Leefsituatie Schiphol
voorlopig nog slecht
DE TIJD,
VAN TOEN
KIJKJE IN KEUKEN HORECA
Hoogheemraadschap Rijnland
en Energiebedrijf zien niets in
koppeling van hun tarieven
LEIDSE SCHAARKUNSTENAAR EIGEMAN TOT OP HOGE LEEFTIJD ACTIEF
PAGINA 8
MAANDAG 14 JANUARI 1991
LEIDEN - De vier hotels en restaurants in deze
regio die zaterdag aan de landelijks horceadag
hebben deelgenomen, hebben ongeveer 220 be
langstellenden getrokken. Het Onderwijscen
trum Horeca, dat de dag heeft georganiseerd, is
daar zeer tevreden mee. Vooral ook omdat 80 be
zoekers uiteindelijk interesse hebben getoond
voor een baan in deze bedrijfstak. En daar was het
allemaal om begonnen.
De belangstellenden konden in deze regio te
recht bij Holiday Inn ih Leiden. AC Restaurant in
Leiderdorp, IJssalon Heemskerk in Rijnsburg en
Auberge De Kievit in Wassenaar. Ze konden, zoals
hierin De Kievit, letterlijk een kijkje nemen in de
keuken. Chef-kok Nico van Beekveld liet de be
zoekers zelfs in de pannen kijken.
Volgens woordvoerder M. van Berkel van het
Onderwijscentrum Horeca heeft de dag landelijk
zo'n 4500 bezoekers getrokken. De belangstelling
was daarmee iets beter dan vorig jaar. De werk
gelegenheid in deze bedrijfstak, waar nu onge
veer 130.000 mensen hun brood verdienen, groeit
snel. Nieuw, en vooral deskundig personeel, is
echter niet altijd even eenvoudig te vinden, (foto
Ellen Martens)
Aanmelding voor
Hein Roethof Prijs
DEN HAAG - Organisaties die zich
vorig jaar met speciale projecten
hebben ingezet ter voorkoming van
criminaliteit kunnen zich tot 15
april aanmelden voor de Hein Roet
hof Prijs. Deze jaarlijkse onder
scheiding. die in het leven is geroe
pen door de redactie van het tijd
schrift Samenleving en Criminali
teit, wordt in het najaar voor de vijf
de keer uitgereikt. De prijs gaat
naar het project dat de beste resulta
ten heeft geboekt bij het voorko
men van criminaliteit.
Vijf projecten zullen worden ge
nomineerd en komen in aanmer
king voor de hoofdprijs. De genomi
neerden krijgen 2500 gulden, in
plaats van de oorkonde die voor
heen werd uitgedeeld. De winnaar
krijgt een subsidie van 15.000 gul
den, 5000 gulden meer dan vorig
jaar.
Eerder genomineerde projecten
kunnen niet meedoen. Projecten
die meedingen moeten ook elders
toepasbaar zijn.
Vorig jaar kregen de Rotterdamse
projecten 'Sociale Veiligheid' en
'Verbeter de buurt, begin bij jezelf
de hoofdprijs van 10.000 gulden.
Projectverslagen kunnen worden
gestuurd naar: Commissie Hein
Roethof Prijs, Directie Criminali
teitspreventie (H403), postbus
20301, 2500 EH Den Haag.
Nieuwe organisatie voor
medisch specialisten
UTRECHT/LEIDEN - Specialis-
ten in academische ziekenhuizen
hebben een nieuwe organisatie op
gericht, de Federatieve Vereniging
van Specialisten in Academische
Ziekenhuizen (ASV). De oprichters
men dat er regelmatig besluiten
over hen worden genomen zonder
dat zij er zelf invloed op hebben. De
ASV wil derhalve de belangenbe
hartiging van academische specia
listen ter hand nemen.
Provincie vreest eerste jaren grote overlast vliegverkeer:
HAARLEM/HOOFDDORP (GPD) De Noordhollandse milieugedeputeerde G. de Boer
geeft ruiterlijk toe dat het milieu als gevolg van de uitbreiding van Schiphol de komende
jaren verder onder druk komt te staan. "Tegen de luchtverontreiniging is voorlopig weinig
te doen en ook de nachtelijke geluidsoverlast neemt toe. Pas op het moment dat de vijfde
baan er ligt, verbetert de situatie omdat dan alle nachtvluchten via de nieuwe baan worden
afgewikkeld".
Infolijn orgaan- en
weefseldonatie
wordt veel gedraaid
UTRECHT - Het speciale 06-num-
mer voor informatie over orgaan- en
weefseldonatie loopt storm. De lijn
is constant bezet, zo zei vandaag een
woordvoerster van de Werkgroep
Donorwerving.
De lijn (06-8212166) is een week ge
leden van start gegaan. De werk
groep wil zo proberen vragen en
problemen op te vangen maar die
ook te registreren zodat er een beeld i
komt van wat er over dit onderwerp
onder de bevolking leeft.
Het nummer bestaat voorlopig
uit één lijn, maar de werkgroep
hoopt zo snel mogelijk meer lijnen
in gebruik te nemen, afhankelijk
van de PTT en van de financiën.
Drie Leidse artsen
doen op Curasao
onderzoek naar
moedervlekken
LEIDEN - Drie medewer
kers van het Academisch
Ziekenhuis Leiden vertrek
ken deze maand naar Cura
sao om daar de bevolking te
onderzoeken op moeder
vlekken. De drie, arts-assis
tent in opleiding M. Grijns,
staflid dr. W. Bergman en
prof.dr. B. Vermeer, willen
bekijken of onregelmatige
moedervlekken door het
overvloedige zonlicht op het
eiland daar vaker voorko
men dan in het koude Neder
land. Dat staat in het blad
Cicero van het ziekenhuis.
Ook gaan ze onderzoeken of
mensen met een lichte huid
meer van die moedervlekken
hebben dan mensen met een
donkere huid. Dat vermoeden
bestaat maar er is nog nooit
onderzoek naar gedaan, aldus
de drie. Dergelijke moeder
vlekken kunnen kwaadaardig
worden en melanoom (een
vorm van huidkanker) veroor
zaken.
Ieder mens heeft gemiddeld
25 moedervlekken. Die ont
staan tussen het derde en
twintigste levensjaar, vooral
op aan zonlicht blootgestelde
huid. Een moedervlek bestaat
uit een opeenhoping van pig-
mentvormende cellen.
Op het zonnige eiland zullen
vijfhonderd schoolkinderen
en vijfhonderd volwassenen
worden onderzocht. Die resul
taten worden terug in Neder
land vergeleken met Neder
landse controlegroepen.
Zilveren Kruis wil samenwerken
met ziekenfonds uit Rotterdam
Gymnasiasten richten
landelijke club op
GRONINGEN - Ongeveer honderd
gymnasiasten uit heel Nederland
hebben vrijdag tijdens een bijeen
komst op het Willem Lodewijk
Gymnasium in Groningen besloten
een landelijke gymnasiastenvereni
ging op te richten. De bedoeling is
volgens Victor Breedveld (17), een
van de initiatiefnemers van het con
gres en leerling uit de zesde klas van
het Willem Lodewijk Gymnasium,
om de contacten tussen leerlingen-
raden van de 38 zelfstandige gym
nasia te versterken.
Een belangrijk aandachtspunt
van de nieuwe vereniging is de
Voortgezette Basisvorming, de
plannen van het ministerie van on
derwijs om het voortgezet onder
wijs in de eerste leerjaren meer ge
lijk te schakelen.
Het congres vrijdag was dan ook
tevens bedoeld om meer zicht te
krijgen op de plannen met de basis
vorming. "Het is voor ons als gym
nasiasten nog hoogst onduidelijk
wat die basisvorming voor ons gaat
betekenen", aldus Victor Breed
veld. "Juist dat vinden we bedrei
gend. We vinden dat er in ieder ge
val zelfstandige gymnasia moeten
blijven bestaan. Dat wil niet zeggen
dat ze ook de huidige vorm moeten
houden. Onze vereniging wordt dan
ook geen actiegroep tegen de basis
vorming, maar we zouden het bij
voorbeeld wel vervelend vinden als
je straks op de middelbare school
niet of nauwelijks meer Latijn of
Grieks kunt leren".
NOORDWIJK - de ziektekostenver
zekeraar Zilveren Kruis in Noord-
wijk en de Stichting Ziekenfonds
Rotterdam (SZR) onderzoeken de
mogelijkheden van een nauwere sa
menwerking. De directies van bei
de instellingen hebben inmiddels
een intentie-verklaring hiervoor on
dertekend.
Het onderzoek wordt gehouden
met het oog op de herziening van
het stelsel van ziektekostenverzeke
ringen. Zilveren Kruis en SZR ho
pen dat de samenwerking leidt tot
een betere dienstverlening en een
versterking van de concurrentiepo
sitie. Ze streven ernaar elkaar op es
sentiële punten te ondersteunen bij
de 'inkoop van zorg' en bij het bena
deren van instellingen en hulpver
leners. Van een fusie tussen Zilve
ren Kruis - dat 625.000 verzekerden
telt - en SZR (450.000 verzekerden)
is vooralsnog geen sprake.
De Noordwijkse ziektekostenver
zekeraar kondigde vorige maand al
een nauwere samenwerking aan
met het ziekenfonds Spaarneland
(ruim 200.000 verzekerden. Die sa
menwerking moet wel uitmonden
0ufri%iciitos
LEIDEN - Het Hoogheemraad
schap van Rijnland en het regionale
nutsbedrijf EWR zien weinig in het
voorstel van de Stichting Duinbe
houd om de verontreinigingshef
fing te koppelen aan de waterprijs.
Beide instellingen vinden het een
interessant plan. maar menen dat
het praktisch niet uitvoerbaar is.
Een koppeling van de twee tarieven
zou bovendien tot een onrechtvaar
dige verdeling van de lasten kun
nen leiden, stellen ze.
Woordvoerder C. Meijer van het
hoogheemraadschap noemt het
overigens een oud plan. "Het is voor
het eerst in de jaren '70 gelanceerd
en vervolgens geregeld weer ter
sprake gebracht".
Het probleem met het voorstel is
volgens hem dat het een direct ver
band tussen waterverbruik en wa
tervervuiling veronderstelt. "En dat
is vaak niet het geval. Iemand die
zijn tuintje besproeit, verontreinigt
niets. Waarom zou hij over die hoe
veelheid water dan zuiveringslasten
moeten betalen?"
Een andere moeilijkheid is dat
een flink aantal huizen in deze regio
geen watermeter heeft. "Zo'n tien
procent, schatten we. Wil je de kos
ten op een rechtvaardige manier
verdelen, dan zullen al die wonin
gen bemeterd moeten worden. Dat
is een kostbare zaak".
Voorlichter J. van der Erf van de
Energie- en Watervoorziening Rijn
land (EWR) meent ook dat er geen
direct verband bestaat tussen ver
bruik en vervuiling. "Als we het op
deze manier aanpakken, en mensen
'gaan inderdaad water besparen,
dan zal de concentratie van de ver
ontreiniging waarschijnlijk alleen
maar toenemen. Dat leidt waar
schijnlijk tot problemen in de zuive
ringsinstallaties en dat kan natuur
lijk nooit de bedoeling zijn".
Het regionale nutsbedrijf komt
overigens in de loop van dit jaar met
een eigen waterbesparingsplan.
Van der Erf wil daar op dit moment
nog niets over onthullen. "Het is
nog erg prematuur".
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Te Neerloon (N.B.) zijn bij gele
genheid van een begrafenismaal
elf vrouwen eerst bewusteloos en
later de eene in meerdere, de an
dere in mindere mate ongesteld
geworden, doordien zij, in een
niet verwarmd vertrek ge
plaatst, ieder eene warme stoof
met briquetten kregen, welke tot
tweemalen toe vernieuwd wer
den en het vertrek met stikstof
vulden. .Gelukkig heeft dit geval
geene ernstige gevolgen nagela
ten.
- Een treurige gebeurtenis heeft
Zaterdag een oppassend man,
genaamd Lucas, wonende in
eene gang van de Valkenburger
straat te Amsterdam, het leven
gekost. In de Uilenburgergracht,
tusschen de broodfabrieken „De
Haan" en „De Leeuw", waar het
ijs door het fabriekwater zeer
broos is. geraakte een knaap te
water. Hij riep om hulp en
zoowel van den kant van Mar
ken als van Uilenburg schoten
uit de sloppen menschen toe,
waarvan zich acht op de dunne
ijskorst waagden. Allen zakten
er door heen. Door de vlugheid
van het personeel der beide
broodfabrieken, mochten van de
negen menschen, die in het wa
ter lagen te spartelen acht wor
den gered. Helaas, één hunner
bekocht zijne menschenlievend-
heid met den dood! De zestigja
rige Lucas bezweek. Tevergeefs
werd gepoogd in de fabriek „De
Leeuw" de levensgeesten op te
wekken. (Hbl.)
Vijfentwintig jaar geleden:
- De Britse minister van P.T.T.
Anthony Wedgwood Ben, over
weegt pop-muzuiek over de tele
foon te verschaffen. Men zou
slechts drie letters P.O.Pbe
hoeven te draaien om een beat-
nummertje te kunnen horen. In
Hull is daarmee reeds enige tijd
geleden begonnen, met winstge
vend succes.
Het voorlopige standpunt van gede
puteerde staten van Noord-Holland
op het ontwerp-Plan van Aanpak
Schiphol en Omgeving is duidelijk.
Het is voorlopig niet mogelijk
Schiphol te laten uitgroeien tot één
van de grote luchthavens in Europa
en tegelijkertijd het leefmilieu te
verbeteren. Pas op het moment dat
de vijfde baan is aangelegd, rond
het jaar 2000. is de dubbele doelstel
ling te realiseren.
Omdat op termijn het leefmilieu
rond Schiphol volgens de provincie
wel degelijk verbetert, willen gede
puteerde staten het licht voor on
dertekening van het uiteindelijke
Plan van Aanpak op groen zetten.
In het voorlopige standpunt wordt
wel voorgesteld een aantal zaken in
het ontwerpplan aan te scherpen.
Zo schrijven gedeputeerde staten
vast te houden aan de taakstelling
dat in de toekomst niet meer dan
9000 woningen binnen de lawaaizo-
ne van de luchthaven mogen liggen.
Hoewel daar in het Plan van Aan
pak zelf niet over wordt gerept, be
tekent dit volgens GS dat de lucht
haven maximaal 365.000 vliegtuig
bewegingen ofwel veertig miljoen
passagiers kan verwerken. Verdere
groei moet worden afgewenteld op
het treinvervoer (de TGV) of via an
dere luchthavens.
Ook willen gedeputeerde staten
een verdere aanscherping om de al
gehele geluidsoverlast 's nachts te
verminderen. Staat er in het con
cept te lezen dat er naar gestreefd
wordt om vanaf 1995 lawaaiige toe
stellen in de nacht te weren, GS wil
len vanaf dat jaar een stringent ver
bod.
Voorlopig vinden GS het een goe
de zaak dat Schiphol een vijfde
start- en landingsbaan krijgt. Dit
standpunt kan nog veranderen als
uit de nog te volgen milieuprocedu
re, de zogenaamde Milieu-Effect-
Rapportage (MER), blijkt dat de
aanleg van deze baan uit ruimtelijke
en milieu-overwegingen niet ge
wenst is of op een andere plek moet
komen.
Uit het voorlopige standpunt
blijkt dat gedeputeerde staten grote
zorgen hebben over de financiering
van de maatregelen die in het Plan
van Aanpak worden gedaan. Bij el
kaar is daar een bedrag van 22 mil
jard gulden mee gemoeid. Voordat
het college zijn handtekening onder
het uiteindelijke plan wil zetten,
moet in elk geval duidelijk zijn wie
de vijfde baan betaalt en wie de aan
leg van nieuwe wegen en regionale
openbaar vervoersvoorzieningen fi
nanciert.
Vooral de herrie van vliegtuigen, die 's nachts landen en vertrekken op Schiphol, zal voor veel omwonenden een
bron van ergenis vormen. Het provinciaal bestuur van Noord-Holland vreest dat de komende jaren de overlast
van Schiphol alleen maar zal toenemen. (archieffoto wim Dijkman)
'Milieu-voorstel' Stichting Duinbehoud zou onuitvoerbaar zijn
Iedereen in Leiden en omgeving
kent wel een Bavelaar, maar mis
schien niet een bavelaar. Een ba-
velaar is volgens de Dikke Van
Dale een 'kunstig in hout of ivoor
gesneden uitbeelding van een
groep of een interieur op zeer
kleine schaal'.
De Lakenhal bezit zo'n 45 van
dergelijke kijkkastjes, die de
naam hebben gekregen van de
Leidse familie Bavelaar, met na
me vader en zoon, die beide naar
de naam Cornelis luisterden en
tussen 1795 en 1830 die minia
tuurtjes vervaardigden. Zij sne
den de figuurtjes met een mesje,
maar gebruikten een schaartje
om bijvoorbeeld boombladeren
uit papier te knippen.
'Weg van het papier'
Nu is de geschiedenis van het pa-
pierknip en -snijwerk al zeer oud.
Omstreeks het jaar 100 werd in
China de kunst van het papierma
ken uitgevonden en het oudst be
kende Chinese papierknipsel
stamt uit de vijfde of zesde eeuw.
De zogenaamde 'Zijdeweg'
vanuit China door de woestijn
naar de wereld van de Arabische
beschaving, naar het Midden-
Oosten is ook de 'Weg van het Pa
pier' geweest, waarlangs weder
zijdse uitwisseling plaats had. In
de zestiende eeuw was Herat in
Perzië (nu Afghanistan) een bloei
end centrum van papierknip
kunst. Ook in Constantinopel
werd geknipt. De sultans legden
verzamelalbums aan met bloe
men en spreuken in knipwerk.
Dierenknipsels, in de stijl van
oude Perzische miniaturen, wer
den uit gekleurd papier vervaar
digd. opgeplakt en gevernist.
Dergelijke Turkse knipsels wer
den door een Oostpruisische rei
ziger in 1587 mee naar huis geno
men en hebben mogelijk Duitse
knippers beïnvloed. Ook in Vene
tië werd 'Perzisch' Werk gemaakt
Een mooi voorbeeld van prachtige 'schaarkunst' is deze proeve van be
kwaamheid van de Leidenaar Willem Eigeman uit 1782.
Hoe men aan deze gegevens is ge
komen weet ik niet, maar ik vond
het wel de moeite waard om eens
wat meer van deze Eigeman te
weten te komen.
Op 29 augustus 1756 werd Wil
lem Eigeman, zoon van Johannes
Eigeman en Maria Schootman ge
doopt. Deze Willem ging op 10
april 1777 in ondertrouw met Ma-
en mogelijk heeft men ook in Am
sterdam door handelscontacten
met de Oriënt en Venetië derge
lijk papiersnijwerk leren kennen.
'Vermaakelijk Tijd Verdrijf'
In de zeventiende eeuw waren er
vele kunstzinnige mensen die de
knip- of snijkunst als hobby beoe
fenden. De bekendsten zijn wel
Anna Maria van Schurman en Jo
anna Koerten. Dat dergelijk werk
vooral als tijdverdrijf en gezel
schapsactiviteit werd gedaan
blijkt uit een boekje, getiteld
'Konstig en Vermaakelijk Tijd
Verdrijf Der Hollandsche Juffe
ren, Of Onderricht der Papiere
SnijKonst', uitgegeven in 1686
door Johannes ten Hoorn in Am
sterdam.
Het waren echter niet alleen da
mes die deze hobby beoefenden.
Uit de zeventiende eeuw kennen
we ook papiersnijders die familie
wapens maakten voor de deftige
burgerij, zoals Otto van Voorst en
H. Grosch. In de achttiende eeuw
zette de praktijk van het pa-
piersnijden en -knippen zich
voort. Zo maakte omstreeks 1720
de Nijmeegse vaandrig Frederik
Hendrik van Voorst prachtige
wapensnijsels, onder andere voor
Leidse families. Twee voorbeel
den zijn in de Lakenhal aanwezig.
In het boekje 'SchaarKunst'
van Joke en Jan Peter Verhave,
waaraan ik bovenstaande gege
vens heb ontleend, wordt de
Leidse koopman Willem Eige-
knipte en dat nog wel zonder bril!
ria Beusemaker en was toen win
kelier in de Maarsmansteeg. In
1782 kon hij toch niet oud worden
genoemd, óf hij wel of niet e<
bril droeg, daarover geven de
chivalia natuurlijk geen uitsluit
sel.
Maria .Beusemaker overleed op 3
augustus 1806 en de weduwnaar
hertrouwde op 23 augustus 1812
met Johanna Geertruy Alting.
Ter gelegenheid van de twaalfen
eenhalfjarige echtvereniging
maakte Willem Eigeman een
prachtig knipsel in 1825. Ook
voor zijn zoon Johannes, die in
1830 zijn zilveren huwelijk met
Joanna Jacomina van Koole vier
de, vervaardigde vader Willem
een prachtig herinneringsknip
sel. Het werk van Willem Eige
man bevindt zich nog steeds in fa
miliebezit, gebundeld in een al
bum. Daarin bevinden zich voor
beelden van blad- en bloemknip-
sels, jachttaferelen en kinderspe
len. Hij was duidelijk meer
ornament- dan een figuurknipper
en men moet hem ook zeker in de
categorie amateurs indelen, al
heeft hij .het daarin wel ver
schopt. Zijn .knipsels zijn
maakt van wit papier, dat hij dub
bel vouwde om een symmetri
sche ornamentiek te kunnen krij
gen. De voornaamste figuren of
insluitende veelhoeken werden
met enkele schetslijnen aangege
ven, de rest knipte hij uit de vrije
hand. Inderdaad vervaardigde hij
LEIDSE
KRONIEK OVER
/MENSEN EN
GEDANE ZAKEN
man genoemd, die op zijn oude
dag in 1782 prachtige ornament
knipsels met blad en bloemmo
tieven en tafereeltjes met spelen
de kinderen, jagers
zijn knipsels nog op hoge leeftijd,
niet in 1782, maar nog in de derti
ger jaren van de negentiende
eeuw. Op 28 februari 1839 o1
leed hij, 82 jaar oud.
