7^
O
'De Amerikanen maakten de
show, het was hun oorlog'
WORLD SCOOP!
Hew we tamed
Princess Di into a
topless model
Spectaculaire beelden uit
het menselijk lichaam
Ramadan
PAGINA 24
RTV-SHOW
MAANDAG 18 MAART 1991
Verslaggever en cameraman terug uit Golfgebied
UTRECHT Respectie
velijk licht gebronsd en ge
woon bleek Hollands wan
delen journaal-verslagge
ver Job Frieszo en camera
man Jan van Eijndhoven
het motel aan de snelweg
binnen waar we afgespro
ken hebben. Ze zijn terug
uit de Golf, na eerst nog een
paar rustige dagjes in Egyp
te doorgebracht te hebben.
Jan van Eijndhoven is al
weer aan het werk. Job
Frieszo heeft besloten een
aantal weken "lekker effe
niks te doen, heerlijk naar
Spanje".
i de jaren zestig voor het
journaal. Hij filmde onder ande
re in Bayrut, op de Falklands, tij
dens de oorlog tussen Iran en
Irak en in Roemenie. Hij heeft al
tijd voor het journaal gewerkt en
is een oude rot in het vak. Job
Frieszo volgde de School voor de
Journalistiek in Utrecht en ging
daarna voor de radio werken. Hij
deed de parlementaire verslag
geving voor het radioprogramma
'Met het oog op morgen'. Daarna
verhuisde hij naar het NOS-jour-
naal. Zijn werkzaamheden wer
den door de dagbladen bekriti
seerd als 'verslaggeving waar de
spruitjeslucht vanaf dampte'.
Frieszo: "Ach, die tv-kritiek
wordt vanuit de leunstoel ge
schreven. Ze hebben geen idee
hoe moeilijk het is om daar je
werk te doen. Vooral de landelij
ke dagbladen hebben er een
handje van om alles onder de
maat te vinden. In Dhahran kre
gen we recensies toegefaxt. We
plakten ze tegen de muur van on
ze hotelkamer op volgorde van
belachelijkheid".
Scud-aanval
Frieszo en Van Eijndhoven arri
veerden een paar dagen voor het
uitbreken van de Golfoorlog in
Dhahran in Saudi-Arabië en ble
ven daar tot de bevrijding van
Kuwayt. Met de Scud-aanval op
het Amerikaanse kampement
waar 27 soldaten uit de VS het le
ven lieten, maakten beide Neder
landers even wereldnieuws. Ze
waren de eersten. Job Frieszo:
"We waren net onderweg met de
auto naar het Dhahran Interna
tional Hotel toen het luchtalarm
afging. We stopten en zagen even
later een lichtflits in de verte.
Weer even later reed een auto
met sirene ons voorbij. Ik zei
'daar gaan we achteraan'. Het
was een militair bewaakt object.
Maar ik kon langs de wachten
glippen. Jan met zijn camera-ap-
paratuur werd wel tegengehou
den".
"Het was paniek. Rotzooi daar
binnen. Vijf of zes totaal verkool
de lijken lagen opgestapeld te
gen een muur. Soldaten renden
rond en probeerden gewonde of
misschien al dode soldaten te re
animeren. Ondertussen reden
ambulances af en aan. De beel
den die Jan van Eijndhoven bui
ten het kamp had gemaakt wer
den direct door CNN overgeno
men". "Gewoon gejat", bromt de
cameraman. "Maar, begrijp me
niet verkeerd. Het is erg leuk als
je materiaal gejat wordt door
CNN".
gr
L X
U
Frieszo: "Journalistiek gezien
was het goed werk. Jan zegt al
tijd dat dit soort items voor ne
gentig procent aan het toeval te
danken is. En we vielen natuur
lijk met onze neus in de boter.
Journalistiek gezien".
Censuur
Frieszo zegt de regels van de cen
suur vaak aan zijn laars te heb
ben gelapt. Hij moest wel iets on
dertekenen maar heeft zich daar
niet zoveel van aangetrokken.
"We werden echter overal weg
gehouden. We zagen niets. Geen
beelden van het front. Niets van
het heen en weer geschiet. We
werden tegengewerkt door de
Amerikaanse voorlichtings
dienst, met name de Amerikaan
se consul. Van de honderd jour
nalisten die ergens heen werden
gebracht waren er 98 Amerikaan.
De andere twee plaatsen waren
voor Europeanen. Als je daar
over zeurde, kreeg je van die con
sul te horen dat datje visa binnen
twee dagen kon worden inge
trokken". Van Eijndhoven: "De
Amerikanen maakten de show.
Het was hun ootlog".
Van Eijndhoven: "Ons hotel in
Dhahran stond op een uitsteken
de plaats. Het was 's avonds net
een sprookje. We keken neer op
een moskee die wit verlicht was.
In de minaret hingen weer groe
ne lampjes. Van de ene kant van
ons hotel kwamen de scuds aan
vliegen, van de andere kant af
werden de patriots gelanceerd.
Precies boven ons ontmoeten ze
elkaar. Boem boem boem".
Frieszo: "We hebben de oorlog
verslagen. De aanvallen op
Saudi-Arabië hebben we laten
zien, we hebben met piloten ge
praat en vrijwilligers, zijn in zie
kenhuizen geweest. We hebben
laten zien wat we konden laten
verslaggever Job Fr
"We vielen natuurlijk met c
Toneelspel over
zingende non
ROTTERDAM (ANP) - De zin
gende Belgische non Jeannine
Deckers, die in 1963 beroemd
werd met het aanstekelijke lied
'Dominique', heeft actrice Ine
Leytens geïnspireerd tot het ma
ken van een theatersolo. Het
stuk, geschreven door Rob de
Graaf, gaat op donderdag 4 april
in Rotterdam in première.
Haar weg van kloosterzuster,
zangeres, burgeres en uiteinde
lijk zelfmoordenares wordt in
hoogte- en dieptepunten uitge
beeld. De fragmenten zijn uitver
groot en enigszins abstract.
Out! War Deserten
USSOtMERSWHO
REFUSt 10 H6HT
WIN
Nier w Honen
Mr two Mauritius
ABSOLUTELY FREE
PLUS
YMrckaaceti
«totdtevMkWs
laaeads
JOHANNESBURG - Het Zuid-Afrikaanse tijdschrift Scope pronkt
op de voorpagina van het maartnummer een onthullende foto van
de Britse prinses Diana. In het blad staat een fotoreportage over
hoe Lady Di veranderde in topless-prinses. De foto is het resultaat
van een nauwkeurige montage. (foto epa>
HILVERSUM Wie zich afvraagt wat er gebeurt met Ruud
Gullit als hij een 'kijkoperatie' ondergaat, moet morgen
naar de derde aflevering van 'Chirurgenwerk' kijken. Daar
in worden spectaculaire beelden getoond die een minuscule
camera in het menselijk lichaam gemaakt heeft. Voor chi
rurgen is opereren met behulp van zo'n cameraatje al ge
meengoed geworden. Jaarlijks worden vele duizenden be
handelingen op deze wijze uitgevoerd.
In het programma wordt onder meer de operatie op mevrouw Stelle-
man getoond. Zij had galstenen, waardoor haar galblaas eruit moest.
Een paar jaar geleden zou dat een gevaarlijke en omslachtige operatie
betekend hebben, waarbij de chirurg een grote en diepe snee zou moe
ten maken. De patiënte had aan de operatie een groot litteken overge
houden.
Dankzij de minuscule camera was zo'n grote operatie bij mevrouw
Stelleman niet nodig. De chirurg had voldoende aan een kleine snee,
waardoor hij een buisje van 12 millimeter doorsnee tot vlakbij de gal
blaas bracht. Door de buis ging het 'gereedschap' van de chirurg, dat
hij dankzij het cameraatje en een grote kleurenmonitor nauwkeurig
kon hanteren.
Deze techniek wordt niet alleen gebruikt voor galstenen, maar voor
allerlei onderzoek en operaties. In het programma worden verder beel
den getoond van operaties aan nierstenen, de neus, de prostaat en de
baarmoeder.
Het team van producent René Stokvis heeft ruim een jaar aan deze
aflevering gewerkt. In veel opzichten is het resultaat daar ook naar. De
beelden van de mini-carpera zijn helder en scherp, dat zeker, en het is
fascinerend om het menselijk lichaam van binnenuit te zien bewegen.
Soms lijken scènes zo uit een film over het heelal geplukt te zijn: floep,
daar zweeft het volgende stuk overbodig prostaatklier, op weg naar de
uitgang. Ook de afsluitende scène, waarbij een één millimeter smalle
camera in een bloedvat de cholestorol- en vetbrokken toont, spreekt
tot de verbeelding.
Chirurgenwerk. Uitzending: dinsdag 19 maart, TV2, Veronica,
22.15 uur.
TROS: reclame
in quiz is uit
nood geboren
DEN HAAG (ANP) - Het in Ne
derland geldende verbod op
sluikreclame deugt niet. Volgens
Europese norm is het toegestaan
aan het begin of einde van een tv-
programma sponsornamen te
melden. Dat heeft de TROS bij
de Raad van State betoogd.
De TROS verweerde zich bij'
de Raad van State tegen een door
het Commissariaat voor de Me-v
dia opgelegde boete van veertig
duizend gulden voor een ovértre-1
ding van het sluikreclamever
bod. Ron Brandsteder om-'
schreef eind november 1989 in
zijn Ron's Honeymoon Quiz Ci
troen als "de gulle gevers van
prachtige automobielen: het
merk dat de puntjes op.de E zet".
Advocaat mr. S. de Wit betwist
de juistheid van de Nederlandse/
regelgeving. Volgens hem ma
ken recente uitspraken van het,
Europese hof duidelijk dat de
Nederlandse overheid steeds
minder ruimte krijgt voor het op
leggen van beperkingen. De
TROS erkent op zich wel dat zij
het sluikreclameverbod heeft
overtreden. Dat gebeurt uit
nood. Volgens de TROS zijn der
gelijke amusementsprogram-
ma's niet te maken zonder fabri
kanten die bereid zijn hun pro-
dukten gratis ter beschikking te
stellen.
Het Commissariaat is het met
de redenering van de TROS niet
eens. Volgens advocaat mr. G.
Weesing is er geen sprake van
onverenigbaarheid met Euro
pees-rechtelijke regels. Het j
Commissariaat vindt streng op
treden op'zijn plaats. In het geval
van Ron's Honeymoon Quiz
wordtgezien de belangen de
hoogte van de boete ook niet bui
ten proportie genoemd. Als ge-
luiden uit de adverteerderswe-1
reld goed worden verstaan, z
met sluikreclame jaarlijks e
bedrag van tussen de 70 en 1
miljoen gulden gemoeid zijn.
LONDON - De Britse actrice
Jean Boht vierde dit weekein-(
de, net als miljoenen andere
Britten, 'Rode Neus Dag'. Zij'
deed dat verkleed als koningin
Elizabeth 1. <foto epa*
Niet alleen katholieken maar
ook moslims bevinden zich nu in
de pastentijd. Voor de eersten
vormt het carnaval de opmaat
naar de periode van matiging
en inkeer die met het paasfeest
eindigt. Voor de laatsten is de
ramadanmaand eveneens een
tijd van inkeer en boetedoening
voor gemaakte fouten. In deze
heilige maand daalde ooit de
koran uit de hemel neer en kreeg
Mohammed zijn eerste openba
ring. Het houden van de vasten
behoort, net als ondere andere
de salat (het plichtgebed), die
vijf maal daags verricht moet
worden, en het maken van de
heilige bedevaart naar Mekka,
tot de vijf zuilen van de islam.
De islamitische vasten is ove
rigens veel strenger dan de ka
tholieke. Van de gelovige mos
lim wordt niet alleen verwacht
dat hij zich van zonsopgang tot
zonsondergang van voedsel en
drank onthoudt, maar ook dat
hij niet rookt, zijn lagere driften
in toom houdt en het gezellig
heidsleven mijdt. Tijdens de ra
madan hoort hij schoon schip te
maken met zijn lichaam en
geest. Pas aan het eind van die
maand mag er feest gevierd
worden, niet op een al te uitbun
dige, carnavaleske manier,
maar op een waardige en goed
gemutste wijze. Een groot ver
schil met carnaval is al het feit
dat het moslims ten enenmale
verboden is alcohol te gebrui
ken.
Nu wordt de religieuze soep
vaak niet zo heet gegeten als zij
wordt opgediend. In minder or
thodoxe landen worden de voor
schriften ook minder streng na
geleefd. Menige welvarende
Saoediër bijvoorbeeld geeft er
in de vastenmaand de voorkeur
aan naar een lankmoediger
streek uit te wijken, zoals
Pr
I *wÉ
j e
Oerrit jan Zwier
Marokko of Tunesië. Maar in
andere landen wordt er juist
streng opgetreden tegen mos
lims die de vastenregels overtre
den. Daar wordt de man, die
overdag achter een boom een si
garet staat te roken, of de vrouw
die bij een fonteintje haar dorst
lest, onmiddellijk in de kraag
gegrepen. In Maleisië krijgen ze
een boete van honderd dollar
plus een maand gevangenis
straf. In dit land wordt van de
Chinese restauranthouders ver
wacht dat zij het leven van hun
islamitische landgenoten niet
nog moeilijker maken door in
alle openheid te koken en te
schransen - tijdens de ramadan
moeten zij schermen voor hun
ramen plaatsen.
De ramadan is voor een reizi
ger een slechte tijd om in islam
landen op pad te zijn. Winkels
en eethuisjes zijn overdag vaak
gesloten en de meeste mensen
hebben een pesthumeur. Ik her
inner me nog hoe abrupt de
overgang was van het gastvrije
naar het vastende Marokko,
toen ik daar jaren geleden in de
ramadan verzeild raaktet In
plaatsen als Fez en Meknes had
ik meer dan eens aan een wel
voorziene tafel aangezeten,
waar couscous, Berberse blik
sem (geitevlees met rode pe
pers), kamelemelk en geconfijte
dadels werden geserveerd. Men
mag geen enkele gang over
slaan, ook al staat de buik op
springen. Een enkel hapje of
slokje is dan echter voldoende
om de gastheer niet voor het
hoofd te stoten. Zowel voor als
na de maaltijd werd er miere-
zoete thee geschonken uit zilve
ren pottendie de hoge glazen
met verse kruizemunttakjes tot
de rand toe vulden. Daarna
ging het hasjpijpje rond, dat het
lichaam zo passief en de geest zo
indolent maakt.
Op het centrale marktplein
van het zuidelijke Marrakech,
de rode stad, vanwaar men de
sneeuw op de toppen van het At
lasgebergte ziet liggen, was het
in de dagen voor ramadan een
drukte van belang. De zon be
scheen er een kleurrijke mensen
menigte die, gehuld in witte en
bruingestreepte djellaba's en
getooid met tulband, fez of ka
lotje, langs vuurvreters, slan
genbezweerders en acrobaten
flaneerde. Rondom het plein za
ten de kooplieden in hun kleine
hokjes. De lucht was bezwan
gerd met de scherpe geur van
schroeiend vlees. Boven houts
koolvuurtjes werd het op pen
nen geregen schapevlees geroos
terd, dat men bij verkoop met
helgele saffraan of helderrood
paprikapoeder bestrooide. Op
bakplaten sisten de slakken en
schapehersens in de olijfolie.
Na het begin van de ramadan
was het overdag afgelopen met
de gastvrijheid en de kebab. Het
werd zelfs moeilijk een glas thee
te bemachtigen. Maar na zons
ondergang was alle leed gele
den. De mensèn tafelden tot
diep in de nacht door en waren
weer aanspreekbaar. Het leven
verschoof van de dag naar de
nacht. Wie eigen baas is of de
tijd aan zichzelf heeft, past in de
heilige maand een truc toe: hij
vlucht de nacht in en slaapt
overdag.
GOBP
WJ VA Nd? EN
AAN OA1 0NZ£
pbsulTATBHTE
HET GROOTSTE DEEL VAN DE
VERMAGERINGSKUREN IN
kranten h waardeloos
06 ENIGEN
DIE ER BETER
VAN WORDEN
2'JN DE BE.
DENKERS
