Cultuur
Op de vlucht
voor Khomeini
State of Grace: drinken,
vloeken en moorden
Hillegommer weigerde medewerking
aan antisemitische tekenfilm
Een caleidoscoop
van slechte smaak
Donderdag 6 juni 1991 Redactie 023-150241 Eindredactie: HOMME SIEBENGA Vonngeving: JAN KUNGE
FILM
j In 1942 werd in Den Haag, bij
de studio Nederland Film, de
antisemitische tekenfilm Van
T den Vos Reynaerde gemaakt. De
r film was gebaseerd op het ge
lijknamige boek van de NSB-
voorman en Tweede Kamerlid
Robert van Genechten. De na
zi's vonden dat er in het Derde
Rijk niet genoeg goede teken
films werden gemaakt met de
juiste', propagandistische in
houd en deden moeite om het
gat te vullen. Van den Vos
Reynaerde werd echter om on
duidelijke redenen nooit uitge-
bracht en het materiaal is na de
oorlog onder tafel geraakt. Het
Nederlands Filmmuseum heeft
onlangs het eerste deel van de
film teruggevonden, zonder ge
luid.
In de Volkskrant van zaterdag
25 mei werden de achtergron
den van de totstandkoming van
Van den Vos Reynaerde uit de
doeken gedaan, twee journalis
ten spraken onder anderen met
de nu 66-jarige Hillegommer
Joop du Buy, die in 1943 bij Ne
derland Film werkte en die vol
gens hun interpretatie aan de
film heeft meegewerkt. Du Buy
ontkent echter alle betrokken
heid bij de tekenfilm, die voor
hem echter wel de oorzaak van
veel ellende werd.
Du Buy: „In 1942 deed ik. sa
men met vierhonderd andere
jongens, mee aan een teken
wedstrijd in Haarlem. Als je
FILMTIPS VOOR VOLGENDE WEEK
Oslecht oomatig OOOredelijk oooogoed ooooouitstekend
AWAKENINGS EURO. GREENWAY OOOO
Leonard Howe (Robert de Niro) ligt al jaren in coma in een ziekenhuis en hij knjgt
i geen verzorging meer. Een nieuwe dokter. Malcolm Sayer (Robin Wihams). probeert
hem tot leven te wekken en slaagt daarin
THE LAST EMPEROR. KI JKHU IS OOOO
Het leven van de laatste keizer van China, door Bertoiuco prachtig verfilmd en door
David Byrne van muziek voorzien, die dagen later nog door je hoofd cirkelt. Af en toe
I wat saai. zodat ie af en toe je zitvlak wél voelt
DEATH OF A TEAMASTER KIJKHUIS OOO
Honkakubo. een Japanse theeceremonie meester, rouwt al 2 7 (aar lang over de dood
van Sen no Rikyu. zijn oude leraar. Hij onderzoekt waarom de grote meester zelf
moord pleegde.
PRETTY WÓMAN KIJKHUIS OOO
Het hoertje Vivian (Julia Roberts) komt w contact met de meedogenloze zakenman
Edward Lewis (Richard Gere) Een relatie ontluikt, maar Edwards killersmentaliteit
stuit Vivian tegen de borst. Uiteindelijk vallen ze toch m eikaars armen
THE BIG BLUE kijk hijs OO
Jacques (Jean Marc Barr) en Enzo (Jean Reno) proberen het wereldrecord diepzee
duiken zonder hulpmiddelen scherper te stellen Zij ontdekken daarbij, dat de mens
misschien van de dolfijnen afstamt en met van de apen
BIOSCOPEN
NIEUWSLIJN
De terugkeer van Floris
Floris komt weer tot leven. Onder de voorlopige titel Knigfttsfor
hire werkt producent Giis Versluys in opdracht van loop van den
Ende's J.E. International aan een nieuwe reeks televisie-avontu
ren van de populaire ridder. Het idee om Floris uit de mottebal-
len te halen kwam van de oorspronkelijke scenarist Gerard Soe«
teman. die ook de nieuwe verhalen heeft bedacht. Welke film
maker Knights for hire zal regisseren is nog niet bekend. Opna
mes van deze Nederlands/Frans/Engelse co-produktie starten in
1992, met een budget van 15 miljoen gulden.
Terminator 2 duurste Film
Voor het eerst is de kostprijs van een Amerikaanse film de grens
van 100 miljoen dollar gepasseerd. Het is The Terminator 2: Jud
gement Day, een Arnold Schwarzenegger s.f.-film onder regie
van James Cameron (oa. The Abyss). Hoewel produktie-maat-
schappij Tri Star zegt uit principe nooit budgets te bespreken,
hebben bronnen binnen het bedrijf het 'record' bevestigd. Het
bedrag zal nog eens flink stijgen wanneer dé film volgende
maand met een grote publiciteits-campagne zal worden gelan
ceerd. Het succes van Terminator 2 is erg belangrijk voor Tri
Star, die aan de nauwelijks goedkopere Hudson Hawk inmiddels
een flinke tekort dreigt over te houden.
Schriftelijke cursus Filmkunde
De Open Universiteit heeft een inleidende cursus filmkunde ge
ïntroduceerd, die schriftelijk kan worden gevolgd. De cursus be
handelt de drie onderwerpen filmgeschiedschrijving, filmkritiek
en filmtheorie, maar wil daarnaast ook de hartstocht voor de
film stimuleren. De opleiding vergt ongeveer honderd uren zelf
studie. Het cursuspakket bestaat uit een tekstboek, een werk
boek en een beeldplaat met filmfragmenten. Belangstellenden
kunnen telefonisch informatie opvragen: 045-762226.
FILMS IN LEIDEN
LEIDEN
UOOl :r 07» 1. 4130
OmcnaWi«otm Mg 20 fo
c«* 14
11002
Silene* of th* Umbt 11 cag
1845. 21.15 wzjzowooc*
14.15
UOO 3
Predetorll oag 19 21 15.
zj.-cwo ook 19.21 15
UOO 4
Not without my 0*ught*r H
18 45.21 15 wzazowoooR
UOO 4
Duch ToUv de hlm Het geheim
de wonderUmp r wc U 30
STUOtO "210
Steenstras!
Sleeping with the enemy t bef
.9 21 15
LUXOR te< 071-233192
The Dooa Mg
14 15
TRIANON
Ellne Veie a
Cyrano de Bergerac lag 21
RE*v 1254 14
PruImenbtoesem )6 i» dag 21 15
ALPHEN AAN DEN RIJN
EURO 1 tn 01720 20800
Look who's talking loo a dag
'.8 4' TO zaw 13 45 18 45
21 30 zc 13.45. 1815 18 45
21 30
EURO 2
The Silence of the lambs dag
8 45. 21 1 r» WO 13 45 18 45
21 15 zo 13 45 16 15 18 45
EUROS
4wahen.net, aglBJO.'.'
Vijf jaar geleden zou Brian Gilbert's film Not without my
daughter misschien nog een enkele koude rilling hebben
veroorzaakt. Maar nu Khomeini alweer een paar jaar
dood is, worden we niet meer koud of warm van het ver
haal van Bettv Mahmoodv. een Amerikaanse stouw die
met haar dochtertje in 1986 uit Iran wist te ontsnappen.
nu«
MCENSIf henk MAURITS
Not without my daughter Te zien: Lido 4. Leiden
Mahmoody schreef er een best
seller over, die ook in Neder
land, onder de titel In een sluier
gevangen, veel aftrek vond. De
film is dus gebaseerd op een
waar verhaal. Over een vrouw,
Betty (Sally Field), die met haar
in Iran geboren echtgenoot op
vakantie gaat naar het land van
dictator Khomeini. En die er
vervolgens achter komt dat het.
leven in Teheran er toch wat
anders uitziet dan haar rustige
middie-class leventje in Michi
gan.
Ze komt middenin een familie
terecht van fanatieke, gods
dienstige moslims en voor ze
het weet, loopt ze met een ver
plichte zwarte sluier door het
huis. Maar het wordt haar pas
echt zwart voor ogen als haar
echtgenoot plotseling laat we
ten niet meer terug te willen
naar Amerika. Onder invloed
van zijn familie is hij omge
draaid als een blad aan een
boom en de vriendelijke Ameri
kaan van voorheen wordt op
eens een autoritaire gezinstiran,
die zijn vrouw slaat en opsluit
als zij weigert zich aan te passen
aan de nieuwe omstandighe
den. Hij vindt dat de Islam het
HLM
RECENSIE MARK VAN OEN TEMPEL
State of Grace Te zien: Asta 3. Den Haag
Het lijkt wel of elke bevolkings
groep in de Verenigde Staten
tenminste eenmaal in een
gangsterfilm moet figureren.
Niet alleen de Italianen maken
als georganiseerde wetsovertre
ders de bioscopen onveilig, ook
de Chinezen Year of the Dra
gon) en de Cubanen (Scarface)
staan hun mannetje als het om
verfilmde illegaliteit gaat. Zelfs
de joden hebben hun gangster
film (The plot against Harry),
dus waarom de Ieren niet? Ge
lukkig voorzag Phil Joanou in
deze lacune, en wordt er in Sta
te of Grace niet alleen vreselijk
veel gevloekt en gedronken,
maar ook flink veel gemoord.
Misschien was Joanou's bena
dering wel wat genuanceerder
dan ik het hier voorstel, zijn uit
werking is dat zeker niet. State
of Grace bevat alle denkbare ge
meenplaatsen uit de bekende
Godfather-traditie, en maar
weinig van de bevlogenheid van
dit grote voorbeeld. Het verhaal
draait om Terry (degelijk ge
speeld door Sean Penn), een
Ierse ex-gangster uit de New
Yorkse Hells Kitchen die na ja
ren in zijn geboortewijk terug
keert. Hij hernieuwt zijn vriend
schap met de volkomen ge
schifte jackie (Gary Oldman),
een loopjong^voor de plaatse
lijke boss Frank. Wat Jackie niet
weet is dat Terry inmiddels un
dercover werkt voor de politie
en vastbesloten is de brute
Frank (alweer een goede rol van
Ed Harris) ten val te brengen.
Een eenvoudig plot, en in ieder
geval niet voldoende om de dik
ke twee uur speeltijd van State
of Grace naar behoren te vullen.
De film zou minus drie kwartier
nog het voordeel van de twijfel
gegund zijn, maar in deze vorm
is hij ondraaglijk lang. De enke
le pluspunten (Ierse couleur lo
cale en een sterke actie-regie)
vallen weg tegen het excessieve
geweld waarmee de regisseur
zijn andere voorbeeld Sam
Peckinpah denkt te eren. De
beste scène van de film is dan
ook die waar het zoveelste drei
gende bloedbad juist uitblijft,
en Joanou de kijker even op het
puntje van de stoel krijgt met
een voortreffelijk opgevoerde
spanning. Het levert een glimp
op van de film die State of Grace
had kunnen zijn.
won. kreeg je een gratis oplei
ding tot filmtekenaar. Tot mijn
verbazing kreeg ik te horen dat
ik nog had gewonnen ook! De
volgende acht maanden heb ik
met twintig anderen in Haarlem
die cursus gedaan. Ik zat met
Hans G. Kresse in de bank. De
hele oude Bavo heb ik van bo
ven naar onder getekend en de
Vleeshal... we kregen ook anato
mie. Het was een hele goede
opleiding."
Nadat hij de cursus had vol
tooid, kwam Du Buy bij Neder
land Film terecht. „Ik heb daar
nog aan twee films gewerkt, ge
wone kindertekenfilms. De
Sneeuwman, over een sneeuw
pop die ging leven en allerlei
avonturen beleefde. Ik heb ook
gewerkt aan Verwitterte Melo
die, dat ging over een grammo
foon die in het bos was achter
gelaten. Daar gaat dan een
wesp op zitten, die laat zijn an-
geltje in de plaat zakken en dan
komt er muziek uit... eigenlijk
heel stom, ja. Van den Vos
Reynaerde heb ik daar wel ge
zien, die film was toen al hele
maal klaar. Toen ik aan mijn va
der vertelde wat voor film dat
was. zei hij, je moet daar weg."
Du Buy zocht contact met
Marten Toonder, die hem wel
in zijn studio wilde hebben. Hij
diende zijn ontslag in. maar
werd voor dc keuze gesteld:
doorwerken, of Arheitseinsatz in
Duitsland. Du Buy besloot voor
een principiële keuze ..l^ter,
toen ik eenmaal in Berlijn zat.
heb ik dat wel bitter betreurd. Ik
heb daar twee afschuwelijke ja-
Tekenaar Joop du Buy belandde door zijn principiële keus tijdens WOII als stoker in een Berlijnse fabriek.
ren beleefd. Ik werkte een tijd in
gasfabriek Berlin -Rummels-
burg. een aftandse grot van een
gebouw Ik moest ovens stoken
en zo uit de hitte de sintels naar
buiten kruien, waaf het 25 gra
den vroor. Terwijl al die andere
jongens lekker zaten te tekenen
in de studio!" Du Buy liep pleu
ritis op. maakte de bombarde
menten op Berlijn mee. kreeg
later nog eens longontsteking
en Ben uiteindelijk van Berlijn
naar de Elbe, waar hij door de
Amerikanen werd opgevangen.
Na dc oorlog kon Du Buy als
nog bij dc studio van Marten
Toonder terecht Hij werkte aan
tekenfilms als faseerder hij te
kende de bewegingen die dc ka
rakters maakten, vierentwintig
beeldjes per seconde T ussen
1949 rn 19 M tekende hij
IQm, een strip die In De Waar
heid verscheen „Daar had ik
zelf geen invloed op. hoor De
figuren rn het verhaal bedacht
ik zelf. /o had je Commissaris
Grappenjas. die 'vrrmaaki»-
zich met de arrestanten. Het
icbureau had ak uithang-
een arm met een gummi
knuppel eraan, dal soon dm
gen Ik tekende tot diep in de
BRChl. snel inkten s litMgMR
vroeg gumde mijn vrouw de
pol lood streepjes weg en dan
bracht ik het snei naar de redac
'ie dan had ik em grkJ voor
een paar dagen.
RECENSIE MARK VAN OEN TEMPEL
Santa Sangre Te aen Oneoenter. Air
Een vrouw zonder armen, een
compleet getatoueerde acroba
te. dwergjes, messenwerpers: op
het eerste gezicht lijkt Santa
Sangre wel een hedendaagse
versie van 'I od Browning s klas
sieke griezelshow Bwfcs.N1aar
shockeren met een rariteitenka
binet is slechts een van de ma
nieren waarop regisseur Alejan
dro lodorwsky zijn publiek wil
provoceren.
jodorow sky's repuatie als weer
barstig filmmaker dateert uit de
tijd dat hij met vrienden als Rol
and Topor en Fernando Arrabal
en films als LI Topode keuring
te lijf ging. Santa Sangre is een
come back in de sfeer van dit
destijds controversiële werk.
gre twintig jaar terug nog een rel
zou hebben veroorzaakt, is de
film nu slechts Interessant voor
liefhebbers van bizarre kitsch.
De heilige uit de titel is een
schoolmeisje dat door enkele
verkrachters van haar beide ar
men is beroofd. Ier nagedarh
tenis staat in een Mexicaanse
sloppenwijk een zelfgebouwde
kerk. waar de moeder van de
jonge Fcnix als priesteres dienst
doet. Wanneer Fenix' vader zjjn
vrouw in een vlaag van woede
de beide armen afsnijdt, wordt
de jongen op slag gek. Als hi|
volwassen is geworden, haalt
zijn moeder hem uit de inrich
ting. en moet Fenix zijn eigen
.innen In dienst stellen van de
dominante vrouw. Dames die
zich aangetrokken voelen tot de
knappe jongeman, moeten het
zwaar ontgelden
Het is het verhaal in een no
gen. Centraal staat |o-
dorowsky's onvermoeibare sen
satie-zucht, waarmee hij dc kij
ker tracteert op een aaneen
schakeling van dik aangezette,
bloederige en meestal volstrekt
Kerk. familie, liefde en dood
worden hier door dc mangel ge
haald in een caleidoscoop van
slechte smaak. Uit deze viezig
heid komt een film die toch
EURO 3 'K «ör*vnorVe.i'Tgi
Duch Tele*. de film Het g*h*«m ven
de «onderump ,j «o i 4
16
EURO 4
Dance* wrth woNet a dig 20 15
ro 16 20 15
EURO 4 (Kmotnoofsidiimg)
De Kleine Zeemeermin a
14
VOORSCHOTEN
FILMHUIZEN LEIDEN
21 45
The Lest emperor rr 1— ro f
Rtchpochef -mi X >7 j
The Bil Blur «do '.9 <0 4'
Drilt* o< a Team**»*» j
Pretty Woman <J,
The Draughtsman* Contract 0 20
72 15
DEN HAAG
ASTA 1 te 70 34<
The Door* - lag 14 :8
21 30.13 15 16 18 45 7»
ASTA 2
Dance* with wohret oag 4
ASTA 3
State of Grace nag I 4'
21 30 zo 13 15 16. IB 45 VI
BABYLON 1
Bonfire of Vanities a 14
1845.21 30./» 1019 43 «o -
18 45 21 X
BABYLON 2
Greenea»d ag 14 i8 4»-
21 JO M 10 13 43 ifn 1845.
Silence of the lamtn nag 1
La# who talking too a yag 4
1885.21 X «0 13 15 1615 45
21 X
CINEAC 3
Blue Haal 17 dag 18 4S 71
yi mad. do OCA 14
METROPOLI 1 >70 3436'56
Cam*f*iaan
Not without my daughter a f
U. 1843.21 X/0 13 15 15
1843.21 X
METROPOLI 2
Mihxi en Ma. oag .4 .8 4s
21 30ID 13 13. 18.18 45 7'
METROPOLI I
Dencet wfth Wohwt a -ag
XX
METROPOLI 4
The Gocftather Part III lag
XX. yrmi *0000» 14
METROPOLI 5
De Onfatsoenlijke Vroow 1 flag
14 18 45 21 X ZO 14 I* 5j5
21 X
OOEON 1 64740u »S4, I
He*enfr»cM
Predator II *ag 1 45 |8 4*
21 X JO 13 30 16 18 45 71 X
0DC0N2
Shence of the lam»* it* lag
13 43 18 43 21 b
1845 71 V
OOEON 1
Punp up the eohrme -m 4
18 45 7' 3i j7 .pa*
Ondanks Sally Field altijd goed
mooiste cadeau is dat hij zijn
vrouw en zijn dochtertje kan ge
ven. Zij op haar beurt wil zo
gauw mogelijk weg uit dit land
van godsdienstverdwazing.
waar je als vrouw op straat met
een geweer wordt aangehouden
als er een pluk van je haar te
Een dramatisch gegeven dat on
danks tweevoudige Oscar-win
nares Sally Field altijd wel
goed voor een lekkere huilbui
maar niet tot leven wil ko
men. Daarvoor is het allemaal
ie traag, te clichématig en. on
danks het waar gebeurde ver
haal. te onwaarschijnlijk ver
filmd. De film richt zich te een
zijdig alleen op het vluchtge
drag van de vrouw terwijl de
omkering in het karakter van
haar echtgenoot vele malen in
teressanter is. Een Iraniër die na
my daughter' niet tot leven.
twintig jaar als arts in Amerika
te hebben gewoond en gewerkt
opeens 'bekeerd' wordt tot
Moslim. Een gegeven dat in de
film verder niet wordt uitge
werkt. waarschijnlijk omdat het
niet past in de westerse kijk op
de dingen. Laat staan in dc visie
van een Australische Holly
wood*regisseur die toch vooral
uit is op een lekker, pakkend
verhaal.
Sean Penn als Ierse ex-gangster, die undercover werkt bij de politie.
