Gorbatsjov
in aanvaring
met Rusland
Immigratie stort Israël in problemen
Kritiek op toezeggingen Alia
Janajev toch vice-president
Roestige spookvloot klaar
om op te stomen naar Golf
WATERVAL VERSTILD TOT IJSGROT
Bush: troepen
VS zijn wel
gevechtsklaar
VRIJDAG 28 DECEMBER 1990
PAGINA 7
MINNEAPOLIS - In de Ameri
kaanse stad Minneapolis bij een
temperatuur van twintig graden
onder nul de waterval verstild tot
een ijsgrot. Dat leverde de dankbare
fotograaf dit schilderachtige plaat
je op.
(foto AP)
Nieuwj aarspost
ware obsessie
voor Japanners
TOKYO (IPS) - Het versturen
van nieuwjaarskaarten is in veel
landen ter wereld een populair
gebruik. Maar nergens heeft
deze traditie zo'n hoge vlucht
genomen als in Japan. Voor de
Japanners is het sturen en voor
al het ontvangen van wenskaar
ten uitgegroeid tot een ware ob
sessie. Het gemiddelde Japanse
gezin verstuurt maar liefst 200
kaarten, waarvan tachtig pro
cent naar collega's op het werk.
Maar ook familieleden, vrien
den, buren en winkeliers krij
gen een kaart.
Om de kaarten op tijd ge
schreven te krijgen, beginnen
de Japanners vroeg. Half de
cember had de Japanse PTT al
miljarden wenskaarten ver
kocht. De bestelling is een gi
gantische operatie, want alle
kaarten moeten precies op 1 ja
nuari in de bus glijden. De Ja
panse PTT huurt duizenden tij
delijke arbeidskrachten in om
de klus te klaren. De stan-
daardwens wijkt overigens niet
veel af van de in Nederland inge
burgerde: "Mogen u en uw fami
lie een gelukkig jaar beleven".
Oppositie Albanië: hervormingen te beperkt
TIRANA (AP/GPD) - De oppositie
in Albanië heeft gisteren kritisch
gereageerd op de rede waarin presi
dent Ramiz Alia politieke hervor
mingen aankondigde. De oppositie
vindt dat de hervormingen te be
perkt zijn om binnen afzienbare tijd
een volwaardige democratie te krij
gen in Albanië.
Volgens Gramoz Pashko, mede
oprichter van de Democratische
Partij, de eerste erkende oppositie
partij in Albanië, zijn de beloofde
hervormingen een wanhoopspo
ging van de communisten om aan
de macht te blijven. Hij wil ook
eerst zien dat de beloofde verande
ringen er komen, omdat die voorlo
pig "alleen nog op papier" bestaan.
Pashko zei dat zijn partij zal blij
ven ijveren voor uitstel van de op 10
februari geplande verkiezingen. Hij
vindt dat tijdstip veel te vroeg en
wil dat de oppositie meer tijd krijgt
om zich te organiseren en zich op
een vrije stembusstrijd voor te be
reiden. De oppositie overweegt om
aan te sturen op een referendum, zo
dat de kiezers zelf kunnen uitma
ken, wanneer de eerste vrije verkie
zingen sinds de communistische
machtsovername in 1944 moeten
worden gehouden.
Alia stelde in zijn rede een grond
wetswijziging voor om de leidende
rol van de communistische partij af
te schaffen. Tijdens een bijeen
komst woensdag van de communis
tische Arbeiderspartij zei Alia dat
partijfunctionarissen afstand zullen
moeten doen van veel van de socia
listische principes van weleer en
dat het stalinistische systeem zal
worden ontmanteld. Hij erkende
dat in het verleden fouten zijn ge
maakt, maar onderstreepte aan de
andere kant dat de Arbeiderspartij
niet van plan is het "marxistische
gedachtengoed" voorgoed vaarwel
te zeggen.
De leidende rol van de commu
nistische partij moet, volgens Alia,
na de verkiezingen worden afge
schaft. Het nieuwe parlement zal
dan een begin maken met het invoe
ren van grondwetswijzigingen.
Alia zei verder dat het economi
sche roer volledig om moet gooien.
Hij zei dat zijn land binnen afzien
bare tijd een begin zal maken met
de overgang naar een marktecono
mie. Gelijktijdig verklaarde Alia dat
Albanië zich open zal stellen voor
buitenlandse investeerders, kredie
ten en leningen. Opzienbarend was
de aankondiging van Alia dat het re
gime bereid is Albanezen toe te
staan maximaal een jaar in het bui
tenland te gaan werken. Daartoe
zullen langs simpele weg visa wor
den verstrekt.
Er kan geen twijfel aan bestaan
dat Ramiz Alia met het door hem
gepresenteerde pakket maatrege
len het verloren gegane vertrouwen
van het Albanese volk wil herwin
nen. Hij heeft daarmee haast omdat
op 10 februari ruim 2,2 miljoen Al
banezen voor de eerste parlements
verkiezingen na invoering van het
meerpartijensysteem naar de stem
bus gaan.
De vroegere leider Enver Hoxha
domineert nog steeds het straat
beeld in Tirana.
(toto AP)
GENEVE (Rtr) De regering van
de Filipijnen krijgt de ongeveer 330
miljoen dollar (ongeveer 500 mil
joen gulden) terug, die de familie
van oud-president Marcos op Zwit
serse bankrekeningen had gezet.
Het Zwitserse Federale Gerechts
hof heeft gisteren bepaald dat het
geld pas kan worden overgemaakt
als een Filipijnse rechtbank confis
catie heeft gelast.
Volgens de regering van de Fili
pijnen had die oud-dictator Marcos
Filipijnen krijgt
'Zwitsers' geld
Marcos terug
illegaal overheidsgelden naar Zwit
serland doorgesluisd, voordat hij in
februari 1986 werd afgezet. De rege
ring in Manila heeft zich een weg
moeten banen in het doolhof van
kantonale rechtbanken in Zwitser
land om te proberen het geld terug
te krijgen.
Het besluit van het Federale Ge
rechtshof heeft slechts betrekking
op 330 miljoen dollar die op banken
in Zürich en Freiburg staan, maar
aangenomen mag worden dat in
identieke gevallen in Genève, Vaud
en Luzern hetzelfde oordeel geveld
zal worden.
Van onze correspondent Hans Geleijnse
MOSKOU Sovjet-president Michael Gorbatsjov heeft
gisteravond de winterzitting van het Volkscongres zegevie
rend af. Maar het was een overwinning met een bijsmaak.
Zijn kandidaat voor het vice-presidentschap, de 53-jarige
Gennadi Janajev, kreeg pas in een tweede verkiezingsron
de de vereiste meerderheid in het nationale parlement. En
de rivaliteit tussen het centrale gezag en de Russische Fede
ratie, de grootste en rijkste van de 15 republieken, is slechts
vergroot.
Gorbatsjov haalde dreigend uit
naar de Russische Federatie. Zon
der de Russische president Jeltsin
met name te noemen waarschuwde
hij dat verder verzet tegen de koers
van het Kremlin tot een nog slechte
re economische situatie zou leiden.
"Onze discussies kosten slechts
tijd. Als we nog een paar maanden
verliezen komen de mensen de
straat op en is het te laat".
Gorbatsjovs uitval kwam nadat
de Unieminister van financien Pa
vlov er niet in was geslaagd een ak
koord te bereiken met de republie
ken over hun bijdrage aan de natio
nale begroting. Vooral Rusland, dat
streeft naar volledige zeggenschap
Lech Walesa wil
dat Mazowiecki
blijft als premier
WARSCHAU (Rtr) - President Lech
Walesa van Polen oefent steeds
meer druk uit op Tadeusz Mazo-
wiecki om aan te blijven als pre
mier. Walesa sprak gisteren met Ma-
zowiecki in het presidentieel paleis
en zei na afloop van het gesprek te
geloven dat verzoening tussen hen
beiden mogelijk was, ondanks de
harde woorden die in de strijd om
de presidentsverkiezingen waren
gevallen.
Walesa heeft zijn hoop gevestigd
op het 'patriottisme' van Mazo-
wiecki en zei zich niet te kunnen
voorstellen dat de premier zich niet
"aan mijn en onze zijde zal scharen
om te werken voor Polen", zo meld
de het persbureau PAP.
Mazowiecki diende zijn ontslag
als premier in nadat hij in de eerste
ronde van de presidentsverkiezin
gen een verpletterende nederlaag
had geleden. Walesa is er nog niet in
geslaagd een nieuwe premier te vin
den. Hij hoopt dat Mazowiecki aan
wil blijven tot de parlementsverkie
zingen volgend jaar.
Noord-Ierland
Twee politiemannen zijn licht ge
wond geraakt toen gisteren een
bom explodeerde bij een politiebu
reau in de Noordierse hoofdstad
Belfast. De twee zijn de eerste
slachtoffers sinds het aflopen van
het kerstbestand dat het Ierse Re-
publiekeinse Leger (IRA) zondag
aankondigde.
Berbercultuur
Naar schatting 500.000 Algerijnen
hebben gisteren betoogd tegen "de
politieke en religieuze onverdraag
zaamheid" en voor de bescherming
van de Berber-cultuur en de Ber
bertaai. Tot de betoging was opge
roepen door het Front van Socialis
tische Krachten (FFS) van Hocine
Ait Ahmed. De betogers eisten de
erkenning van het Berber als offi
ciële taal, naast het Arabisch.
Tropische vissen
over de eigen financien en bodem
schatten, lag dwars. Pavlov klaagde
dat hij zo geen begroting kon ma
ken en zelfs het gevaar dreigde, dat
salarissen, sociale uitkeringen en
staatsonderwijsprogramma's niet
langer konden worden gefinan
cierd.
Gorbatsjov ging gisteren nog net
niet zover om zijn rivaal Jeltsin te
bedreigen met harde maatregelen
van het Kremlin, zoals het onder di
rect presidentieel gezag plaatsen
van de republiek, een dreigement
dat hij al heeft geuit richting Balti-
sche republieken en Moldavië.
Maar hij zei wel, dat de Russische
parlementariërs er goed aan zouden
doen door hen aangenomen wetge
ving die strijdig is met de Sovjet-
grondwet op te schorten.
Ook Jeltsin moest gisteren een
klap incasseren, toen de Russische
minister van financien Boris Fjo-
dorov aankondigde op te stappen.
Fjodorov zei in een dagbladinter
view dat zowel het Kremlin als de
Russische regering de overgang
naar een markteconomie in de weg
staan. "Beide kunnen de verleiding
om stalinistische methoden te ge
bruiken niet weerstaan", aldus Fjo
dorov. Twee maanden eerder was
de Russische vice-premier Javlins-
ky, een van de opstellers van een
door Gorbatsjov afgewezen radicaal
hervormingsprogramma, al opge
stapt.
Gorbatsjov heeft tijdens dit
Volkscongres gekregen wat hij heb
ben wilde: uitzonderlijke presiden
tiele volmachten, die hem op papier
de machtigste Sovjet-leider uit de
revolutionaire geschiedenis maken.
Het Congres keurde bovendien het
ontwerp-Unieverdrag goed, dat de
republieken meer zelfstandigheid
geeft en het Kremlin voldoende
macht laat.
Afgewacht moet echter worden
of de republieken volgende maand
zullen instemmen met het verdrag
en de maatregelen die Gorbatsjov
zal nemen tegen dwarsliggers die
uit de Unie willen stappen. Boven
dien leed Gorbatsjov gevoelig poli
tiek verlies door het onverwachte
aftreden van zijn minister van bui
tenlandse zaken en vriend Sjevard-
nadze en moest hij de benoeming
van Janajev tot vice-president er
door drukken.
Nadat Janajev - de enige kandi
daat - in de eerste kiesronde 34
stemmen te weinig had voor de ver
eiste helft plus een van de 2250 afge
vaardigden, hield Gorbatsjov een
dramatisch pleidooi voor 'zijn' kan
didaat. "Ik moet een man naast me
hebben die ik volledig kan vertrou
wen. We moeten gezamenlijk door
gaan met perestrojka. Als we deze
kans missen, zal het huidige leider
schap van het politieke toneel wor
den gevaagd", aldus de president.
Dat was voldoende voor de dissi
denten in het parlement om hun af
keer voor Janajev om te zetten in
steun voor Gorbatsjov. Janajev
kreeg 117 stemmen meer dan hij no
dig had. Gorbatsjov had herverkie
zing van de als conservatief be
kendstaande vakbondsleider door
gedrukt met het 'democratische' ar
gument dat bij de eerste kiesronde
slechts een kwart van de afgevaar
digden tegen Janajev had gestemd.
De Japanse regering stelt strengere
regels aan de import van bedreigde
tropische vissoorten uit Azie. De
nieuwe regels houden in dat elke
verkoop van zulke tropische vissen
vergezeld moet gaan van twee ver
gunningen, een uitgegeven door het
land van export en een uitgegeven
door het Japanse ministerie voor
milieuzaken.
Pornografie en drugs
In China zijn nieuwe strenge wetten
aangenomen tegen drugshandel en
pornografie. De leiders van drugs
bendes kunnen rekenen op minis
tens 15 jaar cel en in het uiterste ge
val de doodstraf. Chinezen die por
nografie produceren of verkopen
kunnen in "ernstige gevallen" le
venslang krijgen of eveneens de
doodstraf.
Zuidkorea
De Zuidkoreaanse president Roh
Tae-woo heeft een nieuwe premier
benoemd. De oppositie protesteer
de direct tegen de verschuivingen
in het kabinet waarbij tien minis
ters betrokken zijn. De jongste pei
lingen tonen een afname van Rohs
populariteit in eigen land. De bevol
king maakt zich grote zorgen om de
toenemende criminaliteit, de stij
gende prijzen van consumtiegoede-
ren en de politieke instabiliteit.
BENICIA (AP) - Als grafzerken ste
ken de in rijen gerangschikte roesti
ge schepen op uit de dichte, kille
mist. Zij vormen de uit 66 schepen
betaande Suisun Reserve Fleet, ge
legen in een baai in Benicia, ten
noordoosten van San Francisco.
Een vloot die door de Amerikaanse
overheid achter de hand wordt ge
houden om indien nodig binnen 30
tot 120 dagen in te zetten bij de ver
scheping van zwaar militair mate
rieel.
Een commissie van het Huis van
Afgevaardigden wil de Suisun Re
serve Fleet, in de volksmond ook
wel 'Spookvloot' of 'Mottenballen-
vloot' geheten, naar de schroot stu
ren. "Belastingbetalers worden her
haaldelijk kaalgeplukt voor deze
maritieme kadavers", aldus de Re
publikeinse afgevaardigde Ron Wy-
den. Zijn partijgenoot en mede-
Congreslid William Broomfield om
schrijft de schepen als "opgehemel
de roestbakken".
De schepen zijn alle grijs - dat wil
zeggen: op plekken waar geen roest
zit - en er zijn exemplaren bij met
een illustere geschiedenis. Zo ligt er
de Glomar Explorer, het CIA-schip
dat werd gebouwd om een gezon
ken Sovjet-onderzeeer op te sporen.
Sinds zijn geheime reis vanuit
Hawai in 1974 wacht het schip hier
op een nieuwe bestemming.
De Glomar kan men niet bezoe
ken, maar de Meredith Victory wel.
Dit laatste schip, dat de bijnaam
'The Gallant Lady' verwierf voor
het redden van duizenden vluchte
lingen tijdens de Koreaanse oorlog,
verkeert in een deplorabele staat.
Flinters verf liggen als een pak natte
herfstbladeren over het dek, het
naakte metaal overlatend aan de
elementen. In vroeger jaren waren
er schilders actief op de vloot, maar
het geld voor onderhoud raakte
midden jaren tachtig op.
Volgens de hoofdintendant van
de vloot, Charlie Johnston, zijn de
schepen niettemin klaar om indien
nodig het ruime sop te kiezen.
"Roest maakt niet veel uit zolang
het metaal in goede staat is", zegt
Johnston, terwijl hij met zijn voet
stampt om te laten zien hoe sterk
het dek van de Meredith Victory i6.
"Als het echt te slecht wordt kun
nen we er altijd nog een metalen
plaat overheen leggen".
In tegenstelling tot de buitenkant
is het interieur van het schip
schoon, bijna smetteloos. Kaarten,
boeken, reserveonderdelen, bed
den en andere zaken liggen en staan
er net zo bij als in 1971, toen het
vaartuig uit Vietnam terugkwam.
De roest wordt aan de binnenkant
van het schip geweerd door een sys
teem dat de luchtvochtigheid laag
houdt.
Vijf baby's
Benedendeks ziet het er net zo uit
als in december 1950, toen het vaar
tuig 14.000 Koreaanse en Chinese
militairen evacueerde uit de bele
gerde stad Hungnam. Vijf baby's
werden er geboren op de reis die op
eerste Kerstdag eindigde in Pusan.
Na de Koreaanse oorlog werd het
schip, gebouwd in 1945, toegevoegd
aan de reservevloot. In dat verband
was het alleen in actieve dienst tij
dens de Vietnamoorlog.
Zullen de Meredith Victory en de
rest van de Suisun Reserve Fleet
ooit nog eenfS uitvaren? Daarvoor is
een decreet van de president van de
Verenigde Staten nodig. Enkele
van de schepen in Benicia hebben
onlangs geholpen bij het transport
van Amerikaans materieel naar de
Golf. Maar dat waren nieuwere bo
ten, die deel uitmaken van de uit 96
moderne schepen bestaande Ready
Reserve, een vloot die op meerdere
plaatsen haar thuishavens heeft.
"Schepen hebben 90 procent van
het materieel voor Desert Shield
vervoerd", zegt Johnston. "Vlieg
tuigen kunnen het gewoon niet".
Regelmatig worden schepen in
Benicia verkocht en van de op
brengst worden 'nieuwere' boten
voor de vloot gekocht. "Voor ons",
zegt Johnston, "is een schip van 20
jaar oud nog steeds nieuw".
WASHINGTON (AP) - De Amen
kaanse president George Bush
heeft gisteren gezegd dat de Ameri
kaanse troepen voorbereid zijn
wanneer een oorlog uitbreekt in de
Golf. Hij deed zijn uitspraken na
een onderhoud met de Amerikaan
se minister van defensie Dick Che
ney en de voorzitter van de chefs
van staven Colin Powell. Beide
keerden maandag terug van een
troepeninspectie in de Golf.
"Ik ben gerust gesteld. De situatie
is precies zoals we hadden verwacht
rond deze tijd", vertelde Bush.
Eerder had de krant New York Ti
mes gemeld dat Cheney en Powell
de president het nieuws zouden
overbrengen dat veel hooggeplaats
te militairen in de Golf geloven dat
de Amerikaanse troepen niet goed
genoeg op acties zijn voorbereid
mocht een oorlog uitbreken onmid
dellijk na 15 januari. Bush deed
deze berichten af als geruchten die
men niet moet geloven.
Over de moeilijkheden om een
gespreksdatum te vinden tussen de
Iraakse president Saddam Hussein
en de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, James Baker,
liet Bush weten dat er "op dit ge
bied op het ogenblik niets gaande
Saddam zegt nog steeds bereid te
zijn tot gesprekken, maar wil zich
door datum laten opdringen door
de "arrogante" VS. "Wij zijn klaar
voor een serieuze en constructieve
dialoog gebaseerd op wederzijds
respect", zo verklaarde de Iraakse
leider tijdens een bijeenkomst met
ongeveer 20 ambassadeurs, die wa
ren terugeroepen voor 'routine-
overleg'.
ging. Alles ontbreekt, maar vooral
geld. Volgens de regering is de ko
mende vijf jaar ongeveer twintig
miljard dollar (33 miljard gulden)
extra nodig; geld dat geleend moet
worden.
Tentensteden
Massale werk- en dakloosheid en de
daaruit voortvloeiende sociale
spanningen lijken op middellange
termijn onvermijdelijk. Op het
ogenblik kan de regering zelf de ge
middeld 1.000 immigranten per dag
slechts in noodopvangkampen en
hotels onderbrengen.
Op een totaal overspannen wo
ningmarkt heerst volledige chaos.
Van de 45.000 woningen die minis
ter van volkshuisvesting Ariel
Sharon dit jaar wil bouwen staan er
nog maar een paar en in totaal zijn
er minder woningen gebouwd dan
een jaar geleden. In haar paniek
overweegt de regering nu enorme
tentensteden te bouwen. Doch hoe
lang zullen immigranten daarmee
tevreden zyn?
Chaos tekent zich ook af op de ar
beidsmarkt. Ofschoon de reële eco
nomische groei in 1990 drie procent
bedroeg, zijn er nauwelijks nieuwe
banen geschapen. Maar in de ko
mende jaren zijn er daarvan enige
honderdduizenden nodig. Pogin
gen van de regering Shamir om bui
tenlandse investeerders aan te trek
ken lopen volgens experts aller
eerst vast op bureaucratische hin
derpalen. Maar buitenlands kapi
taal wordt ook afgeschrikt door de
Golfcrisis en het conflict in het Mid
den-Oosten. Jeruzalem heeft in de
komende jaren 40 miljkard dollar
nodig voor de integratie van de im
migranten, doch tot dusverre heeft
Shamir nog geen enkel buitenlands
krediet binnen.
Bouwvakkers
Daarbij komt dat de immigranten
van heden veel hogere eisen stellen
dan de stichters van de staat.
Slechts weinigen schijnen bereid
tijdelijk werk aan te nemen, dat dui
delijk onder hun vaak hoge kwali
teiten ligt. De tijden dat Duitse pro
fessoren elkaar op bouwwerken
met hoffelijke woorden bakstenen
toewierpen om 'hun' joodse staat
met eigen handen op te bouwen
schijnen in Israël definitief voorbij.
Zo moest minister Sharon gisteren
verkondigen dat Israël ondanks
140.000 werklozen aan de 'invoer'
van bouwvakkers denkt.
De lijst problemen schijnt einde
loos: daar zijn de reeds hopeloos
overvolle scholen en universiteiten
die vele in het land geboren Israë
liërs die het zich kunnen veroorlo
ven naar het buitenland drijven.
Zelfs voor spraaklessen aan immi
granten zijn er onvoldoende leer
krachten. Maar er zijn wel 'stuwme
ren' aan artsen, musici, technici en
zovoort.
Een ramp
Shamir sprak onlangs in New York
nog van een "wonderbaarlijke
noodtoestand", maar ook deze for
mulering waaruit nog enige waar
dering schijnt te spreken is vele Is
raëliërs te optimistisch. "Israël" zo
waarschuwde het blad 'Jerusalem
Report' deze week, "stevent op een
ramp af'.
Een van de ruim duizend Sovjetjoden die dagelijks Israël binnenkomen
waakt over zijn bezittingen na aankomst op vliegveld Ben Goerion.
(foto EPA)
TEL AVIV (DPA) - Toen Sovjetlei
der Michail Gorbatsjov een jaar ge
leden de grenzen opende voor Sov
jetjoden die wilden vertrekken
werd voor talloze zionisten in Israël
een droom waar. De toevloed van -
mogelijk zelfs twee miljoen men
sen, zo voorspelden zij - zou de jood
se staat economisch en politiek ver
sterken.
Israël, zo zei premier Shamir, zou
in de toekomst niet meer kunnen
worden aangevallen door zijn Ara
bische vijanden. Maar een jaar later
staat een radeloze regering in Jeru
zalem, die ook nauwelijks tot han
delen in staat is, voor een onoplos
baar probleem. De zegen, die de toe
stroom had moeten brengen, dreigt
een vloek te worden.
In 1990 arriveerden 200.000 joden
uit de Sovjetunie, maar in 1991 kun
nen het er 600.000 worden en tot
eind 1992 groeit de bevolking met
zeker een miljoen en tot het midden
van de jaren negentig met twee mil
joen: dat is 45 procent meer dan de
huidige bevolking. Maar de joodse
staat staat nu al machteloos tegen
over deze overweldigende uitda
Saddam verklaarde dat zijn voor
stel om 12 januari met Baker te
overleggen de basis van alle onder
handelingen met de VS moet zijn en
herhaalde dat de Golfcrisis alleen
opgelost kan worden als onderdeel
van een omvangrijk plan waarbij al
le kwesties in het Midden-Oosten
aan de orde komen.
Protestmars
Duizenden vrouwen en kinderen
hielden gisteren in Baghdad een
protestmars voor de Amerikaanse
ambassade tegen de aanhouding en
inspectie van een 'vredesboot' die
op weg was naar Irak wat in tegen
spraak is met de internationaal af
gekondigde blokkade. Vrouwen en
kinderen liepen met foto's van Hus
sein en zongen "Weg, weg, Bush" en
"Ja voor vrede, nee tegen oorlog".
