Helpde Russen komen
Schone-gids-actie
krijgt een vervolg
I REPORTAGE i
Nederland maakt zich op voor vloedgolf vluchtende emigranten
1
DONDERDAG 20 DECEMBER
Nederland maakt zich op
voor een golf Russische
emigranten. Voormalige
kloosters, ziekenhuizen en
bejaardenhuizen worden
benaderd voor opvang door
het ministerie van WVC.
Want, als in het nieuwe
jaar de Sovjet grenzen
opengaan, zullen de honge
rige burgers het land en
masse verlaten. Dat ver
wacht men tenminste in
het westen. In de Sovjet-
Unie haalt men zijn schou
ders op over dergelijke
schattingen. Volgens het
Sovjet ministerie van bui
tenlandse zaken is er abso
luut geen reden voor pa
niek. Hans Geleijnsc ging
op onderzoek uit.
MOSKOU Het moet nu maar
eens afgelopen zijn met die paniek
verhalen uit het buitenland. De pu
blieke opinie in het Westen wordt
schrik aangejaagd met de kreet 'De
Russen komen'.
De teneur van een Tass-commen-
taar, afgelopen maandag. Het
staatspersbureau ergerde zich ken
nelijk mateloos aan de opwinding
waarmee het Westen en de nieuwe
'democratieën' in Centraal- en Oost-
Europa al bij voorbaat reageren op
de mogelijkheid dat binnen afzien
bare tijd ook Sovjet-burgers vrij de
wereld mogen rondreizen. Met het
recht op terugkeer naar hun vader
land.
Tass: "Juist de politieke krachten
die ijverden voor het open trekken
van het Ijzeren Gordijn, vernieti
ging van de Berlijnse Muur en het
opheffen van alle reisbeperkingen,
schijnen het meest bezorgd over
een mogelijke golf Sovjet-emigran
ten. In verschillende hoofdsteden
worden symposia georganiseerd
over 'het Babylonië van de toe
komst', de toelatingspolitiek wordt
steeds strikter en sommige landen
zijn zelfs begonnen vluchtelingen- meer spreken van politieke vluchte-
Vooral economische motieven bewegen Sovjet-ingezetenen tot een vlucht naar het Westen.
kampen in te richten'
Overdreven
Volgens commentator Gennadi Pe-
trov zijn alle paniekverhalen over
dreven. Hij vraagt zich af, waar toch
die schattingen vandaan komen
over twintig miljoen of meer poten
tiële Sovjet-emigranten. Op het de
partement voor Internationale Hu
manitaire Samenwerking en Men
senrechten van het ministerie van
buitenlandse zaken geeft Nikolai
Smirnov eerst de cijfers: 236.000
emigranten in 1989, 335.000 in de
eerste tien maanden van dit jaar.
Eind deze maand zal het jaarcijfer
op rond de 430.000 liggen.
"Ik zeg niet dat er geen probleem
bestaat, maar het moet ook niet
worden overdreven", meept Smir
nov. "Men vergeet dat als mensen
weg willen ze niet in de ruimte ver
dwijnen, maar naar andere landen.
Dus hebben ze ook te maken met
hun wetgeving. En de praktijk is nu
dat veel landen onwillig zijn om de
grenzen te openen".
Smirnov ziet juist door dat strik
tere toelatingsbeleid geen basis
voor een drastische toeneming van
het aantal emigranten. "We kunnen
door de veranderingen hier niet
of dragers van staatsgeheimen. Te- de enige waar met roebels betaald
lingen. De Oostenrijkse regering gen het niet verstrekken van een kan worden om de buitenlandse be
noemt ze economische vluchtelin- paspoort kan beroep worden aange-
gen die tijdelijk in het buitenland tekend.
wonen en werken. Er is geen toena- Smirnov rekent erop dat afzon-
me voorzien van mensen die voor derlijke overeenkomsten tussen de
altijd hun vaderland verlaten".
stemming snel te bereiken. Maar
wel een half jaar van tevoren aan
melden, met de zekerheid dat het
'OK' op het ticket op het beslissen-
Paspoort
Smirnov is nauw betrokken bij de afgesproken dat Sovjets die in het
totstandkoming en de debatten in buitenland worden opgepakt we-
het nationale parlement over de gens zwart werken of andere over-
Sovjet-Unie en westerse landen de moment van nul en generlei
remmend zullen werken op de 'emi-
gratiegolfZo zou kunnen worden
'ontwerpwet op het in- en uitreizen',
die in eerste lezing door de Oppers
te Sovjet is besproken, maar for
meel nog moet worden goedge
keurd.
De wet kent praktisch iedere Sov
jet-burger een internationaal pas-
tredingen door het betreffende land
worden aangemeld bij de Sovjet-au
toriteiten.
Hij suggereert dat zo'n aanmel
ding voldoende is om de betrokken
persoon een volgende uitreis te wei
geren. Maar een dergelijke bepaling
poort toe en schaft het uitreisvisum is niet in de nieuwe wetgeving opge-
af. Dat laatste is nog steeds ver- nomen,
plicht en wordt alleen verleend na- -p c
dat de buitenlandse gastheer een
schriftelijke uitnodiging aan de Het lijkt er meer op dat praktische
reislustige Sovjet- burger heeft
richt.
Bovendien zal de bekende prak-
problemen de lust tot emigratie zul
len beperken. Iedere Sovjet-burger
die het land voorgoed of als toerist
WD vreest 'Oosteuropeanenplaag'
DEN HAAG (ANP) - Het WD-Kamerlid Wiebenga vreest een onhoud
bare situatie bij de opvang van grote aantallen Oosteuropeanen in Ne
derland. Hij dringt in schriftelijke vragen aan minister D'Ancona (wel
zijn) en staatssecretaris Kosto (justitie) aan op adequate maatregelen.
De liberaal wil weten of schattingen juist zijn van minimaal 10.000 tot
maximaal 100.000 mensen die naar Nederland zullen reizen, of die val
len in de categorie vluchtelingen danwel moeten worden aangemerkt
als economische migranten. Wiebenga huivert bij de gedachte aan op
vang in enorme tentenkampen: "mensonwaardig". De VVD'er stelt
'heldere voorlichting' voor bij het verlenen van visa aan burgers van de
Sovjetunie en andere Oosteuropese landen "ter voorkoming van uit
zichtloze immigratie-pogingen".
tijk van het zonder enige opgaaf van wil verlaten mag 2000 roebel om-
redenen verbieden om het land te wisselen tegen harde valuta. Voor
verlaten worden afgeschaft. De ca- de dollar moet hij dan zes roebel be-
tegorieën Sovjet-burgers die niet in talen. Dat is veel geld bij een gemid-
aanmerking komen voor het (dure) deld maandinkomen van 250 roe
bel.
Dat omwisselen kan in Moskou
bijvoorbeeld maar bij één bank. De
wachttijden zijn enorm, variërend
van één tot drie weken. Het is moge
lijk bij zelf benoemde 'ordebewa
kers' een plaats voor in de rij te ko
pen, maar dan kost de dollar min
stens het dubbele.
toeristenvisa verstrekt en nog eens
honderdveertigduizend emigratie
vergunningen. Daarbij gaat het om
Sovjets van Duitse afstamming, die
met behulp van familieleden en het
Duitse Rode Kruis hun 'tweede na
tionaliteit' kunnen aantonen en op
grond daarvan een verblijfsvergun
ning verstrekt krijgen.
Lily Lepi, een vijftigjarige in
woonster van Bijansk, is een van de
ongelukkigen in de rij. Ze komt hier
al voor de tweede week, maar heeft
het consulaat nog niet van binnen
gezien. "Tsjernobyl, meneer", zegt
ze in goed Duits. "Ik heb een bloed
ziekte en wordt hier niet geholpen.
Ik wil naar m'n broer in Duitsland
en ik neem m'n zoon van twintig
mee".
Lily verwacht zo aan de slag te
Geruchten willen dat het getreu- kunnen als naaister, haar beroep in
zei van hogerhand is verordon- Brjansk. "Ik ben vlijtig, dus dan
neerd. Een dreigende emigratiegolf kom je er altijd". Lily is absoluut
is immers een onderhandelingsar- Duits, zegt ze. Maar haar broer is
gument, wanneer gepraat wordt pas een paar maanden in het beloof-
over goedkope kredieten of andere land en ze moet, Oekrainse van
vormen van westerse hulp. Geen geboorte, ver in het familieregister
westerse regering zal Moskou in het teruggaan om de eerste echte Duit
beklaagdenbankje zetten voor ser te vinden,
schending van een mensenrecht
(vrij verkeer), wanneer op grond
van economische motieven de hui-
waarde blijkt te zijn.
Getreuzel
Waarom het Sovjet-parlement
draalt met de definitieve goedkeu
ring van de wet blijft onduidelijk.
Het blad van de schrijversbond, de
Literatoernaja Gazeta, wilde het nu
al twee jaar durende gehannes met
de wet laten opnemen in het Guin
ness Book of Records als het be
langrijkste probleem van het pe
restrojka-tijdperk.
keer gehandhaafd blijven.
Toeristenvisa
Niets aan de hand dus? Wel dege
lijk. Voor het Duitse consulaat in
Moskou, in lieflijk zacht-groene tin
ten, kleumen dagelijks zo'n vijfdui
zend visa-lustigen in de vrieskou.
Een ambassade- medewerker, die
zijn naam niet in de krant wil, ver
telt dat er per dag zo'n tweeduizend
twee miljoen paspoorten te kunnen mensen kunnen worden 'verwerkt'.
Dan gaat het om visa-verstrekking,
vragen om inlichtingen en afgeven
van aanvraagformulieren.
Volgens deze bron werden er dit
Rampgebied
Economische motieven zijn de be-
dige beperkingen op het reisver- langrijkste reden om te vertrekken.
De paspoortendrukkerij Gosno-
ka heeft al laten weten voor de 280
miljoen Sovjets jaarlijks 'slechts'
produceren. En voor een paspoort
moet de Sovjet-burger liefst twee
honderd roebel neertellen.
Tenslotte is er dan nog de staats
luchtvaartmaatschappij Aeroflot, jaar meer dan tweehonderdduizend
Ivan uit Minsk, een dertigjarige
bouwvakker, zegt lachend dat hij
met vakantie wil. Toerist? Ivan
heeft wel erg veel uithoudingsver
mogen voor een vakantiereisje. Hij
is al anderhalve week in Moskou,
zegt 'onbetaald verlof te hebben
opgenomen. "Ik heb twee kinderen.
Minsk is een ecologisch rampge
bied. Alleen daarom wil ik al weg",
zegt hij tenslotte eerlijk.
Ook de etnische conflicten kun
nen de emigratiecijfers opjagen. In
de Namjotkinastraat in Moskou wo
nen driehonderd Azerbeidjani en
Armeniërs in 'gekraakte', voor de
sloop bestemde flats. Ze komen
vrijwel allemaal uit de enclave Na-
goro Karabach, zijn het geweld ont
vlucht, veel gemengde huwelijken,
dus geen thuis meer.
Moskou telt minstens veertigdui
zend van deze 'daklozen'. De 62-jari-
ge Amalia Markanjan rilt in de
steenkoude 'woonkamer' en huilt.
"Ik ben nergens meer thuis. Ik wil
graag naar Amerika toe, maar Ne
derland mag ook. We kunnen hard
werken en uw land laten opbloei
en", verzekert ze.
Een flat verder verzekert electro-
nicus Gari Petrosjan dat hij en zijn
buren, een chirurgenechtpaar ook
naar Amerika willen. De planken
voor de vensters laten voldoende
sneeuwlucht vrij om niet naar de re
den te vragen. Planologe Jeannette
Achmedova: "Vroeger, in Bakoe,
had ik een mooi huis. Nu niets
meer. Ik ben verdomme veterane
van de arbeid, dus waarschijnlijk te
oud, maar wil toch dit land uit".
Harde werker
Zoals zij zijn er velen en de angst
voor een 'brain drain', een uittocht
van academici en goede vaklui zit er
dan ook in. De invloedrijke journa
list Vjtsjeslav Kostikov waarschuw
de al in oktober in regeringskrant
Izvestia, dat het voortbestaan van
wetenschappelijke instituten wordt
bedreigd 'wanneer een of twee ge
neraties aan ideeën' de deuren voor
goed achter zich dichttrekken.
Bovendien haalt hij er KGB-voor-
spellingen bij, die spreken over mo
gelijk 13 miljoen emigranten. Het
officiële instituut voor publieke
opinie-onderzoek heeft aan de hand
van steekproeven vastgesteld, dat
de gemiddelde emigrant avontuur
lijk is ingesteld en een harde werker
is. Met andere woorden: het zijn niet
de slechtsten die de wijk willen ne
men. Dat lijkt voorlopig de enige ge
ruststelling die het angstig afwach
tende buitenland kan worden ver
strekt.
GEESTELIJK LEVEN
Handtekeningen voor PTT-topman
BOSKOOP/DEN HAAG -
De ruim 66.000 handtekenin
gen die de Werkgroep ter Be
vordering van een Schone
Gids uit Boskoop heeft opge
haald tegen het 06-katern in
de nieuwe telefoongids, zijn
vanmiddag aangeboden aan
de topman van PTT-Telecom,
algemeen-directeur drs. B. J.
M. Verwaayen.
Het lijkt er echter niet op dat de
PTT het beleid zal bijstellen na
deze actie. Een woordvoerder:
"Ik zou niet willen zeggen dat
66.000 handtekeningen veel of
weinig zijn. Wij hebben 65 mil
joen abonnees, en dan kan ieder
een de conclusie trekken. In dit
geval gaat het beslist om een heel
bewogen groep, maar we moeten
met iedereen rekening houden".
'Geen 06-nummers ongevraagd
in huis', was de slogan waarmee
de Boskoopse werkgroep sinds
dit voorjaar ten strijde trok tegen
het 06-katern in de nieuwe tele
foongidsen. Volgens inititiatief-
nemer Bert de Jong richtte de ac
tie zich zowel tegen de sekslijnen
als de babbelboxen, waarvan vol
gens hem is aangetoond dat ze
een verslavend karakter hebben.
De PTT vindt dat de bezwaar
den tegemoet zijn gekomen, door
het 06-katern te voorzien van een
perforatierand, zodat de pagina's
'Amusement en erotiek' eenvou
dig zijn te verwijderen. "Wij be
grijpen de bezwaren, maar we zijn
echter verplicht onze abonnees in
de gids te vermelden, wanneer zij
dat willen", aldus de woordvoer-
Volgens hem gaat het de PTT
niets aan wat de inhoud is van de
betaalde 06-nummers. "We heb
ben geen boodschap aan de bood
schap, wij vervoeren die bood
schap slechts. Vergelijk het maar
met onze collega's van de post,
die geen brieven mogen inzien,
hoe kwetsend de inhoud mis
schien ook is"!
Hij voegt daar aan toe: "Sinds
de PTT een particulier bedrijf is,
doen wij niet meer aan regelge
ving. Het is niet aan ons de wet te
handhaven". De actievoerders
moeten wat de PTT betreft bij de
politiek zijn. "In de kamer is de
zaak een en ander maal bespro
ken, waarbij Smit-Kroes zich ach
ter het motto van de PTT heeft ge
schaard".
De Jong van de werkgroep
vindt de perforatie onvoldoende.
"De 06-nummers komen daarmee
nog steeds ongevraagd, en voor
velen ongemerkt, in huis". Met
het beëindigen van de handteke
ningenactie heft de Boskoopse
werkgroep zich nog niet op. "Je
kunt eigenlijk niet stoppen",
vindt De Jong. Welk vervolg de
actie krijgt, kan hij nog niet zeg
gen.
Overigens heeft de actie niet de
100.000 handtekeningen opgele
verd, waarover De Jong bij de
aanvang sprak. Oorspronkelijk
was het de opzet om het resultaat
reeds in september aan te bieden,
maar toen waren er slechts onge
veer 45.000 namen binnen. "Van
veel kanten kregen wij het ver-
TEXAS Opnieuw zou zich in
de Verenigde Staten een Maria-
verschijning hebben voorgedaan.
Twee weken terug werd de 'moe
der Gods' gesignaleerd in een kerk
in Californië, zij zou ook zijn
waargenomen op de vloer van een
washok achter een winkel voor
auto-onderdelen in een garage in
Progresso, Texas.
Winkeleigenaar Reynaldo Tre-
vino ontdekte het beeld voor het
eerst op 3 december. "En toen was
het nog een grijze schaduw. In
middels heeft het diverse grijstin
ten gekregen", aldus de winkelei
genaar. "Ik vroeg haar waarom
ze de vloer naast het toilet uitge
kozen had. En iets in mijn hart zei
het woord te verspreiden dat haar
geloof met voeten getreden
wordt", zo verklaart Trevino.
Sindsdien komen duizenden
mensen per dag de moeder van Je
zus een bezoek brengen. Trevino
verwelkomt alle Maria-vereer-
ders, maar wil geen geld of giften
zien. Ook foto's zijn door hem ta
boe verklaard. "De mensen moe
ten het beeld in hun hart meene
men", zegt Trevino, die de plek ge
markeerd met een afbeelding van
de 'heilige maagd' en een paar ro
zen. (foto AP)
---**•
zoek om nog even te wachten,
omdat de vakante er tussen zat'
aldus De Jong.
Dat de actie niet zo hard heeft
gelopen als hij wilde, geeft hij grif
toe. De Jong wijt dit voor een be
langrijk deel aan het feit dat hij
niet zoveel kon adverteren als hij
wilde. Dat lag weer aan niet nage
komen toezeggingen voor finan
ciële steun vanuit het bedrijfsle
ven. Zijn ervaring is intussen we]
dat een groot aantal particulieren
relatief veel energie en geld in de
actie heeft gestoken. "Het leeft
dus wel".
Anderzijds heeft De Jong ook
gemerkt dat veel mensen zich
niet eens realiseren dat er een
katern in de nieuwe telefoongids
zit. "Dat is eigenlijk het aller
grootste probleem. Daar komt bij
dat in behoudende christelijke
kring ook vaak de gedachte leeft,
van: dat komt in onze kring niet
voor, het zal zo'n vaart niet lopen.
Dat is een soort arrogantie", ver
zucht hij.
Toch is de Schone Gids-actie
vooral een actie geworden van het
christelijk volksdeel. "Dat komt
omdat we vrijwel alleen in de
christelijke bladen konden adver
teren", aldus De Jong, die nog
steeds gelooft dat ook veel ande
ren moeite zouden hebben met de
06-katernen, wanneer zij er van
zouden weten.
Hoe het zij, vanmiddag werden
de handtekeningen in Den Haag
aangeboden door ir. B. J. van der
Vlies, namens de SGP lid van de
Tweede Kamer, de christelijke-
gereformeerde ds. J. H. Velema
(oud-EO-voorzitter) en T. Storten
beker, directeur van De Hoop uit
Dordrecht. Dit evangelisch op
vangcentrum van verslaafden
diende vorig jaar verschillende
klachten in bij de Reclame Code
Commissie tegen reclame voor
06-lijnen. De commissie bleek
geen moeite te hebben met de re
clame op radio en tv, maar was
het met De Hoop eens dat de ad
vertenties in schoolagenda's te
ver gingen.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te Kloe-
tinge J. P. Oosterhoff Niekerk; aange
nomen naar Kamerik H. J. Catsburg
Goudswaard.
Gereformeerde Kerken: beroepen te
Gouda S. Schoon te Amstelveen (voor
het werk van Kerk en Israël); be
noemd tot pastoraal medewerker van
de zeevarenden uit Zuid-Oost Aziati
sche landen in Rotterdam A. H. Leato-
mu Eist.
Gcrcf. Kerken vrijgemaakt: aange
nomen naar Winsum-Obergum A. J.
Mol Neede; bedankt voor Vollenhove-
Kadoelen en voor Middelstum P. de
Jong Siegerswoude-Frieschepalen.
Dr. Hans Jansen:
Jodenvervolging
sinds Augustinus
BRUSSEL (ANP) - Vanaf kerk
vader Augustinus (354-430), tot
rooms-katholoieke priesters in
Polen in deze eeuw, hebben de
christenen zich in woord en daad
schuldig gemaakt aan de vervol
ging van de joden.
Dit zei dr. Hans Jansen gisteren
bij de aanvaarding van het ambt
van bijzonder hoogleraar in de ge
schiedenis van christelijke litera
tuur over joden en jodendom aan
de Vrije Universiteit te Brussel.
Jansen, die onder meer als her
vormd predikant werkzaam was
in Noord wijk, is bekend van zijn
'Christelijke theologie na
Auschwitz'.
Augustinus stelde de vraag
waarom er na het proces tegen Je
zus van Nazareth nog joden wa
ren. Jansen concentreerde zich in
zijn rede op het het boek 'Pugio
Fidei' (Dolk van het geloof) uit
1278, waarin de Dominicaan Ray
mond Martini uiteenzet hoe de jo
den met hun eigen wapen (de Tal
moed) moeten worden bestreden.
De eeuwen door hebben vooral
rooms-katholieke theologen zich
op dit werk beroepen bij hun stre
ven joden tot het christendom te
bekeren of fysiek uit te roeien.
De leerstoel is ingesteld door de
Brusselse universiteit en de
Stichting wetenschappelijk on
derzoek van christelijke litera
tuur over joden en jodendom,
waarvan Jansen wetenschappe
lijk coördinator is.
0
