Congres vergroot
macht Gorbatsjov
M9B1TIJDELIJK EXTRA HOGE KORTINGEN
Oorlogsstrategie twistappel in VS
Janajev weggestemd als vice-president
Israël verleent gratie
aan joodse terroristen
Roemeense
ex-koning
land uitgezet
Iran blijft bij doodvonnis
ondanks knieval Rushdie
Taiwan zoekt
nauwere band
met Peking
Celstraf voor oppositieleiders
1
DONDERDAG 27 DECEMBER 1990
hudksmi:lllhd5l^3i.«bUB
PAGINA 5
MOSKOU (GPD/AP) - Het Congres van Volksafgevaardigden in de Sovjetunie heeft giste
ren ingestemd met uitbreiding van de bevoegdheden van president Michail Gorbatsjov,
die daardoor het recht krijgt rechtstreekse controle uit te oefenen op de vijftien republie
ken en de nationale economie. Het congres ging echter niet akkoord met de benoeming
van Janajev tot vice-president. Hij was gisteren door Gorbatsjov naar voren geschoven,
maar haalde 34 stemmen te weinig om gekozen te worden in de nieuwe functie.
De vernieuwing van de uitvoerende
macht was volgens Gorbatsjov no
dig om het door economische chaos
en separatistische activiteiten be
dreigde land bijeen te houden. De
15 republieken hebben inmiddels
alle een onafhankelijkheids- of soe-
vereniteitsverklaring aangenomen.
Met 1.555 stemmen voor, 110 te
gen en 83 onthoudingen ging het
Congres van Volksafgevaardigden
akkoord met uitbreiding van de
presidentiele bevoegdheden en be
sloot die onmiddellijk van kracht te
verklaren, evenals de eerder aange
nomen wijzigingen. Zo gaf het con
gres zijn fiat aan de uitbreiding van
de macht van de raad van de federa
tie, de instelling van een krachtiger
vice-presidentschap en de afschaf
fing van de presidentiele raad, zoals
Gorbatsjov had voorgesteld.
Nog onduidelijk is hoe het weg
stemmen van de vroegere vak
bondsman Janajev als vice-presi
dent moet worden beoordeeld.
Voor Janajev stemden 1.089 afge
vaardigden, tegen hem 583. De
stemming lijkt een duidelijke ne
derlaag voor president Gorbatsjov,
die nog gisteren had geweigerd een
tweetal naar voren te schuiven. Te
gelijk geldt de uitslag van de stem
ming als een overwinning voor libe
rale en radicale volksvertegenwoor
digers in wier ogen de 53-jarige
Janajev een conservatief politicus
is. Veel parlementsleden uit andere
republieken dan Rusland vonden
het teleurstellend dat Gorbatsjov in
Janajev een Rus had genomineerd
voor de plaats direct onder zichzelf.
De afgelopen drie vergaderdagen
brachten Gorbatsjov in elk geval
weer op een regelrechte confronta-
tiekoers met zijn belangrijkste poli
tieke rivaal, de president van de
Russische republiek Boris Jeltsin.
Nadat het Volkscongres het ont
werp van een nieuw Unieverdrag
had goedgekeurd en bovendien
Gorbatsjovs voorstellen voor het
houden van referenda over het
Unieverdrag steunde, liet Jeltsin
woedend weten dat het Russische
parlement 'tegenmaatregelen' zou
nemen. Een paar weken terug
dreigde Jeltsin al dat Rusland op de
belangrijkste politieke en economi
sche terreinen het heft in eigen
hand zou nemen en het centrum
(Kremlin) zou negeren.
Het in ieder geval voorlopig weg
vallen van de door een hartaanval
getroffen premier Ryzjkov uit de re
gering betekent intussen dat Gor
batsjov voor de tweede keer binnen
enkele dagen tijd een geestverwant
uit zijn nabijheid moet missen. Vo
rige week trad minister van buiten
landse zaken Edoeard Sjevardnad-
ze af, naar eigen zeggen uit bezorgd
heid over een mogelijke terugkeer
van dictatuur in de Sovjetunie. Het
wegvallen van Ryzjkov is overigens
van minder betekenis, nu het ambt
van premier door de bestuursher-
vormingen enigszins is uitgehold
en er al rekening werd gehouden
met een vrijwillig vertrek van Ry
zjkov.
Dinsdag stemde het congres er
mee in het kabinet in omvang aan
zienlijk terug te brengen tot onge
veer vijftien leden en onder contro
le te plaatsen van de president. Tot
nu toe stond het kabinet van Ryzjk
ov onder controle van de Opperste
Sovjet, het nationale parlement. De
volksafgevaardigden gingen ook
akkoord met de oprichting van een
nationale veiligheidsraad, waarvan
de leden door Gorbatsjov zullen
worden benoemd.
Van onze correspondent
Ad Bloemendaal
TEL AVIV De laatste drie leden
strijders tegen de Palestijnse ter
reur". De organisatie eiste gisteren
de onmiddellijke vrijlating van alle
van de zogenoemde "joodse onder- joden die "de strijd hebben aange-
grondse" die nog gevangen zaten,
zijn gisteren vrijgelaten. De drie wa
ren in 1983 tot levenslang veroor
deeld, maar president Herzog heeft
de afgelopen jaren tweemaal een
belangrijk deel van hun straf kwijt
gescholden. De drie voerden des
bonden tegen Arabische terreur"
Als voorbeelden noemde Gush
Emunim David Ben-Shimun en Gil
Fuchs. De eerste is veroordeeld om
dat hij een raket heeft afgeschoten
op een bus met Palestijnen, waarbij
een passagier om het leven kwam.
tijds onder meer een terreuractie De tweede zit gevangen wegens
uit, op het terrein van de islami-
tische hogeschool in Hebron. Drie
Palestijnse studenten kwamen
moord op een Palestijnse taxichauf
feur. Shimun en Fuchs zijn gisteren
prompt in hongerstaking gegaan
daarbij om het leven eii dertig raak- omdat ze zich gediscrimineerd voe-
"en.
De "joodse ondergrondse", voor-
Uzi Sharbaf werden buiten de ge- al bestaand uit Israëlische kolonis-
vangenispoort als helden begroet ten, deed begin jaren tachtig van
en op de schouders genomen door zich spreken door terreuracties op
aanhangers van de militante kolo- de Westelijke Jordaanoever. Ze
nistenbeweging Gush Emunim. ^Er voerde bomaanslagen uit op Pale-
i.i_: x j. stijnse burgemeesters die met de
PLO sympathiseerden. De toenma-
TEHERAN/NICOSIA (AP/Rtr) - De
Iraanse geestelijke leider ayatollah
Ali Khamenei heeft gisteren ver
klaard dat het doodvonnis over de
Britse schrijver Salman Rushdie
onherroepbaar is, ondanks het be
sluit van de Britse schrijver om zich
tot de islam te bekeren en afstand te
nemen van voor de islam beledigen
de passages in zijn boek 'De dui
velsverzen'.
Khamenei noemde Rushdies be
sluit een teken dat de Westerse arro
gantie zich gedwongen ziet lang
zaam tot inkeer te komen. "Nie
mand durft in de toekomst de heili
ge waarden van de Islam of diens
profeet te beledigen", aldus de lei
der van de islamitische revolutie in
een voor Radio Teheran voorgele-
BUKAREST (AFP/Rtr) - Ex-ko-
ning Michaël van Roemenië en
zijn familie heeft minder dan
twaalf uur na zijn aankomst per
vliegtuig zijn vaderland weer
moeten verlaten. Hij keerde giste
ren na een onverwacht bezoek
aan zijn geboorteland terug in
Zwitserland, waar hij zijn dagen
slijt in ballingschap sinds hij in
1947 uit Roemenië werd verdre
ven.
Michael arriveerde dinsdag
met een Zwitsers prive-vliegtuig
op het vliegveld van Bukarest. Hij
toonde fotografen daar zijn Deen
se diplomatieke paspoort met een
inreisvisum gestempeld door de
Roemeense douane. Maar vol
gens het ministerie van binnen
landse zaken was zijn aanwezig
heid illegaal omdat hij geen gel
dig visum had en de autoriteiten
niet van zijn bezoek op de hoogte
had gebracht.
De 69-jarige ex-monarch was
voor het eerst na ruim 43 jaar
weer in zijn geboorteland. Hij wil
de in Curtea de Arges, waar zijn
voorouders liggen begraven, de
kerstnacht doorbrengen. Maar de
Roemeense politie verhinderde
hem daarheen af te reizen, blok
keerde de weg nabij de stad Pi-
testi en voerde hem terug naar
Boekarest.
"Ik snap niet waarom mij zelfs
voor Kerstmis niet wordt toege
staan het graf van mijn voorou
ders te bezoeken", aldus de ex-
monarch die de nacht groten
deels in zijn auto bij het vliegveld
doorbracht. Volgens zijn dochter
Margareta lieten de autoriteiten
haar vader de keus om of met zijn
eigen toestel of met een militair
vliegtuig te vertrekken. "Hij wei
gerde beide", zei ze enkele uren
voor haar vaders vertrek.
De ex-koning, die tot het huis
Hohenzollern-Singmaringen be
hoort en ook gerelateerd is aan
zen verklaring.
Het doodvonnis, de zogeheten
'fatwa', werd in februari 1989 uitge
sproken door de toenmalige Iraanse
leider ayatollah Khomeini, die mos
lims opriep de Britse schrijver, om
het leven te brengen. Het boek was
volgens veel islamieten beledigend
voor de islam. Rushdie leeft sinds
het doodvonnis van de inmiddels
overleden Khomeini ondergedoken
in Groot-Brittannië.
Pogingen zich met zijn islami
tische tegenstanders te verzoenen
hebben tot nu toe niets uitgehaald.
Maandag verklaarde hij afstand te
nemen van uitspraken van persona
ges uit zijn boek, die beledigend zijn
voor de profeet Mohammed. Ook
zei hij zich te willen inzetten voor
"meer begrip voor de islam in de
wereld". Hij beloofde "te getuigen
het Britse vorstenhuis, was verge
zeld van zijn vrouw Ana de Bour-
bon-Parma en zijn dochter Sop
hie. Zij werden opgewacht door
Margareta, die reeds in Roemenië
Enkele eerdere pogingen van
Michael om zijn land te bezoeken
werden ook al tegengehouden
door de regering van het Front
van Nationale Redding, dat het
bestuur van het land overnam na
het ineenstorten van het bewind
van Nicolae Ceausescu en zijn
vrouw Elena, die dinsdag precies
een jaar geleden werden geëxecu
teerd.
was ook een kleine groep tegende-
monstranten van de linkse Partij
voor Burgerrechten en de liberale lige gekozen burgemeester van Na-
Shinuy-partij. De voorzitter van blus, Bassam Shaka'a, raakte daar-
Shinuy, professor Rubinstein, bij beide benen kwijt,
sprak van een zwarte dag 1
rechtsgang in Israel.
Livni, die wordt beschouwd als afgezet, verklaarde gisteren dat de
de leider van de terreurorganisatie, misdaad tegen hem is voortge-
verklaarde na zijn vrijlating dat het vloeid uit de politiek van Israël. Die
trio geen spijt heeft, want "wat we politiek, zei hij, is gericht tegen de
dat er geen andere God is dan Allah
en dat Mohammed zijn laatste pro
feet is". Ook beloofde Rushdier dat
er geen 'paperback' van 'De Dui
velsverzen' zou worden uitgegeven.
Dit was een van de eisen van meer
gematigde moslims.
Een Iraanse fundamentalistische
krant, Jomhuri Islami. schreef gis
teren dat Rushdie zich op de dood
moet voorbereiden. "Wanneer de
terugkeer naar de islam van Rush
die een teken van moed is, dan moet
hij nog meer dapperheid tonen en
zichzelf op de dood voorbereiden.
Sterven zal hij, maar het is voor hem
beter zelf de weg naar de eeuwige
verlossing te kiezen, voordat een
zoon van de islam het genadeschot
lost", aldus de krant.
TAIPEI (Rtr) - Taiwan zal voor eind
mei officieel de staat van oorlog met
China beëindigen en daarmee een
belangrijk obstakel wegnemen voor
nauwere betrekkingen met China.
Ook zal het democratische hervor
mingen op het eiland bevorderen,
zo verklaarde president Lee Teng-
hui dinsdag.
Lee verklaarde dat de nationalis
ten een 42 jaar oude noodtoestand,
die werd afgekondigd tijdens de
Chinese burgeroorlog, zou intrek
ken en een proces van grondwets
wijzigingen in anderhalf jaar tijd
zou voltooien. Aanhangers van de
kleine Taiwanese oppositiepartij
waren kennelijk niet onder de in
druk van deze beloften. Circa 10.000
mensen trokken dinsdag door de
straten van Taipei en eisten snellere
hervormingen.
"Wij hopen dat wij in de kortst
mogelijke tijd dat is te zeggen voor
volgend jaar mei, overeenkomstig
de wet, een eind zullen afkondigen
aan de Periode van Communisti
sche Rebellie", aldus de president
in een rede tot de Nationale Assem
blee. De hervormingen zullen hel
pen de weg te banen voor een uit
eindelijke hereniging van Taiwan
met het Chinese vasteland en tege
moet te komen aan de toenemende
verlangens van het volk naar meer
democratie".
Sinds Lee aan de macht kwam, is
er een periode van ongekende
toenadering tot China en van poli
tieke liberalisering in Taiwan zelf.
Hoewel Taiwan weigert officiële
contacten te onderhouden met Chi
na, heeft Lee aangeboden bespre
kingen te houden over hereniging
indien China hervormingen uit
voert en afziet van het gebruik van
geweld om het eiland terug te krij
gen.
De Nationalisten hebben vele po
litieke gevangenen vrijgelaten,
persvrijheid geïntroduceerd en de
oprichting toegestaan van een lega
le oppositegroep, de Democratische
Progressieve partij (DPP).
Amerikaanse troepen nog niet klaar voor aanval op Irak
WASHINGTON (GPD) - De Ame
rikaanse troepen hebben nog meer
jaar geleden hebben gedaan Palestijnen en hun rechten.
onderdeel van de ideologie die clrie die vandaag zijn vrijgelaten ^an een maand nodig om zich voor
1-Tf.ite bereiden op een oorlog. Met die
boodschap voor president Bush
zijn minister van defensie Dick
we toen aanhingen". Volgens Gush hebben geen spijt van hun daden
Emunim moeten de ex-gevangenen zijn er zelfs trots op," merkte de ex-
worden beschouwd als "joodse burgemeester wrang op.
17
Janajev(foto ad
Frans verboden
Het Algerijnse parlement heeft het
gebruik van de Franse taal verbo
den en het Arabisch tot officiële taal
verklaard. Algerijnen die toch
Frans spreken, lopen de kans op
een boete. Alleen een aantal door de
regering gecontroleerde kranten
mag nog in het Frans verschijnen.
Algerije werd in 1962 onafhankelijk
van Frankrijk. In de media en op
cultuurgebied wordt echter ook nu
nog veelal Frans gesproken.
Somalië
De regering van het oostafrikaanse
land Somalië staat de oprichting
van politieke partijen toe. Somalië
is sinds 1969 een eenpartijstaat, met
aan het hoofd president Moham
med Siad Barre. Hij wordt nu steeds
meer in het nauw gedreven door de
drie verzetsbewegingen. De rebel
len zouden de hoofdstad Muqdisho
tot op 50 kilometer zijn genaderd.
Ook in Muqdisho wordt geschoten.
In Somalië wordt niet verwacht dat
de verzetsbewegingen genoegen
nemen met de mogelijkheid om een
eigen partij op te richten.
Verkeersdoden
Op de Spaanse wegen zijn de afgelo
pen vijf dagen bij verkeersongeluk
ken 117 mensen omgekomen. De
meeste ongelukken ontstonden
door gladheid. De Spaanse over
heid pompt op dit moment veel geld
in veiligheidscampagnes, maar die
werken kennelijk niet goed.
249.639.692
De Amerikaanse bevolking is sinds
1980 met 10,2 procent gegroeid tot
249.639.692 personen, zo blijkt uit
de onlangs gehouden volkstelling.
In 1980 waren er 226 miljoen Ameri
kanen. Californië is met 29 miljoen
inwoners nog steeds de grootste
staat, Wyoming met 455.975 inwo
ners de kleinste.
de luchtmacht en de landmacht weken duren. Al die tijd moet de Waller deel uitmaakt van de interne
over het beste aanvalsplan. De landmacht een afwachtende hou- militaire discussie, en geen propa-
luchtmacht staat op het standpunt ding aannemen, en alleen in actie ganda is om Saddam Hussein te
dat Amerika moet beginnen met komen als Irak een wanhoopsoffen- misleiden, zoals anderen hebben
grootscheepse luchtbombardemen- sief zou proberen. Het grote voor
ten, die tot doel hebben de Iraakse deel van deze luchtstrategie is vol-
Cheney en de chefstaf generaal Co- luchtverdediging uit te schakelen, gens de luchtmacht-generaals dat beslissen is de chefstaf generaal Co
lin Powell uit Saudi-Arabië terug- de Iraakse infrastructuur te
gekomen. De meeste generaals be- tigen en de Iraakse troepen te de-
vestigen wat generaal Calvin Waller
de vorige week hardop zei, dat Ame
rika op 15 januari, de dag dat het VN
ultimatum afloopt, niet klaar is om
oorlog te voeren.
Achter de vraag wanneer Ameri
ka dan wel klaar is voor oorlog
het aantal Amerikaanse slachtoffers lin Powell, een zeer kundige gene-
tot een minimum beperkt blijft, het- raai, die het volledige vertrouwen
moraliseren. Als deze grootscheep- geen niet alleen militair, maar ook van president Bush geniet. Gene
se vernietigingsactie het beoogde politiek van het grootste belang is raai Powell komt uit de landmacht,
succes heeft zullen de Iraakse voor het welslagen van de oorlog.
landstrijdkrachten vervolgens
nig verzet bieden aan het oprukken
de Amerikaanse leger.
en is daarom geneigd meer te luiste-
De landmacht-generaals beplei- ren naar de landmacht generaals,
ten vanaf het begin een gecombi- Zo is het volgens Carus te verkla-
neerde land- en lucht aanval. Zij ren dat de luchtmachtgeneraal
Volgens dit krijgsplan kunnen de noemen het luchtmacht scenario
niet realistisch. Als de luchtmacht
bombardementen uitvoert zonder
dat tegelijkertijd de landstrijd
krachten in actie komen, dan krijgt en in geval van oorlog. De land-
Dungon in september werd ontsla
gen toen hij zijn mond voorbij
praatte en onthulde dat Amerika
plan was Baghdad plat te gooi-
macht generaal Waller, die met zijn
uitspraak dat Amerika op 15 januari
schuilt een interne discussie tussen luchtbombardementen een aantal
Daardoor wordt de oorlog niet niet klaar is voor oorlog Saddam
CASABLANCA (IPS) - Veertig Marokkaanse vakbonds- en oppositielei- verkort, maar eerder verlengd, met eveneens belangrijke informatie
ders zijn veroordeeld tot gevangenisstraffen van een tot zeven jaar. De ver- meer en niet minder Amerikaanse
oordeelden werden beschuldigd van het aanzetten tot de onlusten die de slachtoffers als gevolg. Voor het
afgelopen twee weken in verschillenden steden uitbraken. luchtmacht-scenario is het niet zo
De volksopstand begon op 14 december in Fez, het culturele en religieu- belangrijk of er wat meer of minder
ze centrum van Marokko. De bevolking protesteerde tegen de lage salaris- tanks en kanonnen paraat zijn: het
sen en lage levenstandaard. De onrust sloeg snel over naar andere steden, gaat er vanuit dat de strijd al gestre-
waaronder Rabat, Tanger en Kenitra. Het leger werd ingezet om de rust te den is op het moment dat Ameri-
herstellen. Pas sinds dinsdag trekt het leger zich weer terug in de kazernes.
- Drie joodse terroristen gaan op de schouders van militante kolonisten, di
rect na hun vrijlating uit een Israëlische gevangenis. In het midden de lei
der van de ploeg, Menahem Livni.
Uoto epa) deelden.
kaanse troepen zullen oprukken,
Maar voor de landmacht is het aan-
In oppositiekringen meent men dat de regering met de zware straffen tal troepen van wezenlijk belang,
voor de oppositieleiders de bevolking wil afschrikken van een voortzet
ting van de protestdemonstraties. Advocaten hebben verklaard dat ten Q-gprj nrODclScinclcl
minste twintig arrestanten zijn gemarteld. Ook humanitaire organisaties Po
hebben melding gemaakt van de schending van de mensenrechten.
De oppositiepartijen in het parlement hebben bij de regering geprotes
teerd tegen de zwaarte van de straffen en eisen de vrijlating van alle veroor-
heeft verschaft, mocht wel op zijn
post blijven.
Slovenië verklaart
zich onafhankelijk
LJUBLJANA (AP) - De Joegoslavi
sche deelstaat Slovenië heeft zich,
conform de uitslag van het vorige
week gehouden referendum, auto
noom verklaard. France Bucar, de
dige van het Washington Institute voorzitter van het Sloveense parle-
for Near East Policy, gelooft dan ment, riep gisteren in een gezamen-
Dr. Seth Carus, de militaire deskun-
ook dat de uitspraak van generaal
la dencassettes
KOOKPANNEN 'SOLA TREND'
Geschikt voor gas. elektra en keramisch 4-dellge basisset
6-dellg. zoals afgebeeld. NÜ 225,-
Steeds meer mensen ontdekken de enorme voor
delen van onze rechtstreekse fabrleksverkoop
tegen ongekend lage prijzen De enorme drukte In
onze kooDleshal maakt een ingrijpende verbouwing
en uitbreiding noodzakelijk Oaar wordt nu hard
aar gewerkt Tijdens deze verbouwing
profiteert u van extra lage verbouwingsprljzen.
00 Bezoek onze showroom/koopjeshal in Zeist en
profiteer van deze extra hoge kortingen.
Soli Fabriek Van Reenenweg 155 Zeist
Openingstijden maandag t/m vrijdag 9.00-17.00 uur.
zaterdag 10 00-16 00 uur.
voor inlichtingen, route- j
beschrijving of dokumen- uja
tatie kunt u bellen lf 11 1
03404-23364 ||||SOl0
hu iijuciijk
rl Een 9 persoons
ladencassette
(model Angellquel
ZOLANG DE VOORRAAD STREKT
Keus uit vele modellen
LOFJE NÜ
6 pers. 40 dig adviesprijs f 1980.-
Keus uit meer dan 20 modellen In 6.9 en 12 persoons
uitvoering. 50% KORTING
LANCENTHAL PORSELEIN nü
50% korting
0p de adviesprijs MJÜ.1J
K0MPLETE CASSETTES
6 persoons/28-delig nM
al vanaf ^1
ïïïsheb 10% extra
inn 'lótics-jat; korting
1 duil 10S. J700 vb Zeist (postzegel is mat nodigi 0
L
lijke vergadering van de drie ka
mers de onafhankelijkheid uit. De
kiescommissie maakte bekend dat
88,5 procent van de deelnemers aan
het referendum zich voor autono
mie en onafhankelijkheid heeft uit
gesproken. Van de 1,5 miljoen stem
gerechtigde Slovenen had 93,5 pro
cent de gang naar de stembus ge
maakt. De Sloveense onafhanke
lijkheidsverklaring voert de politie
ke spanningen tussen de Joegosla
vische deelstaten tot een nieuw
hoogtepunt. Het collectieve presi
dentschap van Joegoslavië heeft ge
weigerd te onderhandelen met
Slovenië en Kroatië, de twee repu
blieken die onder het centralisti
sche gezag van Belgrado uit willen.
Schoten na afloop
kerstbestand IRA
BELFAST (AP) - Twintig minuten
na afloop van het driedaagse kerst
bestand dat de IRA had afgekon
digd, is vandaag de controlepost
Annathmartin in Noord-Ierland on
der vuur genomen. De politie
schoot terug, maar meldde geen ge
wonden.
