piano-
werk spreidde het orkest grote
kwaliteit, muzikaliteit en speel-
plezier ten toon.
Een uitgelezen programma
voor een uitstekend amateuror
kest. en dat ligt o.m. aan de zeer
deskundige dirigent Havenith
met hart voor de zaak, en aan
één professionele concertmees
ter Suus Bijleveld die zo'n heel
veld violen fantastisch meetrekt,
waarmee niets ten nadele ge
schreven wil zijn van de voor
treffelijke eigen inbreng van el
ke R.O.V. amateur. Met belang
stelling wordt uitgezien naar het
uitgebreide programma voor
het 40-jarig jubileum in 1992.
Het literaire tijdschrift 'Raster' staat deze maand
in het teken van eten en drinken. Uitgeverij De
Bezige Bij. die er al jarenlang voor zorgt dat dit
avant-gardistische periodiek kan verschijnen, or
ganiseerde gisteravond in theater De Balie in Am
sterdam een diner voor medewerkers en genodig
den. De befaamde kok John Halvemaan zorgde
voor tongstrelende gerechten.
Schrijvers als Remco Campctt. lean Paul
Franssens en A. F. Th. van der Heijden hielden
voor een gezelschap van zo'n zestig hapgragc le
zers en auteurs een tafelrede die in het teken
stond van eten en literatuur.
De avond werd ingeluid door de schrijver Jean
Paul Franssens. Op aandringen van collega Rem
co Campert las hij een hoofdstuk voor uit zijn on
langs verschenen roman 'Het gouden kind'.
Daarna ging Campert in op het probleem van de
tafelschikking. Hij vroeg zich af wie tijdens de
'eetdaad' naast wie moest komen te zitten.
Tijdens het voorgerecht, dat bestond uit een
koude slakkensalade en een doolhofje van taglia-
telli. trok de auteur vergelijkingen tussen de
'daad' en de daad van het eten. HarmTaag daarbij
was wie 'het' had gedaan met wie. Na Campert*
spirituele tafelrede zong ludith Mok enkele licde
ren die dc aanwezigen net water in de mond de
den lopen. Zelfs de literaire critici, lieden die als
ze hun hart ergens aan verliezen de volgende
morgen naar Gevonden Voorwerpen bellen, kre
gen de handen op elkaar voor deze talentvolle
chanteuse, die was gekleed in een pauwblauwe
robe van crêpe de chme.
Tijdens hot tweede gerecht was hel nogmaals
de beurt aan Remco Campert. Uit zijn bundel
letle/i-n las hij een verhaal voor waann oen ge
recht moest worden gemaakt dat rijkelijk was be
sproeid met grappa. Ik kook een heel goeie aard
appel en ook het ei heb ik onder de knie Maar dit
is iels heel aparts zo begon de auteur. Het kook
experiment eindigde, natuurlijk, met het nuttigen
van de fles grappa.
Dc schrijver Bemlef speelde piano; I Th van
der Heijden las een passage voor uit zijn roman
'Advocaat van de hanen' en schrijver en regisseur
Atte Jongstra vertelde hoe het eraan toe ging bij
de lezuieten. Kortom: een uiterst verteerbare
avond.
THEATER
RECENSIE -
Voorstelling: 'South Pacific'. Muziek: Ri
chard Rodgers. Tekst: O. Hammerstein en
J. Logan. Groep: Leids Musical Gezelschap
Pluimage. Regie/choreografie: Norman
Longdon. Muzikale leiding: Koos Mark.
Gezien: 15 juni Leidse Schouwburg.
Nog te zien: vanavond.
Dat het Leids Musical Gezel
schap 'Pluimage' een wervelen
de show op de planken kan
brengen, is sinds de succesvolle
My Fair Lady-voorstelling van
vorig jaar bekend. In dat op
zicht stelt ook de tweede pro
duktie van dit nog jonge gezel
schap zeker niet teleur. Waar
stevig uitgepakt kan worden,
gebeurt dat ook.
Hetzelfde sterke duo tekent
voor de voorstelling. Muzikaal
leider Koos Mark inspireert zijn
orkest tot de volle klankkleur
die een musical moet hebben.
En doordat het orkest zeker van
zijn zaak is, hebben de (meer of
minder geschoolde) zangers en
zangeressen daaraan heel veel
steun. Zendmicrofoons zorgen
daarbij tevens voor nog wat ex
tra balans. Bovendien houdt
Koos Mark de coördinatie tus
sen 'podium' en 'orkestbak' pri
ma in de gaten.
Een buitengewoon vlot ver
loop van de vele changementen
en overzichtelijke, afwisselende
'massa-scènes zijn de sterkste
punten van regisseur en cho
reograaf Norman Longdon. Het
geheel loopt als een trein, en
da's een grote prestatie omdat
menig acteur uit deze cast wei
nig of geen podiumervaring
heeft. Er staan heel wat perso
nen op het toneel, en geen en
kele keer ontaardt dat in chaoti
sche toestanden.
Voor een groot deel bestaat
een musical immers uit show,
en als dat goed zit, is er veel ge
wonnen. Maar helaas niet alles,
en dat geldt ditmaal voor 'South
Pacific'. Het saaie, wijdlopige en
vage verhaal zit hier de show
wel eens in de weg. De regisseur
heeft weliswaar alle mogelijke
voorzorgsmaatregelen getroffen
om een hoog tempo te garande
ren. Het rode potlood heeft hij
echter in elk geval te weinig ge
hanteerd. Was er in de tekst ste
vig geschrapt, had 'South Paci
fic' het succes van 'My Fair
Lady" (dat nu eenmaal is geba
seerd op een verhaal van een
niet te vergelijken kwaliteit)
misschien kunnen evenaren.
Valt er op dit punt dus wat af te
dingen, voor de rest biedt ook
'Soutrh Pacific' weer een feeste
lijk spektakel.
Een ensemblenummer als 'Ik
was mijn haar en spoel hem
snel uit miin hoofd' is bijvoor
beeld erg leuk, waarbij opvalt
met welk een gemak hoofdrol-
vertolkster Marinke de Rooij
'Een fantastische actrice; zo direct en ongekunsteld"
Han Prins en Yvonne Kasanwirdjo maakten van hun dankbare rollen
goed gebruik. foto henk bouwman
zich over het podium beweegt. De kleine Rishmy Laloe en Anis
Die 'weg te spoelen' man trou- van Tol zijn ontwapenend, en
wens wordt met overtuiging ge- vele anderen die hier niet met
speeld door Peter van de Voort, name te noemen zijn, zorgén
Verder maken Han Prins en ervoor dat verscheidene ensem
Yvonne Kasanwirdjo van hun blenummers tot hoogtepunten
dankbare rollen goed gebruik, van de avond worden.
De Britse actrice Peggy Ashcroft
is vrijdag op 83-jarige leeftijd
aan de gevolgen van een be
roerte overleden. Dame Peggy
Ashcroft was een van de groot
ste actrices van haar tijd. Na
een lange en vruchtbare toneel
carrière oogstte zij ook roem in
de film. Zij zag haar filmwerk
bekroond met een Oscar en an
dere onderscheidingen.
Peggy Ashcroft behoorde tot
de groten van de Britse toneel
wereld. Haar kwaliteiten wer
den even hoog ingeschat als die
van Lord Laurence Olivier. Sir
Ralph Richardson en Sir John
Gielgud, haar tegenspeler in ve
le succesvolle toneelprodukties.
„Ik bewonder haar... ze is zo'n
fantastische actrice: zo direct en
ongekunsteld", zei Gielgud on
langs in een interview over zijn
collega.
Peggy Ashcroft oogstte veel
waardering voor haar vertolking
van Shakespeare-karakters; zo
zette zij een voorbeeldige
Beatrice, Julia en Cleopatra
neer. Maar ook in moderne to
neelstukken zoals Samuel Bec
kett's 'Happy Days' en Edward
Albee's All Over' schitterde zij.
Integriteit
Nadat zij in 1982 haar toneel
carrière had afgesloten, legde zij
zich toe op filmrollen, eerder in
haar carrière had zij slechts af
en toe rolletjes in films ge
speeld. Zij kreeg een Oscar voor
haar rol in de uit 1984 stam
mende film 'A Passage to India'.
Voor haar rol in de televisieserie
The Jewel in the Crown' kreeg
zij een Emmy-nominatie. Een
„rottige griep", zoals zij het zelf
noemde, weerhield haar er des
tijds van de Oscar persoonlijk in
ontvangst te nemen. Later zei
zij dat zij deze onderscheiding
had willen opdragen aan India.
Peggy Ashcroft kende moge
lijk haar grootste triomf in 1963
in de produktie 'The War of the
Roses' van de Royal Shake
speare Company, die zij In 1962
mede had opeericht. In deze
produktie stond zij per voorstel
ling ongeveer tien uur lang op
het toneel, in de rol van Marga-
retha van Anjou. Sir Peter Hall,
de co-regisseur van The War of
the Roses', schreef in 1983 dat
Dame Peggy's kracht als actrice
lag in haar eigen gevoelens Fk
vind Peggy een heel fantastisch
mens. en wat ie eigenlijk op het
toneel te zien Krijgt is haar eigen
integriteit, haar eigen gevoel
van mededogen, haar eigen be
scheidenheid."
Op het gala in het Old Vic
Theatre ter gelegenheid van
haar 80ste verjaardag, in 1987.
liet regisseur Trevor Nunn zich,
geheel tegen zijn aard. rvrn he
lemaal gaan. „Ik ben helemaal
gek op Peggy Ik houd van Peg-
Dame Peggy Ashcroft „Haar kracht ais acrice lag in haar eigen gevoe
lens." FOTO Ai
gy. Peggy kan bii mil geen
kwaad doen, heeft dat ook nooit
gedaan en zal dat ook nooit
doen."
Shakespeare
Peggy Ashcroft werd op 22 de
comber 1907 geboren in bet
/.uidlondonse Croydon, tiaar
vader William Wortley Ash<Toft
was makelaar, haar moeder
Violet Maud Bern bo mi deed
aan amateur-toneel. Op 13-jari*
ge leeftijd besloot Peggy dat ar
aan bet toneel wilde, omdat
..Shakespeare op school het
leukste was". Op dc londense
Central School of Speech and
Drama behaalde zij samen met
studiegenoot Laurence Olivier
een gouden onderscheiding
voor de beste acteerprestatie
Ze begon haar professionele
carrière in 1926 hij het Keper
tory Theatre In Birmingham
Haar eerste rol was die van
Margaret in Dear Brutus' van
IM Barrie lohn Gielgud liet
zijn keuze op haar vallen voor
de ml van )ulia toen hij In 1932
in Oxford zijn eerste rrgiepo
ging deed met Shakespeare's
Romeo en Julia Daarna volg
den nog vele rollen in kJassir
kers van Shakespeare, waarbij
Gielgud niet zelden haar tegen
speler was
In 1956 werd zij door konin
gin Elizabeth II vereerd mei de
titel Dame of the Order of the
British Empire. In 1962 werd in
r.n waar /u was p bi.rn,
een theater naar haar vet
normd Peggv Ashcroft »s dne
maal getrouwd en gescheiden.
Ze laat een zoon en een dochter
achter.
I Mi*.
OVENVERS
WIT
TIJGERBROOD
gesneden en verpakt
HEEL BROOD
GEEN 2<2$MAAR
PEN BOSCH ROS SCHOONEN
ANDUVIE
HEEL P0N0
geenTÏTMAAR
HbtL KI LU
'JS'»0c*"7
Nederland, de kunstwereld voorop, zit te
vast verankerd in veilige normen en struc
turen. Die stelling poneerde Jan Hoet giste
ren in Den Bosch, waar hij de tweede Van
Gogh- lezing hield. De museumdirecteur
haalde fel uit naar het volgens hem over-ge-
organiseerde Nederland: „Alles heeft zijn
plaats, behalve de beleving."
De Van Gogh-lezing wordt jaarlijks geor
ganiseerd door het Brabants Genootschap,
de Vereniging van Onderwijs. Kunst en We
tenschap. in samenwerking met NRC-Han-
dclsblad |an Hoet. directeur van het muse
um voor eigentijdse kunst in Gent en orga-
niiator van Documenta IX die in 1992
wordt gehouden, hield voor ruim vijfhon
derd aanwezigen een gloedvol betoog over
de waarde van Van Goghs schilderijen.
„Van Gogh heeft ons de weg getoond. Zoals
hij, geloof ik in kunst als een vaandel."
Verandering is volgens Hoet een van de
belangrijkste voorwaarden voor goede
kunst. „Kunst kan alles zijn. behalve rear
tionair. Van Gogh was zich daarvan bewust.
Het wordt daarom tijd dat we ophouden
hem als mens af te takelen door van hem
het voorwerp te maken van geneeskundige
dossiers."
Nederland lijkt heel ver weg te zitten van
Van Goghs geest. „In Nederland is alles, tot
het experimentele toe. geregeld. Alles is ste
vig vastgeankenl in vnligr UOfflMB B ld N
waarden en prachtige structuren
Het moment waarop de Beeldende Kun
stenaars Regeling werd afgeschaft was vol
gens Hoet de eerste stap op weg naar seri
euze eigentijdse beeldende kunst in Neder
land. ..Die regeling die ging toch zeker niet
over kunst, aie ging over sociale zekerheid!
I u dat heeft met kunst niets van doen
Het gegeven dat er in ons land zmvef
over kunst wordt gesproken pleit ook niet
echt voor de kwaliteit van de kunst, aldus
de bevlogen Hoet „Kunstenaars moeten
niet praten, moeten ook niet op de schoot
zitten van een minister of een koning: ern
echte kunstenaar zit in hun nek."
De musea hebben het naar zijn mening
hier veei makkelijker dan in Kdgtë. ..lik
museum voor moderne kunst kan beschik
ken over miljoenen. Dat is ongelooflijk en
veel te makkelijk. Wij in Vlaanderen moeten
verhten voor elke frank Dat is hel bewijs
dat je werkelijk van kunst houdt."
Te veel mensen prei en deren hier kunste
naar te zijn. aldus Hoet ..Ik ken de meeste
academies hier en als je ziet wat daar rond
loopt Vroeger gingrn die mensen naar
kloosters en werkten er in de tuin.
Kunstacademies zijn er niet om kunstmaat
te worden. Ie leert er iet*, daarna begint het
pas"
WVC.-minister Hedy d Ancona
heeft gisteren de prijzen uitge
reikt van de Kunstbende, een
cultuurwedstrijd voor jongeren
van 14 tot IR jaar Aan de wvr
wedstrijd (thema louw andere
wereld j deden 3000 jongrrrn
rrtrr In de categorie dans ging
de le prijs, de («ouden Rat. naar
Kevin van der Burg en GractcBe
Owen uit Lelystad. Op muziek
gebied werd Total touch uit
Amsterdam winnaar De eerste
pnjs voor taalbijdragrn won An
nrmane Hogervorv uit Rotter
dam In de categorie otawwptu
won All Yttmaz (Axel) en in dr
t atrgrmrn theater en video
wonnen resp Usa Portengrn
e.a uil Lrtvstad rn Albert Ian
van Rees en Pkfer Huisman uil
Oostcrbac*.
