Het Gezicht van de
NS-stalling is weg
Geen opslag 'De Does 'stom'
Verwarring
na de
bevrijding
5 mei 1945
Bijna 1000 bezoekers
cd- en platenbeurs
Bollenexport kan
miljoenen terugeisen
Politie Rijsenhout
knokt met discojeugd
Politie deelt 150 bonnen uit
Maandag 22 april 1991
Redactie 071-161400 Eindredactie RAYMOND PEIL Vormgeving: HENK BUIS
8
DE TUD VAN TOEN
door Bram Verhoog
Op de avond van de
vierde mei 1945 was
het volgens oogge
tuigen nogal druk in de stad.
I )i ukker dan normaal. Vooral
veel fietsers, die zich bijna ze
nuwachtig spoedden van het
ene adres naar het andere. Voor
een deel werd de drukte in de
avonduren veroorzaakt door het
feit, dat je na 9 uur thuis moest
zijn. De Duitsers konden heel
vervelend worden als zeje daar
na nog op straat aantroffen.
Het grote aantal mensen op
straat op 4 mei had ook een an
dere oorzaak. Opwindende ver
halen gingen van mond tot
mond. Maar veel mensen aar
zelden. ze herinnerden zich
Dolle Dinsdag en waren hang
voor een nieuwe teleurstelling.
Je Frans moest ook goed zijn,
want: de mededeling was te be
luisteren geweest in de Franse
uitzending
van de BBC.
Medewerkers
van deze En
gelse omroep
organisatie
wisten te mel
den dat de
Duitsers in
west-Neder
land hadden
gecapituleerd.
Op zaterdag 5
mei wist ie
dereen het ze-
ker. In de hele
stad heerste
een opgeluch
te stemming. Mensen die lange
maanden en soms jaren niet op
straat waren geweest, wisten
niet wat ze overkwam. Ze hoef
den zich niet langer te verschui
len, ze konden weer naar bui
ten.
In en rond het stadhuis was het
een drukte van een belang. De
'soldaten' van het verzet, die
zich nu trots de Binnenlandse
Strijdkrachten noemden, brach
ten de oude burgemeester Van
de Sande Bakhuyzen terug naar
de Breestraat. Zo liepen er op 5
mei twee burgemeester rond op
het Stadhuis. De NSB-burge-
meester De Ruyter van Steve-
ninck vond dat hij op zijn post
moest blijven. Hoge ambtena
ren verzochten de NSB-burge-
meester op te stappen. Maar 's
middags keerde hij in het gezel
schap van enige SS-officieren
terug.
De onzekerheid over zijn positie
duurde tot maandag 8 mei. De
Duitse commandant in Leiden
bleek niet of niet goed ingelicht.
Op maandag kwam aan alle
twijfel een einde. De Ruyter van
Steveninck werd door de Bin
nenlandse Strijdkrachten gear
resteerd.
Herdenkinsdienst
Naast de vele buurtfeesten kwa
men nu ook de
officiële herden-
kingsplechtighe-
den op gang. Op
zondag 6 mei
was de Pieters
kerk compleet
vol. De herden
kingsdienst on
der leiding van
de dominees
kuilman en Hel
der werd een
emotionele en
volgens velen
onvergetelijke
bijeenkomst.
Intussen wachtte
iedereen op de komst van de
bevrijders. Op 9 mei was het zo
ver. Met een 50-tal voertuigen
naderden de Canadezen de
stad. Ze kwamen van de Hoge
Rijndijk en trokken via Leven
daal, Breestraat. Prinsessekade,
Stationsweg en Rijnsburgerweg
naar Oegstgeest. Daar sloegen
ze hun tenten op in een open
veld bij het landgoed Oud Poel
geest
Toen later op de dag e
i afde
ling van de Prinses Irene briga
de de stad bereikte, was het he-
j lemaal feest. De leidse v
lijke jeugd had nog nooit aan
trekkelijker
dat lieten za
DedagnM
plechtigheden en festiviteiten
waaraan geen einde leek te ko
men. Een probleem was dit
niet. iedereep vond het prima.
Op 14 mei werd bij begraaf
plaats Rijnhof een plechtigheid
gehouden ter nagedachtenis
van de gevallenen in de meida
gen van 1940. Diezelfde dag
werd een zangfeest voor kinde
ren georganiseerd op het Stad
huisplein. Op 17 mei nam de 3-
Octobervereniging het initiatief
voor een taptoe. Vijf dagen la
ter, op 22 mei. vond er een mili
taire demonstratie plaats op het
Schuttersveld. Op 2 juni een
plechtigheid in de Stadsgehoor
zaal. Eind juni een officilële do
denherdenking in de Pieters
kerk, met toespraken van domi
nee Touw en pater Sanders.
Ondergeschikt
Ook daarna gingen de feestelijk
heden door. De feitelijke macht
in deze periode berustte bij de
geallieerde militaire autoritei
ten. Deze hadden ook een afde
ling voor burgerlijke zaken.
Deze afdeling vormde, aange
vuld met enige Nederlandse of
ficieren. het Militair Gezag, in
Leiden onder commando van
mr. E.P.E. Bloemaerts. Het ge
meentebestuur was hieraan on
dergeschikt.
Op 10 mei 1945 vergaderde dit
gemeentebesuur weer voor het
eerst. Voorlopig bestond het uit
uit burgemeester Van de Sande
Bakhuyzen en de wethouders
Wilbrink en verwey.
Een gemeenteraad was er nog
niet. Het was ook niet de be
doeling dat het oude gemeente
bestuur zou terugkeren. De
Leidse bevolking werd geacht
vertenwoordigd te worden door
vier adviseurs, de heren Wilmer,
Beekekamp. Ter Haar en Kok.
Eenmaal per week overlegden B
en W met dit groepje.
De eerste naoorlogse gemeente
raad in Leiden had een tijdelijk
karakter. Een kiescollege van
105 leden koos op 19 oktober de
35 leden van de raad. Tot wet
houder werden gekozen: Ver
wey. Menken. Riedel en Van
Schaik. Bekende namen in de
naoorlogse geschiedenis van
Leiden. Een groot probleem
voor het gemeentebestuur
vormde de positie van die amb
tenaren die in de oorlog al te
enthousiast met de Duitsers
hadden samengewerkt. Als ze
lid waren geweest van de NSB
was het probleeip betrekkelijk
gering, deze leden werden gear
resteerd.
Maar de anderen, de ambtena
ren die in mindere of meerdere
mate met de Duitsers hadden
gesympathiseerd. Bij alle ge
meentelijke diensten werden
zuiveringscommissies ingesteld.
Voor een deel gekozen uit werk
nemers. voor een ander deel ge
kozen uit de illigaliteit. Deze
commissies hadden betrekkelijk
weinig macht, maar konden in
de gespannen naoorlogse ver
houdingen mensen wel flink
beschadigen. Via de commissies
werden ook persoonlijke vetes
en tegenstellingen uitgevoch
ten. De procedures duurden
vaak lang te lang en sommige
uitspraken waren op z'n zachtst
gezegd aanvechtbaar.
Van de 2051 leden van het ge-
meentepersoneel werden er
aanvankelijk 176 getroffen door
disciplinaire maatregelen zoals
schorsing. In aanwezigheid van
koningin Wilhelmina en prinses
luliana werd op 17 september
de Leidse universiteit heropend.
Drie dagen vierde de universi
taire gemeenschap feest. Plech
tigheden en sportwedstrijden
wisselden elkaar af. Sprekers bij
de opening waren onder ande
ren Geertsema. praeses van het
studentencorps en Cleveringa,
praeses van de reünisten.
Bijna leek alles in Leiden weer
normaal, zeker toen ook de uni
versiteit haar werkzaamheden
hervatte. Met nadruk: leek. want
de opwinding rond de zuive
ringscommissie bewees hoeveel
door de oorlog geslagen won -
den nog niet waren geheeld.
BRAM VERHOOG
Alphenaren
aangehouden
Twee Alphenaren zijn zaterdag
ochtend vroeg om half vijf aan
gehouden op de Rijnhavenkade
in Alphen aan den Rijn. Het
tweetal, 51 en 18 jaar oud, had
een Mercedes bestelauto half
boven het water geparkeerd. De
auto was eerder die avond ge
stolen aan de Hoorn in Alphen.
De twee mannen waren daar
na met de auto naar Boskoop
gereden waar zij uit een winkel
drank meenamen. Bij terugkeer
in Alphen wilde het tweetal de
auto in het water dumpen.
Door een tip kwam de Al-
phen§c politie op tijd om de
mannen te arresteren. Ze zijn
zaterdagavond laat weer op
vrije voeten gesteld.
VRUETUD
Postzegels
Vereniging De Postzegelvrienden noudt
maandag 22 april een ruilavond in wijk
gebouw De Linde aan de Herenstraat
64 Zaal open vanaf 19 00 uur
Gitaarritmes
Hans Elzmga begint op 23 april met een
gitaarcursus, waarbij ritmes u>! Zo d
amerika. Mexico en de Cariben worden
toegepast op leidjes uit deze streken
Zanghstigen ook welkom. Cursus be
staat uit 7 lessen van 1.5 uur en kost
110 gulden. Inlichtingen: 071 -
127006.
Diabeten
De internist R. Hoogma houdt op dms
dag 23 april een lezing over diabetes en
hart- en vaatziekten Voorafgaand aan
de lezemg wordt de ledenvergadering
van de Diabetes Vereniging gehouden
Plaat de aula van gebouw 50 van het
AZL. Wassenaarseweg 6 Aanvang
20 00 uur
Informatieavond
De Sector Opleidingen Sociaie Aroeid
(S0SA), onderdeel van de Hogeschool
Haarlem verzorgt m Leiden 3 opleidm
gen: MBO Sociale Dienstverlening. MBO
Arbeidsmarktpolitiek en Personee'sbe
leid en HBO Maatschappelijk We«*
Voor hen die belangstelling hebben voor
een van de opleidingen van SOSA. word»
op woensdag 24 april een informatie
avond gehouden m het SOSA gebouw
aan de Boerhaavelaan 345 Aanvang
1900 uur
'h AAN ALLE TWIJFEL
i f T kwam een einde toen
i |H I II 1 burgemeester De Ruyter
M 1 JV M B X. W van Steveninck door de
Binnenlandse Strijdkrach
ten werd gearresteerd.
GESTOLEN IS ER DE
afgelopen tien jaar nooit
een fiets onder het wa
kend oog van Dirk On
derwater
Dronken disco-gangers
bezorgden politie han
denvol werk.
Fietsenbewaker Onderwater na 26 jaar met pensioen
LEIDEN MARINSKE HORSTMAN
MEDEWERKSTER
De fietsers die hun rijwielen
stallen aan de achterzijde van
het Leidse NS-station, zullen
het vriendelijke 'Goeiemorgen'
van beheerder Dirk Onderwater
(64) missen. Na 26 jaar beheer
der van de NS-fietsenstallingen
te zijn geweest, is hij vrijdag
met pensioen gegaan. Het ver
trouwde gezicht aan de ingang
van de fietsenstalling is niet
meer. Met zijn afscheid ver
dwijnt ook de fietsenstalling
zelf.
Iedere werkdag stond Onder
water om half zeven op de eer
ste vroege treinreizigers te
wachten. "Op een gegeven mo
ment ken je alles wat erin en er-
uil gaat", vertelt Onderwater.
"Veel klanten vinden het jam
mer dat ik wegga. Ik ben ge
woon in loondienst. Je kunt dan
wel dóórgaan, maar dan moet
Je zoveel belasting betalen dat je
er geen gulden aan overhoudt",
is de nuchtere redenering van
de fietsenbewaker.
Het is toeval dat met zijn ver
trek ook de oude fietsenstalling
verdwijnt. "Dat zat allang in de
pen. De fietsenstalling moet
plaats maken voor de verbou
wing van het station. Er komt
overigens noodstalling, tegen de
«lijf
In 1965 Is de Oegstgeester be
gonnen als beheerder in de fiet
senstalling aan de voorzijde van
het station. "Het werd me daar
te gortig en ik moest het wat
kalmer aandoen. Ongeveer 1800
mensen stallen daar elke dag
hun fiets. Aan de achterzijde
van het station is het aanzienlijk
rustiger. Hier komen er maar
een paar honderd".
'Veel klanten
vinden het
jammer dat
ik wegga
In de afgelopen tien jaar is er
onder zijn wakend oog nooit
een fiets gestolen. Onderwater:
"Wel is er ooit een verwisseld.
De man die dat had gedaan,
kwam twee maanden later op
nieuw zijn fiets stallen. Ik vertel
de hem toen dat hij de verkeer
de fiets had meegenomen. De
fietsen leken precies op elkaar
en de man had al die tijd niets
doorgehad. "Wanneer er ie
mand rondsnuffelt in de fiet
senstalling loopt Onderwater er
op af. "Dan vraag ik waar hij
naar zoekt. Als die persoon dan
vertelt dat hij de fiets van zijn
vriendin komt ophalen, zeg ik
dat dat niet doorgaat. Ook al
heeft hij een fietssleuteltje bij
zich".
Spaken
De fietsenbewaker plakt ook af
en toe een band of repareert
een paar spaken. Problemen
met zijn klanten heeft hij nooit
gehad. "De toon maakt de mu
ziek", zegt hij zelf. "Het ligt aan
je eigen instelling. Ik heb eens
samengewerkt met een jonge
knul van wie de klanten zeiden
dat er bij hem niet eens een
'goeiemorgen' afkan".
Onderwater kent praktisch ie
dere Fietser, die zijn fiets komt
stallen. "Er komt hier een hoop
elite en ook veel studenten. Een
stucadoor of schilder zul je niet
gauw tegenkomen", vertelt On
derwater. Van de meeste klan
ten weet hij wel waar ze van
daan komen en waar ze naar
toe reizen. Hij vindt het jammer
dat hij er mee ophoudt, al laat
hij het niet direct merken. "Ik
heb genoeg om handen, maar
het contact met de mensen zal
ik wel missen".
Fietsenbewaker Dirk Onderwater "Er komt hier een hoop elite en studenten".
FOTO W1M OUKAAAN
I gemeente Leiderdorp wil de schade bij
het sportcomplex De Does door ontwerp
fouten verhalen op bureau Bouwkosten
Management. Dit bureau is destijds inge
huurd omdat het de technische kennis be
zit voor het bouwen van zwembaden. Een
woordvoerder van dit bedrijf ontkent echter
alle verantwoordelijkheid.
Onlangs constateerde ingenieursbureau
Poels maar liefst 37 min of meer ernstige
gebreken aan het complex. Een deel hier
van betreft fouten die zijn veroorzaakt door
gebruik van verkeerde materialen. Andere
zaken zijn een gevolg van ontwerpfouten.
De schade loopt naar schatting in de ton
nen.
De gemeente Leiderdorp verwiit Bouw
kosten Management ook een slordige ople
vering van het gebouw. Toen had het ad
viesbureau gebreken moeten constateren.
Het rapport-Poels stelde bij voorbeeld vast
dat een verkeerde mortelsoort voor de te
gels van het recreatiebad is gebruikt en dat
de buffers voor whirlpool, wedstrijd- en re
creatiebad lek zijn.
Vervelender voor de gemeente is het weg
laten van een signaleringssysteem voor sto
ringen bij de toevoeging van chloor en zwa
velzuur. Indien deze stoffen onverdund bij
elkaar komen kunnen door chemische re
acties gevaarlijke gassen ontstaan. Dit moet
voortdurend in de gaten worden gehouden.
'Ontstellend stom', vindt woordvoerder Van
der Peet het weglaten van een opslagruimte
voor verschillende chemicaliën.
Met bouwbedrijf Pellikaan uit Tilburg is
vergaande overeenstemming over herstel
van bepaalde uitvoeringsfouten zoals de te
gelvloer van het recreatiebad en de lekkage
van de buffers van de baden. De gemeente
Leiderdorp heeft een advocaat, mr. Lever,
in de arm genomen om de schade op de
bedrijven te verhalen.
Het bedrag dat bloembollen- en
plantenexporteurs van het mi
nisterie van landbouw kunnen
terugvorderen voor de te veel in
rekening gebrachte keurings
kosten, kan in de miljoenen gul
dens lopen.
Deze mogelijkheid tot terug
vordering geldt in elk geval voor
die exporteurs de te hoge keu
ringsrekeningen van het minis
terie 'onder protest' hebben be
taald. Het is nog onzeker of ex
porteurs die nooit bezwaar heb
ben gemaakt tegen de rekenin
gen, het te veel betaalde kun
nen terugvorderen. Dit zegt de
Katwijkse advocaat J. van der
Plas naar aanleiding van de uit
spraak van de Hoge Raad in een
zaak tussen het ministerie en de
Hillegomse bloembollenexpor
teur P. Bakker.
De Hoge Raad oordeelde in
deze zaak dat het ministerie al
tijd veel te hoge rekeningen
heeft uitgeschreven voor de ver
plichte keuringen van bloem
bollen en planten die voor de
export zijn bestemd. Zo betaal
de Bakker over de jaren 1974-
1977 317.000 gulden terwijl het
ministerie slechts een bedrag
van 27.000 gulden in rekening
had mogen brengen. Het is nog
onduidelijk hoeveel Bakker te
rugkrijgt van de keuringen die
sinds 1978 zijn uitgevoerd. Over
deze periode betaalde hij 1 mil
joen gulden aan het ministerie.
Volgens de Hoge Raad mag
het ministerie alleen de werke
lijke keuringskosten in rekening
brengen bij de bollen- en plan
tenexporteurs. De minister be
rekende de keuringskosten ech
ter aan de hand van het gewicht
van de te keuren partij of de
waarde van het exportprodukt,
waardoor de rekeningen veel
hoger uitvielen.
Van der Plas is inmiddels be
naderd door verschillende grote
bloembollen- en plantenexpor
teurs met de vraag of zij het te
veel betaalde kunnen terugvor
deren. "We moeten de zaak nog
goed bestuderen om uit te zoe
ken wat haalbaar is. In elk geval
bestaat er een wet waarin is
vastgelegd dat de Staat nooit
verder dan vijf iaar terug derge
lijke bedragen noeft terug beta-
Punkers op zoek naar platen van The Cult en The Damned, oma's
uitkijkend naar oude schijfjes van de Zangeres Zonder Naam of 78-
toerenplaten. Dat was afgelopen zaterdag het beeld in de beurshal
Florida in Boskoop. Daar werd de eerste cd- en platenbeurs van de
Alphense regio gehouden.
"Dat is het leuke van die beurzen", vindt organisator Rob Broek-
huysen. "Iedereen zoekt gewoon naar zijn eigen zaken en praat
daar ook over. In Arnhem, waar ik woon, organiseer ik al een jaar of
vijf van deze beurzen. Daar komen heel wat mensen op af
In Boskoop kwamen zaterdag 978 mensen. "Dat lijkt niet veel.
Maar er zijn elders in Nederland beurzen, die al jaren draaien, waar
dat aantal niet wordt gehaald
In Rijsenhout heeft de politie
zaterdagmorgen vroeg een 17-
jarige jongen uit Hoofddorp en
21-jarige man uit dezelfde
plaats aangehouden na een op
stootje bij een discotheek aan
de Schouwstraat. De vechtpartij
begon toen de beheerder van de
discotheek de 17-jarige jongen
buiten wilde zetten wegens
dronkenschap.
Buiten probeerden vier in
middels gewaarschuwde agen
ten de jongen uit een groep van
twaalf man te verwijderen. De
groep viel vervolgens de politie
van de Haarlemmermeer aan.
Eén van de agenten kreeg een
karatetrap en kneusde daarbij
zijn hand. Uiteindelijk lukte het
de agenten de 17-jarige jongen
in de politiewagen te stoppen
en af te voeren.
De arrestant richtte in de auto
nog wat vernielingen aan en
spuugde één van de agenten in
het gezicht. De 21-jarige man
werd wegens betrokkenheid bij
de vechtpartij aangehouden
toen hij zich meldde bij het po
litiebureau. De vier agenten
moeten een nieuw tenue aan
schaffen omdat bij het op
stootje diverse kledingstukken
werden vernield.
Antilliaans feest in de Stadsge
hoorzaal. Bij vorige gelegenhe
den liet de politie het bij waar
schuwingen. De chaos op de
wegen en in de stegen leidde dit
keer tot een strengere aanpak.
De politie heeft in de nacht var
zaterdag op zondag 150 auto';
bekeurd in de omgeving van dc
Stadsgehoorzaal. De parkeer-
drukte had te maken met eer
Negen mei 1945: de hoofdmoot van de Canadese bevrijdingstroepen trekt Leiden binnen.
FOTO GEMEENTEARCHIEF LEIDEN
