Buitenland
Andriessen pleit voor
'B-lidmaatschap' van EG
Shi'iten Irak zoeken bescherming
Ronde Tafel in Moskou
over economische crisis
Geen akkoord over
Kurdenkampen in Irak
'Oliebrand verpest
milieu in Golfregio'
Liberalisering Albanië
begint met landbouw
Bouterse opent aanval
op politieke rivalen
Zaterdag 20apnl1991
Redactie: 023-150225 RONALD frjsart chefONNO HA VERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDR1ET Vofmgrvnng: MARJANNE VERSCHUREN
N5 R7
Albanië maakt een begin met de li
beralisering door vrijere landbouw-
pnjzen. Ook een beloning voor de
boeren die de communisten in het
zadel hielden.
Kurden en Baghdad pra
ten, maar de vraag is of
het ook wat oplevert Het
wantrouwen van de Kur
den is groot.
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Reuter (Rtrl. International Press Service IPSAssociated Press (AP).
Deutsche Presse Agentur (DPA), Agence France Presse (AFP), United Press International (UK), Agence France Presse AFP). Independent-di» nst
Ronde Tafel in Moskou
over de economische pro
blemen. Ma arde mijn
werkers staken volgende
week wellicht 60 miljoen
man sterk
NIEUWSLIJN
Mathias Rust krijgt 2,5 jaar cel
Matthias Rust, de jonge Duitser die bekend werd door zijn op
zienbarende landing met een Cessna op het Rode Plein in Mos
kou in 1987, is gisteren in Hamburg veroordeeld tot een gevan
genisstraf van 2,5 jaar. Rust (23) heeft een 19-jarige verpleegster
in een ziekenhuis in Hamburg levensgevaarlijk verwond toen zij
een zoen weigerde. De aanklager had acht jaar geëist wegens
poging tot moord. Bij de uitspraak speelde de getuigenis van
Rusts psychiater een belangrijke rol. Rust zou hebben geleden
aan neuroses en zou na de korte periode van roem moeite heb
ben gehad het normale leven weer op te pakken.
Bisschop Canterbury wil sociale kerk
De nieuwe aartsbisschop van Canterbury, George Carey, heeft
gisteren bij zijn installatie gepleit voor een kerk die missionair is
en oog heeft voor de sociale noden. Het is voor hem niet alleen
de plicht, maar ook een vreugde om als aartsbisschop de kerk
voor te gaan in een tijd waarin velen het geloof als iets voor
zwakke mensen beschouwen. „Is moeder Teresa een zwakke
ling? Is Terry Waite een zwakkeling? Is aartsbisschop Tutu een
zwakkeling? Zijn de christenen in Oost-Europa zwakkelingen?",
aldus Carey.
'Roemeense premier is corrupt'
De premier van Roemenië is in opspraak. De oppositiekrant Ro
mania Liberia heeft gisteren documenten afgedrukt die de be
schuldiging staven dat hij huizen van de vroegere communisti
sche regering aan persoonlijke en politieke vrienden gegeven
heeft. Petre Roman zou Sinterklaas gespeeld hebben met een
flink aantal villa's in Boekarest die in bezit waren van de com
munistische partij. De woordvoerder van Roman heeft de be
schuldigingen tegengesproken. De oppositie wil echter een on
derzoek naar de handel en wandel van Roman en andere kop
stukken binnen de regering van Nationale Redding.
Oostenrijk wil VN-Handvest wijzigen
Oostenrijk wil dat de Verenigde Naties voortaan militair kunnen
ingrijpen bij grove schending van mensenrechten, zoals die van
Irak tegenover de Kurden. Daarvoor moet het VN-Handvest
worden gewijzigd, aldus de Oostenrijkse minister van buiten
landse zaken Alois Mock gisteren na een tweedaags bezoek aan
Brussel. „Inzake mensenrechten kan geen neutraliteit bestaan,"
meent Mock, die in september een voorstel tot wijziging van het
Mijnbonden roepen op tot algehele staking
MOSKOU AFP/AP/Reutef
morgen komen
Sovjet-politici van alle partijen
bijeen voor een Ronde Tafel in
Moskou over de economische
crisis. De bijeenkomst wordt ge
organiseerd door de krant
Komsomolskaja Pravda en een
Amerikaanse universiteit.
Onder de deelnemers zijn
oud-minister van buitenlandse
zaken Edoeard Sjevardnadze,
de radicale econoom Stanislav
Sjatalin, minister van binnen
landse zaken Boris Pugo en
diens hervormingsgezinde
voorganger Vadim Bakatin, de
burgemeester van Moskou Ga-
vriil Popov en de conservatieve
leider Jegor Ligatsjov. Ook wor
den economen en politicologen
van het CATO-instituut in de
Verenigde Staten verwacht.
De bijeenkomst vindt plaats
een dag nadat de Federatie van
Onafhankelijke Russische Vak
bonden haar 60 miljoen leden
heeft opgeroepen volgende
week vrijdag een' uur te staken
om hun ongenoegen te tonen
over de economische hervor
mingen van Sovjet-president
Gorbatsjov.
Gesprek tussen Kurdisch verzet en Baghdad
ABOUR/SILOPIRcuter/AFP/DPA
Na een gesprek van amper een
kwartier met Irak zijn de gealli
eerden gisteren zonder akkoord
over kampen voor Kurdische
vluchtelingen op Iraaks grond
gebied teruggekeerd. Volgens
de Amerikaanse leider van de
delegatie, generaal Shalikashvi-
li, is geen nieuwe afspraak ge
maakt en moet het probleem
„via andere kanalen opgelost
worden".
Van het gesprek werd al wei
nig verwacht, omdat de Iraakse
regering donderdag een over
eenkomst sloot met de Verenig
de Naties. Shalikashvili, die het
commando voert over de wes
terse troepen in het gebied, ver
klaarde dat hij „onopzettelijke
botsingen" met het Iraakse le
ger wil voorkomen.
Hij rechtvaardigde het ingrij
pen van de geallieerden als
„een race tegen de klok", terwijl
Baghdad blijkbaar vindt dat er
gewacht kan worden totdat de
VN met het opzetten van „hu
manitaire centra" is begonnen.
De Aga Khan, die namens de
VN met Baghdad onderhandel-
'EG moet op uitdaging in Oost-Europa ingaan
De Europese Gemeenschap moet binnen enkele jaren uit
twintig tot vierentwintig leden bestaan. tanden die dat
willen, moeten een bijzondere status kunnen krijgen
waarbij zij volwaardig EG-lid zijn op een beperkt aantal
terreinen. Dat heeft de Nederlandse EG-commissaris An
driessen gisteren in Brussel voorgesteld.
lingen over een volledig lid
maatschap zullen immers zeker
niet voor het jaar 2000 zijn afge
rond. Zo'n B-lidmaatschap kan
echter al over enkele jaren een
feit zijn.
Deze landen zouden dan al
meteen kunnen meepraten in
de discussie over de economi
sche, monetaire en politieke
unie. Zij zouden als volwaardig
BRUSSEL» HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
De vice-voorzitter van de Eu
ropese Commissie wil zo de
landen die staan te dringen om
tot de EG toe te treden (Polen,
Hongarije en Tsjechoslowakije,
maar ook Zweden, Oostenrijk
en Turkije) daarop sneller uit
zicht bieden. De onderhande
lid kunnen meedoen en
meestemmen in een aantal EG-
ministerraden. zoals die over
het buitenlands en monetair
beleid, maar ook over kwesties
als transport, energiebeleid, het
milieu en wetenschappelijk on
derzoek. Ook kunnen zij dan
toetreden tot het Europees Mo
netair Stelsel.
Maar op bepaalde terreinen
zou de EG voorlopig voor hen
gesloten blijven, zoals de land
bouw, de sociale steunfonden
en de industriële politiek. Voor
al de Oosteuropese landen heb
ben zo'n economische achter
stand, dat ze niet meteen al aan
de rechten en plichten van het
Voorzitter Igor Klotsjkov zei
gisteren dat de vakbonden „niet
stil kunnen blijven nu de sociale
spanningen oplopen". De onte
vredenheid is vooral toegeno
men na de drastische prijsver
hogingen voor levensmiddelen
en andere goederen begin deze
maand. Hoewel de oproep geen
politieke eisen bevat, verklaarde
Klotsjkov dat de vakbondsfede
ratie voorstander is van een co
alitieregering, zoals de Russi
sche president Boris Jeltsin
heeft voorgesteld.
Volgens Goskomstat, het Sov
jet-bureau voor de statistiek,
verergeren de stakingen en het
streven van de Sovjet-republie
ken naar zelfstandigheid de
economische crisis. Het bruto
nationaal produkt was in het
eerste kwartaal van dit jaar acht
procent kleiner dan in dezelfde
periode van 1990. De produkti-
viteit ging met negen procent
achteruit en de buitenlandse
handel nam met een derde af.
Maandag begint het Sovjetpar-
lement aan een debat over
strenge maatregelen die de cri
sis moeten bezweren. Gedacht
wordt aan een verbod op sta
kingen en werkonderbrekingen.
Lente in Moskou. VoorT deze Sovjet-militairen betekende dat gisteren bladeren mimen. Met grote schoppen zorgden 2
maak op een laan in de Russische hoofdstad.
NEW YORK LEONARD DOYLE
de, erkende in Genève dat de
geallieerden sneller iets voor de
vluchtelingen kunnen doen dan
de VN en bovendien over veel
meer materiaal en manschap
pen beschikken.
Vier vertegenwoordigers van
het Kurdistan Front, de over
koepelende organisatie van de
Kurdische partijen, zijn volgens
een bron in Teheran in Bagh
dad aangekomen voor onder
handelingen met de regering.
Volgens een woordvoerder van
het Front gaat het om een ont
moeting waarvoor het initiatief
is uitgegaan van Baghdad. Het
zou niet de eerste poging zijn
dit jaar de Kurden te lijmen,
maar of er nu echt sprake is van
onderhandelingen kon de
woordvoerder niet bevestigen.
Volgens de leider van een van
de Kurdische partijen, Massoud
Barzani, is er een voorlopig
staakt-het-vuren tussen het ver
zet en regeringstroepen afge
kondigd na een nieuw voorstel
voor autonomie voor de Kur
den. Het verzet zou nog steeds
ongeveer 60 procent van het
platteland en enkele kleinere
steden in handen hebben.
THE INDEPENDENT
Het lot van de dertigduizend shi'itische
vluchtelingen in het zuiden van Irak blijft
onzeker. Dat ondanks de overeenkomst die
Baghdad en de Verenigde Naties donderdag
bereikten over het toelaten van hulpverle
ners en voedselvoorraden voor de gehele
Iraakse bevolking. Kurden en shi'iten inbe
grepen.
Het is de bedoeling dat de Verenigde Na
ties de door Fransen, Britten en Amerika
nen op te zetten uitwijkplaatsen voor de
Kurden in het noorden gaan beheren zodra
het directe gevaar voor de vluchtelingen is
geweken. VN-secretaris Perez de Cuellar is
weliswaar niet erg blij met het Amerikaanse
optreden in Irak, maar hij heeft toch zijn
medewerking toegezegd.
Maar als de Kurdische rebellen de be
schermingvan de geallieerden gaan gebrui
ken om hun aanvallen op de Iraakse strijd
krachten op te voeren, kan het hele plan
voor een toevluchtsoorden onmiddellijk in
de problemen raken. Hoewel de VN niet di
rect met de Kurden kunnen onderhandelen
ze vertegenwoordigen immers geen zelf
standige regering wordt gekeken naar de
verzekering van Baghdad en van de Kurden
en shi'itiscne leiders dat ze niet de wapens
tegen elkaar zullen opnemen.
Het is onbekend of de VN bereid zijn in
Baghdad garanties te zoeken voor de 30.000
shi'itische opstandelingen en deserteurs in
het zuiden, die zichzelf als vluchtelingen
aan het Amerikaanse leger hebben overge
geven. De VN stuurt een 1440 man sterke
macht naar de gedemilitariseerde zone tus
sen Irak en Kuwayt stuurt om hen te bewa
ken. Maar zij willen niet de verantwoorde
lijkheid op zich nemen de vluchtelingen te
beschermen tegen de Iraakse politie, die
verantwoordelijk zijn voor de ordehandha
ving aan de Iraakse kant van de 200 kilomc
ter lange zone.
ACHTERGROND
REYKJAVIK AFPDPAANP
IJsland wil niet opgaan in 'massaEG
Reykjavik voelt er om ec
nen vooralsnog weinig voor lid van de
Westeuropese familie te worden. De econo
mie van IJsland laat zich haast in drie letters
samenvatten: vis. Het is een waar schrik
beeld voor de IJslandse partijen dat het vrije
vangst in de wateren rond het eiland zou
moeten toestaan aan eventuele EG-part
ners. De premier wist dan ook de slechte
prognose voor zijn liberale Vooruitgangs
partij nauwelijks te beïnvloeden door op
het aambeeld van de soevereiniteit te ha
meren. Alle partijen vinden in grote lijnen
dat het land met maar een kwart miljoen
inwoners afstand dient te houden van de
EG-moloch die meer dan 200 miljoen men
ivat
vandaag dan ook
Als de IJslandse kiezer-
hun stem uitbrengen
mcnstelling van de Althing, is de kan
groot dat ze premier Steingrimur 1 Ie
Over één ding zijn alle partijen in IJsland
het eens: hun land mag niet ondergaan
in de mensenmassa die de Europese Ge
meenschap bevolkt.
tar huis stemmen. Hij leidt een
centrum-linkse coalitie, waaraan naast de
Vooruitgangspartij (18 zetels), deelnemen
dc Volksalüantic (8) en de Burgcrparti|7).
Deze coalitie beschikt over een zeer minic
me meerderheid in het 63 tellende een-ka
merparlement. dat de oudste nog bestaan
de volksvertegenwoordiging ter wereld is
De Onafhankelijkheidspartij, onder leiding
van Reykjaviks burgemeester David Odds-
son. werd vier jaar geleden voor het eerst in
33 jaar naar de oppositlebankcn verwezen
In opiniepeilingen wordt de parti| nu meer
dan de helft van de zetels in de Althing toe
bedacht. Op dit moment heeft de grocpe-
ring 18 zetels.
In 1987 deed de Vrouwenpartij met meer
dan 10 procent van de stemmen en 6 zetels
haar intrede in de Althing. Ze trok over dc
hele wereld publiciteit, wat een extra a< ent
kreeg toen de eilandrepubliek in juni 1988
een vrouw tot president koov Vigdis
Finnbogadottir De Vrouwenpartij is een
ongewisse factor in de populariteit van de
kiezers.
President I innbogadottir, die zich niet vaak
in politieke kwesties mengt, heeft haar on
derdarten in de afgelopen maanden bij ver
schillende gelegenheden voorgehouden dat
de zelfstandigheid trgenovrr de Europese
Gemeenschap een groot goed is Dc betrek
kingen met Europa dienen in haar ogen zo
danig geregeld te zijn dat „de ngrn ken
merken sterk, helder en zuiver" behouden
blijven Met een lidmaatschap van tie EG
zou dat onder de huidige omstandigheden
niet goed kunnen.
EG-Iidmaatschap kunnen vol
doen Het uiteindelijke doel van
dit bijzondere lidmaatschap
moet de volwaardige toetreding
tot de EG zijn, aldus Andriessen.
Daarom is hij ook niet bang dat
de betrokken landen ervoor zul
len kiezen om wel aan de leuke
EG dingen mee te doen. maar
builen de minder aantrekkelijke
(dure) onderwerpen te blijven,
zoals het kostbare Europese
landbouwbeleid.
„De druk om lid te worden is
erg groot. Wij moeten op die
uitdaging ingaanaldus An
driessen. Gisteren werd bekend
dat Zweden nog voor de zomer
een aanvraag zal indienen.
Terwijl Sovjet-leider Gorbatsjov
en zijn vrouw Ral sa een kus kre
gen van Zuidkoreaanse meisjes,
werd elders In de hoofdstad Seoul
fel geprotesteerd tegen het staats
bezoek. Daarbij vielen tientallen
gewonden en hield de oproerpoli
tie ruim honderd activisten aan
Zij vreesden dat het bezoek
kwaad bloed zal zetten bij het sta
linistische Noord-Korea en de
door hen gewenste hereniging
van de in 1953 na d»* Korea-oor-
log officieel gescheiden staten zal
vertragen. Hoewel de Sovjetunie
de enige grootmacht is die relaties
onderhoudt met beide Korea's,
hebben Gorbatsjov en zijn voor
gangers de 'grote Noordkoreaanse
roerganger' Kim II Sung tot dusver
alleen in Moskou willen ontvan
gen en nooit met een tegenbe
zoek vereerd. foto af*
Britse onderzoekers zien geen verandering klimaat
De oliebranden in Kuwayt zul
len geen klimaatsverandering in
de wereld teweeg brengen. Ook
zal de aantasting van de ozon
laag er waarschijnlijk niet door
worden versneld. In de regio
zelf zijn de gevolgen van de
smog. roet en zure regen ver
oorzakende branden echter
waarschijnlijk veel ernstiger dan
tot nu loc werd aangenomen
Een team van Bntse de me
teorologische dienst conclu
deert dat na wekenlange proef
nemingen boven Kuwayt,
Saudi Arabië en andere Ciolfsta-
ten. De onderzoekers vonden
dat de rook van de branden
dichter bij de aarde blijft han
gen dan was voorspeld Eerder
werd er rekening mee gehou
den dat dc rook zou opstijgen
tot dertien kilometer in de stra
tosfeer en het klimaat in de we
reld zou beïnvloeden (revreesd
werd dat zich nog maandenlang
chemische stoffen tn de strato
sfeer zouden blijven versprei
den. die een deel van het zon
licht zouden opnemen en de
ozonlaag aantasten
Volgens het onderzoeksteam
echter stijgt de rook niet verder
dan zo'n 2100 meter boven het
aardoppervlak en zal de regen
dc chemicaliën „vroea of laat"
wegspoelen De vervuiling drijft
met een snelheid van 800 kilo
meter per dag oostwaarts. Keith
Browning, hoofd van de afde
ling onderzoek van dc dienst,
vreest voor aantasting van land
bouwgrond in Iran en andere
landen ten oosten van dc Golf.
Het grvaar bestaat volgen*
Browning dat sommige delen
van de regio net zo vervuild ra
ken als de ergst verontreinigde
gebieden in Oost-Europa. Begin
april werden in dc normaal ge
sproken ongerepte bergen van
Kashmir dikke lagen roet en
oliedrab waargenomen.
Perez de Cuellar benadrukt dat het niet
de taak van de VN is de vluchtelingen te be
schermen tegen de Iraakse autoriteiten,
maar om ze tc voorzien van eten, onderdak
en medicijnen Het Hoge Commissariaat
voor de Vluchtelingen (UNHCR) heeft de
verantwoordelijkheid voor die Irakezen die
achterblijven als het Amerikaanse leger is
vertrokken. Maar zolang Irak niet de verze
kering geeft dat ze niet zullen worden ver
volgd. wordt gevreesd dat dc Iraakse politie
de vijanden van dc regering zal opzoeken,
terwijl humanitaire hulp wordt toegelaten.
Kuwayt is vergeefs gevraagd om kampen
aan haar kant van de grens toe te laten De
regering probeert juist ongewenste vreem
delingen, waaronder behalve dc Irakezen
ook de Palestijnen worden gerekend, kwijt
te raken. Saudiarabië wil wel wat viuchte
lingen opnemen, maar alleen Iran heeft de
deur opengezet voor de shi'iten.
wenen»ar weer op tc voeren Dc prijzen
van belangrijke voedingsmidde
len als brood blijven voorlopig
op het oude niveau om het da
gclijk.se levensonderhoud niet
in een keer al te veel duurder te
maken Werknemers zullen In
hun lonen compensatie krijgen
voor de gestegen prijzen
Mei dc liberalisering lijkt de
regering de boeren ook te willen
belonen voor hun stemgedrag
bij dc recente verkiezingen In
de steden werden dc commu
nisten door dc oppositie versla
gen. maar door de grote steun
op hei platteland konden zij
hun meerderheid behouden
De regering in Albanië gaat
voorzichtig de landbouw libera
liseren. Als eerste maatregel
worden de prijzen van een aan
tal landbouwprodukten geleide
lijk vrijgelaten, zo heeft het
staatspersburcau ATA rasteren
gemeld. Ook zal de Albanese
overheid binnenkort landbouw
grond. die nu nog volledig
staatseigendom is, aan boeren
gaan verpachten. Particulier
grondbezit blijft voorlopig on
mogelijk.
Het vrij geven van de prijzen
lijkt mede bedoeld om de terug
gelopen landbouwproduktie
'Nieuwe regering moet samenwerken met leger'
a noordforaa»
uk dc verkiezingen wint.
regering zal moeten
samenwerken met hrt leger en
dc politie Met die woorden is
gisteren legerleider Bouterse in
dc aanval gegaan in een tot aan
de nok gevulde Memre Boekoe
kazerne Hij beschuldigde alle
politieke partijen 'voortdurend
de confrontatie mei het leger tc
zoeken'.
Alleen zijn eigen NDP heeft
begrip voor 'de specifieke ml'
die het leger in Suriname op
zich heeft genomen Bout et se
vond hrt grappig «lat waome
tners van dr Organisatie van
Amerikaanse Staten (OAS) af
komsiig zijn uit landen waarvan
de dcmotratic in laa
la. Venezuela. BollvL
bia Ik heb aan die gasten ge
vraagt! komen jullie leren of
controleren? Maar ze zijn wel
kom Ik wil si rak s niet horen «lal
er grfraudeerd is"
Volgens Bouterse is er geen
chil
traditionele
Nieuw Front' en d«
rncr 'Democratisch AJlrmatief
.Je zijn allemaal van hei zelfde
soort. Op 25 mei zal gekozen
worden lussen de oude orde et»
aldus Bonter
partijen.
Bouterse verwacht met dat
zqn NOP. zoals in 1987. zal wor
dén weggevaagd door Nieuw
Pront Tc zijn in jvanirk /e
zien «iat hel volk in beweging 1
Ze ionen nu al met vertui len
over Fraude naar de OAS. voor
liet grval de uitslag anders uil
valt dan ze hadtien verwacht"
