Ontwerpen voor The American Dream Nijntje opmerkelijke maar wat vlakke kleuteropera Werk Raymond Loewy in Stedelijk Museum Amsterdam: GEVARIEERD Dubbele tong DSC authentiek Contrast Gebeurtenis Compliment Ongekunsteld ZATERDAG 29 DECEMBER 1990 PAGINA 31 Kleuteropera: Nijntje gaat logeren. (Vanaf 4 jaar). Door: TheaterPlatform. Spel en muziek: Karstine Hovingh, Bertien Minco. Joep Dorren. Piet Hein Baelde. Regie: Ingnd van Leeuwen: Muziek: Ad Wammes: Kostuums: Mirjam Pa ter. Gezien: donderdag 27 dec.. Blauwe Zaal Stadsschouwburg Utrecht. Nog te zien Blau we Zaal t/m zo. 30 dec., Diligentia Den Haag wo. 2 en do 3 jan.; verder t/m 25 mei 1991 o.m. in Amsterdam. Rotterdam en Brussel. UTRECHT Er gaat een zucht van herkenning door de zaal. Nijntje komt met haar grote konijnehoofd boven het raampje van de trein uit. 'Ha Nijntje roepen peuters uit het publiek verheugd. Een moment als dit. aan het begin van de première van 'Nijntje gaat lo geren'. moet de makers, spelers en bedenkers van deze kleuteropera goed doen. Want herkenning is on getwijfeld een onderdeel van wat ze hebben willen bereiken. En daarin zijn ze geslaagd, dat staat vast. Van begin tot eind ademt het stuk de sfeer van een Dick Bruna-verhaal: het lijkt een tot leven gekomen boek. Dat de opera twee niet bij elkaar horende verhaalfiguren, Nijntje en Betje Big. bij elkaar brengt, is aar dig om te weten voor volwassenen; de doelgroep zal het nauwelijks als ongerijmd ervaren. Nijntje en Betje Big zijn op het to neel twee grote logge poppen. De actrices hebben grote maskerachti ge koppen op, opgevulde kleren aan en beschuimrubberde 'poten'. De handjes in een soort wanten steken daarbij grappig klein af. Nijn en Betjes bewegingen zijn langzaam, bijna slow motion. Het boekachtige element is benadrukt doordat het speelvlak bestaat uit een groot, om gevouwen stuk papier; een witte bladzijde. Het verhaaltje is snel naverteld, net als de meeste Brunaboekjes. Nijn gaat uit logeren bij Betje Big. Ze krijgt daar een groot stuk taart en een enorm glas limonade. Een beetje teveel van het goede, eigen lijk. Nijn maakt benauwde ver kleinwoordjes: 'hapje, hapje, slokje, slokje'. Ze heeft een constant be dremmelde uitdrukking op haar ge zicht en dat past bij haar karakter: verlegen en snel van haar stuk. Betje Big daarentegen is uitbundig, onbezorgd en daardoor soms wat taktloos. Als de twee een beetje aan elkaar gewend zijn gaat Betje in de tuin de heg knippen en Nijn speelt met een vlieger, 's Avonds in bed - dat, heel inventief, bestaat uit twee aaneen geschoven stoelen, - komt het klei ne drama. Nijn heeft heimwee. Ze zingt, met een sip gezicht 'dat huil- gevoel, dat rare buikgevoel, beer, beer. ik heb het weer. Dat bed waar in ik lig, voelt zo naar Betje Big. Ik wil naar huis'. Maar Nijn spreekt zichzelf moed in, en dat helpt. Aardig is, dat in het stuk het ver haal van een van de oudste Bruna boekjes, Het ei, is verwerkt. Betje Big heeft een schilderij van een ei, een 'schilder-ei', aan de muur han gen. Er komt een krak in, tot Nijn- tjes grote schrik. Gelukkig ('hoi hoi') wordt Betje niet boos. Later rolt het ei uit z'n lijst, en er komt een echt kuikentje uit. Een vriendje voor Betje, die zich toch wel een beetje eenzaam voelde. Want zij had wel een 'schilder-ei', maar geen knuffelbeer, zoals Nijn. Eind goed al goed dus' 'Nijntje gaat logeren' is leuk om te zien en boeiend om naar te luiste ren. Op emotioneel niveau vond ik het stuk, ondanks roerende mo menten, toch wat vlak. Betje Big en Nijntje blijven op zich staande ka rakters die op een afstandje van el kaar functioneren. Ze zingen hun teksten, ze doen hun dingen, maar ze komen niet echt samen. Onge twijfeld is die emotionele afstand voor een deel te wijten aan de fysie ke beperkingen van de popachtige figuren. Maar juist bij kindertoneel is het overbrengen van emoties zo belangrijk. Een briljante vondst in het geheel is daarom de rol van de verteller/de corombouwer/grappenmaker die als 'gewoon mens' tussen de bedrij ven door loopt. Hij maakt het geheel levendiger en geeft bovendien heel natuurlijk aandoende toelichtingen op het ombouwen van het bijzon der knap ontworpen en gemaakte toneelbeeld. Opmerkingen van kri tische kleuters uit de zaal als 'het schilderij kan helemaal niet praten' worden door hem soepeitjes gepa reerd: 'Nee. maar we doen nu net alsof. De muziek is belangrijk in 'Nijn tje'. Bijna alle teksten zijn gezon gen. Daar is het natuurlijk een opera voor, maar de voorstelling deed mij ook denken aan peuter- en kleuter leidsters die. als ze de aandacht van kinderen willen vangen, gaan zin gen. Heel effectief. Jammer was dat de muziek de zang soms overstem de. Doordat je de monden van Betje Big en Nijn niet ziet bewegen, is die verstaanbaarheid toch al eerder een probleem. De actrices verdienen overigens bewondering voor de hel derheid en intonatie van hun gezon gen teksten. Al met al is 'Nijntje gaat logeren' een opmerkelijke en vriendelijke kleuteropera. De genoemde manke menten zijn klein en hoeven nie mand te weerhouden om er in kleu tergezelschap naar te gaan kijken. INGE VAN DEN BLINK PARIJS - Danseres Marie-Claude Pietragalla van de Opéra van Parijs neemt het applaus in ontvangst na afloop van het ballet 'Don Quichotte', dat Rudolf Nurejev regisseerde. De première van dit ballet was in het Palais Gamier. Pietragalla werd op advies van choreograaf Patrick Du- pond tot prima ballerina van het Operaballet benoemd. (foto epa> Bachkoor Holland geïnspireerd met Weilinachtsoratorium Baeh Weihnachtsoratoriurn van J.S. Bach, uitge voerd door het Bachkoor Holland, m.m.v. het Amsterdams Kamerorkest; continuo: Hans Broekman orgel, Henk Sekreve cello, en Ruud Bastiaanse contrabas. Solisten: Maria Zedelius sopraan, Ulla Groenewold alt, Guy de Mey tenor en Ulrik Cold bas. Het geheel o.l.v. Charles de Wolff. Gehoord in de Pieterskerk op 28 december. LEIDEN Hoge kwaliteit is standaard bij het Bachkoor, en dat is dan ook de reden dat ieder jaar weer zoveel mensen van ver re komen om Bach's Kerstmu- ziek te horen. En al betekent zo'n integrale uitvoering van de zes cantates voor publiek èn uitvoe renden een lange zit, ook dit keer werden de harde stoelen en de he vige tocht in de Pieterskerk tot snel vergeten ongemakken. Ook dit keer zag Charles de Wolff kans het wonder te laten gebeuren en klonk de vertrouwde muziek weer als nieuw, glanzend en geïn spireerd. Het koor zong lichtvoetig en helder als altijd, de koralen strak en sober, de fugatische delen met die lichte toets waarin het verloop van iedere koorpartij hoorbaar blijft in een evenwichtig stem- menweefsel. Het solistenkwartet was uitstekend op elkaar afge stemd, vier prachtige stemmen die in niets voor elkaar onderde den en zich smetteloos voegden in het geheel, met strak maar ze ker niet emotieloos gezongen ari a's. Maria Zedelius met een helde re dragende stem. Ulla Groene wold, die in dit werk een aantal zeer bewogen aria's te zingen heeft en dat met grote intensiteit deed. Guy de Mey, beheerst en licht zingend in de virtuoze aria's en boeiend als Evangelist. En ten slotte Ulrik Cold, een bas die kracht aan expressie paart. Het Amsterdams Kamerorkest, bestaande uit leden van het Ko ninklijk Concertgebouworkest, verrichtte als gebruikelijk weer kleine wonderen. Niet in het minst in de subliem gespeelde so listische bijdragen in de diverse aria's. Pas na het verklinken van de laatste tonen van het slofcko- raal van de zesde cantate bleek de stoel toch wel hard, en de kerk tochtig, maar de herinnering aan een buitengewoon geïnspireerde uitvoering zal dë overhand hou den. MIES ALBARDA AMSTERDAM - Fier staan ze, hun neuzen iets omhoog, in de nieuwbouw van het Amsterdamse Stedelijk Mu seum: drie heuse Studeba- kers, waarvan er maar liefst twee met een Nederlands nummerbord. Een juweeltje is vooral de Champion: soe pel van lijn, een tot in de zij kanten doorlopende achter ruit, goed in de crème en mintgroene lak en een weel derige, roodleren bekleding. Dè auto voor een stiekeme, backseat-vrij partij, zoals je ze wel ziet in zwoele Holly- wood-fïlms uit de jaren vijf tig. Reden voor de opstelling van de drie auto's - voor een museum van moderne kunst toch zeker niet alle daags - is de tentoonstelling 'Loewy universal design'. Raymond Loewy drukte zijn stempel op half Amerika en hield met zijn studio's in Londen en Parijs ook in Europa de vinger aan de pols. Hij tekende voor het Studebaker-ontwerp en en voor nog heel veel meer: het Coca Cola flesje, de logo's van Shell, BP en Exxon, Greyhound-bussen, de huisstijlen voor de Spar en Coöp- supermarktketens, verpakkingen voor onder meer Knorr, Heinz en Lucky Strike-sigaretten, Le Creu- set-pannen, Elna-naaimachines, in terieurs, keukens, Rosenthal-aarde- werk, locomotieven, spaceshuttles voor NASA, bolbuikige koelkasten, enzovoorts. Genoeg voor een lange reeks 'Aha-erlebnissen'. En voor gemeng de gevoelens van vertedering en meewarigheid over al die ontwer pen voor The American Dream, in een tijd waarin verval en vervuiling nog ver weg leken en men onvoor waardelijk geloofde in de vooruit gang, de machine en de massacon sumptie. Streamline Loewy's handelsmerk was de Verchroomde puntenslijper uit 1933. streamline. Die geeft zijn ontwer- vormgeving niet alleen toe bij zijn heid en dynamiek heel wat minder pen een sensuele, soms haast eroti- ontwerpen voor auto's, bussen en voor de hand ligt. Bij radio's bij- sche uitstraling. Loewy paste een locomotieven, maar ook bij produk- voorbeeld, stofzuigers, strijkijzers gestroomlijnde, aërodynamische ten waar het suggereren van snel- en Coca Cola-dispensers. En wat te denken van die prachtige, ver chroomde puntenslijper, die op het eerste gezicht doet denken aan een of ander futuristisch vliegtuigon derdeel? Typisch the fifties, denk je. Mis, Loewy ontwierp het kleinood in 1933! Anders dan je zou vermoeden, was Raymond Loewy geen geboren en getogen Amerikaan. Zijn wieg stond in de Ardèche. Ondanks die Franse afkomst viel hem in Europa vooral argwaan ten deel. Men hield hier niet van zijn wulpse vormen, vond ze te vulgair, te zeer een knie val voor de burgerlijke smaak. Dat voor Loewy het ontwerpen niet alleen een artistieke uitdaging was, maar ook big business, maakte hem ook enigszins verdacht. Bo vendien was Loewy een stylist in hart en nieren en alleen al het woord styling deed menig 'beschaafd' Eu ropeaan gruwen van afschuw. Het enkel en alieen opfrissen van de ui terlijke vorm van een produkt paste in de op consumptie gerichte Ame rikaanse samenleving. In het veel dogmatischer en intellectualisti- scher Europa golden andere nor men. Vorm, functie en techniek dienden er een onverbrekelijke een heid te vormen. Vanuit zo'n puristische visie be grijp je natuurlijk geen jota van de vrijmoedige werkwijze van Ray mond Loewy, die een fraaie belij ning hoger aansloeg dan eerlijkheid ten aanzien van de constructie en weinig boodschap had aan het dog ma dat de vorm de constructie van een produkt niet mag verhullen. Natuurlijk heeft het eerherstel van Raymond Loewy alles te ma ken met de likkebaardende nostal gie die de afgelopen paar jaar de winkeltjes met bric-a-brac uit de ja ren vijftig als paddestoelen uit de grond heeft doen schieten. Maar er is meer. Nu mooi om 't mooi niet langer taboe is en het hedonisme hoogtij viert, is Loewy voor sommi ge ontwerpers een good old grand- daddy van wie nog heel wat valt te leren. Tot 11 februari in het Stedelijk Museum in Amsterdam; Catalo gus: f 69,50. Bijdragen: Bram van Leeuwen en Emiel Fangmann Wim de Bie zingt a capella. Sim plistisch Verbond Simpelceedee 2. Het werk van Wim de Bie op plaat en in boekvorm doet op de een of andere manier altijd oprechter en minder gemaakt aan dan dat van tekstschrijver Kees van Kooten. Zo'n authentiek produkt is de cd 'Wim de Bie zingt a capella'. Het is een uitgebreide versie van de zes jaar oude elpee 'De Bie zingt'. Daar van zei Kees van Kooten bij ver schijning, dat het publiek spijt zou krijgen indien het die niet zou aan schaffen. Juist de oude kopers zul len nu die oude aankoop betreuren. Niemand spreek meer over elpee's en nu ligt er een met tien nummers uitgebreide cd-versie van dat vroe gere album in de winkel: een fanta sie-eilandje in de wereld van caba ret en liedkunst om zijn wijze van vertolking. En gegarandeerd kras- en ruisvrij, wat bij a capella belang rijk is. Tot de nieuwe stukken behoren de intermezzo's van ordeverstoor der Dirk, de Bie's dronken held van het vorige televisieseizoen. Met zijn dubbele tong, maar zonder dubbele bodems, gooit hij zijn 'Ik heb een potje met bier' er uit. Ook nieuw zijn de drie- tot vierstemmige ca nons, waarin De Bie sterk verschil lende stemmen voor zijn rekening neemt. Dat leidt tot ludieke uitvoe ringen van 'De uil zat in de olmen'. 'De wielewaal' en het in chaos eindi gende 'Dona nobis pacem'. Humor, ontroering en woede kunnen telkens in een paar zinnen zonder begeleiding worden uitge drukt door een ongeschoold zanger. Dat maakt deze uitgave ook na tien keer afspelen nog steeds duidelijk. Een kinderliedje, een psalm van veertien seconden, een smartlap en een socialistisch strijderslied broe derlijk bijeen, waar vind je dat?. De cd levert dus aanstekelijk materiaal voor een ouderwets zangavondje in de huiselijke kring, naar believen met eigen materiaal te verlengen. Ook op zo'n intieme samenzang is immers meedoen met een grote in zet, al maakt men vele schoonheids foutjes, belangrijker dan winnen. E.F. Dutch Swing College Band - Single Collection 1948-1955 - Phonogram. Tot de meest opmerkelijke 'nieuwe' uitgaven op nationaal cd-gebied behoort zeker de trilogie van de Dutch Swing College Band. Vooral voor de liefhebbers van de muziek uit de beginjaren van deze oerhol- landse dixielandband iets om de vingers bij af te likken. Want Decca en Philips hebben samen alle oude 78 toerenplaten die tussen 1948 en 1955 van de band verschenen op cd gezet. In totaal 52 nummers te be ginnen bij Strange Peach en Apex blues uit juli 1948 tot en met La Java en Mon Homme uit april 1955. Een brok traditionele jazz van ei gen bodem vol nostalgie dat aan de vergetelheid wordt ontrukt juist kort na het overlijden van bandlei der en klarinettist Peter Schilper- oort. Gelukkig hebben de mensen die achter de knoppen zaten de authen ticiteit van de opnamen in tact gela ten. Zodat vooral de opnamen uit de beginjaren er ook met de laseraftas- ting soms lustig op los krassen. Maar wie maalt daar om als hij de 'DSC' kan beluisteren bijvoorbeeld in de samenstelling met Kees van Dorsser, Wim Kolstee, Dim Kesber, Joop Schrier, Chris Bender, Arie Merkt en natuurlijk Peter Schilper- oort. Bij de opnamen zit een aantal zeer bijzondere zoals de sessie met de le gendarische Sidney Bechet uit 1951. De 'Dutch' speelt dan behalve 'King Porter Stomp' ook de speciaal door Bechet gecomponeerde 'Dutch Swing College Blues'. En op de laatste cd is op diverse nummers de vokale ondersteuning van Neva Raphaelo te horen. Bijvoorbeeld op de klassieker 'Doctor Jazz', een van de beste verkochte 78-toerenschij- ven die de Dutch Swing ooit heeft gemaakt. B.v.L. Robert Strating Several Fee lings - Indisc. Een groter contrast met de voor gaande cd's is nauwelijks denkbaar. Want pianist-componist Robert Strating benut het allermodernste instrumentarium en de laatste elek tronische snufjes om de muziek zo goed mogelijk uit de boxen tevoor schijn te toveren. 'Several feelings' is al weer Stratings derde cd na 'Image' en 'A lover's Concerto'. Driemaal moet voor Strating het welbekende scheepsrecht worden want een echt grote populariteit heeft deze toetsenist zich nog niet verworven. En dat is eigenlijk merkwaardig wanneer je weet dat hij muziek maakt die vrijwel elke Nederlander bekend in de oren klinkt. Hij componeerde bijvoor beeld de herkenningsmelodie van de tv-serie 'Medisch Centrum West'. Bovendien tekende hij voor vele andere bekende tunes en schreef hij nummers voor Neder landse artiesten. Maar met de naamsbekendheid is het nog steeds wat magertjes. Misschien dat de switch van Phonogram naar Indisc daarin verandering brengt. Op zijn nieuwe cd zijn weer 16 me rendeels romantisch getinte stuk ken opgenomen waarvan hij er zelf 14 componeerde. In tegenstelling tot de voorgaande die werden ge produceerd door Ruud Jacobs nam hij nu ook de produktie in eigen hand. Voor de gitaarklanken in het sfeervolle repertoire zorgt Hans Hollestelle. B.v.L. Cliff Richard - The Event - EMI. Terug naar de nostalgie met de Brit se zanger die een ogenschijnlijk eeuwige jeugd bezit: Cliff Richard. Eerder dit jaar trok de inmiddels 50-jarige Harry Roger Webb, want zo heet hij eigenlijk, twee keer een bomvol Wembley Station in Lon den met zijn 'Event'. De nieuwe cd geeft daarvan de weerslag. Het is een weerzien van oude be kenden. Zoals Jet Harris en Tony Meehan, twee leden van The Shadows waarmee hij vele jaren grote successen oogstte. En wat te denken van The Kalin Twins die in de jaren 50 voor een enorme hit zorgden met het klassiek geworden 'When' en daarna als sneeuw voor de zon uit hitland verdwenen. Ze zijn op het album te horen samen met Cliff maar ook met twee andere groepen uit de langzamerhand grij ze hitoudheid The Vernon Girls en de Dallas Boys. Cliff Richard toont nog eens zijn grote veelzijdigheid: hij swingt op 'Do you wanna dance' en 'Move it' en stapt zonder problemen over op nummers met een duidelijk roman tische inslag zoals de ballads 'Some people' en 'We don't talk anymore'. Cliff bewijst nog weer eens dat hij niet zoals zoveel artiesten vandaag de dag uitgebreide studiofacilitei ten nodig heeft om overeind te blij ven. B.v.L. Kadanz - Van de Wereld - Cloud. Als er iets de 'eigen klank' van de Nederlandse formatie Kadanz be paalt dan is het wel de zang van Frans Bakker. Ook op het derde al bum dat de groep sinds de oprich ting in 1982 uitbracht, bepaalt zijn opvallende en karakteristieke stem de sfeer. Kadanz kiest ook op 'Van de Wereld' weer voornamelijk voor het melodieuze werk. Dat is logisch want vooral met num mers als 'Intimiteit' werden in het verleden de grootste successen ge boekt. Toch zijn er behalve ballads als 'Merel' en 'Eiland', het in rumba getoonzette 'K.O' en de recente hit 'Hou me vast' ook wel nummers op de cd te vinden die een wat steviger beat bezitten. Bijvoorbeeld 'Vuurwerk, vuur werk' dat recentelijk ook op single werd uitgebracht en 'Liever van ijzer'. De 11 stukken die allemaal door Frans Bakker samen met per cussionist Herman Schulte (ook een man van het eerste uur) werden gemaakt zijn een complimentje waard. Ze worden afgesloten met '1958'. Een nummer met een ferme knipoog naar Gerard Cox' Neder landse vertolking van '1948'. Alleen zijn de 'natte haartjes' van de eerste naoorlogse jaren vervangen door de Solex en de eerste tv's in de huiska mer. B.v.L. Placido Domingo - Be my Love - EMI. Sinds Placido Domingo, José Car- reras en Luciano Pavarotti dit jaar ter afsluiting van het WK-voetbal in Rome via de tv een miljoenenpu bliek bereikten is er in de platen zaak voor het drietal een zeer grote belangstelling. De tenoren, daarbij krachtig gesteund door de platen maatschappijen, spelen op die bre de belangstelling handig in en het aantal cd's dat de afgelopen maan den werd uitgebracht of opnieuw werd geperst was legio. Placido Domingo, die in zijn car rière al eerder een duidelijke vrijage met het populaire genre tentoon spreidde (in 1981 maakte hij samen met John Denver een hit van Per haps love) bedient nu het grote pu bliek met een 16-tal evergreens. Van Julio Iglesias leende hij 'Quie- reme mucho', van Al Martino 'Spanish eyes' en evenals Elvis Presley vertolkt hij 'O sole mio'. En aloude nummers als 'Valencia' en 'Mamma' worden door de geboren Madrileen van een dikke laag stof ontdaan. Voor de echte operaliefhebber waarschijnlijk een gruwel, voor ve le anderen gewoon een lekker por tie ongekunsteld luistergenot. B.v.L. 'Godfather UT zeven Golden Globe nominaties LOS ANGELES (AP) - 'The God- father Part III' is door de buiten landse journalisten in Hollywood genomineerd voor zeven Golden Globes, waaronder beste film, beste regisseur en beste acteur. De Franse film 'Cyrano de Ber gerac' behoorde onder de genomi neerden voor beste buitenlandse film, samen met 'Dreams' van Akira Kurosawa, 'The Nasty Girl', 'Taxi Blues' en 'Requiem for Dominic'. De Golden Globe Awards worden jaarlijks uitgereikt door de buiten landse filmpers in Hollywood en zijn meestal een goede indicatie voor de in hoger aanzien staande nominaties van de Academy Award, die de Oscars uitdeelt. Regisseur Francis Ford Coppola van 'The Godfather Part III', hoofd rolspeler Al Pacino, acteur Andy Garcia en mede-scriptschrijver Ma rio Puzo krijgen op 19 januari tij dens de uitreiking van de Golden Globes te horen of zij de prijs in ont vangst kunnen nemen. Het epische gangsterverhaal 'Goodfellas' van regisseur Martin Scorsese kreeg vijf nominaties, waaronder beste film. Ook 'Dances with Wolves' van acteur-regisseur Kevin Costner scoort hoog met zes nominaties. In de categorie komedie of musi cal werden Warren Beatty's 'Dick Tracy', 'Ghost', 'Pretty Woman' en 'Reversal of Fortune' elk vier keer genomineerd. Naast Al Pacino en Kevin Costner kregen ook Richard Harris voor The Field', Jeremy Irons voor 'Re versal of Fortune' en Robin Willi ams voor 'Awakenings' een nomi natie als beste drama-acteur. Een Golden Globe-nominatie voor beste actrice kregen Kathy Ba tes voor 'Misery', Anjelica Houston voor 'The Grifters', Michelle Pfeif fer voor 'The Russia House', Susan Sarandon voor 'White Palace' en Jo anne Woodward voor 'Mr. and Mrs. Bridge'. Kadanz: nieuwe cd compliment waard.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 31