Zuid-Afrika geeft
en amnestie
Bliksemcarrière van De Maizière snel geëindigd
WWII
Voorlopige regering
dissidenten Burma
Groeiend verzet tegen Unieverdrag
NAVO praat voorlopig
niet over kernwapens
WOENSDAG 19 DECEMBER 1990
PAGINA 7
De Klerk verwerpt ultimatum ANC
SINGAPORE/RANGOON (GPD) -
Burmaanse parlementariërs heb
ben gisteren een voorlopige rege
ring gevormd in Manerplaw, een ba
sis van de Karen rebellen aan de
Thaise grens. De coalitieregering in
ballingschap bestaat uit acht geko
zen parlementsleden van de Natio
nale Liga voor Democratie en een
van een gelieerde partij.
De coalitie wordt geleid door Sein
Win, een neef van oppositieleidster
Aung San Suu Kyi, die sinds juli vo
rig jaar in Rangoon huisarrest heeft.
De Nationale Liga voor Democra
tie won bij de in mei gehouden ver
kiezingen meer dan tachtig procent
a rr-,v t-v rr -i n t. xri i van de zetels in het parlement. Maar
JOHANNESBURG (AP/Rtr) - De Zuidafrikaanse president De Klerk heeft gisteren am- jn piaats van de macht over te dra-
nestie verleend aan de burgers die tot 8 oktober dit jaar het land zijn ontvlucht. Dit besluit gen, zoals de junta had beloofd, ar
resteerden de militaire machtheb
bers de leiding van de NLD, partij
activisten en boeddhistische mon
niken, die deze oppositiepartij
steunden.
De pasopgerichte Nationale Coa-
litieregering van de Unie van Bur
ma heeft een beroep gedaan op bui
tenlandse regeringen haar te erken
nen. "Onze eerste taak is de militai
re junta omver te werpen. Wij zijn - - t-,
de gekozen leden van het parlement schap de pogingen van de NLD om
leidde Burma naar de onafhanke
lijkheid.
Diplomaten vrezen dat de vor
ming van de regering in bajling-
maakt de weg vrij voor de terugkeer van duizenden in ballingschap levende anti-apart
heidsactivisten. Een groot deel van de 20.000 bannelingen is aanhanger van de belangrijk
ste zwarte oppositiebeweging ANC.
de militaire regering de macht te la
ten overdragen, nog meer zal be
moeilijken. Het zal de machtheb
bers volgens hen nog bozer maken,
terwijl het leger nog harder zal op-
treden tegen de Liga, als deze oppo-
Sein Wins vader kwajn^in 1947 bij sitiepartij zich niet van de voorlopi-
regering distancieert.
en hebben een mandaat van het
volk om een regering te vormen",
aldus Sein Win, die in West-Duits-
land heeft gestudeerd.
taris-generaal Perez de Cuellar om
Aung San Suu Kyi vrij te laten, van
de hand gewezen, zo heeft de
woordvoerder van Perez de Cuellar
in New York onthuld. Ook een ver
zoek om haar familie toestemming
te geven haar in Rangoon op te zoe
ken, is afgewezen. Aung San Suu
Kyi is secretaris-generaal van de
NLD. Zij heeft sinds juli haar man.
die in Amerika aan een universiteit
Een VN-commissie onder leiding
van de Japanse professor mevrouw
Sadako Ogata, heeft geprobeerd om
de oppositieleidster, tijdens haar
bezoek aan Rangoon, te spreken te
krijgen. Maar dat is door de militai
ren verhinderd.
De amnestie geldt alleen voor die
mensen die Zuid-Afrika illegaal
hebben verlaten en die tijdens hun
strijd tegen het apartheidsbewind
geen politieke en criminele vergrij
pen hebben gepleegd. De details
van de strafrechtelijke onschend
baarheid van ballingen die gezocht
worden wegens bomaanslagen of
schietpartijen moeten nog uitge
werkt worden.
Het verlenen van amnestie was
"De tijd is gekomen dat het ANC sproken voor het hervormingspro-
De commissie was in Burma om
een onderzoek in te stellen naar de
mensenrechten situatie. Het rap-
port van professor Oagata wordt
De militaire junta heeft intussen binnenkort aan Perez de Cuellar
eens werkelijk beslist wat het wil",
aldus De Klerk. Hij zei te twijfelen
aan de oprechtheid van het ANC om
tot een vreedzame oplossing van de
politieke problemen in Zuid-Afrika
te komen. "Zij gaan door met het
propageren van verouderde revolu
tionaire doctrines en radicale me
thodes, wetend dat deze indruisen
tegen een vreedzame oplossing".
De Klerk verklaarde ook dat hij
ces dat gaande is in Zuid-Afrika.
een moordaanslag om het leven, sa
men met de vader van Suu Ky, ge
neraal Aung San, de oprichter van
het Burmaanse leger. Aung San herhaalde verzoeken van VN-secre- overhandigd.
een van de voorwaarden die het van p)an is meer veiligheidstroepen
ANC had gesteld aan het voortzet- zwarte woonoorden in te sturen
i de onderhandelingen met
de regering over beëindiging van de
apartheid. De regering had in au
gustus al toegestemd in amnestie,
maar de terugkeer van de ballingen
werd vertraagd omdat het ANC en
de blanke regering het niet eens kon
worden over de details.
De regering heeft tot dusver inge
stemd met drie van de vier voor
waarden van het ANC. De Klerk is
echter nog niet toegekomen aan de
uitvoering van de vierde voorwaar
de, de herziening van de veilig
heidswetten die politieke activitei
ten aan banden leggen.
Het ANC wil dat de regering voor
30 april heeft voldaan aan de voor
waarden. Als dat niet gebeurt, zal de
organisatie overwegen de bespre
kingen, die in mei van dit jaar be
gonnen zijn, af te breken en de ge
wapende strijd hervatten.
Óver dit ultimatum zei De Klerk 1
gisteren in een toespraak voor de te- VfinV Yf*C*
levisie dat hij "niet zal buigen voor vJv/J- U-C/ M. C/C/XAlCy-L
de druk" van het ANC. "De regering
om de orde en rust te herstellen. Het
ANC kondigde afgelopen weekein
de aan dat het in de woonoorden
zwarte zelfverdedigingsorganisa
ties gaat oprichten om een einde te
maken aan het geweld tussen ANC-
aanhangers en de Zulu-beweging
Inkatha.
In de Algemene Vergadering van
de Verenigde Naties is gisteren de
jaarlijkse resolutie tegen apartheid
ingediend, die dit keer voor het
eerst kan rekenen op de unanieme
steun van de 159 lidstaten, omdat
erin ook waardering wordt uitge-
Demonstranten
in Albanië
Het komende an-
nen. De VS en vooral Groot-Brittan-
nië willen er een aantal overhouden.
Een maand na de ondertekening
van het CSE-verdrag over de ver-
derhalfjaar zal er nog niet worden mindering van de conventionele
onderhandeld over de verminde- strijdkrachten in Europa twisten de
ring van de kernwapens voor de NAVO en de Sovjetunie nog steeds
korte afstand uit Europa. De Ver- over de uitvoering van dat akkoord,
enigde Staten en hun NAVO-bond- De NAVO meent dat de Sovjets ver-
genoten zijn er nog niet klaar voor, keerde cijfers hebben ingediend en
aldus NAVO-secretaris-generaal °P andere manieren proberen on-
Manfred Wbrner gisteren na afloop der bepalingen van het akkoord uit
te komen. In een verklaring na af-
loop van het beraad hebben de mi-
Sovjët-leider Gorbatsjov zei vori- nisters daarover hun bezorgdheid
ge maand op de CVSE-topconferen- geuit,
tie in Parijs dat hij in januari klaar
zal zijn voor onderhandelingen.
Maar de NAVO heeft nog geen Sovjets naar eigen zeggen
standpunt opgesteld. De alliantie verdragsgebied hebben. Voordat
bezint zich op haar militaire strate- het akkoord op 19 november werd
gie en wil de discussie daarover getekend heeft de Sovjetunie grote
eerst afhandelen.
aantallen wapens achter de Oeral,
zal geen anarchie toestaan. Wij zul
len niet terugschrikken voor het ge
bruik van alle noodzakelijke midde
len om de rust te herstellen".
De Klerk haalde gisteren fel uit
tegen het ANC en andere oppositie
groepen, die hij ervan beschuldigt
"de vlammen van confrontatie" aan
te wakkeren. Hij zei dat sommige
oppositiegroepen misbruik maken
van de hervormingen door het toe
passen van politiek geweld en inti
midatie. Hierdoor wordt het vol
gens hem steeds moeilijker te on
derhandelen over vreedzame af
schaffing van de apartheid.
Doodstraf geëist
tegen Argentijnse
rebellenleiders
BUENOS AIRES (UPI) - Aankla
ger Carlos Dominguez heeft giste
ren de militaire rechtbank in de Ar
gentijnse hoofdstad Buenos Aires
gevraagd de vijf rebellenleiders van
de legeropstand begin december ter
dood te veroordelen.
Dominguez eiste de doodstraf
voor de kolonels Mohamed Ali Sei-
neldin en Luis Baraldini, luitenant
kolonel Osvaldo Tevere en de ma
joors Hugo Abete en Pedro Mer-
cado. Volgens de aanklager hebben
de vijf officieren zich schuldig ge
maakt aan "muiterij".
De rebellen kwamen op 3 decem
ber in opstand tegen president Car
los Menem en bezetten gedurende
een dag het militaire hoofdkwartier
in Buenos Aires. Bij het neerslaan
van de opstand kwamen dertien
mensen (vijf burgers en acht militai
ren) om het leven. President Me
nem heeft na de opstand verklaard
niet terug te deinzen voor het ten
uitvoer leggen van de doodstraf. De
verdediging van de rebellenleiders
kan tegen het vonnis in beroep
gaan.
Marokko
De Marokkaanse oppositie heeft
gisteren in het parlement in Rabat
de regering verantwoordelijk ge
steld voor de bloedige ongeregeld
heden, eind vorige week. De oorza
ken van de algemene staking die
vrijdag werd gehouden en de door
politie en legertroepen met geweld
onderdrukte protesten van de be
volking liggen in de slechte econo
mische en sociale toestand in het
land, verklaarden woordvoerders
van oppositionele fracties.
Filipijnen
Een Filipijnse militaire rechtbank
heeft 81 soldaten veroordeeld tot
gevangenisstraffen voor hun aan
deel in een bloedige couppoging in
1987 tegen president Aquino. Onder
de veroordeelden zijn 2 kolonels en
30 andere officieren. Hun straffen
lopen op tot 32 jaar cel.
Mijnongeluk
In een steenkolenmijn in het zuiden
van Polen zijn gisteren als gevolg
van een explosie zeker 4 mijnwer
kers gedood en 33 gewond geraakt.
Het ongeluk gebeurde in een mijn
bij de stad Ruda Slask, op een diep
te van 765 meter. De gewonden kon
den uit de schacht worden gehaald
LONDEN (AP) - Bijna 200 Albane
se demonstranten moeten terecht
staan wegens deelname aan "anti-
regeringsactiviteiten" tijdens de
rellen van de afgelopen week, zo
heeft het Joegoslavische persbu
reau Tanjug bekendgemaakt.
Volgens Tanjug, dat zich baseer
de op Albanese radioberichten, zijn
de aangeklaagden beschuldigd van
"daden tegen goederen, tegen le
vens en gezondheid, onaanvaard
baar gedrag, aanvallen op de orga
nen van de communistische autori
teiten en illegale samenscholing".
Op 28 november is in Albanië ille
gaal een Groene partij opgericht, zo
meldt het Kroatische persbureau
Hina.
Jerby vertrekt met 500 andere soldaten van de Eerste Infanterie naar de Golf.
pa is weggevallen. Hij bestreed dat omdat het verdrag alleen eist dat de
er meningsverschillen zouden zijn wapens uit Europa verdwijnen,
in de NAVO. "Het is gewoon een Maar de NAVO heeft steeds ge-
moeilijk onderwerp". Het is echter zegd dat de Sovjetunie daarmee in
bekend dat een aantal NAVO-lan- strijd met de geest van het akkoord
FORT RILEY - Het sergeanten-duo Amy Brown (1) en Kenneth Jerby neemt afscheid in Fort Riley in Kansas. de.n' d»
it„t„AFm dat alle kernwapens voor de korte ter ook of de aantallen wapens die
afstand uit Europa moeten verdwij- de Sovjetunie zegt na 19 november
in het CSE-gebied te hebben, wel
kloppen. Volgens NAVO-functio-
narissen zouden die cijfers veel ho
ger moeten liggen.
Ook zijn er problemen over het
aantal militaire objecten dat voor
controle en inspectie in aanmerking
komt. Moskou heeft er veel minder
opgegeven dan in het verdrag is
voorzien.
Gorbatsjov: ook referendum over grondbezit
gestelde Unieverdrag groeit. Het
Volkscongres, het hoogste wetge
vende orgaan van de Sovjetunie,
MOSKOU De oppositie tegen kreeg gisteren te maken met woe-
het door president Gorbatsjov voor- dende parlementariërs uit Molda-
ADVERTENTIE
Aanbieding geldig t/m maandag 24 december of zolang de voorraad strekt Niet verkrijgbaar in Alphen a/d Rijn.
vië, die aankondigden dat hun repu
bliek het nieuwe verdrag niet zal on
dertekenen. Eerder hadden ook de
Baltische republieken en Georgië
dat verklaard, terwijl in de Oekraïne
eveneens de weerstand tegen het
verdrag toeneemt.
Het verdrag bepaalt dat de Sov
jetunie een federatieve staat van
souvereine republieken wordt. De
Moldavische delegatie verliet het
Congres uit protest tegen de aanwe
zigheid van delegaties uit twee re
gio's op Moldavisch grondgebied
die zichzelf tot republiek hebben
uitgeroepen: Dnjestr en Gagaoez.
De Moldavische gedelegeerden za
gen er de bevestiging in dat Moskou
de etnische tegenstellingen in hun
republiek aanwakkert. De beide de
legaties waren als 'waarnemers' tot
het Volkscongres toegelaten.
Ook partijleider Karimov van de
Aziatische republiek Oezbekistan
kantte zich tegen het Unieverdrag.
Hij verweet het Kremlin jaranlang
misbruik te hebben gemaakt van de
katoenindustrie in de republiek.
Door wanbeleid van het centrum
dreigt een milieucatastrofe, aldus
Karimov.
Hij eiste dat Moskou zijn monop
olie op de Oezbekistaanse industrie
opgeeft en ondersteunde de kritiek
van de Kazachstaanse president
Nazarbajev. Deze had eerder ge
zegd dat het de republieken moeten
zijn die de rechten van het 'cen
trum' moeten bepalen en niet an
dersom.
Nazarbajev, een van de kansrijke
kandidaten voor een hoge rege
ringspost of het nieuwe vice-presi-
dentschap, wenst dat de republie
ken eerst hun onderlinge handels
relaties regelen voordat het Unie
verdrag wordt getekend. Dit illu
streert de vrees van de armere Azia
tische republieken dat zij het kind
van de rekening worden als het 'rij
kere' Europese deel van de Sovjetu
nie tot een akkoord met het Krem
lin komt.
Zover is het echter nog niet. Vol
gens de Baltische republieken en
Georgie laat het ontwerp-Uniever-
drag het Kremlin nog veel te veel
macht. Die kritiek wordt gesteund
door de grootste republiek, de Rus
sische. Maar alhoewel president
Jeltsin wel dreigende taal heeft ge
uit, heeft hij nog niet gezegd dat
Rusland het nieuwe verdrag zal af
wijzen.
De Congresgangers reageerden
gisteren verdeeld op het voorstel
van Gorbatsjov om de Sovjet-bevol
king per referendum te laten oorde
len over het Unieverdrag. Een Ka
zachstaanse gedelegeerde zei het
eens te zijn met de Baltische opvat
ting dat de gekozen republiekspar-
lementen al de onafhankelijkheid
hebben uitgeroepen. Daarmee ge
ven zij de mening van de bevolking
weer en is een referendum dus on
nodig.
Plan voor nieuw
staatsbestel in
Joegoslavië
BELGRADO (AFP) - De grondwet
telijke commissie van het Joegosla
vische parlement heeft gisteren een
voorstel gepubliceerd voor een toe
komstig staatsbestel van Joegosla
vië, dat volgens haar een eind kan
maken aan de huidige constitutio
nele crisis waardoor het land uiteen
dreigt te vallen.
In het document, dat op 28 de
cember aan het federale parlement
ter goedkeuring wordt voorgelegd,
wordt de zes deelrepublieken ge
vraagd in afwachting van een een
nieuw federaal bestel geen eigen
maatregelen te nemen.
Volgens het voorstel moeten de
republieken en het federale parle
ment onderhandelingen voeren
over hun toekomstige banden bin
nen Joegoslavië "met respect voor
de gelijkheid en zonder ultimatums
en voldongen feiten". Het nieuwe
bestel moet zijn gebaseerd op het
respect voor de nationale identiteit
van de landsdelen en de huidige
binnenlandse grenzen, zowel als het
recht van elk volk op zelfbeschik
king, inclusief het recht op afschei
ding van de federale staat.
BERLIJN (AP) - Lothar de Maiziè
re, de eerste en laatste vrij gekozen
premier van de voormalige DDR, is
zeker niet de eerste functionaris die
het slachtoffer wordt van zijn ver
meende Stasi-verleden. De 50-jarige
christen-democratische politicus
lijkt echter wel het belangrijkste
slachtoffer tot nu toe.
De voormalige premier, die zijn
land naar eenheid leidde met de
Bondsrepubliek en die werd getipt
als minister in het nieuwe Duitse
kabinet, heeft zijn politieke blik
semcarrière in duigen zien vallen
door de beschuldiging dat hij onder
de schuilnaam Czerny acht jaar lang
voor de Stasi heeft gewerkt, de ge
heime politie onder de communisti
sche machthebbers in de DDR.
Hoewel er nog geen waterdicht be
wijs is, is De Maizière teruggetreden
om zijn naam te kunnen zuiveren en
de vorming van een nieuwe rege
ring niet in de weg te staan. De oud-
premier heeft in politiek opzicht
slechts dertien maanden op de
voorgrond gestaan.
Advocaat
De Maizière werd in Nordhausen
geboren als zoon van een advocaat.
Wegens zijn christelijke geloofs
overtuiging had hij het op Oostduit-
se scholen moeilijk. In de jaren zes
tig ontpopte De Maiziere zich als
Lothar de Maizière: slachtoffer van 'Stasi-verleden'. archieffoto)
schillende orkesten in de DDR. Hij zière toegegeven dat zijn partij ook
werd echter bekender als advocaat, door de SED werd gefinancierd,
waarbij hij vaak aangeklaagden ver
dedigde die eveneens gelovig wa- Na opening van de Berlijnse
ren of wegens hun politieke denk- Muur werd De Maizière op 10 no-
beelden werden vervolgd. De Mai- vember 1989 tot voorzitter van de
zière ging ook deel uitmaken van de Ost-CDU gekozen. Al snel werd hij
afvaardiging van de Oostduitse vice-premier in het overgangskabi-
CDU in het parlement, een van de net van SED-premier Hans Modrow
blokpartijen die door de communis- en op 18 maart dit jaar werd De Mai-
tische SED werden gedoogd. Als zière de grote winnaar van de vrije
mede omdat de bevolking hem zag
als een man die voor een snelle her
eniging met het Westen zou zorgen.
Aanvankelijk was het niet de be
doeling dat De Maizière premier
van Oost-Duitsland zou worden,
want op de lijst van de Ost-CDU
stond Wolfgang Schnur als eerste
vermeld. Schnur, ook advocaat,
trad echter op 14 maart terug omdat
het gonsde van de geruchten dat hij
bij de Stasi in dienst zou zijn ge
weest. De stemmen waren nog maar
net geteld of ook De Maizière, die
Schnur vliegensvlug als lijsttrekker
moest opvolgen, kreeg verwijten te
horen dat hij als informant zou heb
ben gewerkt.
De belangrijkste politieke rivaal
van De Maizière, de sociaal-demo
craat Ibrahim Böhme, moest ook
het veld ruimen na gelijkluidende
beschuldigingen, die hij overigens
ontkende. De naam van De Maizière
werd voorlopig gezuiverd, nadat hij
zelf had gevraagd om een onder
zoek van zijn dossiers in het Stasi-
hoofdkwartier in Oost-Berlijn.
De regering die De Maizière na de
verkiezingen in elkaar zette, werd
door de Stasi achtervolgd. De pre
mier zag zijn minister van huisves
ting aftreden, nadat die had toege
geven voor de geheime politie te
hebben gewerkt, terwijl de minister
van binnenlandse zaken ternauwer
nood een motie van wantrouwen
Na de Duitse eenwording op 3 okto
ber was De Maizière een van de vier
Oostduitse politici die werden op
genomen in het uitgebreide kabinet
van bondskanselier Helmut Kohl.
De Maiziere zette zich tijdens de
verkiezingscampagne in voor Kohl,
zoals de bondskanselier dat eerder
in het jaar voor hem had gedaan en
algemeen werd verwacht dat de
voormalige Oostduitse premier een
post zou krijgen in het nieuwe kabi
net.
Een dag na de verkiezingen van 2
december doken echter weer nieu
we geruchten op over het Stasi-ver-
leden van De Maizière. Hij zou heb
ben opgetreden als de betaalde in
formant Czerny en over een identi
teitskaart hebben beschikt. De re
gering onderzocht de beschuldigin
gen en concludeerde dat er niet ge
noeg bewijs was, maar accepteerde
niettemin maandag het ontslag van
De Maizière.
De Stasi beschikte over honderd
duizenden informanten, die op
scholen, in fabrieken, kantoren en
op regeringsdepartementen colle
ga's in de gaten hielden. Voormali
ge agenten zeggen vaak dat ze niet
individueel moeten worden aange
keken op een vergrijp waaraan zo-
velen zich schuldig maakten. Oost
duitse politici beweren ook dat de
Stasi de laatste dagen van het com-
om valse dossiers aan te leggen van
mensen met vooraanstaande posi
ties.
De verdenking in de Duitse maat
schappij is echter zo groot dat velen
aannemen dat het zonder de hulp
van de Stasi in de DDR niet moge
lijk was om aan een beter betaalde
baan te komen. Sociale deskundi
gen denken dat het zeker een gene
ratie duurt voordat de Duitse maat-
schappij is genezen van de paranoia
die is veroorzaakt door de stalinisti
sche regering en de wijdvertakte
Stasi.
De Maizière speelde open kaart
over het verleden van de christen
democratische partij in de DDR.
Die eerlijkheid werd op prijs ge
steld en leverde hem mede het pre
mierschap van zijn land op. De Mai
zière beschouwde zichzelf als de ad
vocaat van de zestien miljoen Oost
duitsers en leidde hen naar de her
eniging. Zijn politieke loopbaan,
die hem in korte tijd naar het hoog
ste plan voerde, lijkt nu echter voor-
