'Ik durf me nu cabaretière te noemen'
Nits missen
solide bas
PODIUMBUK
Lichtgewicht
Mozart zonder
snufje peper
Hester Macrander, finaliste 12e Leids Cabaret Festival:
Interessant werk op rommelige tentoonstelling in Wassenaar
DINSDAG 12 FEBRUARI 1991
KUNST
PAGINA 19
Bert Visscher
Cabaretier Bert Visscher bijt het
spits af in de komende theater-
week. 'Don Chaót en de foute ar
chitect' zo heet zijn nieuwe pro
gramma, waarmee hij morgen
avond in de Leidse Schouwburg
komt. In dit soloprogramma kun
nen wij de absurde avonturen
meemaken van de laatste telg uit
het geslacht Chaót, genaamd Don.
Hij wil een geordend leven gaan
leiden, maar dat blijkt met zijn
achtergrond niet zo gemakkelijk.
Een persreactie op een van de op
tredens van Bert Visscher: "Die is
echt geschift. Wat een mafkees. De
leukste avond tot nu toe".
Rosalie Niemand
In 'Rosalie Niemand' van de
Vlaamse schrijfster Elisabeth Ma-
ra in wordt het verhaal verteld
van een vrouw die als kind onge
wenst was, op haar vijfde jaar in
een tehuis werd ondergebracht en
uiteindelijk belandde in een psy
chiatrische inrichting, waar ze tot
haar eenenvijf tig ste levensjaar
moest blijven. Het gaat hier om
een waar gebeurde geschiedenis.
Het Mechels Miniatuur Theater
komt op donderdagavond met een
toneelversie van 'Rosalie Nie
mand' in de Leidse Schouwburg.
De regie is in handen van René
Verreth. Rosalie wordt gespeeld
door Tessy Moerenhout. Andere
spelers: Theo Hijzen, Hilde van
Haesendonck, Agnes de Nul, An
Verreth en Manu Verreth.
Jenny Arean
Een première deze week in de
Leidse Schouwburg: de karakte
ristieke zangeres en actrice Jenny
Arean komt op vrijdag- en zater
dagavond in het theater aan de
Oude Vest met haar nieuwe solo
programma 'Het huishoud
schoolsyndroom'. Centraal in
deze voorstelling staat 'het ver
langen'. Het verlangen van een
kind, dat denkt: later, als ik groot
ben, doe ik alles anders. Het ver
langen van de puber om groots en
meeslepend te leven. De verlan
gens van de volwassene.
De Nits bezetting: Henk Hofstede - zang.
gitaar, bas, Robert Jan Stips - keyboard,
zang, Rob Kloet - slagwerk, zang.
Gezien. 11 februari, Schouwburg in Leiden.
LEIDEN - De kennismaking met
het schouwburgcircuit is de Nits
kennelijk erg goed bevallen, want
ook hun nieuwe programma is
weer te bewonderen vanuit het
rode pluche. Voor de pauze wordt
nadrukkelijk het nieuwe album
'Giant Normal Dwarf gepresen
teerd.
De tot trio gereduceerde Nits -
Joke Geraerds heeft een blessure
en is even uit de roulatie - begin-
Dat is voor een deel te wijten
aan de wat schelle afstemming
van het geluid, maar ook door de
soms zwakke inzetten van Henk
Hofstede. Robert Jan Stips krijgt
alle ruimte om zijn keyboard -
sampling - trucjes te tonen en
werkt bij 'The infinite shoeblack'
mooi naar een climax toe. Het is
jammer dat juist de nieuwe num
mers eensolide bas missen en zij
klinken daarom met enkel key
board en slagwerk vrij leeg. Het
mooie dynamische 'Sketches of
spain' met de krachtige basloop
en het met een fietsbel geïntrodu
ceerde 'Bike in head' zijn zonder
meer de hoogtepunten voor de
pauze.
Het tweede gedeelte wordt wat
ontsierd door een nogal lang in
strumentaal intro op A long for
gotten story'. Twee levensgrote
kranen rijden hierbij het publiek
tegemoet.
Als Hofstede om verzoeken
vraagt krijgt hij 'Mountain Jan'
voor de kiezen. Duidelijk met het
verzoek in de maag, zet Robert
Jan Stips desondanks in. Met het
daarna gezongen 'Mask' en 'In the
Dutch Mountains' wordt stevig
revanche genomen. Rob Kloet
speelt met prachtig stuwend
drumwerk hier een hoofdrol.
Het mooiste effect bewaren de
Nits voor de toegift. Op een le
vensgrote troon - tot in de hok van
het theater - zingt 'King' Henk
Hofstede 'The ladder'. Het do
lenthousiaste publiek neemt met
Penguin' en de Beatles-cover
'Norwegian wood' afscheid. De
Nits zijn gelukkig nog niet te
groot voor Nederland.
HANS KEIJZERS
MONA LISA - Al eeuwenlang
wordt er getwist over de vraag wat
nu de ware identiteit is van de
vrouw die model stond voor de Mo-
na Lisa van Leonardo da Vinei. Uit
een in Milaan gevonden archiefstuk
blijkt volgens twee kunsthistorici
definitief dat zij een model was met
de naam Lisa, echtgenote van een
Florentijnse handelaar.
Groepsexpositie bij Galerie Bianca, Grave-
slraat 1, Wassenaar. openingstijden donder
dag, vri|dag en zondag 14-17 uur, zaterdag 12-
17 uur Tot 25 februari.
WASSENAAR Groepstentoon
stellingen kun je grofweg in twee
groepen verdelen: de thematen
toonstellingen. waarin aan de hand
van een gedachte, idee. werk van
een groep kunstenaars bijeen wordt
gebracht en groepstentoonstellin
gen, waarin verschillende mensen
werk exposeren dat weinig of niets
met elkaar gemeen heeft. Bij de
Wassenaarse galerie Bianca expose
ren nu vier regionale kunstenaars
en hun werk is niet met elkaar te
vergelijken. Sterker nog: behalve
de sculpturen van Goke Leverland,
lijkt het alsof de kunstenaars zich in
tweeën gesplitst hebben en we
werk van zeven verschillende kun
stenaars bekijken. Dit is vooral te
De liedteksten voor dit pro
gramma zijn geschreven door Ro
bert Long, Ischa Meijer en George
Groot. De gesproken teksten zijn
van Jenny Arean zelf. In de bij
sluiter bij dit programma staat
vermeld dat de voorstelling "ook
geschikt is voor mannen". Dat
maakt benieuwd, nietwaar? Aan
staande donderdag in deze krant
een interview met Jenny Arean.
Cabaretfestival
En dan is daar natuurlijk het
Leids Cabaret Festival. De voor
ronden van dit evenement hebben
plaats in de Leidse Schouwburg,
op maandag 18 februari en dins
dag 19 februari. Zie voorverhaal
op deze pagina.
King of the Sheath
Lisa Marcus wordt geboeid door
de atmosfeer, de rituelen en de so
ciale codes van Arabië. Haar
voorstelling 'King of the Sheath
morgen- en donderdagavond te
zien in het LAK-theater, gaat over
een 'drager' en 'drie meisjes uit
Bagdad' die alleen leven en geluk
kig zijn. Op een avond ontvangen
zij drie mannen. Na afloop blijkt
hun leven grondig door de war ge
gooid. Mét de liefde is de pijn hun
leven binnengeslopen. Om daar
van los te komen bedenken ze elk
een eigen oplossing.
Lisa Marcus, die tekende voor
de regie, werkte eerder samen met
Barbara Duyfjes, bekend van de
trilogie Available Angels'. Spe
lers: Barbara Duyfjes, Ingela Sjo
gren, Mia Spil, Wim Kannekens,
Eelco Roovers, Zeca Nunes. Decor:
Keso Dekker.
Adelheid Roosen
Een reprise vrijdagavond in het
LAK-theater van Adelheid
Roosens theaterprogramma Ter
gend langzaam wakker wor
den'. Adelheid Roosen en George
Groot nemen in deze voorstelling
een ander stuk door: 'Clara S' van
Elfriede Jellinek. Niemand durft
het te spelen. Roosen en Groot leve
ren er een zeer persoonlijk com
mentaar op. 'Levendig en tegelijk
ernstig', zo is deze voorstelling vo
rig jaar getypeerd in de recensies.
Aangrijpend spel van Roosen.
Jeugdvoorstelling I
Voor kinderen in de leeftijd van 3
tot en met 6 jaar presenteert het
LAK-theater zondagmiddag om
15.00 uur 'Dirk Duiker' van Cees
Brandt. Dirk Duiker leeft op het
land, maar hij kan ook in de zee
leven. Hij neemt de kleuters mee
op ontdekkingsreis en leert hen
dingen over dieren en het milieu.
Op het toneel maakt hij van pa
pier allerlei fantasievormen die te
maken hebben met het leven op het
land en in de zee.
Jeugdvoorstelling II
Het Parktheater in Alphen aan
den Rijn heeft deze theaterweek
eveneens een jeugdvoorstelling op
het programma staan. Het 'Thea
ter van de verbeelding' speelt
morgenmiddag 'Jim', geschikt
voor kinderen van 8 jaar en ou
der. 'Jim' is het spannende ver
haal van een jongen die in een
vliegende storm op zee terecht
komt. De golven gooien zijn wan
kele roeiboot als een soldatenpetje
omhoog, maar er is redding op
komst. Opeens vindt Jim vaste
grond onder de voeten. Een ei
land? Aanvang: 14.30 uur.
Equus
De Stichting Goudse Theaterpro-
dukties brengt op zaterdagavond
in het Park Theater in Alphen
aan den Rijn het psychologisch
drama 'Equus'. Het verhaal
speelt in een psychiatrische kli
niek,'waar de jongen Alan Strang
wordt behandeld omdat hij in de
manege vijf paarden de ogen
heeft uitgestoken met een spijker.
'Equus', het Latijnse woord voor
paard', speelt een grote rol in het
leven van de jongen. Bij deze
edele voervoeters zoekt hij de
warmte en liefde die hij mist. Tot
het op een keer fout gaat.
Regie van dit stuk is in handen
van Cora den Ouden. Aanvang:
20.30 uur.
Verf
Toneelgroep Amsterdam komt
volgende week dinsdagavond in
het Park Theater m Alphen aan
den Rijn met de ix>orstelling
'Verf', die vorige week in de Leid
se Schouwburg te zien was. 'Verf
gaat over een groepje dames die
tesamen elke week een schilder
clubje hebben. Op zekere dag
komt er een fors geschapen man
nelijk model in hun midden. Als
er iemand iets in de koffie doet,
gooien de dames zich los. Theater
van de Lach, maar dan naar een
icat mtellectueler niveau getild.
vember van het vorig jaar zün er
volgens Hester Macrander de nodi
ge veranderingen aangebracht. Zo
heeft zij het aantal liedjes terugge
bracht, waardoor het tekstgedeelte
niet meer het karakter van tussen
teksten heeft en meer aandacht
krijgt. Over haar passie voor Brecht
heeft ze eens gezegd: 'Als ik in
Brechts tijd had geleefd, of hij in de
mijne, was ik één van zijn vele ge
liefden geweest en hu mijn enige'.
Een opmerkelijke, beetje reclame
achtige liefdesverklaring, en dat
voor een vrouw die zich feministe
noemt?!
"Die uitspraak zegt een paar din
gen. Ten eerste is het waar, dat ik
grote affiniteit heb met het werk
van Brecht. en ten tweede geven
deze woorden aan dat ik over een
vermogen tot hopeloze passie be
schik. Ik denk serieus dat hij het
soort man was geweest, aan wie ik
verslingerd zou zijn geraakt. Min of
meer ben ik ook aan Brecht verslin
gerd, alleen ken ik hem helaas met.
En misschien is dat maar goed ook.
Plat
Ik als feministe vind het in elk geval
humor om te zeggen, dat ik hele
maal plat ga voor één man. Je hebt
gelijk, wanneer je Brecht in zekere
zin een macho noemt, 't Lijkt mij
nog steeds enig om een echte leuke
macho te ontmoeten - alleen gaat
dat helaas meestal niet samen!!"
Voor een beginnend artieste is het
moeilijk om aan optredens te ko
men. Vooral in Amsterdam is dat
volgens Hester Macrander het ge
val, omdat er voor het kleine zalen-
circuit enorm veel gegadigden zfjn.
Dat was dan ook in feite de belang
rijkste reden dat Hester Macrander
zich voor het Leids Cabaret Festival
heeft ingeschreven.
De voordelen van het meedoen aan
zo'n festival zijn geweldig: je krijgt
een professionele status, je krijgt
optredens, je hebt een impressano,
je hele leven verandert eigenlijk. Al
dat geploeter in je tentje, en dat ge
bedel of er recensenten naar je pro
gramma willen komen kijken en dat
dan toch niet doen. Na het festival
stort de pers zich plotseling wél op
je, en krijg je zo maar aanvragen
voor interviews.
Door het festival bijvoorbeeld kon
ik gelijk deel gaan uitmaken van die
Cabarestafettes. Al vrij snel had ik
twee optredens per week, en dan
kun je je gaan ontwikkelen. Wat je
dan aan vorderingen bereikt, lukt je
eenvoudig niet in een repetitielo
kaal. Daarom kan ik ook iedereen
deelname aan zo'n festival aanra
den. Ik durf mezelf nu inmiddels ca
baretière te noemen.
genoemd. Haar beelden vallen niet
zozeer op door originaliteit, maar
getuigen wel van een gedegen vak
manschap. Voor mij geldt voor haar
werk: hoe abstracter de vormen,
des te spannender de beelden.
Het is jammer dat galerie Bianca
geen strengere selectie uit het werk
van de vier exposanten heeft ge
maakt en het muuroppervlak beter
heeft benut, want een tentoonstel
ling kan meer zün dan het eenvou
digweg uitstallen van voorwerpen.
De potentiele kunstwerken voor
een weloverwogen en interessante
tentoonstelling waren aanwezig.
NICOLE ROEPERS
Jeugdopera
In het Katwijkse cultureel cen
trum Tripodia brengt het Thea
terplatform Utrecht op zaterdag
middag om 14.00 uur de kleuter
opera 'Nljntje'. In deze opera
speelt Dick Bruna's bekende Nijn-
tje de hoofdrol Voor de jeugd van
af 4 jaar.
Imperium
Het Micro Theater Imperium uit
Leiden komt deze en volgende
week met een Nederlandse bewer
king van John Osborne's bekende
stuk 'Look back In anger' In het
Nederlands heet het nu: 'Boos op
de wereld'. De regie van deze
voorstelling is in handen van
Bart Vieveen. Te zien in het Micro
Theater aan de Oude Vest in Lei
den: 14.15,16.21,22 en 23februa-
ResKJantie Orkest o.l.v Donan Wilson
Vijfde Symfonie van Schubert. Solist Tho
mas Zehetmair viool in hel Concert no 7
K V 271a van Mozart/Sauzay Residentie
Blazersensemble o I v Wim Roerade de
len uit 'Die Entfürung aus dem Serail' van
Mozarl Gehoord in de Stadsgehoorzaal
op 11 tebruari
LEIDEN - Het zat het K&O
Meesterserieconcert niet erg
mee dit keer: dirigent Hans
Vonk moest vervangen worden
door de jonge Amerikaanse diri
gent Dorian Wilson en ook Ja-
ring Walta moest van zün solo
optreden afzien en werd vervan
gen door Thomas Zehetmair.
Leek het erop dat ondanks deze
vervangingen het oorspronkelij
ke programma gehandhaafd
kon blijven, ter elfder ure ver
hinderde ziekte van concert
meester Vinnikov de uitvoering
van Richard Strauss' Me-
tamorphosen. een stuk voor 23
solostrijkers. De acht blazers
van het Residentie Blazersen
semble redden het programma
door in te springen met de uit
voering van een bewerking van
delen uit de opera 'Die Entftih-
rung aus dem Serail', in 1983 ge
vonden in Donaueschingen en
naar het zich laat aanzien door
Mozert zelf voor twee hobo's,
twee klarinetten, twee fagotten
en twee hoorns gezet.
Ontdaan van zijn context,
blijft er van de schitterende mu
ziek van deze opera een luchtig
en vriendelijk soort 'Unterhal-
tungsmusik' over, niets meer
maar ook niets minder. Hoe on
berispelijk de uitvoering door
de leden van het blazersensem
ble ook was, de bewerking is
toch wat te lichtgewicht om 40
minuten te blijven boeien. Was
Mozart's hand in dit stuk nog
duidelijk aanwezig, anders is
het met het vioolconcert no. 7 in
D, dat het veelzeggende K.V-
nummer 271 A kreeg. Het is
slechts bewaard gebleven in ko
pieën uit de 19e eeuw en de
authenticiteit wordt in vakkrin
gen zeer betwijfeld. Voor de nu
uitgevoerde versie van de hand
van Charles Sauzay is dat te
recht, want Mozart zelf is hier
volledig ondergesneeuw. Een
enkel thema doet nog wat Mo-
zartiaans aan. maar veel verder
dan een Mozart-parafrase komt
het niet. Vooral het langzame
middendeel, bij Mozart vaak het
hoogtepunt van intensiteit en
expressie, valt door de mand.
Dat noemt niet weg dat het
een aardig concert is met veel
virtuoze mogelijkheden, die
Thomas Zehetmair ten volle uit
buitte. Zu zeer lyrische en ver
fijnde spel en haast weke toon
tilden het concert op een hoger
niveau dan het eigenlek ver
diende.
In zijn begeleiding had diri
gent Dorian Wilson al een grote
souplesse gedemonstreerd.
Schuberts Vijfde symfonie diri
geerde hij met ingetogen, maar
zeer exacte, gebaren. Het Alle
gro klonk zeer zelfverzekerd,
het Andante had zeker warmte,
maar kon toch nog meer uitge
diept worden.
Ronduit jammer was het dat
de aangekondigde Funf Satzo
fur Stretcher op 5 van Webern
eveneens geruisloos van het
programma verdwenen waren
Deze in totaal slechts 8 minuten
durende stukjes hadden het
snufje peper kunnen zyn dat dit
programma pikant had gekruid.
MIES ALBARDA.
Van onze medewerker
Wijnand Zeilstra
LEIDEN/AMSTERDAM -
"Jonge vrouw, best wel zelf
standig, best wel sportief,
houdt van fietsen (met de
wind mee), stijlvol dineren
(vooral goedkoop), een goed
gesprek, waarin de spreek
tijd eerlijk is verdeeld, rust
en schoonheid om haar
heen, en een grapje - precies
op zijn tijd. Deze jonge
vrouw zoekt, zoekt, zoekt-
Meine Ruh ist hin".
Een contactadvertentie
tekst combineren met de
verzuchting van 'Gretchen
am Spinnrade' uit de 'Faust'
van Goethe op muziek van
Schubert. Wie is die cabare
tière die zoiets aandurft?!
Dat is de dertigjarige uit Am
sterdam afkomstige Hester
Macrander die vorig jaar tot
de finale van het Leids Caba
ret Festival doordrong, daar
overigens geen prijzen be
haalde, maar wel grote in
druk maakte.
Op 22 februari, de vooravond van de
dertiende finale van het Leids Caba
ret Festival, treedt Hester Macran
der weer op in de Leidse schouw
burg, samen met haar collega-fina
listen van vorig jaar. Inmiddels is
ook haar avondvullend programma
'Divastoer Nr 1' in première gegaan.
Hoe komt iemand op het idee om
'Meine Ruh ist hin' in een cabaret
programma te gaan zingen? Hester
Macrander vertelt dat zij vóór 'Di
vastoer Nr 1' een programma heeft
gemaakt dat was gebaseerd op ego
documenten van vrouwen. Daar za
ten ook dagboeken uit 1900 bij van
Cateau Esser, de directrice van de
alleerste toneelschool in Amster
dam. "Die vrouw timmerde enorm
aan de weg, maar tegelijk was ze
vreselijk eenzaam. Maatschappelijk
gezien was zij in die jaren heel zelf
standig, maar emotioneel een com
pleet wrak; altijd wanhopig verliefd
op de verkeerde mannen die al ge
trouwd waren of zo. In haar dagboe
ken die volstaan met melodrama
tisch gezucht en gepuf, las ik 'Meine
Ruh ist hin'. Dat vond ik prachtig,
het drukte voor mij het eeuwig on
stilbare verlangen uit, en met dit
Hester Macrander: 'Ik als feministe vind het humor om te zeggen dat ik
helemaal plat ga voor één man'. «oto Chrutirn boHcd
van de middelbare school was ze
echter al selectiecursussen gaan
volgen op de Klein-kunstacademie.
Die opleiding beviel haar niet. "Ik
had het gevoel dat ik daar in een be
paald keurslijf werd geduwd, waar
door mijn eigenzinnigheid van tafel
geveegd zou worden. Ik vind het
een enge school. Te veel aandacht
voor de uiterlijke vorm, en de ma
nier waarop zij daar omgaan met
thema's, keur ik volstrekt af. De eer
ste keer dat ik er was, zouden we
een liedje gaan schrijven en dus
pakten we een onderwerp bij de
kop: ongewenste zwangerschap.
Vréselijk vind ik zoiets, dat ge-
hoereer met belangrijke thema's.
Dat heb ik trouwens in het verleden
wel vaker een zwak punt van ons
Nederlands cabaret gevonden. Dan
kon ik gewoon niet geloven dat de
cabaretier echt besefte en meende
wat hij op toneel stond te zeggen.
Tegelijk met de regie-opleiding heb
ik ook nog toelatingsexamen voor
de toneelschool gedaan. Dat ging
wilde ik in 'Divastoer Nr 1'
per se nog een keer iets doen.
De vrouw in de witte jurk aan het
eind van mijn programma is even
eens hierdoor geïnspireerd. Ook
deze vrouw consumeert heel veel
cultuur, maar staat ondertussen
heel alleen. Om die contactadver
tentie lacht iedereen altijd, en er
worden ook wel flauwe grappen
over gemaakt. Ik ken mensen die
contact-advertenties plaatsen watje
volgens mij heel serieus moet ne
men. Die koppeling van zo'n tekst
aan 'Meine Ruh ist hin' is een grap,
maar tegelijkertijd ook weer niet.
Die contactadvertentietekst moetje
niet zo plat opvatten, het is vooral
een 'statement' over een zoektocht:
dit ben ik, en ik zoek niet alleen naar
mannen, maar ook naar waar het in
dit leven voor mij om gaat".
Keurslijf
Hester Macrander heeft de regie-op-
leiding van de Toneelschool in Am
sterdam afgerond. In het laatste jaar
niet door, want van de selectiecom
missie vond alleen Cas Enklaar mij
prachtig. De rest achtte mij veel te
rationeel, en ik zelf denk dat dat
door mijn Brechtiaanse speelstijl
komt. Ik ben niet zo goed in dat inle
ven in een personage. Contact met
het publiek is voor mij belangrijk,
wat in cabaret natuurlijk wel op zijn
plaats is.
Voor de regie-opleiding ben ik ech
ter met vlag en wimpel aangeno
men. Jarenlang heb ik mijn eigenzi-
nigheid daarin goed kwijtgekund.
Na de regie-opleiding heb ik twee
jaar allerlei baantjes gehad, want
voor een jong meisje is dat regisse
ren een zwaar en verantwoordelijk
vak. Ik heb toen een piano gekocht,
en ben voor mezelf Brecht-liedjes
gaan zitten zingen. In dezelfde pe
riode heb ik onder meer aan twee
Brecht-produkties, 'Mahagonny' en
'Happy End', meegedaan, en ten
slotte ben ik bij het Griftheater te
rechtgekomen. En toen ben ik in
eens dit programma gaan maken".
Conflict
Hoe komt iemand van het Grifthea
ter in het cabaretwereldje? Hierop
reagerend bekent Hester Macran
der dat zij heel vaak in conflict raakt
met regisseurs. Niet omdat zij zelf
regisseur is, maar omdat zij vanuit
haar ideeen en normen over theater
bewust de confrontatie zoekt met
regisseurs die daar meestal naar
haar zeggen niet op in willen gaan.
Dus moest ze het maar eens hele
maal zelf in haar eendje gaan probe
ren. "Kijk, ik kan natuurlijk wel een
grote bek hebben, maar ga zoiets
nou maar eens doen. Urenlang kan
ik helemaal alleen met zo'n pro
gramma bezig zün. Pas toen ik het
hele programma af had, heb ik op
het allerlaatste moment ongeveer
tien keer met een regisseur samen
gewerkt. Dan breng je eenvoudig de
energie niet meer op om steeds
weer opnieuw alleen voor jezelf het
programma door te nemen".
De reacties op 'Divastoer Nr 1' zyn
over het algemeen goed. Er komen
vrijwel altijd na afloop mensen naar
me toe om me te complimenteren.
Het heeft - denk ik - nu wel be
staansrecht, al moet ik natuurlyk
nog wel veel leren. Wat doe je by-
voorbeeld wanneer er in een vreem
de stad slechts zeven mensen in de
zaal blyken te zitten? Doen alsof er
honderd in de zaal zitten, blykt niet
te werken. Als het me nu zou over
komen, laat ik het zaallicht een
klein beefje aan en ga ik veel indivi
dueler met het publiek werken".
'Divastoer Nr 1' bestaat vooreen be-
langhjk deel uit (vertaald) Brecht-
repertoire. Sinds de première in no-
wijten aan de samenstelling van de
tentoonstelling.
De werken hangen en staan (wil
lekeurig?) door elkaar heen. Zo
worden de vier Klee-achtige schil
derijtjes 'Fragment van oude stad'
van Marriet Moller telkens onder
broken door deurposten, nisjes of
een gomdruk van fotograaf Theo de
Rijke. Zij vallen geheel uit de toon
naast een felgekleurd tulpenveld,
een ander doek van Moller. Graag
zou ik de kleine schilderytjes op een
recht stuk wand gezien hebben,
misschien gecombineerd met een
groter werk als 'Metropool', immers
allemaal schilderijen met de stad als
thema en die in zoveel verschillen
met Móllers dansende bloemenwer-
ken.
Louis Vorkink wil van alle mark
ten thuis zyn. Hü heeft collages,
schilderijen, etsen en tekeningen
ingeleverd. Vier verschillende tech
nieken en vier totaal verschillende
soorten werk. Vlak bü de ingang
hangen twee abstracte papieren col
lages die hier en daar met verf be
werkt zün. Vorkinks 'Madonna-
reeks' in de grote ruimte is realisti
scher van aard. al combineert hü in
deze vier schilderüen naturalistisch
geschilderde vrouwen - de Madon
na's - met felgekleurde fantasiefigu
ren, een combinatie die op deze ma
nier niet werkt. Daarentegen zijn
zijn twee expressionistische etsen
een verademing. Vooral de Muze en
de schilder zyn prachtexemplaren,
waarvan de expressie doet denken
aan de kunstenaar-en-model-etsen
van Picasso uit de jaren zestig.
Waarom er nog vier zwart/wit por
tretten van Vorkink zyn opgehan
gen in plaats van een aantal extra et
sen die nu staan opgeslagen, is mü
een raadsel.
•Ook Theo de Rüke wil zo veel mo-
gelyk kanten van zün kunstenaars
schap laten zien. Van hem hangen
er onder andere een aantal gom-
drukken en cibachrome foto's,
waarin hü zowel technisch als com
positorisch met het medium foto
grafie experimenteert. Voor de
gomdrukken gebruikte hü voorna-
melük natuurlijke voorwerpen, die
hy zodanig sober fotografeerde dat
het fluweelachtige effect van deze
techniek goed naar voren komt. Op
een andere foto is een letterlijke op
stapeling van horizontale beeldfrag
menten te zien: een lagenbouw van
hoofden, struiken, heggen, daken
en lucht. 'Refugium' is een kleuren
dubbeldruk, waarin het negatief
180" gedraaid werd. De onwerkelij
ke kleuren maken de afgebeelde
.schuur eerder tot een unheimliche
plek dan tot een toevluchtsoord.
Een soortgelüke truc past De Rüke
ook toe in een andere foto. waar
door een niet bestaand, onwezenlük
landschap ontstaat.
Goke Leverland is de enige van
de vier exposanten die drie-dunen-
sionaal werkt. Zy kan met recht een
traditioneel beeldhouwster worden
