Schilderijen LAK-
galerie besmeurd
Oude stijl, maar
met nieuw talent
'Vriendelijker zijn
voor het publiek'
Boeiend, ook voor niet-drinkers
Boris en de Blue Friends:
onverwachte combinatie
Amsterdam betaalt schulden
van partners Muziektheater
Rechtbank bestraft
namaken kandelaars
MAANDAG 14 JANUARI 1991
KUNST
PAGINA 2 1
Kunstenaar Martin van Dijk laat werk verwijderen
Van onze medewerker
Lisette Oomen
LEIDEN - In de LAK-gale-
rie zijn vier olieverfschilde-
rijen van de Leidse kunste
naar Martin van Dijk met
verf beklad. De schilderijen
maakten deel uit van een
I twee-mans expositie, die tot
15 februari zou voortduren,
f Martin van Dijk heeft de
schilderijen woensdag laten
verwijderen.
"Ik werd een maand geleden uitge
nodigd om te exposeren in de LAK-
galerie. Maar ik ben nog niet zo lang
geleden afgestudeerd aan de
kunstacademie en ik heb nog niet
1 zoveel werk in voorraad", aldus
Martin van Dijk. In die laatste
maand heeft hij nog drie werken ge
maakt, die nog nat waren toen ze in
de LAK-galerie werden opgehan
gen. Nieuwsgierige bezoekers kon
den het niet nalaten om hun vingers
in de nog natte partijen te dopen en
de verf elders op het doek weer uit
te smeren. Op een vierde doek is
zelfs een schuttingwoord geschre
ven met rode verf. Dit werk was al
verkocht en de schade is onherstel
baar.
"Ik was laaiend", vertelt Martin
van Dijk. "Ik kan best begrijpen dat
mensen uit nieuwsgierigheid met
hun vingers aan een doek zitten, om
te zien of het inderdaad nog nat is.
Maar veeg de verf dan af aan een pa
piertje, aan je broek desnoods, maar
niet aan het schilderij".
Frédérique Bergholtz, mede
werkster van de LAK-galerie: "Het
is wel eens eerder gebeurd dat wer
ken schade opgelopen hebben.
Maar dan was het duidelijk mecha
nische schade". De LAK-galerie is
gevestigd in de gangen van het Cen
traal Faciliteiten Gebouw van de
universiteit. "Het lijkt wel of er
steeds meer mensen (hoofdzakelijk
studenten - red.) rondlopen in het
gebouw. Het kan dan gebeuren dat
iemand per ongeluk schade aan de
werken toebrengt door er tegen te
stoten of te leunen", zegt Frédéri
que Bergholtz. Ze noemt twee mo
gelijke oplossingen voor dit pro
bleem: een nieuwe, minder druk be
zochte expositieruimte betrekken
of uitsluitend minder kwetsbare
werken exposeren, bijvoorbeeld
grafiek achter glas.
Maar in het geval van Martin van
Dijk ligt de situatie anders volgens
Frédérique Bergholtz. "Dit is een
vorm van vandalisme, een kwestie
van mentaliteit. Daar kunnen we de
kunstwerken niet tegen beveiligen.
Zelfs in goed bewaakte musea ge
beuren dergelijke dingen". De foto
werken van Ienke Kastelein blijven
overigens gewoon te zien tot 15 fe
bruari. Wie het werk van Martin van
Dijk toch nog wil zien kan vanaf 3
februari terecht in Galerie Witt,
Groengracht 25 in Dordrecht.
OTTERLO Sinds december
van het vorig jaar is Evert van
Straaten directeur van het
mooist-gelegen museum in Ne
derland, het Rijksmuseum
Kröller-Müller in Otterlo. Van
daag stelde hij zichzelf aan de
pers voor en presenteerde hij
zijn plannen voor de komende
jaren.
Evert van Straaten begon zijn carri
ère als kunsthistoricus bij de Dienst
Verspreide Rijkscollecties, nu de
Rijksdienst Beeldende Kunst, nog
voor hij in Utrecht afstudeerde. Die
studie aan het Utrechtse Kunsthis
Nieuwe directeur Kröller-Müller:
torisch Instituut betekende een
drastische ommezwaai in zijn inte
resses. Hij was er heen gegaan om
middeleeuws archeoloog te wor
den. Zijn ontmoetingen met Carel
Blotkamp (nu hoogleraar in Am
sterdam) en Frans Haks (nu muse
umdirecteur in Groningen) trokken
hem naar de twintigste-eeuwse
kunst.
Zestien jaar werkte hij bij de
Rijksdienst. "Ik zat er met plezier,
maar ik had daar alle uitdagingen
wel gehad. Ik wilde ontzettend
graag naar een museum waar ik het
gezicht naar buiten zou kunnen be
palen en met het publiek in aanra
king kon komen. Musea als Boy
mans- van Beuningen in Rotter
dam, het Haags Gemeentemuseum
en het Amsterdamse Stedelijk mu
seum komen voor mij niet in aan
merking, hoe prachtig ik ze ook
vind. De directeuren daar zijn ont
zettend veel met het management
bezig. Ik weet van mezelf dat ik
daarvan op tilt raak. Bij het Kröller-
Müller zijn management en het op
bouwen van een collectie met el
kaar in evenwicht te brengen".
"Voor het eerst in de geschiede
nis van het museum hebben we ge
zegd: we nemen een aantal uit
gangspunten en hangen daaraan de
tentoonstellingen en de aankopen
op. Maar wat er nu is beschouw ik
wel als een eenheid en als een afge
sloten iets. Vooral op het gebied van
de hedendaagse kunst eisen we een
grotere vrijheid op. Het hoeft dus
niet steeds beeldhouwwerk te zijn.
Maar je kunt hier ook niet plotseling
beginnen met bijvoorbeeld de schil
derkunst van de jaren tachtig.
"De ongeveer 5 ton die we hier nu
aan aankopen kunnen besteden, die
zijn volstrekt onvoldoende. Dat be
drag zou in een aantal jaren moeten
groeien tot een miljoen. Uiteraard
willen we sponsors zoeken, maar ik
heb niet zoveel ervaring met hen en
ik verwacht ook niet dat dat de op
lossing is. Bovenaan onze verlang
lijst staat een Brancusi".
De traditionele 'zomeropstelling'
komt terug en ook wil Van Straaten
grote overzichtstentoonstellingen
in huis halen. Voor dit jaar staat er
een van Pino Pascali, inspirator van
de Arte Povera, op het programma
en ook van Louise Bourgeois. De
schilder Juan Gris, Bart van der
Leek en de Italiaanse futurist Seve-
rini zullen de komende jaren vol
gen. Voor een deel in samenwer
king met buitenlandse musea. Er
bestaan bovendien prille plannen
voor een internationale beeldenex-
positie in 1993, eventueel als aan
vulling op een dan te houden Sons-
beek-tentoonstelling. Ook de ge
schiedenis van de Kröllers als
bouwheren komt aan de orde in een
expositie.
Het Kröller-Müllermuseum is in
zekere zin een verwende instelling,
dat geeft Van Straaten toe. De
drommen toeristen komen toch wel
naar de Van Goghs en de beroemde
beeldentuin en zorgen mede voor
het bezoekersaantal van rond de
400.000 jaarlijks. En dan is er ook
nog de merkwaardige koppelver
koop tussen het bezoek aan het
park en het museum.
"In het proces van verzelfstandi
ging komt dat zeker aan de orde",
zegt Van Straaten. Hoe die verzelf
standiging ook in zijn werk gaat, je
kunt van een beeldende kunst-mu
seum geen pretpark maken. Het
moet een plek blijven van verdie
ping. Simpel gezegd: als mensen
hier komen moeten ze een bijzonde
re ervaring krijgen die ze niet gauw
vergeten. Maar er wordt hier het pu
bliek weinig handreiking gegeven
en over voorlichting naar buiten toe
is weinig nagedacht. Ik zou het
liefst een aantal rondleiders binnen
status geven".
Leidse Jazzweek opent met concours
LEIDEN - Bekende Nederlander
Fred Racké opende zaterdagmid
dag in de Waag de Leidse Jazzweek
'in oude stijl'. Openingsevenement
was de voorronde van het ISW
Dixie en Swingconcours. Ruim 250
toeschouwers zagen zes niet-profes-
sionele jazz-orkesten aan het werk.
De Willick Square Jazzband, Jazz
Connection Breda en Jazz Support
maakten de beste indruk op de jury.
Deze drie bands spelen in de fina
le op 19 januari in de Waag.
Elke band kreeg 20 minuten
speeltijd, met de verplichting daar
in tenminste eén nummer van
Louis Amstrong te brengen. De
prestaties werden beoordeeld door
Robert Veen en George Katé van de
New Orleans Syncopators en ama
teur-jazzmuzikant H. Wijnbergen
namens de sponsor van het evene
ment.
Na loting mochten de Inner City
Jazzmen uit Den Haag als eersten
het podium op. Misschien hierom
kwam hun optreden gereserveerd
over, geen grote fouten maar ook
geen band die lekker los kwam.
Meer spontaneïteit was er bij de
Orange Square Two Four uit
Leerdam. Zij brachten een aardige
show maar waren zichtbaar ner
veus, wat hun spel niet ten goede
kwam. De Little Steam Jazzband
leek niet geheel op zijn plaats. Zo
wel de bezetting, een kwartet met
slechts één blazer, als de repertoire
keuze met een bossa nova nummer,
pasten niet goed in de opzet van een
Dixielandconcours.
Jazz Support was de enige band
met een zangeres. Met haar enthou
siasme verdiende zij een vaderlijke
arm-om-de-schouders door Fred
Racké en bezorgde zij de band de fi
naleplaats.
De Willick Square Jazzband en de
Jazz Connection Breda lijken de be
langrijkste kandidaten voor de
hoofdprijs. De Bredanaars gaven
een verzorgd en geïnspireerd optre
den met goede solo's. De Willick
Square Jazzband maakte indruk
met een prima presentatie. De trom
pettist lijkt op de jonge Louis Arm
strong, hij zingt in de stijl van Am
strong en heeft een gedreven band
achter zich staan. Op 19 januari zal
blijken wat voor de jury het zwaarst
weegt.
MARCEL SCHIKHOF
LEIDEN - Voor wie de betrokkenen
kent was het misschien een wat
vreemde combinatie: Boris van der
Lek, tenorsaxofonist met een punk
achtige uitstraling tussen de ex-stu
denten van dixielandband de Blue
Friends. Toen Van der Lek eenmaal
op het podium verscheen, bleek
men elkaar echter prima te begrij-
pen.
Na een korte opwarmset werden
de 200 aanwezigen eerst verrast met
een kort optreden van gelegen
heidsformatie 'The Rolling Bones'.
Kees Broekhof, Hugo Tiel en Adri-
aan Jaeggi lieten horen.dat ook drie
trombones in samenwerking met
een ritmesectie voor iets leuks kun
nen zorgen. Hierna speelde 'special
guest' Boris van der Lek elke set
een paar nummers uit het Blue
Friends-repertoire mee.
De uit Leiden afkomstige Boris
heeft inmiddels landelijke bekend-'
heid gekregen als talentvol saxofo
nist, onder meer in Hans Dulfers
groep 'Tough Tenors'. Zondag
avond bewees hij ook in het minder
ruige genre van de Blue Friends uit
stekend thuis te zijn. De Blue
Friends en hun 'special guest' voel
den elkaar goed aan en Boris kreeg
ruim de gelegenheid tot soleren. Sa
men met bassist Jeroen Koning
speelde hij een prachtige, ingetogen
blues.
De Blue Friends brachten het be
kende repertoire: veel dixieland
klassiekers met een belangrijke rol
voor zangeres Ann Vossen. Laat op
de avond kreeg ook Robert Boone
nog een groot applaus toen hij zijn
solonummer beëindigde zonder één
snaar van zijn banjo te hebben ge
broken.
MARCEL SCHIKHOF
Een van de talrijke swingende orkesten waarmee zaterdagmiddag in De Waag de Leidse Jazzweek werd ge
organiseerd. De Jazzweek telt dit keer een dag meer dan vorige jaren. Op het rijke programma staan optre
dens van Bernard Berkhout en Swingmates, Neppie Noya, Leids Studenten Jazz Gezelschap, Coupe Cubana,
Big Band the Ambassadors en er zijn optredens van workshops en jam-sessionz. (foto Henk Bouwman)
Ronald Abrams overtuigt op Leidse Jazzmarathon
AMSTERDAM (ANP) - De gemeente Amsterdam zou de negen miljoen
gulden aan onbetaalde rekeningen van de partners van het Muziektheater -
het Ballet Orkest, het Nationale Ballet en de Nederlandse Opera- moeten
betalen. Dat stelt de Amsterdamse wethouder voor cultuur M. Baak in een
nota die woensdag tijdens de Raadscommissie wordt besproken. Het col
lege van B en W steunt het voorstel van de wethouder, aldus een gemeente
woordvoerster.
De hoge schuldenlast is het gevolg van een langlopend 'verschil van me
ning' tussen de gemeente Amsterdam enerzijds en de partners van het Mu
ziektheater en het ministerie van WVC anderzijds. Volgens de gemeente
zouden de partners jaarlijks twee miljoen gulden bijdragen aan de kosten
van huisvesting, bespeling en service. Omdat de partners dit steeds heb
ben geweigerd, is het niet betaalde bedrag nu, bijna vier en een halfjaar la
ter, tot negen miljoen opgelopen.
Volgens de woordvoerster wil Baak "de erfenis uit het verleden" met dit
voorstel oplossen. "Er is inmiddels een nieuw college en ook een niei
minister voor cultuur, en beiden hebben omstreeks kerst het verschil
mening trachten op te lossen", aldus de woordvoerster.
lersle avond van de Jazzmarathon 1991
Ronald Abrams en Workshop o.l.v.
sn Koning. Gehoord op 12 januari in de
LEIDEN De Leidse Jazzweek
heeft er een dag bijgekregen. Vorig
jaar duurde die week nog acht da
gen, nu telt die inmiddels negen.
Het is natuurlijk afwachten of het
publiek uit de regio zoveel jazz en
aan jazz gerelateerde muziek aan
kan, maar de publieke belangstel
ling gisteren in de Waag voor de
jaarlijkse terugkerende Jazzmara
thon wees er in ieder geval op dat de
consumptiegrens nog niet bereikt
is. De benaming "marathon" voor
de concerten in de Waag is ontleend
aan het feit dat elke avond een of
meer optredens te zien zijn. De be
langstelling voor het Dixie en
Swing Concours dat de marathon
en de week zaterdagmiddag open
de, was meer dan redelijk, terwijl de
organisatoren ook niet te klagen
hadden over de opkomst tijdens de
avond.
Bijzonder hoog gespannen hoef
den de verwachtingen nu ook niet
weer te zijn, want men had op safe
gespeeld door de Amerikaanse
bluesgitarist en -zanger Ron
Abrams uit te nodigen als de hoofd
act van de avond. Abrams was al
eerder in Leiden geweest en wist
toen al veel publiek voor zich te
winnen door zijn podiumpresentie.
De avond werd geopend met een zo
geheten workshop, een bijna dage
lijks terugkerend programma-on
derdeel tijdens deze marathon. De
workshop is in feite een optreden
van deelnemers en ex-deelnemers
aan de workshops die in het jazz-ca-
fé The Duke worden georganiseerd.
De afgelopen zaterdag was de beurt
aan leerlingen van gitarist Jeroen
Koning, die net als bij jam sessions
het geval is, vooral gebruik maak
ten van bekende standards en sche
ma's. De muziek bestond uit wat te
genwoordig mainstream heet, dus
veel bop en neo-bop. De jonge muzi
kanten onderscheidden zich vooral
door hun inzet en enthousiasme in
vergelijking met wat hun minder
begenadigde (semi-)professionele
collega's plegen te presteren. Op
zienbarende muziek was natuurlijk
niet te verwachten, maar veel werd
goed gemaakt door de risico's die af
en toe door de solisten werden ge-
De sympathiek ogende Ronald
Abrams mocht daarna voor het
voorlopig hoogtepunt van de jazz
week zorgen. In totaal vier sets
mocht de nog relatief jonge Ameri
kaan (33) met de zwarte hoge hoed
verzorgen. De langste eerste set
werd ontsierd door onevenwichtige
versterking, waar tijdens de pauze
gelukkig het een en ander aan ge
daan werd. Dat nam niet weg, dat
Abrams vanaf de eerste tonen wist
te overtuigen door zijn veelzijdige
techniek en goede gevoel voor pre
sentatie. Hij speelt blues die als ba
sis de bekende elektrische Chicago-
school heeft, maar met veel Texas-
invloeden en veel rock- en funk-ef-
fecten. Abrams was niet bang om
zijn vingervlugheid te etaleren,
maar verviel zelden in herhalingen
en ongefundeerd effectbejag. Een
sterk punt bij hem is tevens zijn
plectrumloos spel dat deed denken
aan Albert Collins op zijn best. Ook
heeft Abrams veel naar Hendrix ge
luisterd, terwijl hij af en toe een
funk- of heavy metal-loopje aan de
smakelijke cocktail toevoegde.
Abrams hield er flink de vaart in
en het publiek moest het stellen
zonder de meestal toch verplichte
slow blues. Abrams' tenor klonk
aangenaam en zuiver zonder dat hij
de uitdrukkingsvaardigheid van
zijn gitaar benaderde. Helaas werd
Abrams begeleid door een niet eens
als middelmatig te kwalificeren Ne
derlandse ritmetandem op basgi
taar en drums. De basgitarist
scheen al moe te zijn aan het begin
van de avond, en de benen van de
drummer leken een bestaan afzon
derlijk van zijn armen te leiden. Een
andere kleine domper was de veel te
lange duur van de pauzes, zodat de
zaal na de eerste twee sets behoor
lijk ontvolkt raakte. Abrams' pro
fessionaliteit stond echter borg
voor een genoeglijke avond, ook
voor de niet-drinkers.
Vanavond bij de Jazzmarathon:
Bernard Berkhouts Swingmates en
de workshop van Rob Elzenaar.
KEN VOS
AMSTERDAM (GPD) - Het
wooncentrum Het Binnenhuis en
zijn dochteronderneming L'Ile
des Princes in Amsterdam moe
ten de verkoop en verveelvoudi
ging van de barokke ijzeren kan
delaars van vormgeefster Maroes-
ka Metz onmiddellijk staken. De
ruim honderdvijftig kandelaars
die reeds bij afnemers in binnen-
en buitenland zijn uitgezet moe
ten worden teruggehaald en te
ruggegeven aan Metz. Het Bin
nenhuis en L'Ile des Prinses moe
ten de Amsterdamse kunstenares
bovendien 25.000 gulden schade
vergoeding betalen.
Rechtbankpresident B. As-
scher heeft dat bepaald in het
kort geding dat de vormgeefster
had aangespannen tegen de
woonwinkel. De rechtbank wees
in totaal negen eisen van procu
reur mr. C. Crul toe.
die deze voorwerpen tot voor kort
in opdracht van de woonwinkel
zelf produceerde. Omdat Metz
volgens het wooncentrum op een
bepaald moment niet meer aan de
vraag kon voldoen, liet het bedrijf
bij een smederij in St. Michielsge
stel imitaties maken die als repli
ca's van Metz met een winstmar
ge van 490 gulden per stuk wer
den verkocht.
Metz leverde sinds oktober
1988 kandelaars aan Het Binnen
huis. Deze werden verkocht in
Nederland. De dochteronderne
ming L'Ille des Princes verzorgde
de handel met het buitenland.
Volgens Metz heeft Het Binnen
huis op kwalijke wijze misbruik
gemaakt van haar onervarenheid
als beginnend beeldend kunste
naar. Pas toen Het Binnenhuis en
L'Ile des Princes besloten op gro
te schaal imitaties van haar kan
delaren te gaan verkopen, kwam
zij in verzet.
Bij de stichting Beeldrecht, die
de auteursrechten behartigt van
1400 Nederlandse en 18000 bui
tenlandse beeldend kunstenaars,
vergelijkt men het geval Metz met
de plagiaat van tekeningen van
Dick Bruna in Japan en meest re
cent het Bob-berenconflict tus
sen De Bijenkorf en Blokker.
„Het is een klassiek geval. Ie
mand ziet geld in een ontwerp en
wil er een slaatje uit slaan. Als er
dan geen goede afspraken zijn ge
maakt tussen opdrachtgevers en
kunstenaars, hangt in negen van
de tien keer de kunstenaar. Metz
heeft geluk", aldus een woord
voerder.
