Maaltijden kunnen 220 miljoen gulden goedkoper
Müieu-preventieteam
voor gescheiden afval
'We moeten de natuur niet hinderen'
Cateringbedrijven willen in zieken- en verpleeghuizen aan de slag
Graffiti op politiebureau is 'ultimate'
Plan provincie Zuid-Holland
<©uï>
ZATERDAG 22 DECEMBER 1990
LEIDEN Ziekenhuizen,
bejaarden- en
verpleeghuizen kunnen
zeker 220 miljoen gulden
besparen op de voeding. Het
verstrekken van voedsel,
waarmee jaarlijks 2,2
miljard gulden is gemoeid,
kan tien procent voordeliger
indien dit aan
cateringbedrijven wordt
overgedragen.
Die conclusie trekt het Landelijk
Beraad Contract Catering in de
Gezondheidszorg in een rapport
aan minister Andriessen van Eco
nomische Zaken. Deze organisa
tie, waarin oud-staatssecretaris J.
van der Reijden (WVC) en AZL-
directeur J. Peters zitting heb
ben, onderzocht wat de mogelijk
heden en moeilijkheden van uit
besteding zijn. De VeNeCa, de
Vereniging Nederlandse Cate
ringorganisaties, gaf opdracht dit
na te gaan.
Het uitbesteden van bedrijfs-
diensten, zo wordt in het rapport
geconstateerd, komt vrij veel
voor in de gezondheidszorg. Al
leen voor catering gaat dit niet op,
ondanks het feit dat deze vorm
van dienstverlening in andere
sectoren wel is doorgedrongen.
Het 'beraad' meent dat er moge
lijkheden voor catering in de ge
zondheidszorg zijn als er genoeg
rekening wordt gehouden met de
specifieke situatie.
Mr. J. van Zundert, secretaris
van VeNeCa. zegt dat het geen
punt is om kosten te drukken. Be
sparen wèl. "Welke betekenis
heeft dit voor de kwaliteit? Bij be-
Een ziekenhuis of verpleeghuis heeft zijn eigen keuken. De maaltijden uitbesteden
sparen moet je tóch eenzelfde of
zelfs beter produkt leveren. Cate-
terugschrikt.
heel nadrukke-
Service
Van Zundert denkt dat het de
"klant worst zal zijn" hoe het pro
dukt is gemaakt. "Zij koopt inzet,
service, organisatie. Kwaliteit
kun je niet op voorhand zien,
maar is wel te meten. Samen met
het voorlichtingsbureau voor de
Voeding en de Hartstichting doen
we dat ook. De garantie geschiedt
door middel van een kwaliteits
certificaat aan het betrokken ca
teringbedrijf. Overigens moet
zo'n catering financieel gezond
zijn want als zij failliet gaat, zit het
ziekenhuis in de problemen".
Overleg met de ziekenhuiswe
reld om de voedselvoorziening
drie maal daags door cateringbe
drijven te laten verzorgen, heeft
jarenlang plaatsgehad. Zonder re
sultaat, omdat de ziekenhuizen
vinden dat catering wel geschikt
is voor het bedrijfsleven, maar
niet voor hen. Het patroon, drie
maal daags, is anders dan in een
personeelsrestaurant, menen zij.
Bovendien, zo gebruiken de
ziekenhuizen als argument,
speelt ook nog eens het probleem
van de diëtiek. De diëtiek wordt
gezien als een deel van de gezond
heidszorg. En verder vragen de
ziekenhuizen zich af, of het assor
timent dat de catering kan bie
den, wel groot genoeg is.
Geen punt, zegt Van Zundert.
Hij erkent dat in de gezondheids
zorg het probleem diëtiek speelt.
"De cateringbedrijven kunnen la
ten zien dat ze hiermee kunnen
omgaan. Er wordt geleverd aan
serviceflats, bejaardenhuizen, ge
vangenissen. Daar speelt even
eens drie keer per dag het dieet-
percentage. Dat loopt tot ieders
tevredenheid. Waarom zou dat in
de ziekenhuizen niet kunnen? De
:ateringbedrijven hebben zelf
diëtisten in dienst met wie de dië
tisten van ziekenhuizen kunnen
overleggen. Het probleem diëtiek
Contrast
Er is maar ëën motief te
waarom de partijen er tot nu toe
niet in zijn geslaagd nader tot el
kaar te komen, denkt Van Zun
dert. De sociaal psychologische
elementen bij het uitbesteden
van voedselverstrekking worden
in de gezondheidszorg sterker be
leefd dan in andere sectoren. "On
bekendheid met catering, angst
voor de eigen mensen en de zorg
om de eigen patiënt. Dat zijn de
factoren die een rol spelen. De ge-
voelsgrens wordt overschreden,
maar mag dat een sta-in-de-weg
zijn als er zoveel kan worden be
zuinigd? Welke argumenten blij
ven overeind staan om 'nee' tegen
contract-catering te blijven zeg
gen? Een feit is echter wel dat er
in heel Nederland nog maar ëën
ziekenhuis is dat de maaltijden
voor zijn patiënten door een cate
ringbedrijf laat verzorgen. We or
ganiseren twee symposia waarin
we nader ingaan op deze proble
matiek".
Een schril contrast met omlig
gende landen als België en Frank
rijk. De gezondheidszorg bij onze
zuiderburen maakt voor ruim ze
ven procent gebruik van catering
en in Frankrijk zelfs tien procent.
In Nederland ligt dat op minder
dan één procent.
Contract-catering in Nederland
kende vorig jaar een omzet van
700 miljoen gulden. Middels 2000
contracten met bedrijven en in
stellingen werden een half mil
joen maaltijden per dag verstrekt.
Daarbij waren ruim 11.000 werk
nemers betrokken. VeNeCa zegt
ongeveer 95 procent van de bran
che te vertegenwoordigen. Elk
jaar neemt contract-catering met
tien tot vijftien procent toe. De
omzet verdubbelde de afgelopen
vijf jaar.
Inspectie: 'CPA
valt inderdaad
niets te verwijten'
LEIDEN/DEN HAAG - De mede
werkers van de Centrale Post Am
bulancevervoer (CPA) in Leiden en
de ziekenvervoerders van de ambu
lancedienst Eigenbrood in Lisse
valt niets te verwijten in de kwestie
rond het Hillegomse verkeers-
slachtoffertje. Dit verklaart nu ook
de inspecteur voor de volksgezond
heid in Zuid-Holland F. Hazelzet.
De inspecteur houdt vol dat hij ook
nooit met de beschuldigende vinger
i de richting van CPA en Eigen
brood heeft gewezen.
"Wel heb ik geprobeerd duidelijk
te maken dat het systeem van het
ziekenvervoer verbetering vatbaar
Daarmee is nog niet gezegd dat
het systeem slecht is. Er is alleen
aantal maatschappelijke ont
wikkelingen, het toenemende te
kort aan intensive-carebedden bij
voorbeeld, die aanpassingen nood
zakelijk maken". Daar heb ik mijn
eindrapport over de Hillegomse
zaak in algemene zin voor gepleit.
Kennelijk heeft dat her en der mis
verstanden veroorzaakt, ook bij de
Leidse CPA zelf trouwens", aldus
Hazelzet.
Een van de 'misverstanden' be
treft de vraag of het Spaarnezieken-
huis nu wel of niet het slachtoffertje
heeft geweigerd. Volgens Hazelzet
heeft het Haarlemse ziekenhuis in
derdaad gezegd dat het de bewuste
avond geen kinderen meer kon op
nemen. "Maar het heeft er vervol
gens direct aan toegevoegd: Als het
dringend is, kom dan maar langs.
De centralist van de CPA heeft het
tweede deel van die boodschap ken
nelijk niet gehoord. Dat verwijt ik
hem echter niet, want hét was op
dat moment een verschrikkelijk
hectische toestand. Ik kan me voor
stellen dat hij, in zijn haast snel iets
anders te regelen, minder alert was
op wat het Spaarneziekenhuis nog
meer had te melden".
Hazelzet stelt ook dat hij het am
bulance-personeel niet kwalijk
neemt dat het onvoldoende medi
sche deskundigheid heeft. "De wet
telijke norm schrijft voor dat ambu
lance-personeel minimaal een EH-
BO-diploma moet hebben. Daaraan
voldeden ze, ruimschoots. Ik heb
slechts willen constateren dat die
norm voor verbetering vatbaar is.
Maar dat is niet iets wat de ambu
lancediensten zich moeten aantrek
ken, maar de overheid".
De sporthal Rijasoeverin Katwijk werd ook bedolven onder de graffiti.
DEN HAAG Graffiti is een
vorm van vandalisme. Bij het
tegengaan ervan kunnen de
zelfde methoden worden ge
hanteerd als bij vandalisme-be-
strijding. Dit concludeert Bu
reau Halt Den Haag dat in sa
menwerking met het landelijk
overleg van de Haltbureaus een
onderzoek heeft laten instellen
naar graffiti en de uitvoerders
daarvan, de graffiteurs.
Graffiteurs 'tatoueren' tot on
genoegen van veel mensen, hun
omgeving met moeilijk uitwis-
bare tectylverf of acrylaatlak-
ken. Hun vaak onafgemaakte
'werk' komt men overal tegen in
de stad, op muren, abri's en
trams.
Graffiti is dan ook overal ver
boden. In hun kraag gevatte
graffiteurs komen vaak bij de
Haltbureaus terecht, die zich
bezighouden met vandalisme
bestrijding. "Jongeren doen aan
graffiti omdat het gewoon kic
ken is", zegt een Haagse graffi-
teur, die in het onderzoek aan
het woord komt. Graffiti is
spannend en het gaat erom op
zoveel mogelijk, liefst gevaar
lijke. plaatsen te staan. "Schrij
ven op de muur van het politie
bureau, dat is natuurlijk 'the ul
timate' risico".
De beschrijvingen van de
graffiteurs over hun wereld,
werkwijze en motieven, komen
volgens Bureau Halt Den Haag
in veel opzichten overeen met
wat er bekend is over de 'gewo
ne vandalen'. De graffiti-groep
is niet minder 'crimineel', maar
blijkt zelfs eerder in contact
met de politie te zijn gekomen.
Het onderzoek komt verder
tot de conclusie dat graffiti-be-
oefening bemoeilijkt moet wor
den door de diefstal van verf
spuitbussen te verhinderen.
Daarnaast moet ervoor worden
gezorgd dat er 'geen mooie mu
ren' voor graffiti zijn en aan
trekkelijke graffiti-plekken
slecht bereikbaar worden ge
maakt (door aanleg van tuinen
of begroeiing). Verder moet er
consequent tegen graffiti-beoe
fenaars worden opgetreden,
waarbij aan de voor hen beken
de straffen (schoonmaken of
Van onze redacteur Caroline van Overbeeke
DEN HAAG/LEIDEN De provincie Zuid-Holland wil een preventieteam instellen dat
milieuvervuiling moet voorkomen. Het team van ongeveer tien mensen telt, moet zich
richten op preventie door middel van informatie-voorziening, voorlichting, subsidies, de
monstraties, onderzoek, experimenten en overleg met milieu-instanties en overheden. Het
accent moet liggen op het voorkomen van storten en verbranden van afval. Het preventie
team zou jaarlijks 2,25 miljoen gulden kosten.
schadevergoedingen betalen)
meer aandacht moet worden ge
schonken.
De weer- en windbestendige
acrylaatlakken en tectylverven
geven de graffiti een grote
duurzaamheid. Dat maakt het
voor jongeren extra aantrekke
lijk op zoveel mogelijk plaatsen
de eigen 'tag' (gestyleerde
naam) te schrijven, want die
blijft wel een poosje staan. Het
aanbod aan verfmateriaal
schept bovendien mogelijkhe
den voor grote kleurige muur
schilderingen, de zogenaamde
'pieces'.
Dit taggen en piecen, dat door
jongeren op grote schaal wordt
beoefend, vormt voor velen een
bron van ergernis. Een schrale
troost van Bureau Halt, dat het
onderzoek samen met de ge
meente Den Haag verrichtte:
graffiti gaat vanzelf weer over,
net zoals dat voor vandalisme in
het algemeen geldt. Tenminste
als de jongeren in kwestie erin"
slagen zich een plaats in de sa
menleving te verwerven.
LEIDEN Hart- en vaatziekten
zijn nog steeds volksgezondheids
probleem nummer één. Wij moeten
de natuur niet hinderen door ver
keerd te eten. te roken, of door de
signalen die zij afgeeft te negeren.
Maar dat is niet voldoende. Er is ook
kennis nodig om haar waar nodig te
assisteren bij haar onderhouds- en
reparatiewerkzaamheden. Dat zei
prof.dr. P. Brakman gistermiddag
in zijn oratie bij het aanvaarden van
het ambt van hoogleraar bij de Leid
se faculteit der geneeskunde.
Brakmans vakgebied is de athe-
rogenese: de processen die aan hart
en vaatziekten ten grondslag liggen.
Volgens de kersverse hoogleraar
zijn hart- en vaatziekten alleen op te
lossen door samenwerking van vele
"De laatste jaren is er
vooruitgang in onze kennis van
ziekteprocessen die zich in de (slag-
)aderen afspelen. Het resultaat be
gint duidelijk zichtbaar te worden
in een lagere sterfte aan hartinfarc
ten. Beziet men echter de statistie-
ken van ziekte, ziekenhuisverple-
ging en arbeidsverzuim, dat is daar
eerder een stijging dan een daling in
te bespeuren. Wij weten blijkbaar
beter hoe wij de dood kunnen uit
stellen dan hoe wij de gezondheid
aan de patiënt kunnen teruggeven",
zei hij.
"Heel lang heeft men gedacht dat
cholestorol een allesoverheersende
rol speelt bij hart- en vaatziekten".
vervolgde hij. "En ongetwijfeld is
een verhoogd cholesterolgehalte in
het bloed een belangrijke risicofac
tor, zeker bij mensen die hiermee
erfelijk belast zijn. Het wordt echter
steeds duidelijker dat daarnaast
ook het zeer ingewikkelde systeem
van de bloedstolling en de gezond
heidstoestand van de bloedvaten
zelf een essentiele rol spelen".
"Naast het cholestorol in het
bloed wordt sinds enkele jaren ook
het gehalte aan fibrinogeen, de stof
waaruit een bloedstolsel ontstaat,
als een belangrijke meetbare risico
factor erkend. Voorts is de snelheid
van de fibrinolyse, het proces waar
door een bloedstolsel wordt opge
lost, van groot belang. Hoe deze fac
toren in feite inwerken op de wand
van menselijke bloedvaten wordt
sinds een tiental jaren bestudeerd,
en de eerst aanwijzingen hoe men
dit proces ten goede kan beïnvloe
den beginnen zichtbaar te worden".
Vooral het in Leiden gevestigde
Gaubius Instituut, gelieerd aan
TNO, is op deze wetenschappelijke,
terreinen actief. Brakman is direc-
teuF van dit instituut.
"Zoals Nederland alleen kan
overleven bij de gratie van een inge
nieus netwerk van gemalen, sloten
en vaarten, zo kan ook het lichaam
alleen functioneren als de circulatie
in orde is. De natuur helpt ons daar
bij, want, anders dan een sloot, kan
een bloedvat zichzelf repareren.
Daarnaast is kennis nodig en een
gezonde levenswijze", besloot hij.
Gedeputeerde Staten, het dagelijks
bestuur van de provincie, moeten
het plan nog goedkeuren. Volgens
woordvoerder van de provincie, B.
van Vliet, is de kans echter groot dat
het team er komt. "Het team zou op
1 maart kunnen beginnen als het
provinciebestuur in februari een
besluit neemt".
In een advies-rapport over het
preventieteam wordt het voorstel
nader uitgewerkt. Daaruit blijkt dat
de provincie meent dat preventie al
leen kan worden gestimuleerd door
hergebruik en nuttige toepassing
van afval. Het accent van het team
zou dus moeten liggen op het bevor
deren van gescheiden inzameling,
be- en verwerking van afval. Pre
ventie komt in dit geval neer op het
voorkomen van storten en verbran
den van afvalstromen, en dus niet
op het voorkomen van het ontstaan
van afval bij de bron. Volgens het
rapport kan de provincie geen in
vloed uitoefenen op het ontstaan
van afval.
Kantoren
Het preventieteam zou zich volgens
het rapport moeten richten op drie
aandachtsgebieden: huishoudelijk
afval, afval van bedrijven en restaf
val van nutsbedrijven. In de eerste
plaats moet de gescheiden inzame
ling van huishoudelijk afval wor
den bevorderd zoals glas, papier,
chemisch afval en groente- fruit en
tuinafval (GFT). Dit is ongeveer 90
procent van het huishoudelijk af
val. Ook het kantoor- winkel en
dienstenafval zou moeten worden
gescheiden: dit is een relatief ver
waarloosd gebied, terwijl het veel
papier en karton en GFT-afval ople
vert.
Het team moet zich op de tweede
plaats richten op het afvalprobleem
van het bedrijfsleven: bouw en
sloopafval en afval van landbouw
(glastuinbouw en bollenteelt). Bij
de scheepvaart, transportmiddelen-
industrie, (petro-)chemische indus
trie en voedings- en genotsmidde
lenindustrie moet 'interne milieu
zorg' worden gestimuleerd. Ten
slotte moet het team zich richten op
het overige afval van nutsbedrijven,
afvalverbrandingsinstallaties en
overheden. Het team kan bijvoor
beeld een nuttige toepassing van
slakken na verbranding van afval
bevorderen, denk aan de wegen
bouw. Op de langere termijn moet
het team de gescheiden inzameling
en verwerking van kunstofafval sti
muleren.
Een van de eerste taken van het
preventieteam is volgens het rap
port het maken van een werkplan.
Dit moet worden afgestemd op de
activiteiten van het Rijk en gemeen
ten op dit gebied. Voorlichting en
informatie over gescheiden inzame
ling van afval moet een belangrijke
taak van het preventieteam worden.
Daarom moet een apart informatie
punt worden opgezet binnen het
team.
De Gemeenschappelijke Vuilver
werking Leiden en omstreken (Ge-
vulei) stemt in met het plan maar
dringt er bij de provincie wel op aan
doublures te voorkomen in de infor
matievoorziening. "Onze voorkeur
gaat uit naar een klein preventie-
Schippers willen
chemisch depot
ALPHEN/REGIO - De schippers
uit de Rijnstreek willen graag een
centraal punt in deze regio waar ze
hun chemicaliën en verlopen olie
kwijt kunnen. Dat stelt de plaatse
lijke afdeling van de koninklijke
schippersvereniging Schuttevaer.
Op dit moment kunnen de schip
pers dergelijke vloeistoffen alleen
afgeven in Rotterdam en Amster
dam.
"Bilge-water, dat is het regenwa
ter dat in het ruim loopt, loosden we
vroeger op het oppervlaktewater",
vertelt S. van Ruiten, voorzitter van
Schuttevaer afdeling Rijnstreek.
"Met het milieu in het achterhoofd
doen we dat niet meer. Want in dat
bilge-water wil wel eens olie zitten
of andere viezigheid. We willen
graag in deze streek een punt waar
we dit soort zaken kunnen afgeven.
Nu slaan we het op in een bak en
gaan we ermee naar Amsterdam of
Rotterdam
De voorzitter verwacht dat het af-
giftepunt volgende week aan de or
de komt in de jaarlijkse ledenverga
dering op 29 december. "Op die ver
gadering zijn ook altijd vertegen
woordigers aanwezig van de over
heid. En we hopen dat Rijkswater
staat, waar zo'n afgiftepunt onder
valt, voor ons verzoek open staat".
PRIJS Universitair hoofddocent
van de Leidse interfacultaire vak
groep politieke wetenschappen, dr.
P. Mair, heeft de Stem Rokkan Prijs
gekregen. Hü krijgt de prijs samen
met collega en co-auteur dr. Stefano
Bartolini, hoogleraar in Genëve,
voor het beste boek op het terrein
van vergelijkend sociaal weten
schappelijk onderzoek, 'Identity,
competition and electoral availabi
lity'.
team. Dit moet zich aanvullend op
landelijke en provinciale ontwikke
lingen richten op preventie en her
gebruik van afval", aldus de Gevul-
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Als de velden onder sneeuw lig
gen, is men gewoon een goed
woord voor de vogels te doen. In
den laatsten tijd hadden zij het
met de strenge vorst, die de
aardkorst deed versteenen,
reeds zeer hart de verantwoor
den. Nu er eindelijk bovendien
ook hier sneeuw gevallen is, den-
ke men dubbel aan de vogels. Ze
zijn nu spoedig geheel van voed
sel verstoken. Geen mensch be
hoeft er onder te lijden. Met wei
nig, doelmatig op den grond uit
gestrooid of in de raamkozijnen
neergelegd, zijn de beestjes ge
holpen.
- In de straat op de Middelste
gracht alhier was in de gaslei
ding eene lekkage ontstaan,
waarmede de directeur der ste
delijke gasfabriek werd in ken
nis gesteld. Weldra was toen het
gebrek verholpen. Dicht daarbij
werd in eene woning eene be
jaarde vrouw ongesteld gevon
den. Haar man was te Gouda
werkzaam en hem werd door de
politie per telegraaf van de on
gesteldheid bericht gezonden.
Hij kwam dan ook over. Inmid
dels had de commissaris van po
litie er ook voor gezorgd dat der
vrouw geneeskundige hulp werd
verleend. Een en ander delen we
mede ter weerspreking van de
loopende geruchten, als zou er
binnenshuis eene gasontploffing
hebben plaats gehad, waarbij
zeven personen bedwelmd zou
den geraakt en reeds één overle
den zijn.
Vijfentwintig jaar geleden:
- Een civiele rechtbank in Parijs
heeft gisteren de echtscheiding
uitgesproken tussen de cineast
Carlo Ponti en zijn vrouw. Om
dat scheiden in Italxè niet moge
lijk is, had het Italiaanse echt
paar de Franse nationaliteit
aangevraagd. Nadat Ponti die
gekregen had, kon het echtschei-
dingsproces beginnen. De uit
Ponti's eerste huwelijk geboren
dochter is de moeder toegewe
zen. De rechtbank wees Ponti als
de schuldige partij aan. De cine
ast kan nu met de filmactrice
Sophia Loren trouwen.
