Arabieren bewonderen Saddam
Koning Hassan begint stevige greep
op Marokkaanse volk te verliezen
Assemblee bijeen
in schaduw Golf
Iraakse leider presenteert zich met succes als de 'nieuwe Salad in'
OORLOG IN DE GOLF
Van AP-correspondent William C. Mann
CAIRO Saddam Hussein heeft in zijn streven om een
nieuwe Saladin te worden in de hele Arabische wereld,
van Marokko tot Yemen, tallozen voor zich gewonnen.
Overal worden demonstraties gehouden, ten dele
gesteund door de regeringen, voor een deel ten nadele
van de betrokken land zelf. Saudi-Arabië en haar
machtige bondgenoten zijn namelijk snel met het
dichtdraaien van de olie- en geldstroom naar de
'afvallige' landen.
Hij heeft van zijn ambities dan ook
bepaald geen geheim gemaakt. Hij
vergelijkt zich met Saladin. de isla
mitische veldheer die in 1187 de
kruisvaarders uit Jeruzalem ver
dreef. Saddam wijst er zelfs op dat
hij in dezelfde stad is geboren als
Saladin. En dat slaat aan.
Saddam gokt erop. dat door het
op te nemen tegen één van de sterk
ste legermachten uit de geschiede
nis - die ook nog wordt geleid door
niet-Arabieren - uiteindelijk alle
Arabische landen zijn kant zullen
kiezen. Met uitzondering wellicht
van Egypte. Saudi-Arabie en de
kleine Golfstaten.
Zijn bewonderaars zijn de Iraak
se president gaan beschouwen als
een bron van trots voor het zo lang
genegeerde en onderdrukte Arabi
sche volk. Die houding wordt nog
versterkt door de Arabische woede
op de Verenigde Staten. Veel Ara
bieren houden Washington ook ver
antwoordelijk voor de militaire su
perioriteit van Israël in het Midden-
Oosten.
Door op deze gevoelens in te spe
len, heeft Saddam zich weten te ver
zekeren van de steun van zowel isla
mitische extremisten als niet-gelo-
vige progressieven. "Die groepen
groeien met de dag meer naar elkaar
toe. Ze raken er met de dag meer
van overtuigd dat ze Saddam Hus
sein moeten steunen", zegt Assad
Abdul-Rahman, lid van de de Cen
trale Raad van de Palestijnse Be
vrijdingsorganisatie PLO en voor
malig docent politicologie aan de
universiteit van Kuwayt.
Anti-oorlog
Zelfs in Egypte komt een kleine an
ti-oorlogsbeweging op. Andersden
kenden. zoals het Moslimbroeder
schap, vinden de oorlog tegen Irak
weerzinwekkend. Parlementslid en
vakbondsbestuurder Sayyed
Rashed zegt: "Elke oorlog tussen
Arabische broeders en elke aanval
op een Arabisch leger is een ramp
voor alle Arabieren".
Maar het is de Egyptische anti-
oorlogsbeweging vooral te doen om
de thuiskomst van de 36.000 Egypti
sche soldaten die als onderdeel van
de geallieerde coalitie naar Saudi-
Arabië zijn gestuurd en niet om
steun aan Saddam, die in de Egypti
sche pers de tiran van Baghdad
wordt genoemd. De meeste Egypte-
naren vinden dat Saddam zijn eigen
land de vernieling in heeft geholpen
en de economie van hun land heeft
geruïneerd. Arabieren in andere de
len van het Midden-Oosten en in
Noord-Afrika denken daar echter
heel anders over.
In de Algerijnse hoofdstad Al
giers hangen overal posters en kiek
jes van Saddam. Tieners hebben op
een tot Saddam Hussein-plein om
gedoopt plein een zelfgemaakt mo
del van een Scud-raket geplaatst.
Honderdduizenden Algerijnen na
men deel aan een door het funda
mentalistische Front van Islami
tische Redding georganiseerde de
monstratie door het centrum van
Algiers. Belangrijkste aan de rege
ring gerichte eis van de demon
stranten was de inrichting van trai
ningskampen voor pro-Iraakse vri j
willigers. Die kampen zijn er niet
gekomen, maar wel verklaarde pre
sident Chadli Bendjedrd zich soli
dair met Irak.
Het Tunesische volk staat voor
een groot deel achter Saddam, en
het feit dat de PLO haar hoofdkwar
tier in Tunis heeft zal daartoe zeker
hebben bijgedragen. Uit angst voor
moeilijkheden heeft president Zine
el-Abidine Ben Ali in en om de
hoofdstad honderden soldaten in
gezet om de ambassades, grote
kruispunten en andere strategische
punten te beschermen. Menige pro-
Saddam-demonstratie in Tunis is
geëindigd in een wolk van traangas.
In Sudan lijkt de steun aan Sad
dam, die vrij algemeen is. vooral
van bovenaf te zijn gedirigeerd.
Voor het pro-Iraakse standpunt
heeft de toch al vrijwel failliete rege
ring een hoge prijs moeten betalen.
Jarenlang hebben de opeenvolgen
de regeringen in politiek opzicht ge
leund op Egypte en in financieel op
zicht op Saudi-Arabië, Kuwayt, de
Verenigde Arabische Emiraten en
westerse landen. Maar nu, op een
moment dat weer eens miljoenen
Sudanezen worden bedreigd met
hongersnood, heeft het land zich
van die weldoeners vervreemd.
En zelfde probleem kent Yemen,
dat voor zijn pro-Iraakse houding
moet 'betalen' met het verdwijnen
van de hulp van de machtige, maar
dunbevolkte buur Saudi-Arabië.
Bovendien werden honderdduizen
den Yemenieten door Saudi-Arabië
zonder pardon de grens over gezet,
terwijl er in eigen land geen werk
i Palestijnse hoofddoek in de andere betoogt deze Marokkaan in Rabat i
RABAT (GPD) De
Marokkaanse koning Hassan II
heett in september 1200 soldaten
naar Saudi-Arabië gestuurd,
maar het verzet tegen de
aanwezigheid van buitenlandse
troepen op Arabisch grondgebied
is in Marokko niet alleen steeds
groter, maar ook steeds breder
geworden. Een steeds groter deel
van de bevolking verklaart zich
solidair met de bedreigde
Arabische identiteit, waarvan
Saddam Hussein en het Iraakse
volk de verpersoonlijking zijn
met het toerisme naar Marokko mo
menteel rampzalig is gesteld:
slechts twintig plaatsen bezet, in
clusief de acht Marokkanen die als
illegale buitenlander naar hun land
worden teruggestuurd. De anders
hectische luchthaven Mohamed V
is opvallend rustig en de douaniers
nemen nog meer tijd dan anders om
de bagage te doorzoeken. Ze blade
ren door de buitenlandse kranten
en wijzen op de foto van Saddam
Hussein. "Wat een man. Hij is het
ware voorbeeld voor alle Marokka-
De voorzichtigheid
Marokkanen in het recente verle
den over politiek omstreden onder
werpen praatten uit vrees voor ont
slag, arrestatie of erger, is vandaag
de dag verdwenen. Dat koning Has
san enige uren eerder per televisie
dreigende taal heeft laten horen van
iedereen, die kritiek heeft op de
aanwezigheid Marokkaanse solda
ten in Saudi-Arabië. wordt gene
geerd. "Natuurlijk moeten die sol
daten terugkeren. Beter nog is als ze
zich bij de Irakezen aansluiten",
meent een douanier.
De instemming die hij van zijn
collega's krijgt, spreekt boekdelen
over de politieke realiteit in Marok
ko. De demonstratieve mars zondag
door het centrum van Rabat waar
toe de oppositie had opgeroepen, is
ook een voorbeeld. Officieel ruim
300.000 Marokkanen gaven koning
Hassan een niet te negeren signaal
dat hij al lang niet meer op dezelfde
lijn zit als zijn bevolking.
Het lijkt erop dat de Marokkanen,
na de in Fez bloedig neergeslagen
volksopstand van december vorig
RUWEISHED, JORDANIË Egyptische kinderen betrekken op weg naar
huis met snoepgoed en fruit in de hand goed gemutst het vluchtelingen
kamp Ruweished aan de Jordaans-Iraakse grens. De dekens zijn hard r
dig. De temperaturen schommelen rond het vriespunt. (foto ai
jaar, met hun verzet tegen de pro-
westerse houding van de koning in
het Golfconflict, een effectiever wa
pen in handen hebben dan de snel
groeiende onvrede over de rampza-
het
Excuus
Er konden dan ook in de demon
stratie, naast de officiéél door de ko
ning getolereerde leuzen als "Wij
staan achter het Iraakse volk' en
"Alle Marokkanen willen vrede',
vooral slogans worden gehoord
waarmee koning Hassan minder ge
lukkig moet zijn. Want "Haal onze
soldaten terug uit Saudi-Arabie" is
een schending van het koninklijke
verbod om kritiek te leveren op de
aanwezigheid van de Marokkaanse
troepen. En "Fahd verkoopt Mekka
aan de Amerikaanse dollar" of
"Bush moordenaar" kunnen wor
den uitgelegd als beledigingen aan
het adres van de met koning Hassan
nauw bevriende bondgenoten.
Onder de demonstranten in Ra
bat trokken in toga en bef geklede
advocaten bijzondere aandacht.
Een van deze advocaten legde emo
tioneel uit waarom het Marokkaan
se volk als één man achter Saddam
Hussein staat. "Wij praten de bezet
ting van Kuwayt door Irak niet
goed. Maar de Amerikanen, Britten,
Fransen en in mindere mate de ove
rige westerse landen, gebruiken die
bezetting als excuus om af te reke
nen met alle Arabieren. En dat van
wege de olie en andere economi
sche belangen. De Arabieren zijn al
tijd verdeeld geweest, maar deze
oorlog verenigt ons."
Gevaarlijk spel
Tien minuten later zocht dezelfde
advocaat opnieuw contact. "Ik heb
liever niet dat je mijn naam ge
bruikt. Het wemelt hier van gehei
me politie en verklikkers. Uiteinde
lijk willen wij ook hier een echte de
mocratie realiseren. Omdat de
krachten van de repressie in Marok
ko nog sterk zijn, concentreren wij
ons op de oorlog in Irak. Maar de ko
ning speelt een gevaarlijk spel. Hij
zit stevig in de boeien van de wes
terse landen. Daarom heeft hij ook
die troepen naar Saudi-Arabie ge
stuurd. Als hij nu niet toegeeft aan
de volkswil, zet hij zijn eigen positie
op het spel".
Vooralsnog wekt koning Hassan
echter niet de indruk de voor hem
dreigende confrontatie met de op
positie serieus te nemen. Een Ne
derlandse zakenman die al vijftien
jaar in Casablanca woont, ziet voor
lopig ook nog geen gevaar voor de
koning: "Want wat men ook over
hem kan zeggen, hij blijft een bril
jant strateeg. Deze crisis is een heel
ernstige maar ik zie voldoende mo
gelijkheden voor hem om te blijven
manoeuvreren tussen zijn westerse
afhankelijkheid en de pan-Arabi-
sche zaak".
Hoe "Geestrijk" is Wereldraad nog?
Van onze correspondent Hans Willems
Godslastering of geloofsmoed? De wereld staat in brand en
dan bestaat de Wereldraad van Kerken het om afgevaardigden
van 310 christelijke kerken bijeen te roepen op het meest
geïsoleerde werelddeel Australië voor een twee weken
durende Assemblee over het thema 'Kom Heilige Geest,
vernieuw de hele schepping'. Hoe 'Geestrijk' is de oecumene
eigenlijk nog?
De gevoelens zijn gemengd, ook
bij de ruim 950 afgevaardigden.
Het lijkt een hachelijke onderne
ming om onder de huidige om
standigheden als kerken een
stem te verheffen over zaken als
gerechtigheid, vrede en heelheid
van de schepping. Canberra moet
wel haast uitlopen op een verto
ning van onmacht.
Toch besloot de Wereldraad om
de vergadering te laten doorgaan,
ondanks aandrang uit Europa om
voor de feiten te wijken. "De As
semblee biedt een unieke kans
om als kerken een gezamenlijk
geluid te laten horen en te getui
gen van de dringende noodzaak
van een constructieve en recht
vaardige oplossing voor het con
flict". aldus een verklaring van de
Wereldraad.
Dr. Martien Brinkman (40), do
cent aan het oecumenisch insti
tuut IIMO in Utrecht, is in Can
berra aanwezig als adviseur na
mens de Gereformeerde Kerken.
Hij vreest dat er van de eigenlijke
opzet van de Assemblee door het
Golfconflict weinig intact blijft.
"Het is voorspelbaar dat drie on
derwerpen de agenda gaan be
heersen: de dialoog tussen de
godsdiensten, de conflicten in het
Midden-Oosten en het oorlogs-
vraagstuk".
Israël
De dialoog tussen de wereldgods
diensten was in het verleden
voornamelijk een kwestie van
theologische debatten; nu valt er
plotseling een schril daglicht op
de verhoudingen tussen joden
dom, christendom en islam en zal
de dialoog beoordeeld worden op
zijn politieke en maatschappelij
ke aspecten. Èrinkman: "Het
Golfconflict zou wel eens dode
lijk kunnen zijn voor alles wat er
tot nu toe bereikt is. Nuancering
van standpunten lijkt tijdens zo'n
oorlog te veel gevraagd".
De kans is groot dat er op de As
semblee een zware 'clash' komt
tussen degenen die bang zijn voor
syncretisme (vermenging van
christelijk geloof met elementen
uit andere godsdiensten) en dege
nen die principieel geloven dat er
in de grote wereldgodsdiensten
verschillende wegen zijn naar de
zelfde God.
Spannend is ook de vraag in
hoeverre de Assemblee in de
greep komt van 'lobby's'. Brink
man: "De kerken in het Midden-
Oosten maken natuurlijk een
groot punt van de Palestijnse
Paus roept op
tot hulp Polen
VATICAANSTAD (DPA-CIC) -
Paus Johannes Paulus II heeft bij
het bezoek van de Poolse presi
dent Lech Walesa de wereld opge
roepen tot hulp aan Polen. Tege
lijk vroeg hij de Polen hun pro
blemen op te lossen "in trouw ge
loof aan de kerk".
Walesa, voor wie de reis naar
het Vaticaan het eerste officiële
buitenlandse- bezoek was, be
dankte de paus voor diens "hulp
en ondersteuning" van het Poolse
volk in de afgelopen jaren.
Volgens de paus, die in juni
voor de vierde keer naar zijn va
derland Polen gaat. had de
machtswisseling in Polen plaats
in de geest van het evangelie, zon
der geweld en met verantwoorde
lijkheidsgevoel. De Rooms-Ka-
tholieke Kerk in Polen zal alles
doen om de problemen op te los
sen die het communistische be
wind nagelaten heeft, zo beloofde
de kerkleider.
Het was het eerste bezoek van
een Poolse president aan het Vati-
sinds 1918.
Wereldraad van Kerken
CANBERRA, 7-20 februari
Het symbool van de zevende We
reldraad-Assemblee: een gesti
leerde duif.
kwestie. In die hoek heerst een
sterk anti-Amerikanisme. Begrip
en solidariteit voor de joden en de
staat Israël zoals wij dat kennen,
is daar onbekend. In het verleden
is gebleken dat met name de
Raad van Kerken in het Midden-
Oosten veel invloed heeft binnen
de- Wereldraad. Het zal honds
moeilijk zijn om voor de positie
van Israël op te komen".
Ook in het Noord-Zuid-conflict
dreigt de oorlog tot een verscher
ping van standpunten te leiden.
De ontwikkelingslanden bekij
ken de grootscheepse militaire in
zet aan westerse kant met ge
mengde gevoelens. Ze beschuldi
gen het Westen ervan alleen in ac
tie te komen als de eigen econo
mische belangen (olie!) in geding
zijn.
Nog afgezien van de vraag of
die beschuldiging juist is, is het
voor de Wereldraad wat cru dat
de Derde Wereld kerkelijke afge
vaardigden op het matje roept. De
kerken in Europa en de Verenig
de Staten staan door de bank ge
nomen niet aan de kant van de po
litieke machthebbers en de multi
nationale bedrijven.
Inkrimping
Intussen staat de Wereldraad or
ganisatorisch' voor een aantal in
grijpende besluiten. De financië
le crisis, veroorzaakt door terug
lopende inkomsten en een steeds
schevere verhouding tussen de
inkomsten in dollars en de uitga
ven in harde Zwitserse franken,
maakt een forse inkrimping met
tientallen stafleden noodzakelijk.
Dat betekent dat er de komende
jaren geen ruimte is voor nieuwe
programma's en initiatieven.
Hoewel de Assemblee in Can
berra eerst en vooral een oecume
nisch gebeuren is, lijkt de christe
lijke eenheid een ondergeschikt
thema te worden in de beraadsla
gingen. De afdeling Geloof en
Kerkorde, die zich bezighoudt
met de eenheid in geloofsvragen,
is er niet in geslaagd om voor Can
berra prikkelend materiaal op ta
fel te leggen. Haar bijdrage blijft
beperkt tot een weinig zeggende
verklaring van twee kantjes over
'De eenheid van de kerk gave
en roeping'. Kenners zeggen dat
de deelname van rooms-katholie-
ken en oosters-orthodoxen aan
deze afdeling steeds remmender
gaat werken.
Brinkman heeft de indruk dat
Geloof en Kerkorde haar kruit
droog wil houden voor de wereld
conferentie die de afdeling in
1993 wil houden. Het zal dan der
tigjaar geleden zijn dat Geloof en
Kerkorde een eigen richtingge
vende conferentie hield. Op
nieuw wreekt zich daarmee dat
Geloof en Kerkorde een veel ou
dere beweging is dan de Wereld
raad zelf en daardoor altijd een
beetje apart is blijven staan. Van
échte doorwerking van de theolo
gische toenadering in andere We
reldraadprogramma's is nog
maar weinig sprake.
Een hartelijke begroeting van Walesa door de paus.
