Rijnmond
verscherpt
pers
Bloed Golf-oorlog komt niet in de
EG: nauwe band met Arabische wereld
Heemskerck jaagt achter
radarscherm op bierblik
Kantoor El Al
ontruimd na
bommelding
Watergebrek
in Baghdad
Duitsland viert
geen carnaval
DINSDAG 22 JANUARI 1991
OORLOG IN DE GOLF
PAGINA 9
Van ANP-eorrespondent
Toof Brader
A/B JACOB VAN HEEMS
KERCK Mijnen blijven voorlo
pig het meest zichtbare probleem
voor de drie Nederlandse marine
schepen in de Perzische Golf. In
de nacht van zondag op maandag
is inmiddels de veertigste aange
troffen in de buurt van de Philips
van Almonde, die zich net als de
Jacob van Heemskerck nog
steeds in het centrale deel van de
Golf bevindt.
Het gaat over het algemeen om
ouderwetse contact-mijnen met
hoogstens 20 kilo springstof,
waarvan niemand gelooft dat zij
in staat zijn oorlogsschepen tot
zinken te brengen. Van tien van
de veertig tot nu toe gevonden
mijnen is zelfs niet met zekerheid
te zeggen of het hier wel mijnen
betrof, omdat zij 's nachts werden
aangetroffen en men niet in staat
was die dingen nauwkeurig te on
derzoeken.
De op alle drie de schepen ge-
posteerde permanente uitkijken
treffen in het water overigens niet
alleen mijnen aan. Ieder drijvend
voorwerp met een omvang groter
dan een bierblikje wordt door
gaans al op een afstand van enke
le mijlen gesignaleerd. Zo gauw
duidelijk is dat het niet om een
mijn gaat, wordt het voorwerp
met het 20-millimeterkanon tot
zinken gebracht om te voorko
men dat andere schepen er nog
eens van zullen schrikken.
De echte oorlog speelt zich, al
thans voor de bemanning van de
Jacob van Heemskerck, af in de
commando-centrale onder in het
schip. Daar zitten 24 uur per dag
een mannetje of twintig perma
nent achter rijen radarschermen
waarop zij vrijwel alles kunnen
waarnemen wat er zich in de om
geving van het schip zowel op het
water als in de lucht beweegt. Ge
combineerd met de gegevens van
andere in de nabijheid van de
Amerikaanse vliegdekschepen
varende oorlogsschepen van de
multi-nationale vloot en die van
de op ongeveer 50.000 voet hoogte
vliegende AWACS-verkenners
van de Amerikanen ontstaat zo
een soort 'paraplu' die de hele
Carrier Battle Force tegen vijan
delijke aanvallen uit de lucht en
over het water moet beschermen.
De wapensystemen van de Ne
derlandse fregatten zijn weer aan
die informatie gekoppeld. Dat wil
zeggen dat, mocht er bij voor
beeld in de sector van de Jacob
van Heemskerck een Iraaks ge
vechtsvliegtuig met de gevreesde
Exocet worden gesignaleerd, de
computer aan boord selecteert
welk wapen aan boord van het
schip in stelling wordt gebracht.
Afhankelijk van de afstand en de
snelheid van het vijandelijk pro
jectiel kan dat een Standard Mis
sile (40 kilometer) of een Seaspar-
row (15 kilometer) zijn.
'Extra oren en ogen politie op straat'
NEDERLANDSE MIJNENJAGERS
NAAR MIDDELLANDSE ZEE
listen zonder hindernissen hun be
roep uitoefenen. Irak, waar ook van
meet af aan censuur bestond, ging
zaterdag nog een stapje verder.
Alle buitenlandse verslaggevers,
op één na, werd te verstaan gegeven
het land subiet te verlaten. Slechts
CNN-verslaggever Peter Arnett
mocht blijven, maar zijn mogelijk
heden zijn summier. Hij mag vanuit
zijn hotelkamer, die hij niet mag
verlaten, telefonisch berichten.
Slechts de Iraakse media zijn als
bron te gebruiken. En zelfs geba
seerd op deze gekleurde bronnen
worden zijn berichten af en toe
abrupt verbroken.
De 'werkafspraken' van het Ame
rikaanse leger worden door de me
dia als een indirecte censuur onder
vonden. Adequate berichtgeving is
immers haast ondoenlijk als exacte
cijfers, plaatsaanduidingen en
bloedige details zijn verboden.
Het thuisfront mag niet ongerust
worden en Irak mag geen relevante
militaire informatie in handen krij
gen, redeneert het Amerikaanse op
perbevel. Bovendien is het de jour
nalisten niet toegestaan zich vrije
lijk te bewegen in oorlogsgebied.
Washington is er alles aan gelegen
een herhaling te voorkomen van het
Vietnam-trauma, toen de Ameri
kaanse tv-stations het bloed van de
strijd dagelijks in de huiskamers
brachten. Door napalm bestookte
Vietnamezen en stervende Ameri
kaanse soldaten brachten over de
hele wereld een golf van afschuw.
Daarom heeft het Amerikaanse
leger er dit keer voor gekozen
slechts beelden te tonen van de
spectaculaire, effectieve precisie
bombardementen op Baghdad.
"Star-wars" als werkelijkheid. Van
de ongetwijfeld bloedige bombar
dementen op de Iraakse elitetroe
pen, de zogenaamde Republikeinse
garde, zijn evenwel "geen beelden
beschikbaar".
In Israël, officieel nog steeds in
oorlog met meerdere Arabische lan
den, bestond al censuur voordat de
strijd in de Golf losbrak. Buiten
landse correspondenten moeten al
hun bijdragen aan de censor voor
leggen. Cijfers over troepensterkte,
mobiliteitsgraad en bepaalde wa
pensystemen zijn verboden.
In Turkije, waar in het weekeinde
een tweede front werd geopend, is
er officieel geen censuur. De door
de overheid gecontroleerde media
zijn echter zeer terughoudend. Het
semi-officiele persbureau Anatolia
en de staats-tv hebben slechts sum
mier bericht over het gebruik Incir-
lik als geallieerde luchthaven.
De oorlog is nu vijf dagen gaande.
Er zijn duizenden bombardements-
vluchten op Irak uitgevoerd, maar
van de ontwikkelingen "aan het
front" is weinig bekend. In deze kli
nische oorlog vloeit, officieel, nog
geen bloed.
AMSTERDAM (AP/ANP) - Het
kantoor van de Israëlische lucht
vaartmaatschappij EL Al aan het
Rokin in Amsterdam is gistermid
dag omstreeks kwart voor vier ont
ruimd nadat een verdacht pakje
was gevonden bij het pand. Ook een
aantal nabijgelegen winkels aan de
Kalverstraat werd tijdelijk gesloten.
Terwijl het verkeer werd omge
leid, kwam de Explosieven Oprui
mingsdienst EOD om het verdachte
pakje te onderzoeken. De ontrui
ming werd uiteindelijk om kwart
voor zes gisteravond opgeheven.
Het is nog niet bekend wat de EOD
heeft aangetroffen in het verdachte
pakje.
Het centraal station van de Duitse
stad Dussseldorf is gisteren na een
bommelding bijna een uur gesloten
geweest. De melding bleek vals,
Wel vond de politie een verdacht
pakket, waarvan de inhoud echter
onschadelijk bleek te zijn.
Voor de deur van een Franse
bank in de Libanese hoofdstad Bay-
rut ontplofte gisteravond wel een
bom. Er ontstond flinke materiele
schade, maar niemand raakte ge
wond. Zondagavond was de Itali
aanse ambassade in de Libanese
hoofdstad het doelwit van een gra-
naataanval. Enkele uren eerder
deed zich een bomexplosie voor bij
de British Bank of the Middle East.
Bij deze acties vielen evenmin ge
wonden; wel werd materiele schade
aangericht.
In en om de Oostenrijkse hoofd
stad Wenen zijn het afgelopen
weekeinde elf ïraniers aangehou
den, die ervan worden verdacht
pro-Iraakse terroristische aansla
gen te hebben voorbereid. Volgens
minister van binnenlandse zaken
Franz Loeschnak had het er alle
schijn van dat de elf daarbij buiten
landse en Oostenrijkse doelen op
het oog hadden.
In het kantoor van het elektrici-
teits- en waterleidingbedrijf in de
Marokkaanse stad Casablanca heeft
een 53-jarige ambtenaar gisteren
twee Fransen met een mes gedood
en een derde Fransman cn oen
Marokkaanse collega ernstig ver
wond. Volgens persbureau MAP
handelde de dader m een vlaag van
verstandsverbijstering en bestond
er geen verband tussen de steekpar
tij en de Golfoorlog. De man ia aan
gehouden.
WASHINGTON (DPA) - De water
voorziening in de Iraakse hoofdstad
is als gevolg van de bombardemen
ten geheel verstoord. De bevolking
van Baghdad is gedwongen water
uit de rivier Tigris te halen, zo meld
den ooggetuigen. Dit heeft de ver
slaggever van CNN in Baghdad, Pe
ter Arnett, gisteren gezegd.
Arnett is de laatste westerse jour
nalist die rechtstreeks uit de hoofd
stad vanuit het hotel al-Rashid be
richten mag doorgeven. Zijn versla
gen worden echter gecensurrerd
door de Iraakse militaire autoritei
ten.
In zijn gesprek met het hoofd
kwartier van CNN in Atalanta in de
Verenigde Staten zei Arnett dat de
meeste winkels in Baghdad zijn ge
sloten. De regering zou levensmid
delen uitdelen. Ook wordt er water
rondgebracht met tankwagens.
In de stad is het uitermate rustig.
De meeste inwoners hebben de stad
verlaten voor het platteland. On
danks de niet aflatende bombarde
menten is er van paniek geen spra
ke.
KEULEN (DPA/AFP) - In KtUten
zijn alle carnavalsactiviteiten afge
last vanwege de oorlog in de Golf.
Dit heeft gisteren het organiserend
comité in Keulen, de stad waar het
grootste carnavalsfeest van Europa
wordt gehouden, meegedeeld.
Daarmee komt ook 'Rozenmaan-
dag' te vervallen, dat normaal ge
sproken meer dan een miljoen
feestgangers naar de Rijnstad trekt.
Ook carnavalsverenigingen in
Dusseldorf en Munster hebben de
festiviteiten opgeschort.
ROTTERDAM (ANP/GPD) De Rotterdamse politie heeft
met name in het havengebied de veiligheidsmaatregelen te
gen terroristische aanslagen verscherpt. Zondag deed de
Iraakse zender Radio Baghdad een oproep om aanslagen te
plegen in de landen van de anti-Iraakse alliantie, waarbij
ook Nederland werd genoemd als doelwit.
Hoewel de Rotterdamse politie in
houdelijk niet op de maatregelen in
gaat, wil de woordvoerder wel kwijt
dat die voornamelijk bestaan uit
een intensievere surveillance. "We
brengen extra oren en ogen op
straat". Daardoor worden er bij
voorbeeld vaker automobilisten
aangehouden. Dit overkwam tij
dens het weekeinde enkele journa
listen, die in de Europoort speurden
naar uiterlijke tekenen van extra
beveiliging.
Vooral de Botlek en de Europoort
Geen advies voor
reizen naar Turkije
DEN HAAG (ANP) - Voor Turkije
geldt op dit moment nog geen reis
advies. Hoewel de spanning in het
land is opgelopen nu de NAVO-ba-
sis Incirlik in gebruik is genomen,
heeft Buitenlandse Zaken (nog)
geen besluit genomen reizigers te
ontraden daar heen te gaan. "Maar
laat ik het zo zeggen: mensen heb
ben in dit soort gevallen lang niet al
tijd een advies van de overheid no
dig", aldiis een woordvoerder van
het ministerie.
Op de ANWB-informatielijn reis
adviezen krijgen reizigers voor oos
telijk Turkije het advies contact op
te nemen met de Nederlandse am
bassade in dat land. Voor het weste
lijk deel van het land, waar de mees
te toeristen in zijn geïnteresseerd, is
dat niet nodig. De KLM heeft in ver
band met de Golfoorlog besloten
het aantal vluchten op de Turkse
stad Istanbul te beperken van zeven
tot vijf maal per week.
Vanuit de zakenwereld wordt de
laatste dagen veel belangstelling ge
constateerd voor molestverzekerin-
gen, zo meldt een woordvoerder
van reisverzekeraar Elvia. Zaken
mensen die naar Amerika, Enge
land en Frankrijk willen, zijn be
vreesd betrokken te raken bij terro
ristische aanslagen. De premies
worden inmiddels van dag tot dag
vastgesteld, zegt Elvia. Ondanks de
verhoogde belangstelling loopt het
met het afsluiten van molestverze-
keringen nog niet storm.
met zijn (petro)chemische installa
ties en uitgestrekte haventerreinen
heeft de speciale aandacht van de
Rotterdamse politie, die wordt bij
gestaan door alle korpsen in het
Rijnmondgebied. Het Rotterdamse
korps voert voor het Rijnmondge
bied centraal het commando bij de
beveiliging en op het moment dat er
in actie moet worden gekomen.
Daarnaast worden gebouwen van
instanties die een mogelijk doelwit
vormen extra in de gaten gehouden.
Voor de synagoge in Rotterdam is
een permanente bewakingspost in
gericht. Ook worden moskeeën en
de kantoren van de Turkse lucht
vaartmaatschappij, sinds de directe
betrokkenheid van dat land bij de
Golfoorlog, extra bewaakt.
Volgens de politiewoordvoerder
wordt met alle mogelijkheden reke
ning gehouden. Bijeenkomsten
waar veel publiek bijeenkomt, zoals
concerten, hebben ook de speciale
aandacht. "We proberen om ons te
verplaatsen in de gedachtengang
van een terrorist, waarbij we alle
mogelijke en onmogelijke zaken de
revue laten passeren".
Belangrijk daarbij is de informa
tie die wordt verkregen via de eigen
inlichtingendienst en van particu
liere beveiligingsbedrijven. Ook
krijgt de politie veel aanwijzingen
van het publiek, dat kennelijk extra
oplettend is geworden. Daarvan
kunnen echter ook volslagen on
schuldige burgers het slachtoffer
worden. Zo werden vorige week de
inzittenden van een auto, die 'ver
dacht' stond geparkeerd in de buurt
van de Rotterdamse luchthaven, ge
arresteerd. Achteraf bleek dat het
stel op de afgelegen plek bezig was
de liefde te bedrijven.
Zelfs de deur van het herentoilet
op de zevende verdieping van het
politiebureau Boezembocht in Rot
terdam is in de ban van de Golfoor
log. Een bericht van de korpschef
zelf. Het gebouw wordt gekenmerkt
als 'gevoelig object', meldt het A-
4'tje onder het mannetje van heren,
dus extra maatregelen zijn noodza
kelijk om de veiligheid in het pand
te waarborgen. Legitimeren dus,
"met het oog op eventuele indrin
gers".
Saddam leeft in
MULTINATIONALE WAPÉNS TEGEN IRAAKSE TANKS
Censuur maakt van gevechten een klinische operatie
WASHINGTON (DPA) - Bij het
uitbreken van de oorlog in het Mid
den-Oosten heeft heel even het idee
bestaan dat het nieuwsgierige tv-
publiek bij alle activiteiten op de
eerste rij zou zitten. Vooral door het
ooggetuigen-verslag van de CNN-
medewerkers uit Baghdad werd dit
idee gevoed.
In werkelijkheid werd al kort na
het uitbreken van de vijandelijkhe
den door directe en indirecte cen
suur de informatiekraan groten
deels dichtgedraaid. Op de westerse
tv's heeft na dagenlange bombarde
menten nog geen druppel bloed ge
vloeid.
De censuur-maatregelen zijn
door alle partijen ingevoerd. Bij de
internationale strijdmacht in de
Golf noch in Israël kunnen journa-
'Duitse' bunker
onder zijn paleis
HAMBURG (AP) De Iraakse pre
sident Saddam Hussein woont in
een luxueuze, atoomvrije bunker
onder het presidentiele paleis in
Baghdad. De bunker is gebouwd
met behulp van Duitse technologie,
zo heeft het Duitse weekblad Bild
am Sonntag gemeld.
Voorraadkamers in de bunker
schijnen tot aan het plafond gevuld
te zijn met voedsel en medicijnen en
maximaal 25 mensen zouden het er
meer dan een jaar kunnen uithou
den. De bunker heeft volgens Bild
honderden miljoenen marken ge
kost en is betaald door het Iraakse
volk, dat anders dan Hussein onder
primitieve omstandigheden pro
beert te overleven.
"Terwijl de hemel van Baghdad
fel verlicht is en de aarde schokt
door de ontploffingen van bommen
en granaten, voelt de Iraakse presi
dent Saddam Hussein daar niets
van in zijn bunker", aldus Bild am
Sonntag.
Volgens het weekblad hielpen
Duitse bedrijven, waaronder een
onderneming uit München, bij het
ontwerpen van het bunkerstelsel en
hebben werknemers van deze on
derneming er "jaren aan gewerkt".
Het weekblad noemde de naam van
de onderneming niet en verklaarde
ook niet hoe het aan de informatie
kwam dat Duitse bedrijven bij de
bouw betrokken waren.
De bunker ligt aan Jamiastraat,
heeft muren van twee meter dik en
is gebouwd van speciaal versterkt
beton. De deuren zijn gemaakt van
30 centimeter dik staal en via Duitse
liften krijgt men toegang tot de 16
meter onder de grond gelegen bun
ker. De oppervlakte van de bunker,
die een hitte van 300 graden kan
weerstaan, is volgens Bild 1.800
vierkante meter.
Het gehele complex is gebouwd
op een systeem van kogellagers, zo
dat de bunker 60 centimeter heen
en weer kan bewegen. Daardoor
kan het bouwsel niet breken door
schokgolven van bomexplosies. De
watervoorraden en de luchtfilters
zijn zo behandeld dat geen chemi
sche stoffen binnen kunnen drin
gen. Ter verhoging van hét comfort
is er in de bunker ook een zwem
bad.
STRAATSBURG (ANP) - De Europese Ge
meenschap ziet op allerlei terreinen een actieve
re rol voor zichzelf weggelegd in het Midden-
Oosten zo gauw als de Golfoorlog achter de rug
is. Dit hebben de Luxemburgse minister van
buitenlandse zaken, Jacques Poos, en EG-com-
missaris Abel Matutes gisteren gezegd .tijdens
een debat in het Europees Parlement over de
Golfoorlog.
Poos pleitte ervoor de banden met de Arabi
sche landen maar ook die met Israël, Iran en
Turkije aan te halen. Ook met Irak wil de EG
nauwer samenwerken, als het "zich eenmaal
heeft teruggetrokken uit Kuwayt, aldus Poos,
die de oorlog met zoveel woorden als een onver
mijdelijk maar noodzakelijk kwaad beschreef.
Poos was daarom ook van mening dat de Ge
meenschap zich moet inzetten voor een sys
teem, tegen verspreiding van massavernieti
gingswapens in het Golfgebied en voor een eer
lijke verdeling van de welvaart omdat "confron
tatie en haat plaats moet maken voor dialoog en
onderhandelingen".
Poos, wiens land op het ogenblik EG-voorzit-
ter is, tekende er wel bij aan dat de EG om die
actievere rol waar te kunnen maken een eigen
buitenlands en veiligheidsbeleid moet ontwik
kelen.
De Luxemburgse plannen houden duidelijk
verband met de afwijkende opstelling die
Frankrijk en België innamen in de laatste fase
voor de oorlog met Irak uitbrak. De twee EG-
landen lanceerden vorige week in de VN-Veilig-
heidsraad op eigen houtje èen initiatief om Irak
op de valreep nog te bewegen Kuwayt te verla
ten.
Volgens Poos valt echter België en Frankrijk
feitelijk weinig te verwijten omdat de Europese
Akte, de 'grondwet' van de Gemeenschap, hun
niet verplicht over buitenlands-poliieke initia
tieven met de andere lidstaten te overleggen.
Maar het is wel een leemte die moet worden op
gevuld, aldus Poos.
EG-commissaris Matutes, verantwoordelijk
voor de betrekkingen met de Golfregio, maakte
zich ook sterk voor nauwere banden op alle
vlakken met de Arabische wereld, inclusief
Irak, en de rest van het Midden-Oosten. De EG
moet wel: "Op lange termijn is het sociaal en
strategisch onaanvaardbaar dat 200 miljoen
burgers twee keer zo weinig verdienen als EG-
inwoners. Dat is een voedingsbodem voor des
informatie".
Tijdens het debat dat het Europarlement aan
sluitend aan de Golfoorlog wijdde, bleek dat het
overgrote deel van de sprekers de oorlog onver
mijdelijk achtte, maar hoopt op een spoedig ein
de met zo weinig mogelijk burgerslachtoffers.
Slechts de Groenen en enkele kleine, anti-Ame
rikaanse partijen riepen tot een onmiddellijk
staakt-het-vuren op.
