Verzameltik van telefoonkaart
Kamerleden op kousevoeten naar de Balten
Kardinalen willen
pro-life document
Honger onder kinderen
's werelds rijkste natie
Wassenaarder Gert van Dongen gooit zijn postzegels eruit
Evangelisch
adoptieplan
voor volken
MAANDAG 8 APRIL 1991
REPORTAGE ESC
WASHINGTON (GPD) - Een op de acht kinderen in Amerika lijdt honger
en nog eens miljoenen leven op de gre*is van honger. Dat blijkt uit een stu
die van het Food Research and Action Center, een groepering die strijdt te
gen de honger in de Verenigde Staten.
Volgens de studie gaan 5.5 miljoen Amerikaanse kinderen onder twaalf
jaar 's avonds met een lege maag naar bed. Nog eens 6 miljoen kinderen le
ven op de grens van honger en ondervoeding. De groep heeft de situatie
per staat onderzocht. Daaruit blijkt dat Alabama en Missisippi met 17 en
18,9 procent honger en 18 en 19,8 procent grensgevallen de armste staten
zijn, terwijl New Hampsire, Connecticut en Maryland onder de acht pro
cent blijven.
Samen met 90 andere hulporganisaties in Amerika wordt een wijziging
van de Wet op de voedsel bijstand voorbereid, om meer federale voedsel
hulp te verschaffen aan het ondervoede volksdeel. Deze wet wil ook de
voedselvoorziening op scholen, die vaak heel gebrekkig is, verbeteren.
Een probleem is verder de ondervoeding van arme, zwangere vrouwen en
baby's.
Het probleem bij de voedselvoorziening is dat onder de beschikbare
hulpprogramma's, in het bijzonder de voedselcoupons, slechts de helft
van de rechthebbenden wordt bereikt. Veel mensen weten helemaal niet
dat ze daarop recht hebben en kennen de weg niet in het bureaucratische
doolhof.
De regering van president Bush wil meer geld ter beschikking stellen
van een aantal voedselprogramma's. Dat is volgens de experts een stap in
de goede richting, maar volstrekt ontoereikend.
Voor de mcesten is het nog steeds wennen.
Vaak is de telefooncel waarin alleen met
een kaart kan worden gebeld, een bron van
irritatie. Een herkenbaar voorbeeld: op
het station verbijt de vertraagde reiziger
zich in een lange rij wachtenden voor de
kwartjestelefoon, terwijl ernaast de
kaarttclcfoon - afkeurend gemompel -
werkeloos blijft.
Dat gaat veranderen. Over een paar jaar
is de kaarttclcfoon gemeengoed. Het went
vanzelf, zo is in het buitenland bewezen.
De PTT breidt het totale cellenbestand uit
tot 22.000 in 1994, waarvan 13.000 kaartcel-
len.
De kaartcellen nodigen minder uit tot
plundering door vandalen dan de ouder
wetse muntcel. Er valt niks te halen. Maar
bellen met een kaart bespaart niet alleen
de PTT herstelwerk, het kan ook de consu
ment geld schelen. Een kaart a vijf gulden
geeft twintig tikken van een kwartje, voor
een tientje krijgt de beller 45 tikken (vijf
gratis), terwijl een kaart van 25 gulden 115
tikken telt (15 gratis).
De telefoonkaart i
fi soort creditcard.
ook even groot, die bij gebruik door de
kaarttelefoon wordt 'afgelezen'. Een
laserstraal vernietigt de tikken die door
de beller worden verbruikt. In Nederland
werd de eerste kaarttelefoon in april 1986
operationeel, in Vlissingen. De kaartcel
dook eind jaren zeventig voor het eerst op
in Japan.
WASSENAAR (GPD) - De
postzegel is 'uit', de
telefoonkaart 'in'. Althans
voor Gert van Dongen uit
Wassenaar. Hij is voorzitter
van de NTC, de
Nederlandse
Telefoonkaartenclub. "Een
moderne hobby', zo
omschrijft Van Dongen
deze jongste vorm van
verzamelgekte.
Terwijl zijn postzegelverzameling
zienderogen uitdunt, groeit zijn sta
pel telefoonkaarten. Tweeduizend
heeft hij er nu, uit de hele wereld.
De oprechte filatelist zal wel schele
hoofdpijn krijgen van dat nieuwe
gedoe, maar Van Dongen zit er niet
mee. Het verzamelvirus heeft zich
bij hem gewoon in een nieuw pak
gehesen. Bijkomend voordeel: de
kaarten zijn heel wat minder kwets
baar dan die fragiele zegeltjes.
Het begon in 1988. Van Dongen,
beleidsambtenaar op het ministerie
van sociale zaken: "Centraal Beheer
uit Apeldoorn stuurde in dat jaar
een gratis telefoonkaart - met vier
tikken - naar alle relaties, in ver
band met het 80-jarig bestaan. Ik be
sloot direct de kaart te bewaren en
andere te gaan verzamelen". Zo'n
telefoonkaart is geen droog stuk
plastic, maar dikwijls voorzien van
een speciale afbeelding. Juist dat
wekt her en der de verzamellust op.
Uit de hand
Een en ander kan straks aardig uit
de hand lopen. Want steeds meer
particulieren vinden de weg naar de
PTT om een bedrukte telefoonkaart
te laten vervaardigen. Mooi recla
me-object. Aan beide kanten be
drukt kost zo'n kaart ongeveer vijf
gulden per stuk (met vief tikken),
bij een minimum oplage van 5000
kaarten. Is er slechts behoefte aan
één bedrukte zijde, dan dient de
klant minimaal duizend kaarten af
Van Dongen is blij met deze be
perkingen. "Als iedereen goedkoop
zo'n kaart zou kunnen bestellen,
dan was de markt voor verzame
laars gauw verpest. Waar moet je
dan nog beginnen? Er is nu al zo
veel, maar dan zou de wildgroei pas
echt onstuitbaar zijn".
Toch trekken verzamelaars zich
ook nu soms al de haren uit het
hoofd. Van Dongen: "Ik ken er die
eerst begonnen met de hele wereld,
toen terugvielen op Europa en die
nu uiteindelijk alleen nog Neder
landse kaarten zoeken. Als je niet land. Er is een ware jacht op die
uitkijkt, raak je overspoeld. Het uit- kaarten uitgebroken. Sommige ver-
zendbureau Werknet heeft bij voor- zamelaars wilden ze echt allemaal
beeld 63 verschillende kaarten uit- hebben".
gegeven. Wel telkens dezelfde
kaart, maar steeds met een ander T3~lp»cro'in <s
adres en telefoonnummer, horende
bij de diverse vestigingen in het Van Dongen ziet bij het exploderen-
Economische hervorming moet Latij ns-Amerika redden
WASHINGTON (Rtr/DPA/UPI) -
Latijns-Amerika heeft zwaar te
kampen met recessie, een schul
denlast en met heftige inflatie. Al
leen als de landen op dit continent
de hervorming van hun economie
weten door te zetten, maken zij een
goede kans uit de problemen te ko-
in haar jongste jaarrapport, dat dit
weekeinde is gepubliceerd. Het rap
port verscheen op de eerste dag van
de jaarvergadering van de bank, die
van gisteren tot en met morgen in
het Japanse Nagoya wordt gehou
den.
Een belangrijk thema dat de drie
dagen durende jaarvergadering zal
beheersen, is de vraag hoe snel het
economisch aanpassingsbeleid in
de Latijns-amerikaanse landen tot
resultaat zal leiden. Als de verbete
ring van de levensstandaard voor de
bevolking te lang op zich laat wach
ten, kan de klok nog wel eens nood
gedwongen moeten worden terug
gedraaid. De economie van Latijns-
Amerika kromp in 1990 met meer
dan een half procent in. Alleen in
Mexico, Chili en Venezuela nam het
bruto nationaal produkt toe.
de aanbod steeds meer mensen kie
zen voor een 'thematische verzame
ling': "Ze zoeken dan bijvoorbeeld
alleen kaarten waarop dieren zijn
afgebeeld, of motorrijders". Om het
leuk te houden, en betaalbaar, want
sommige kaarten 'doen' al honder
den guldens. Van Dongen zelf be
taalde ooit tweehonderd gulden
voor een van de eerste, nu zeldzame,
Duitse telefoonkaarten, stammend
uit 1983. De Duitse kaarten, ook de
nieuwste, zijn toch al het duurst.
"Het lijkt wel of mensen erin beleg
gen. Vaak zijn ze direct na uitgifte al
in prijs verdubbeld. De oplage is
veelal beperkt en dan houden ze die
kaarten gewoon achter, waardoor
de prijs omhoog schiet".
Hij gaat ook naar het buitenland
om zijn collectie aan te vullen. Nu
kijkt Van Dongen reikhalzend uit
naar een vriend die van een reis
naar Mexico zal terugkeren. Niet
moeilijk te raden welke opdracht
hij meekreeg.
PTT
De PTT staat er goed op, bij de ver
zamelaars. "De PTT voert een seri
eus, terughoudend uitgiftebeleid.
In tegenstelling tot wat in andere
landen gebeurt, mag ik wel zeg
gen". aldus Van Dongen. Daar
wordt ter ere van ieder wissewasje
een speciale kaart vervaardigd.
"Hier krijgen we dit jaar alleen een
serie over communicatie, een kerst-
serie en ik geloof een voetbalserie,
maar dan heb je het wel gehad".
PIT en NTC zijn aardig tegen el
kaar. "De PTT luistert naar ons en
houdt rekening met ons", bemerkt
van Dongen. "Maar dat is ook lo
gisch, want de PTT heeft baat bij
ons. Wij vormen natuurlijk een
mooi middel om het gebruik van de
telefoonkaart mee te promoten".
Een ander middel is de expositie
over telefoonkaarten, die de PTT
aan eind van dit jaar in het PTT-mu-
seum in Den Haag wil houden.
In het buitenland, waar de kaart
telefoon al langer meetelt, werden
al eerder verzamelclubs opgericht.
De NTC waggelt nog in de kinder-
schoenên. Er zijn nu ongeveer 175
leden, van alle rangen en standen,
uit het hele land. "Ook veel vrou
wen. Een kwart denk ik", schat Van
Dongen. "Kennelijk voelen die zich
hierdoor meer aangetrokken dan
door postzegels".
(NB:het telefoonnummer van Gert
van Dongen is 01751-18034.)
Van onze correspondent
Peter dc Vries
DEN HAAG - Steun voor het recht op zelf
beschikking. veel sympathie, maar zeker
géén instemming met het streven van de
drie Baltische staten onafhankelijk te wor
den van de Sovjet-Unie. Dat is de boodschap
die een brede delegatie uit de Tweede Ka
mer de komende anderhalve week zal uit
dragen tijdens bezoeken aan Estland, Let
land, Litouwen en Moskou. Het is een pre
caire boodschap, waarin geprobeerd wordt
het midden te vinden tussen het in de kou la
ten staan van de naar onafhankelijk streven
de republieken en het voor het hoofd stoten
van Gorbatsjov.
Het antwoord van Landsbergis. de Li
touwse president, en zijn collega's laat zich
raden. In hun ogen is de kloof al lang niet
meer te overbruggen. Na het geweldadig in
grijpen van de Sovjet-militairen in januari is
de deur naar de dialoog praktisch gesloten.
De in het Westen nog steeds gesteunde
Gorbatsjov is in de ogen van de Baltische lei
ders overigens nooit iets anders geweest dan
een onversneden Russische partijbons. De
landjes aan de Oostzee zien zichzelf als door
communisten bezet gebied, geannexeerd tij
dens de Tweede Wereldoorlog door Russen
waar ze nauwelijks culturele of etnische
banden mee hadden. Maar de door hen zo
begeerde politieke en diplomatieke erken
ning van hun onafhankelijkheidsstreven,
blijft internationaal nog grotendeels uit.
Feiten
Acht leden
de Tweede Kamer vertrok
ken gisteren via Stockholm naar Tallinn, de
hoofdstad van Estland. De delegatie zou al
veel eerder afreizen, maar werd vertraagd
door ruzie binnen het CDA. Het CDA bena
drukte vanaf het moment waarop het idee
voor de missie geboren werd, dat de voorbe
reiding niet goed was. De vooraanstaande
CDA-buitenlanddeskundige Aarts haakte
om die reden deze week op het allerlaatste
moment af, nadat partijgenoten van hem de
reis al maanden hadden vertraagd.
Het langdurig uitstel heeft in de praktijk
in elk geval niet geleid tot een betere voorbe
reiding. Het programma van de reis is op een
flink aantal plaatsen nog duister. De agenda
vermeldt ontmoetingen met presidenten,
ministers, parlementsleden, kerken, vak
bonden, communisten en oppositiepartijen.
Maar door de turbulente ontwikkelingen,
met name de machtsstrijd tussen Jeltsin en
Gorbatsjov, staat nog lang niet vast of zij al
lemaal daadwerkelijk tijd zullen vinden om
hun Nederlandse collegae te ontvangen.
De voorbereidingen werden overigens
niet alleen overschaduwd door agenda-pro
blemen. Op de achtergrond speelde sterk de
vrees van menig kamerlid de vingers te
branden aan de razend ingewikkelde vete
tussen Moskou en de Balten. Twee dagen ge
sprekken met deskundigen achter gesloten
deuren hebben de partijen bijvoorbeeld
nogal de schrik in de benen gejaagd over de
manier waarop etnische Russen in Litouwen
worden gediscrimineerd.
Een kleine illustratie van die voorzichtig
heid is dat de missie, waarin CDA, PvdA,
WD. D66, Groen Links en GPV zijn verte
genwoordigd, officieel een 'fact-finding'-
missie heet te zijn. De delegatie is uitgeno
digd door de Balten, die in het kader van hun
aanhoudend lonken naar erkenning ook al
parlementaire delegaties uit de VS, Zweden
en IJsland over de vloer kregen. Maar de sta
tus wordt in Den Haag consequent omschre
ven als 'feitelijke informatie vergaren'. "We
geven in politieke zin steun aan het recht op
zelfbeschikking. Punt. Niemand in deze Ka
mer wil nu erkenning van hun onafhanke
lijkheid", vatte de PvdA'er Van Traa vrijdag
de politieke steun samen die de Balten kun
nen krijgen.
In de woorden van bijvoorbeeld D66-ka-
merlid Doeke Eisma, die drie maanden gele
den het initiatief nam voor de reis, "moeten
de Baltische staten een soort federatie aan
gaan met Moskou, waarin wordt samenge
werkt op het gebied van buitenlands beleid
en defensie, en men verder vrij autonoom
opereert". Dat is een opinie waar ze in Riga,
Tallinn en Vilnius niet op zitten te. wachten.
Daar wil men het zinkend schip van de Sov
jet-Unie zo snel mogelijk verlaten.
Begrip
Alle omzichtigheid ten spijt, zal tijdens het
bezoek van de delegatie dan ook haarscherp
blijken dat over de toekomst van de Sovjet-
Unie aan westerse zijde heel anders wordt
gedacht dan in Vilnius en omstreken. Bin
nen de EG overheerst immers de angst voor
de militaire en politieke instabiliteit die het
gevolg zal zijn van een uiteenvallende
USSR. Daarom werd de EG-hulp aan Mos
kou, bestaande uit economische, technische
en wetenschappelijke assistentie, na een
kort intermezzo ook razendsnel hervat.
Daarmee is niet gezegd dat de grote partij
en in de Tweede Kamer het helemaal bij be
zwerende woorden van politieke en morele
steun willen laten. Eisma denkt bijvoor
beeld aan de opening van een informatiebu
reau in Nederland van de Baltische Staten.
"De landen zouden zelfs eigen consulaten in
Den Haag kunnen openen. Dat is nog net iets
anders dan het aangaan van diplomatieke
betrekkingen". Maar dat idee is door minis
ter Van den Broek (buitenlandse zaken) al
weggewimpeld.
Eisma en Van Traa willen ook ter plekke
onderzoeken of er mogelijkheden zijn de be
volking van de opstandige republieken meer
en directer te laten profiteren van de hulp
die de EG en Nederland nu via Moskou ge
ven. Het zou een uitweg kunnen zijn uit het
huidige, wat zigzaggende beleid: na de mili
taire acties in Vilnius en Riga in januari werd
de hulp aan Moskou gestaakt. Maar na een
gesprek van drie EG-ministers, onder wie
Van den Broek, met Gorbatsjov werd ze
weer ter hand genomen. Het idee is in het
vervolg buiten het centrale Moskouse gezag
om te werken. De hulp zou dan rechtstreeks
naar de drie Oostzeestaten, Moldavië of Ge
orgië gestuurd kunnen worden. Zo zou als
nog een politiek gebaar in de richting van de
Baltische landen gemaakt kunnen worden,
zonder over te hoeven gaan tot hun daadwer
kelijke formele erkenning.
Geen uitspraak over gevaar sekten
VATICAANSTAD (CIC-
DPA-AFP) De 112 kardina
len die sinds donderdag in het
Vaticaan hebben vergaderd,
hebben paus Johannes
Paulus II unaniem opgeroe
pen een document, bijvoor
beeld een encycliek, te publi
ceren over morele kwesties
als abortus en euthanasie.
Dit document zou "plechtig moe
ten bevestigen de traditionele
leer van de kerk over de onaan
tastbare waarde van het mense
lijk leven in het licht van de huidi
ge omstandigheden en de aanval
len waaraan het menselijk leven
blootstaat".
Dat blijkt uit het slotcommuni
qué van de bijeenkomst, waar is
gesproken over de bedreigingen
van het menselijk leven en "het
probleem van de agressiviteit"
van de sekten. De kardinalen roe
pen de politici, christen of niet-
christen, op hun onvervreemdba
re plicht om het menselijk leven
te beschermen steeds goed voor
ogen te houden.
Volgens de kardinalen wordt
het menselijk leven als nooit tevo
ren "op een verschrikkelijke ma
nier" bedreigd, niet alleen door
abortus en euthanasie, maar ook
door de milieuverontreiniging,
fysiek geweld, hongersnood, de
handel in verdovende middelen
en de wapenhandel.
Maar vooral keren de kardina
len zich tegen legalisering van
abortus. Volgens het Vaticaan
worden per jaar 30 tot 40 miljoen
abortussen uitgevoerd. De kardi
nalen menen dat een toegeeflijke
houding tegenover abortus "on
verbiddelijk" leidt tot de aanvaar
ding van euthanasie voor hoogbe
jaarden en geestelijk en lichame
lijk gehandicapten. Zij roepen de
4.000 bisschoppen in de wereld
op mee te strijden voor de be
scherming van het menselijk le
ven, zelfs al zouden zij als "apos
telen van de tegenstroom" wor
den beschouwd.
De kardinalen veroordelen het
"verkeerde feminisme" dat "de
bevordering van de vrouw in
mannelijke termen vat". Zij plei
ten voor een "echt feminisme",
dat de vrouw niet alleen het recht
toekent in het sociale leven aan
wezig te zijn, maar evenzeer recht
doet aan haar specifieke roeping
van hoedster van het leven. De
kardinalen volgen daarmee het
hoofd van de congregatie voor de
geloofsleer, kardinaal Joseph
Ratzinger, die in zijn openings
toespraak donderdag zei, dat het
huidige feminisme eerder aan de
onderdrukking dan aan de bevrij
ding van de vrouw bijdraagt.
Over de sekten wordt in het
slotcommuniqué nauwelijks ge
sproken. De kardinalen spreken
alleen de hoop uit dat de RK Kerk
de uitdaging die de groei van de
sekten voor haar betekent, "met
moed en wijsheid" zal aannemen.
De oproep van de kardinalen
maakt de kans groter op een nieu
we encycliek over de moraal, die
een nadere uitwerking betekent
van de encycliek 'Humane Vitae'
uit 1968, waarin paus Paulus VI
rooms-katholieken het gebruik
van kunstmatige voorbehoed
middelen ontzegde. Een ontwerp
van zo'n encycliek zou vorig jaar
zomer al in grote lijnen gereed
zijn geweest, maar de Curie, het
centrale bestuur van de RK Kerk,
zou opdracht hebben gekregen
de tekst nog eens te bekijken.
Inwoners van Moskou steken bij het Rode Plein hun kaarsen aan, op
de plaats waar eens de Kazansky kathedraal heeft gestaan. De kerk
werd indertijd in opdracht van de communistische regering verwij
derd. (foto AP)
Russen vieren
massaal Pasen
MOSKOU (GPD) - In de Sov
jetunie hebben dit weekeinde ve
le tienduizenden- gelovigen het
Russisch-orthodoxe paasfeest ge
vierd. Voor het eerst sinds de re
volutie konden zaterdagavond de
Moskouse gelovigen samenko
men in de Sint-Basileuskathe-
draal aan het Rode Plein.
In de Jelochovskajakathedraal
elders in Moskou, waar patriarch
Aleksis II de Paasmis opdroeg,
waren ook Boris Jeltsin, presi
dent van de Russische Federatie,
en Sovjet-premier Valentin Pa
vlov aanwezig. De mis werd voor
het eerst rechtstreeks en in zijn
geheel tot drie uur 's nachts door
de televisie uitgezonden. De hele
zondag waren alle kerken van
Moskou en vele andere steden
overvol.
Het Russisch-orthodoxe paas
feest valt door de Juliaanse tijdre
kening twee weken later dan het
paasfeest in het westen. Het is
voor de orthodoxe gelovigen het
belangrijkste feest in het jaar. Op
zaterdagavond gaan de gelovigen
naar de nachtmis en hebben daar
na een groot diner tot in de vroege
morgen. Op Paaszondag worden
er bloemen gelegd op de graven
van verwanten en vrienden.
Sinds de godsdienstvrijheid
vorig jaar opnieuw wettelijk is
vastgelegd, laten elke week dui
zenden Sovjet-burgers zichzelf en
hun kinderen dopen. President
Gorbatsjov keurt die terugkeer
naar het geloof goed. Volgens
hem is het geloof "een bron van
stabiliteit" in deze moeilijke pe
riode.
ZEIST (ANP) Nederlandse
evangelisatieorganisaties begin
nen op korte termijn met een
'adopteer-een-volk-plan'. De
plaatselijke gemeente wordt
daarbij ingeschakeld bij het evan
geliseren van de naar schatting
12.000 nog niet met het evangelie
bereikte volken of groepen.
Hiertoe is besloten door veer
tien organisaties uit de kringen
van de Evangelische Zendingsal
liantie (EZA) en de Evangelische
Alliantie (EA), voor een deel ver
bonden met de Nederlandse Zen
dingsraad (NZR).
Onder christenen en missionai
re organisaties groeit de overtui
ging dat het bereiken van de 'on
bereikte' volken de hoogste prio
riteit heeft. Voor deze taak zijn de
visie en betrokkenheid van de
plaatselijke gemeente en de oplei
ding van jonge mensen van cru
ciaal belang, aldus ds. W.J. Bouw.
coordinator van de werkgroep
Lausanne Beweging Nederland.
Bloedtransfusie. Als een arts te
maken krijgt met een jonge Jeho
vah's Getuige (12 tot 16 jaar) die
vanwege zijn geloof een bloed
transfusie weigert, moet die arts
proberen het kind onder vier
ogen te spreken met een profes
sionele jeugd-hulpverlener erbij.
Het kan zijn dat de weigering een
weloverwogen besluit is, maar
het is ook mogelijk dat het kind
zijn ouders niet wil afvallen. Dat
stelt de Amsterdamse anesthesio
loog B. Fontein in het Nederlands
Tijdschrift voor Geneeskunde.
Artsen krijgen regelmatig te
maken met mensen die een trans
fusie van bloed of bloedproduk-
ten weigeren. Jehovah's Getui
gen doen dat op grond van hun
geloof. Dat brengt de geneesheer
in een moeilijk parket. Hij mag
proberen de patiënt op andere ge
dachten te brengen, maar moet
uiteindelijk de wens van de pa
tiënt honoreren.
Radiostation. Het Amerikaan
se radionetwerk Christian Liber
ty Broadcasting heeft in Moskou
een christelijk radiostaton opge
zet. Radio Radonez, genoemd
naar een man die in de 14de eeuw
de Russen organiseerde om een
invasie af te wenden, is gisteren
begonnen met uitzenden. Het be
reik van het station is ruim 600 ki
lometer.
