Kunst
Cannes opent met
politie-film uit VS
Cannes ligt aan Madonna' s voeten
Fraaie stilering in
'Vaders en zonen'
Gaaf duo sluit lofwaardig
muziekseizoen Alphen af
Blauwbaards burcht aan betekenis gewonnen
Variatie ontbreekt
bij Miracle Workers
Maandag 13 mei 1991 Rcdacbr 071-161400 CHS VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK JAN RUSDAM SASKU STOCUNCA Eindredactie. HANS SONOBtS Vormgew^ NET KOOREMAN
BLAUWBAARDS burcht door de Ne
derlandse Opera is van internationaal
niveau, maar ging voor halflege zaal in
première Vanavond een herkansing.
TALLOZE WERELDEN toverden Ruud
van der Meer en Frans van Ruth gister
middag in de Streekmuziekschoof in Al
phen. als afsluiting van het muzieksei
zoen
De 44e editie van het filmfestival in Cannes is begonnen. Zelfs toen de wereld de adem
inhield vanwege de Golfoorlog, twijfelde directeur Gilles Jacob er geen moment aan of
zijn fameuze cinema-feest zou hoe dan ook doorgaan
fum
CANNES HETER VAN UBtOP
Slechts één keer hebben externe
factoren de feestvreugde bedor
ven en dat was in 1968 toen
Frankrijk zijn Mei-revolte door
maakte en militante cineasten
van de Nouvelle Vague-genera-
tie slag leverden om letterlijk de
gordijnen dichtgetrokken te
krijgen, hetgeen hun lukte ook.
Roman Polanski. thans jury
voorzitter en ook in 1968 lid van
het prijzen toekennend college,
noemde het vorige week tijdens
zijn persconferentie een foute
beslissing om indertijd het festi
val plat te leggen, omdat het
vooral de van heinde en verre
gekomen filmmakers en film
liefhebbers waren die de dupe
werden. Maar hij moest wel
gniffelend bekennen dat de ab
surde chaos tijdens het revolu
tie-festival nog steeds tot zijn
meest komische en dierbare
herinneringen hoort.
Polanski beloofde er als presi
dent alles aan te zullen doen
om zijn mede-juryleden ervan
te overtuigen dat geen politieke
of andere onzuivere argumen
ten in het geweer zullen worden
gebracht bij de aanstaande be
oordeling van de competitie
films: "Bij mij gaat originaliteit
voor alles. Als ik vorig jaar in de
jury had gezeten, dan zou ik
ook de Gouden Palm aan Wild
At Heart hebben gegeven. Ik wil
verrast, overrompeld worden en
heb daarom nog niet eens seri
eus naar de lijst gekeken van
deelnemende cineasten. Jury
leden moeten blanco kunnen
kijken. Ik ga bij elke film breed
uit in een goede fauteuil zitten
met de instelling van de Ameri
kaan die dan zegt: Go ahead!
Suck it to me!"
Ook de Britse cineast Alan
Parker bleek over een originele
motivatie te beschikken voor
zijn aanwezigheid in de
Cannes-jury. "Ik ben nieuws
gierig hoe zoiets gaat. Vijf keer
heb ik hier aan de competitie
deelgenomen. Ik hoop er nu
achter te komen waarom ik
nooit gewonnen heb".
De ironisch verwoorde luxe
frustratie van Parker steekt
schril af bij de nog naromme-
lende onvrede vanuit landen die
zelfs kansloos zijn om iets te
winnen omdat ze niet eens mo
gen meedoen aan de competi
tie. De Nederlanders zijn al zes
tien jaar op rij niet anders ge
wend, maar dit jaar stonden,
door het niet op tijd gereed ko
men van Greenawavs Prospe-
ro's Books, ook de Britten tot
hun stomme verwondering al
buitenspel voor het startschot
NIEUWSLIJN
Elisabeth Concours
BRUSSEL - De Nederlandse pianisten Frank van der Laar (25) en
Bert Mooiman (26) zijn niet doorgedrongen tot de halve finale
van de Internationale Muziekwedstrijd Koningin Elisabeth voor
pianisten in Brussel. Het concours, dat gerekend wordt tot de
belangrijkste en zwaarste ter wereld, begon vorige week maan
dag met tachtig deelnemers uit 19 landen en duurt nog tot 1 ju
ni. In totaal strijden nog 24 deelnemers om een plaats in de fina
le.
Als kanshebbers voor de eerste plaatsen worden in de wandel
gangen getipt de Amerikanen Stephen Prutsman en Brian Ganz,
beiden door de wol geverfde musici, de net 18 jaar geworden
Rus Alexander Melnikov en de Koreaanse pianiste Haesun Paik.
Voor de winnaar liggen 500.000 Belgische francs (circa 30.000
gulden), cd-opnames en een reeks concerten door heel Europa
Waar. De BRT zendt vanaf 27 mei zes avonden lang de finaleron
de met orkest uit
Jeugd Symfonie-Orkest
OEGSTGEEST - Het Jeugd Symfonie-Orkest Oegstgeest heeft na
de zomervakantie een aantal plaatsen vrij voor jonge musici die
een instrument bespelen dat in de bezetting van het orkest
thuishoort. Tot die bezetting horen onder meer strijkinstrumen
ten. koper- en houtblazers en slagwerk. Afhankelijk van de leef
tijd worden de jongeren in het junioren-orkest of senioren-or
kest geplaatst.
Naast de uitvoeringen die van tijd tot tijd gegeven worden vin
den er ook uitwisselingen plaats met andere symfonie-orkesten.
Zo gaat het senioren-orkest in het najaar naar Zweden en zijn er
contacten met een orkest in Oxford. Voor meer inlichtingen, Jo-
han Top, tel. 071-171043.
stuk een vertellend kader geeft.
De rust die van de voorstel
ling uitgaat, past bij uitstek bij
plaats en tijdstip van het gege
ven: een adellijk landgoed in het
Rusland van de tweede helft van
de negentiende eeuw. Het ge
neratieconflict tussen vaders en
zonen is hier uitvergroot tot de
confrontatie tussen de nihilisti
sche ideeën van de jonge intelli
gentsia en de traditionele waar
den van de oude adel.
Twee gebeurtenissen staan in
de toneelbewerking centraal.
Nihilist Bazarow raakt in ver
warring, wanneer hij hevig ver
liefd wordt op de rijke weduwe
Anna Odintsowa. Vanuit zijn
strikt wetenschappelijke opvat
tingen was liefde immers
slechts een fysiologisch ver
schijnsel. Het is een dramatisch
hoogtepunt in de voorstelling,
wanneer hij zijn liefde pas
schreeuwend durft te beken
nen, als Odintsowa letterlijk en
figuurlijk van het podium is ver
dwenen.
Verder is het duel tussen de
jonge Bazarow en de oude Pa
wel Petrowitsj, als het ware de
verpersoonlijking van de adel,
een prachtige gebeurtenis. Ba
zarow gaat de uitdaging welis
waar aan, maar neemt die nau
welijks serieus Het generatie
conflict escaleert dan ook niet,
maar eindigt bijna in een anti
climax die dramatisch wel zo ef
fectvol is. Eigenlijk verstoren al
leen deze twee ingrijpende ge
beurtenissen de prachtige rust
die zo kenmerkend is voor de
voorstelling.
Gezien 11 mei De Schouwburg
Leiden
Het eerste kwartier lijkt het er
helemaal niet op dat Vaders en
zonen' door toneelgroep De
Tijd zo'n mooie voorstelling zal
worden. Het speeltempo is
traag, en de spelers staan opval
lend vaak richting zaal te turen.
Wat moet dat worden, want vol
gens het bordje in de hal van
het theater zal het stuk - zonder
pauze - bijna twee uur duren?
Aan het speltempo verandert
vrijwel niets, en de acteurs blij
ven in hun spel veelal nadruk
kelijk richting zaal spelen. Toch
gaat het stuk allengs ongemeen
boeien. Regisseur Lucas Van-
dervost dwingt je namelijk om
mee te gaan in de sfeer van rust
in de voorstelling, en hij is daar
toe in staat dankzij het grote
professionalisme van zijn ac
teurs.
"Vaders en zonen' is een be
werking van de gelijknamige ro
man van Iwan Toergenjew. De
gekozen speelstijl probeert als
het ware iets van de vertelstruc
tuur te handhaven. Doordat de
acteurs vaak richting zaal spe
len, gaat hun manier van acte
ren net even iets aan de sugges
tie van 'echtheid' voorbij. Daar
naast zitten er bijna voortdu
rend wel een paar acteurs op
het achtertoneel te wachten tot
zij van de handeling deel uitma
ken. Dat is een stilering die het
MUZIEK RECENSIE UDV VAN DER SPEK
Gelegenheidsconcert met Ruud van der
Meer - bariton en Frans van Ruth - piano,
georganiseerd door de Stichting Alphen
Muziek en de Culturele Stichting Comefcs
de Vlaming
van Vaughan Williams zoals
'the Vagabond', een prachtig
verheven 'Adelaide' van Beetho
ven, hartstochtelijke liefdesly
riek (soms misschien iets tè
luid) in de 'Liebesbotschaft' van
Schubert, bijtende maar komi
sche spot in Treibe nur mit Lie-
be Spott' van Hugo Wolf, een
kleurengamma van impressies
en emoties.
Na de pauze een wat moder
ner repertoire liederen van
Ibert, Du pare Louis Andriessen
en Fauré. Van Duparc o.a. een
meeslepend 'Chanson Triste',
met in de begeleiding een stort
vloed van arpeggio-achtige op
en neergaande bewegingen, wat
een tokkelende harp kan oproe
pen, in diepe treurigheid. Twee
romantische songs van de 18-
jarige Louis Andriessen (we zijn
nu wel wat anders van hem ge
wend) uit de tijd dat hij nog
leerling was aan net Haags Con
servatorium en razend verliefd
op de meisjes van de balletafde
ling. Van der Meer zong met in
gehouden hartstocht en Van
Ruth gaf de relativerende komi
sche draai aan het geheel. Dit
gave duo eindigde met 'Adieu'
van Fauré, zonder pathos, heel
eenvoudig en schijnbaar pre
tentieloos uitgevoerd. Hel
schaarse publiek liet zich niet
wegzenden zonder een grappig
gezongen en gespeeld 'Fètes ga
lantes van Reinaldo Hahn, een
voorbeeld van verrukkelijke sa-
lonmuziek.
Ter afsluiting van een alleszins
lofwaardig en zeer gevarieerd
muziekseizoen van zowel de
Culturele Stichting Comelis de
Vlaming als de Stichting Alphen
Muziek (STAM) in samenwer
king met de Streekmuziek-
school, was gistermiddag een
liedrecital te beluisteren met
Ruud van der Meer, bariton en
aan de piano Frans van Ruth.
Wie een echte 'vriend van het
lied' is, komt op zo'n middag af,
want het was een kroon op dit
selecte muziekevenement in Al
phen.
Bij Ruud van der Meer vallen
in de eerste plaats op rijn totale
inzet, rijn perfecte dictie, zijn
absolute overgave aan de in
houd van de tekst en rijn prach
tige uitspraak van de moderne
talen. Daar komt dan nog bij
riin warm uitstralende bariton.
Al deze positieve kwalifikaties
van Van der Meer werden on
dersteund, begeleid, met inspi
rerende en virtuoze soli gelar
deerd. door de uitermate extra
verte, expressieve, tot in de top
pen van rijn vingers warm
bloedige pianist Frans van Ruth.
Zij beiden toverden talloze we
relden: sailor-achtige folksongs
Roman Polanski zwaait naar de fotografen bij de opening van het 44ste filmfestival van Cannes.
geklonken had. De Spanjaarden
zijn woedend omdat ook hun
inzendingen te licht werden be
vonden voor alle officiële festi
valsecties. zoals ook Zuid-Ame
rika en Australië (continenten
die jaarlijks goed waren voor
een of twee opmerkelijk staal
tjes filmkunst) dit keer eveneens
verplicht worden tot uitsluitend
rollen als toeschouwers.
Het hoofdprogramma maakt
op papier een onevenwichtige
indruk met zes Amerikanen, vijf
Franse films, drie Italianen,
twee Russen, twee Duitsers, een
Deen. een Griek, een japanner,
een Pool en een Chinees. Maar
pas over tien dagen kunnen we
zeker weten of dit een ordente
lijk festivalprogramma geweest
is.
De eerste Amerikaan bleek
een twijfelgeval: Homocide. van
David Mamet die vooral een
naam als toneelschrijver heeft
op te houden, maar ook al twee
achtenswaardige films op zijn
conto had staan: House of Ga
mes en Things Chance. Homo
cide gaat over groepsgevoel )oe
Mantegna wordt opgevoerd als
een man die zich het hoofd laat
breken over de aan te brengen
rangschikking in ri|n diverse
identiteiten: dient hij zich aller
eerst op te stellen als Ameri
kaans burger, of primair als loy
aal lid van het politiekorps van
Baltimore, of moet hi| vanwege
zijn joodse afkomst zich blinde
lings solidair tonen met de .ie
ties van een tegen antisemitiv
me opererende burgerwacht
Joe raakt dusdanig van d<
kook. dat er verschillende do
den te betreuren zi|n voor hij de
heilloosheid van zijn identiteit
gepieker inziet. Als dat vertos
sende inzicht eindelijk bij hem
doorbreekt, is de film Homoci
de van aanvankeli|k zeer fasci
nerend seriopen tot weinig op
windende hersenspinnenj Ho
pelijk maakt het 44e Festival
van Cannes een tegengestelde
ontwikkeling door
Madonna dacht het helemaal voor elkaar te hebben,
maar had niet gerekend op de Franse douane. Bij aan
komst zaterdagmiddag op het vliegveld van Cannes werd
de beoogde smaakmaakster van het 44ste Filmfestival
onverwacht onderworpen aan een langdurig en minu
tieus bagageonderzoek, dat op slag haar goede humeur
deed omslaan.
haar royal suite van het hotel
Du Cap en zal zich pas van
avond rond half twaalf weer
vertonen voor de gala-voorpre
mière van haar boeiende
pronkstuk aan de zijde van re
gisseur Alek Keshishian. Tegen
die tijd zal de Boulevard de la
CANNES LOUIS DU MOUUN
De Amerikaanse popster, aan
de Rivièra neergestreken voor
de aanvullende promotie van
haar tournee-documentaire 'In
Bed with Madonna', trok zich
als zijnde onbereikbaar terug in
Croisette ongetwijfeld ogen als
een overvolle mierenhoop in
paniek.
In de twee uur durende blik
voor en achter de schermen van
haar 'Blond Ambition Tour', die
haar vorig jaar ook in de Kuip
bracht, bekent Madonna Louise
Veronica Ciccone tegenover
haar twee koorzangeressen dat
ze zeker niet de beste zangeres
ter wereld it en evenmin 's we
relds meest getalenteerde dan
seres. Die vaststaande feiten
hebben haar echter nooit ervan
kunnen weerhouden om toch te
kunnen uitgroeien tot de meest
succesvolle popartieste van het
afgelopen decennium. Geeft
niks, want met veel doorzet
tingsvermogen en een rotsvast
vertrouwen in je eigen creativi
teit kun je heel ver komen, luidt
het welgemeende advies van de
inmiddels 32-jarige megaster.
Volgens dezelfde tacüek heeft
Madonna intussen 'heel
Cannes' aan haar voeten gekre
gen. Haar komst baart meer op
zien dan die van alle andere be
roemdheden (Gina Lollobrigida.
Robert Mitchum. DonalD
Sutherland. Robert de Niro
enz.) bij elkaar. In dat opzicht
heeft rij het verder geschopt
dan haar grote voorbeeld Mari
lyn Monroe op wie ze - heel
siim - op dit moment supreme
juist weer even minder wil lij
ken, getuige haar donkere haar
dos met paardestaartje
Dat Madonna als actrice op
een enkele uitzondenng na
(haar debuut Desperately See
king Susan') louter flops ver
gaarde. schijnt iedereen verge
ten te rijn. Het fesuval. de me
dia en de bezoekers koesteren
haar liever als een nieuwe film-
godin en Madonna speelt dat
spel maar wat graag mee. Met
'In Bed with Madonna dr pak
kende neerslag van maanden
lang nauwelijks gegeneerd fil
men. heeft de hoofdrolspeelster
mets te vertieren Want het
beeldverslag in kleur (podium
fragmenten) en zwart-wit (alle
opnamen elders) behoort wel
tot het officiële programma
maar dingt niet mee naar de
Gouden Palm.
Bovendien strekt Madonna
aldoor in haar eigen huid. loopt
ze dus niet het gevnar als actrice
lemaal bloot te geven, on v
mige vreugdevolle ogenblik
ook letterlijk
Henk Smit als Blauwbaard en Katherine Ciezinsky als Judith: grote Intensiteit en dramatische kracht
In 1988 bracht De Nederlandse Opera
'Hertog Blauwbaards Burcht' van Bartók in
een enscenering van de Duitse tlieaterma-
ker Herbert Wernicke, die het stuk twee
maal op één avond liet spelen. Deze pro-
duktie, op zichzelf al een 'herhaling'. wordt
deze maand opnieuw gebracht, maar er is
nu een element bijgekomen waardoor ze
lading heeft gekregen.
In 1988 beschikte het Muziektheater in
Amsterdam nog niet over 'boventiteling
Destijds keek je ernaar met een globale
kennis van wat er in deze éénakter gebeurt:
Blauwbaards laatste vrouw ludith wil zeven
deuren openen en achter de laatste riet rij
rijn eerdere vrouwen waarna ze door hem
gedood wordt. )e zag een kaal wit. oplo
pend speelvlak met één grote deur die van
links naar rechts werd geschoven en waar
achter niets te zien was dan donkere vlak
ken die geleidelijk aan met stenen werden
dichtgemetseld.
Dat alles riet men nu weer. maar door de
geprojecteerde tekst blijkt onmiddellijk
hoezeer de ideeën van Wernicke conse
quent in tegenspraak rijn met de woorden
(de opera wordt in het Hongaars gezongen)
van het libretto. De burcht van Blauwbaard
is niet donker maar klinisch wit en in plaats
van meer 'uitricht' (er wordt gezongen over
tuinen, over een 'meer van tranen i hij het
telkens openen van de deur komt er min
der. De eigenlijke tekst wordt gelaten voor
*at zi| is het gaal alleen om vs.«t ei gebeurt
tussen twee personen. Ook de herhaling
van het stuk na de pauze, een 'variatie
waarin alles In omgekeerde vorm geschiedt,
heeft nu een andere lading. Blauwbaard en
ludith blijken veroordeeld tot hef telkens
doen van dezelfde dingen en zien daarbij
op video monitoren hoe ze die al een keer
verricht hebben.
Aan de bedoelingen van Wernicke zijn nu
meer betekenissen te geven dan in 1988. De
muziek wordt minstens zo betekenisvol uit
gevoerd als driejaar geleden, met opnieuw
Hartmut Haenchcn voor het Nederlands
Philharmonic h Orkest en opnieuw de zelf
de voortreffelijke zangers: banton Henk
Smit als Blauwbaard en de Amerikaanse
mezzo Katherine Ciezinsky ah ludith.
mondKarmoreca Matt Rogm
Robert Butler bas Aaron Sproke
drums
G«*n ratrrda* 11 me»* t VC
Het nieuwe album van de Mira
cle Workers Roll out the red car
pet is net uit en ter ondersteu
ning zijn de Amerikanen uit
Portland. Oregon voor een
tweetal concerten in Nederland.
Het eerste was zaterdag in het
LV.C. en het zat de groep daar
zeker niet mee. Bassist Robert
Butler en vooral gitarist Matt
Rogers geven de hand een heer
lijke vette, smenge en ruige
sound. Wellicht iets te ruig.
want zanger Gerry Mohr had de
grootste moeite zjjn blikkeng
klinkende vocalen hoven het
fundament van bas en gitaar uit
te krijgen. Daarnaast kreeg
drummer Aaron Sperskr - toch
al een rommelaar op de vier
kante meter - ook nog eens pro
blemen met zijn snare drum.
Deze technische problemen
worden echter gecompenseerd
door een forse dosis inzet en
speel plezier oor al het strik
melodische Fooi en hel door
bluesy mondharmonreaklanken
ondersteunde Nighttrain vallen
in positieve zin op tjdens lake
a nde on your magic slide gaat
gitarist Matt Rogers rich te bui
ten aan zeer schel giiaarwerk en
komt rijn spel zeer dicht in de
buurt van clichématig hard
rocludioom. Het is zeer jammer
dat de Miracle Workers kiezen
voor een volledrgr uptempo
set. Op hun vierde album Pn
marv domain wisselen luist
snelle én rustige stukken riluwt
schitterend af. Voor een Your
brown eyes. Earlier today ol
zelfs The most righteous was
was zeker ruimte grwrest He
laas bleef het zaterdag aan de
Brrestraat. met deze verrassen
de keuze van de LV.C-pro
grammenng. een avood Bonder
broodnodige variatie. En dal is
gr/jen hun repertoire een gr
miste kans
's Werelds
beste Graanjenever
uit Groningen.
