TAD
EIDEN
Raad eens met bouw
disco Lammermarkt
Jér
LEIDSCH M DAGBLAD
De zwemmer in Leiden moet
een beetje boekhouder zijn
Bevallen op bij elkaar geschoven stoelen
Leiden krijgt 5 miljoen
voor werkgelegenheid
CDA niet langer tegen sloop Ico Athibu
Dronken man op A44
LEIDEN Een dronken automobi
list heeft gisteravond gezorgd voor
een ravage op de rijksweg A44 ter
hoogte van Leiden. De man, een 50-
jarige inwoner van Wassenaar, reed
te dicht achter de auto voor hem,
die werd bestuurd door een 43-jari-
ge Haagse. Hij botste op de auto van
de vrouw die op de linkerrijstrook
terechtkwam waar een man uit Sas-
senheim reed. Zijn auto en die van
de vrouw raakten zwaar bescha
digd. Het voertuig van de Wassen
aarder liep schade op aan de voorzij
de. Niemand raakte gewond. De
Wassenaarder is aangehouden.
ADVERTENTIE
zaterdag 22 december as. van 12.30 uur tol 13.30 uur
signeert
C. GOEKOOP
(burge meesier van Lelden)
zijn boek
KOOYKER
OP ZOEK NAAR ITHAKA
Algemene cr^AnilcmiKhe
een speurtocht naar de werkelijke ligging
van het vaderland van Odysseus
boekhandel Kooyker
Breestraal 93. Leiden Meureka
tel.: 071 - 160500
Man (51) pleegt 17
jaar steunfraude
LEIDEN Een 51-jarige Leide-
naar heeft bekend dat hij gedu
rende 17 jaar steunfraude heeft
gepleegd. In totaal heeft de man
een bedrag van 350.000 gulden
ten onrechte ontvangen van de
gemeentelijke sociale dienst.
De Leidenaar, een zelfstandi
ge koopman, werd dinsdag aan
gehouden door de sociale re
cherche in samenwerking met
de Leidse politie. Hij is gisteren
weer op vrije voeten gesteld.
Zijn auto ter waarde van 30.000
gulden en enkele duizenden
guldens aan contant geld zijn in
beslag genomen. De Leidenaar
is valsheid in geschrifte en op
lichting ten laste gelegd.
TEGEN DE KLOK
Andere versies ken ik ook. Rob van Reijn,
vooral als mime-speler bekend, speelt het
eveneens elk jaar met een groep. En ik heb de
verfilmingen gezien. Ook als je al verscheidene
malen dezelfde rol voor je rekening hebt geno
men, leer je nog steeds bij. Het verhaal
'Scrooge Marley' is moralistisch maar we
proberen het er niet al te dik op te leggen.
Scrooge leert zijn lesje, maar zijn ware aard
blijft er tot het eind toch een beetje in.
Toneelspelen bij-Imperium doe ik al twintig
jaar. Ik ben nu in de vut, maar ik gaf tekenles
op de PABO in Oegstgeest. Een liefhebberij als
toneel kun je op een dergelijke school mooi er
bij doen. Nee, ik heb nooit overwogen profes
sioneel te gaan acteren, het moet geen ver
plichting worden.
Ik heb het de laatste tijd zo druk gehad, dat
ik nog geen eigen kerstkaarten heb kunnen
maken. Het zullen nu wel nieuwjaarskaarten
worden; ik ben aan mijn stand verplicht ze zelf
te ontwerpen.
Die andere bezigheden? Ik ben al bezig met
de voorbereidingen voor mijn volgende rol in
februari bij Imperium: de kolonel in 'Look
back in anger' van John Osborne. Ook ont
werp ik decors voor een literair programma
van Rein Edzard in het Haagse theater Branou,
met stukken van Couperus, Timmermans en
Van de Woestijne. Ik geef kledingadviezen en
moet nog een expositie inrichten.
De decors thier moesten nog geschilderd
worden. Kijk, als je de voorkant van dit kathe
der opendoet is het geheel net een grafsteen.
Dat speelt een rol aan het eind van 'Scrooge
Marley'
(tekst Emiel Fangmann. toto Loek Zuyderduin)
Naam: Kees Visser
Hobby: Acteren
Vereniging: Imperium
"Voor het vierde achtereenvolgende jaar doe
ik het nu, rondom Kerstmis de rol van de vrek
Scrooge een aantal avonden spelen. Vanavond
is de eerste voorstelling. 'Scrooge Marley' is
de bekendste Christman Carol van Charles
Dickens. Inderdaad, het verhaal opent met die
beroemde regel 'Marley is dead, to begin with'
(Om te beginnen, Marley is dood).
De geest van Marley, gespeeld door Jan La-
man, wijst de vrek op zijn tekortkomingen. Er
zijn verscheidene dubbelrollen. In het oor
spronkelijke verhaal komen meer geesten
voor, maar die enscenering was voor ons to
neeltechnisch niet realiseerbaar. Het verhaal
uit 1844 is door regisseuse Ans Alting en mij
bewerkt tot een toneelstuk met a capella vier-
stemmmig gezongen liederen.
VRIJDAG 21 DECEMBER 1990
Overkapping De Zijl weer aan de orde
LEIDEN Wie in Leiden recrea
tief wil zwemmen moet ook een
beetje boekhouder zijn. Hij moet
namelijk uitvissen wanneer er in
de plaatselijke baden wat vrije
uurtjes zijn tussen het wedstrijd-
zwemmen, het schoolzwemmen,
het leszwemmen en het ouderen-
zwemmen.
De directie sport en recreatie
van de gemeente Leiden heeft
daarom een mooi plan bedacht.
Een buitenbad van zwembad De
Zijl wordt overkapt en dat wordt
geheel gereserveerd voor de re
creant. Die kan dan van negen
uur 's ochtends tot elf uur 's
avonds terecht. "Dat zal tot een
flinke stijging van het aantal re
creatiezwemmers leiden", ver
wacht het hoofd van de gemeen
telijke sportafdeling, J. Duives-
teijn, "Want er zijn veel belang
stellenden.
Het plan voor de overkapping
is overigens al een paar jaar oud.
Gisteravond werd het nog eens
besproken in de raadscommissie
voor sportzaken. Het idee is nog
goeddeels hetzelfde: het ene bui
tenbassin wordt overkapt, het an
dere buitenbad wordt - met een
gedeelte van de speelweide - afge
stoten, daar komen woningen.
Ook de financiële stand van za
ken rond het voorstel is nog
steeds hetzelfde. Er is namelijk
geen geld voor.
Intussen is berekend dat het
exploitatietekort op het zwem
bad zal stijgen met circa ton. "Een
prachtig plan", oordeelden de
raadsleden gisteren dan ook una
niem, "Er is alleen geen geld
Wethouder Van Bochove wil
zich echter nog niet bij deze situa
tie neerleggen. Hij staat helemaal
achter het idee, ook omdat het
zwembad ligt in een wijk (Leiden-
Noord) die de impuls van een
fraaie accommodatie goed kan
gebruiken. Hij wil daarom onder
zoeken of er toch nog wat gunsti
ger kan worden gerekend aan het
plan.
De overkapping van het buiten
bad betekent dat het bestaande
binnenbad helemaal wordt gere
serveerd voor schoolzwemmen
en wedstrijdzwemmen. Het 'nieu
we' binnenbad is bestemd voor
de recreant. Het bassin wordt ver
levendigd met een eiland met
palmbomen, er komt een 'bubbel
bad' en de waterglijbaan komt uit
op een ondiep gedeelte.
Jaarboekje over Leidse vroedvrouwen in 18e eeuw
LEIDEN - De gemeente Leiden 1 miljoen gulden is afkomstig van
heeft toezeggingen gekregen voor de provincie en is speciaal bedoeld
een bedrag van 5 miljoen gulden, voor projecten voor langdurig
bestemd voor allerlei werkgelegen- werklozen. Daarbij opgeteld een
heidprojecten. Het geld is afkom- steunbedrag van 2,2 miljoen gulden
stig van de Europese, landelijke en om de doorvaarbaarheid van Lei-
provinciale overheid. den te verbeteren, wordt een totaal-
De grootste subsidie gaat naar de bedrag van 5 miljoen gulden be-
technische sector voor leer- en reikt.
werkprojecten en omgevingsvak- Volgens de gemeente zouden
lieden. De Suze Baartschool, waar zonder deze subsidies een aantal in
volwassenen worden opgeleid om gang gezette projecten moeten wor-
met computeres te werken, krijgt den afgelast. De bedoeling is dat
5,5 ton. Andere opleidingen die geld verder gespeurd wordt naar moge-
krijgen zijn: de Middelbare Labora- lijkheden van subsidies om de ge-
toriumschool Rijnland en het Cen- meentelijke begroting te ontlasten,
trum voor Berioepsoriëntatie en De kans dat er meer geld kan ^wor-
Beroepsoefening, beide voor diver- den binnengehaald, wordt 'zeer
se opleidingen. waarschijnlijk' genoemd.
'Muzikaal genie'
De Jeu overleden
LEIDEN Nico de Jeu, muzikaal
leider en instructeur van K en G, is
gisteren overleden. De Jeu (43)
wordt beschouwd als 'muzikaal ge
nie'. Hij ging bijna 17 jaar geleden
bij K en G aan de slag waar hij kreeg
de algehele leiding van het korps
kreeg en zorgde voor een grote om
schakeling.
"Hij bracht de 3-ventieleninstru-
menten erbij en zorgde dat iedereen
noten kon lezen. Hij vond dat ieder
een muziek moest kunnen lezen",
vertelt voorzitter Lugthart. "Hij
heeft er alles aan gedaan om K en G
op het hoge niveau te krijgen waar
op het korps nu staat".
De Jeu gaf les aan de koperbla
zers en was tevens arrangeur. Een
aantal maanden geleden moest hij
zijn taak neerleggen wegens ziekte.
Hij was ook lid van de Marinierska
pel. Hij wordt maandagmiddag met
militaire eer begraven op Rhijnhof.
Om 13.00 uur begint een rouwdienst
in de Maranathakerk.
Fietsers op de bon
LEIDEN - De Leidse politie heeft
gisteravond dertig bonnen uitge
deeld aan mensen die fietsten over
de Haarlemmerstraat. Al enkele we
ken voert de politie actie om het
fietsen in dit voetgangersgebied te
gen te gaan. Gisteravond werd tus
sen zes uur en negen uur gecontro
leerd.
LEIDEN "Zij moet niet droef
geestig zijn, niet lijdzaam, meede-
doogende, niet praatagtig, niet dub
belzinnig aan dokter of familiele
den antwoorden". Wie niet in deze
karakterschets paste of zelf geen
kinderen had gebaard, kon in de
achttiende eeuw geen vroedvrouw
worden in Leiden.
Vrouwen die geen kinderen had
den of ouder waren dan vijftig jaar,
konden zich ook niet aanmelden als
leerling-verloskundige. "Het nagt
en dag opzitten verveelt haar ras; zij
zijn meest slaperig".
Wetenswaardigheden over de
vrouwen die 200 jaar geleden te
hulp werden geroepen bij de ge
boorte staan in een artikel in het
tweede jaarboek van de Dirk van
Eck-stichting. Het doel van deze or
ganisatie is de bevordering van de
sociale en economische ge
schiedschrijving van Leiden.
Voor het verhaal over de verlos
kunde in de periode van 1720 tot
1807 is onder meer gebruik gemaakt
van publicaties van de twee Leidse
vroedmeesters Jacob Denys en Cor-
nelis Terne. Zij leidden de vroed
vrouwen op. In het boek van Denys
staan de eisen vermeld waaraan de
vrouwen moesten voldoen. Terne
werd ontslagen. Leerling-vroed
vrouwen klaagden erover dat hij
slecht les gaf. Hij werd onder meer
beschuldigd van dronkenschap.
hij zeker wist dat het kind dood
was, door de oogkassen te doorbo
ren. Er is een geval bekend waarbij
een vrouw, die al negen dagen bezig
was met de bevalling, niet langer
door de vroedmeester geholpen wil
de worden, omdat hij geen instru
menten wilde gebruiken. Uiteinde
lijk verloste de vroedvrouw, dus
zonder instrumenten, deze vrouw
toch zelf', aldus het artikel.
Volgens Denys konden de vroed
vrouwen verkeerde liggingen niet
goed herkennen en behandelen.
Bovendien behandelden zij de
zwangere vrouwen vaak te ruw.
LEIDEN De CDA-fractie heeft haar verzet tegen de vestiging van de Koets-o-theek aan
de Lammermarkt opgegeven. Daarmee is er een kleine meerderheid in de gemeenteraad
ontstaan voor sloop van het voormalige Ico-Athibupand en nieuwbouw van een disco
theek aan de Lammermarkt. Eerder gingen de PvdA-fractie en een deel van de WD al ak
koord met de plannen.
De christendemocraten spraken
zich deze zomer uit tegen sloop van
het voormalige pand van Ico Athibu
aan de Lammermarkt en wezen de
komst van de discotheek af. Nieuwe
informatie van wethouder Van Rij
(PvdA) heeft de fractie ervan over
tuigd dat er geen andere plek is voor
de vestiging van de Koets-o-theek.
Die informatie is op dit moment
alleen nog bekend bij de CDA-
raadsleden C. Kramp en L. van Vel-
zen, die in de commissie ruimtelijke
ordening zitten. "We vinden het nog
steeds geen gelukkige plaats", laat
Kramp weten. "Maar nu is gebleken
dat het ontzettend veel geld zou
kosten om een deel van het Ico-
Athibugebouw te laten staan en er
bijvoorbeeld appartementen in te
vestigen. De kosten om het pand te
kopen en de grond daar te saneren
lopen in de miljoenen en die be
steed ik dan liever aan bijvoorbeeld
de Slaaghwijk. Het is veel te -kost
baar".
Zij is er ook van overtuigd ge
raakt dat er geen andere plaats is
waar de Koets kan worden geves
tigd. "We hebben een overzicht ge
had van de plaatsen die zijn beke
ken. Ik kan niet echt zeggen dat het
een heel interessant lijstje was,
maar ik zou ook op dit moment
geen andere plaats weten. Of je zou
nog jaren en jaren moeten wachten
met de verhuizing, en kijken of er
plaats komt bij het nieuwe station.
Maar dat is natuurlijk ook niet ze
ker", aldus Kramp.
Overlast
De discussie over de verhuizing van
de Koets-o-theek van de Kruisstraat
naar de Lammermarkt liep halver
wege dit jaar hoog op. Het college
besloot het pand aan de Lammer
markt, de laatste Leidse wolfabriek,
te slopen en zo de vestiging van de
Koets-o-theek en bouw van wonin
gen en bedrijfsruimte mogelijk te
maken. Buurtbewoners wezen de
plannen direct af uit angst voor
overlast van de discotheek.
Ook in de politiek bestond op dat
moment geen meerderheid voor de
plannen, omdat de twee college-
fracties, CDA en Groen Links, zich
tegen het plan keerden. Alleen de
PvdA steunde het collegeplan sa
men met enkele WD-ers.
Omdat er een verzoek was gedaan
de voormalige fabriek op de rijks
monumentenlijst te plaatsen werd
de definitieve beslissing over de
plannen uitgesteld. Die procedure
loopt overigens nog steeds en wordt
naar verwachting begin volgend
jaar afgerond.
Inmiddels is achter gesloten deu
ren wel verder gepraat over de plan
nen en gingen de christendemocra
ten na wethouder Van Rij te hebben
gehoord, overstag. Deze week kon
het college van B en W dan ook een
beslissing nemen over de verdere
procedure. Besloten werd het ont-
werp-bestemmingsplan vast te stel
len, waarin wordt geregeld dat het
Ico-Athibupand verdwijnt en er een
discotheek kan komen. Alleen
Groen-Linkswethouder De la Mar
wees sloop van het pand af. Zijn
partij vindt dat het op de rijksmonu
mentenlijst moet worden geplaatst.
Schootster
De taak van de achttiende-eeuwse
verloskundigen was het vaststellen
van de zwangerschap en het bege
leiden van zwangere vrouwen.
Vrouwen bevielen in die tijd
meestal op een baarstoel of op een
aantal tegen elkaar aangeschoven
stoelen die een kort bed werden ge
noemd. Het gebeurde ook wel op de
schoot van een andere vrouw, de
schootster. Vroedvrouwen moch
ten geen instrumenten gebruiken of
medicijnen toedienen. Ze waren
echter wel hevig in de weer met olie
en zalf, om de bevalling zo soepel
mogelijk te laten verlopen. "De
vroedvrouw moest althans de in
druk wekken dat zij zeer hard met
de vrouw meewerkte".
Een vroedvrouw kon een hoge
boete krijgen als zij de nageboorte
wegwierp terwijl er iets aan man
keerde, zonder deze eerst aan een
dokter te hebben laten zien. De aan
wezige vrouwen en familieleden
moesten controleren of de nage
boorte compleet was. Dat was be
langrijk omdat de moeder anders
hoge koortsen zou krijgen of zou
sterven.
Tussen 1710 en 1806 legden 81
vrouwen examens af. De eerste man
deed in 1742 examen. Zestien vrou
wen werden aangeklaagd omdat ze
hadden geholpen bij een bevalling
terwijl ze onbevoegd waren.
De vroedmeesters mochten wel
instrumenten gebruiken en daarom
werd hun hulp ingeroepen bij moei
lijke bevallingen. Complicaties
kwamen veel vaker voor dan nu.
Onder meer als gevolg van onder
voeding die vaak gepaard ging met
Engelse ziekte hadden veel vrou
wen een misvormd bekken. Daar
door was een normale bevalling on
mogelijk.
Denys schrijft dat de gemiddelde
leeftijd van de vrouwen die hij hielp
32,3 jaar was. Als het ging om het
eerste kind, was de leeftijd zelfs 34,4
jaar. Daaruit blijkt volgens het jaar
boekje dat de vrouwen die op latere
leeftijd hun eerste kind kregen, ook
vaak een moeilijke bevalling mee
maakten. De hulp van Denys werd
gemiddeld pas na 3,5 dagen ge
haald. Slechts iets meer dan 10 pro
cent van de kinderen kwam dan nog
levend ter wereld.
Ruw
"Denys was tegen het gebruik van
instrumenten, alle gevallen die hij
beschrijft loste hij op door kerin
gen, dubbelde verlossingen of als
LEIDEN Een hele postzak vol zo
vlak voor de Kerstdagen. Vol met
kerstwensen? Helaas!
Procuratiehouder Van Schagen
(op de foto) van Ico Athibu aan de
Rooseveltstraat kwam bedrogen uit.
De volle zak die uit de postbus van
het bedrijf kwam, bleek voor het hele
industrieterrein te zijn. Van Scha
gen, ooit nog wethouder in War
mond, belde de PTT met de vraag of
ze de post wilde komen ophalen. En
goed bezorgen. Drie dagen en een
'paar nare telefoontjes' later liet de
PTT pas weten de post terug te ha
len. "Dat is erg slordig, vind ik", al
dus Van Schagen.
Bij de PTT is de kwestie bekend.
De directeur van het Leidse hoofd
postkantoor geeft grif toe dat er een
fout is gemaakt bij het sorteren. "Ik
vind het verbazingwekkend dat het
op deze wijze is verlopen. Ik begrijp
dat het bedrijf zelf z'n best heeft ge
daan de post weer aan ons te slijten.
Maar de interne communicatie
heeft bij ons gefaald".
"Hoe zoiets kan gebeuren, weet ik
niet. Er wordt wel eens een fout ge
maakt bij het sorteren. Zeker in deze
tijd waarin tienduizenden stuks
post worden verwerkt", aldus de di
recteur. (foto Wim Dijkman)
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
