Schuldenlast arme
landen 6 hoger
Ver sterend
Doodsstrijd drijft Carl Zeiss
tot ontslag 17.000 arbeiders
Officiële rente
in YS omlaag
OESO: Japan slechts te
redden door buitenland
Philips belooft
beterschap
MET KIST DE STRAAT OP
WOENSDAG 19 DECEMBER 1990
ECONOMIE
PAGINA 5
Volgens Wereldbank-directeur D.C.
Rao kunnen de nieuwe cijfers aan
leiding zijn voor hernieuwde onder
handelingen over schuldenvermin
dering. Volgens Rao is de schulden
crisis minder ernstig dan twee jaar
geleden vanwege de steun van de
crediteuren voor maatregelen om
de schulden te verminderen. Rao
Toekomst is aan
de plastic kas
DEN HAAG (ANP) - Nederlandse
kassenbouwers moeten zich meer
gaan bezighouden met de ontwik
keling van plastic kassen voor de
voedingstuinbouw. Op die manier
kan Nederland de positie als markt
leider in Europa behouden. Dat
staat in het rapport 'De Euromarkt
voor de Nederlandse kassenbou
wers', dat gisteren is aangeboden
aan landbouwminister Bukman.
Het rapport is gemaakt door een
adviesbureau in opdracht van de
vereniging van kassenbouwers
Avag. De plastic kassen kunnen in
de toekomst wellicht een goedkoop
alternatief vormen voor de glazen
kassen in West-Europa. Bovendien
is de ontwikkeling van een kwalita
tief goede plastic kas van belang
voor de groeiende markt in Zuid-
europese landen.
Op dit moment is Nederland
marktleider in Europa met een
marktaandeel van vijftig procent.
Volgens minister Bukman is dat
geen reden om op de lauweren te
gaan rusten, omdat de concurrentie
niet stil zit. Met name Frankrijk is
een belangrijke concurrent van Ne
derland. Samenwerking tussen Ne
derlandse kassenbouwers biedt
meer voordelen dan elkaar onder
ling te beconcurreren, aldus Buk
man.
De voorzitter van de Avag, J. van
den Bosch, onderschrijft die stel
ling. De kassenbranche zal er over
tien jaar aanzienlijk anders uitzien
dan nu, voorspelt hij. Op dit mo
ment telt Nederland veel familiebe
drijfjes die zich hebben gespeciali
seerd in de diverse disciplines, zoals
bijvoorbeeld verwarmingsinstalla
teurs en kassenbouwers. Om te
overleven is het nodig combinaties
te vormen, zodat de samenwerken
de partijen in staat zijn een comple
te kas te bouwen die klaar is voor
gebruik.
Economie kort
Extra vrije dag
De ambtenaren van het ministerie
van onderwijs en wetenschappen
krijgen deze maand een vrije dag
extra. Secretaris-generaal Meij-
erink heeft besloten het departe
ment op oudejaarsdag te sluiten.
Sijthoff positief
De redactieraad van Sijthoff Pers,
eigenaresse van onder meer het
Rotterdams Nieuwsblad, heeft be
sloten de directie een positief ad
vies te geven over de vorming van
een nieuwe krant in Rotterdam. In
april volgend jaar fuseren Rotter-'
dams Nieuwsblad en Het Vrije
Volk.
LIMA Zelfs de doden lijden nu
onder de stringente economische
hervormingen die president Fuji
mori in Peru doorvoert. Uit protest
tegen de harde maatregelen gingen
doodgravers gisteren de straat op.
Het persbureau AP laat daarbij ge
ruststellend weten dat de doodskist
die zij meedragen leeg is.
(foto AP)
Minder werklozen
VOORBURG (ANP) - De werk
loosheid onder zowel mannen als
vrouwen blijft gestadig dalen. In de
maanden september tot en met no
vember van dit jaar waren er gemid
deld 331.000 mensen werkloos te
gen 378.000 in de vergelijkbare
maanden van 1989. Dit blijkt uit de
jongste cijfers van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek. Van de
331.000 werklozen van nu waren er
196.000 man, en 135.000 vrouw. In
totaal 148.000 waren korter dan een
jaar werkloos en 183.000 langer. Zo
wel bij de kortdurende als langduri
ge werkloosheid tekent zich even
eens een gedurige vermindering af.
Vervoersbonden
wijzen cao-bod af
RIJSWIJK (ANP) - Het overleg
over de nieuwe cao voor het be-
roepsgoederenvervoer (70.000
werknemers) heeft gisteren na
twaalf uur onderhandelen geen re
sultaat opgeleverd. De vervoers
bonden van FNV en CNV verwer
pen het eindbod van de werkge
versorganisaties om de lonen per ja
nuari met 3 procent te verhogen.
De werkgeversorganisaties NOB-
wegtransport, PCB, KVO en FNK
hebben in totaal 3,7 procent gebo
den voor verbetering van de ar
beidsvoorwaarden, een kleine pro
cent meer dan vorige week. Volgens
werkgeversonderhandelaar is daar
mee de grens van het mogelijke be
reikt. "Het absurde bod is veran
derd in een mager bod", aldus be
stuurder J. Wienen van de Ver-
voersbond CNV. De bonden willen
een loonsverhoging van 3,5 procent
en nog eens 2 procent voor verbete
ring van werkgelegenheid en ar
beidsomstandigheden.
Acties zijn in het wegtransport
voorlopig niet te verwachten. Zater
dag raadplegen de bonden hun ka
derleden. In januari gaat het overleg
verder met Koninklijk Nederlands
Vervoer, de overkoepelende organi
satie van grote transportbedrijven
met in totaal 12.000 werknemers. De
bonden hopen dat dit overleg als
'breekijzer' zal fungeren. Ook de
uitkomsten van cao-overleg in an
dere sectoren spelen een rol.
In de schoonmaaksector en het
stucadoorsbedrijf zijn qua beloning
al betere afspraken gemaakt dan in
het vervoer. "De tijd kan op deze
manier in ons voordeel werken", al
dus bestuurder G. Ros van de Ver-
voersbond FNV.
WASHINGTON (KRF) - De Fed,
het bestuur van het systeem van
centale banken in de VS, heeft una
niem besloten het disconto met in
gang vanaf vandaag met een half
procent te verlagen van 7 tot 6,5 pro
cent. De laatste verandering van
deze rente was op 24 februari 1989
toen de Fèd de rente van 6,5 procent
tot 7 procent verhoogde.
In een verklaring zegt de Fed dat
de zwakte van de economie de ach
tergrond van de verlaging vormt,
evenals de neiging van banken om
niet te veel geld uit te lenen en het
feit dat er beperkte geld wordt ge
drukt.
De dollar gaf nauwelijks een reac
tie te zien. Vanochtend stond de
munt op 1,6765 gulden, even hoog
als maandag aan het eind van de
dag. Ook de gisteren gepubliceerde
tegenvallende cijfers over het te
kort op de Amerikaanse handelsba
lans werkten nauwelijks door. Dit
tekort is in oktober met 24,5 procent
gestegen naar 11,61 miljard dollar,
het grootste tekort in 2,5 jaar.
De Amerikaanse beurs op Wall
Street veerde op door de discon
toverlaging. De Dow Jones-index
van 30 industriële fondsen sloot
33,41 punten hoger op 2626,73 en be
reikte daarmee de hoogste notering
sinds 13 weken.
PARIJS (IPS) Japan moet zijn
binnenlandse markt opengooien
voor nieuwe ondernemers uit bin
nen- en buitenland, aldus de gezag
hebbende Organisatie voor Econo
mische Samenwerking en Ontwik
keling (OESO). Alleen op die ma
nier kan het land zich verzekeren
van een gestage en gezonde econo
mische groei, stelt de Oeso in een
vandaag gepubliceerd rapport. In
de Oeso zijn de 24 rijkste industrie
landen in de wereld verenigd.
EINDHOVEN (ANP) - De hoofd
directie van de Nederlandse Philips
Bedrijven NPB in Eindhoven heeft
de bonden toegezegd de reorganisa
ties met meer zorgvuldigheid te zul
len afwikkelen.
Bestuurders van de verschillende
vakorganisaties hebben dat giste
ren na afloop van een door hen aan
gevraagd extra overleg met Philips
meegedeeld. Philips had al eerder
laten weten geen behoefte te heb
ben om na afloop van het overleg
mededelingen te doen.
De bonden mogen de reorganisa
tieplannen per lokale vestiging. Dat
was afgesproken in het kader van
het centraal sociaal plan. Als het
niet lukt om op lokaal niveau tot
overeenstemming te komen, volgt
overleg met de hoofddirectie in
Eindhoven.
Philips heeft de bonden gisteren
zwart op wit de garantie gegeven
dat in de tussentijd geen besluiten
zullen worden genomen. Dat bete
kent volgens de vakbondsbestuur
ders onder andere dat er geen ont
slagen zullen worden aangezegd.
Bovendien heeft de hoofddirectie
de toezegging gedaan zo nodig cor
rigerend en sturend op te zullen tre
den. "De afgelopen week zijn al di
verse managers teruggefloten
vanuit Eindhoven", aldus N. Broers
van de Industriebond FNV.
Volgens de voorspellingen in het
OESO-rapport groeit het Bruto Na
tionaal Produkt (BNP) van Japan
volgend jaar nojg wel fors, met 4,1
procent, dank zij een sterke binnen
landse markt en een hoog investe
ringsniveau. Dat percentage ligt
echter ruim 2 procent onder de
groei van het BNP dit jaar.
Er zijn tekenen dat de Japanse
economie een 'stadium van rijp
heid' heeft bereikt, stelt het rapport.
De symptomen hiervan zijn een ver
mindering van industriële produk-
tie, een scherpe val in de beursnote
ringen en de koersdaling van de yen
sinds midden 1989. De Japanse be
leidsmakers staan voor de taak om
de economie vitaal te houden en dat
kan alleen door vers bloed in de Ja
panse economie te pompen, stelt
het rapport.
Het voornaamste probleem waar
Japan de jaren negentig mee wordt
geconfronteerd is de gestage ver
grijzing van de economisch actieve
bevolking. In het jaar 2020 zal Japan
het hoogste percentage inwoners
boven de 65 jaar hebben van alle Oe-
so-landen. De vruchtbaarheids-
graad van de Japanse vrouwen is de
afgelopen tientallen jaren flink af
genomen, van 4,5 in de jaren veertig
tot 1,6 in 1989. De effecten van de
vergrijzing zullen meer en meer
merkbaar worden in de economie,
aldus de Oeso.
Het rapport stelt vast dat de Ja
panse economie nog steeds sterke
'structurele verstoringen' kent,
door het overheidsingrijpen in de
economie. Met name het landbouw-
protectionisme dat Japanse boeren
beschermt tegen concurrentie uit
het buitenland is daar een voor
beeld van.
Het werkloosheidspercentage in
Japan blijft laag, rond de 2 procent.
De inflatie heeft de neiging om licht
te stijgen, maar zal volgens de OE
SO in 1990 en 1991 niet boven de
2,75 procent uitkomen. De OESO
voorziet ook dat de daling van Ja
pans handelsoverschot doorzet. Het
handelsoverschot voor 1991 wordt
geschat op 40 miljard dollar, 1,2 pro
cent van het BNP.
Wereldbank vindt schuldencrisis 'minder ernstig'
WASHINGTON (IPS) De buitenlandse schuld van ontwikkelingslanden is dit jaar met 6
procent gestegen tot een bedrag van 1340 miljard dollar (ongeveer 2000 miljard gulden).
Deze stijging komt door een toename van de officiële leningen en door schommelingen in
de dollarkoers. Dat staat in het vanochtend verschenen jaarrapport van de Wereldbank.
LONDEN (GPD) Amerikaanse
en Britse ministers beginnen mor
gen in Londen besprekingen die
een 'luchtvaartoorlog' moeten voor
komen. Het conflict tussen Groot-
Brittannië en de Verenigde Staten
over landingsrechten is zo hoog op
gelopen dat de leiders van beide
landen, premier Major en president
Bush, er wellicht aan te pas moeten
komen om het te beslechten.
Aanleiding is de voorgenomen
verkoop van de landingsrechten op
de Londense luchthaven Heathrow
door twee zieltogende Amerikaanse
luchtvaartmaatschappijen aan de
twee grootste Amerikaanse maat
schappijen, American Airlines en
United Airlines. Volgens de Britse
luchtvaartmaatschappij British Air
lines (BA), die grote concurrentie
van de Amerikanen te duchten
heeft, is die verkoop in strijd met de
regels.
Die regels zijn vervat in de zoge-
Britten proberen
'luchtvaartoorlog'
met VS te keren
naamde 'Bermuda 2-overeen-
komst', volgens welke TWA en Pa-
nAm de landingsrechten op He
athrow hadden. Deze Amerikaanse
maatschappijen ontleenden hun
landingsrechten aan het feit dat zij
ook al voor 1977 op Heathrow vlo
gen.
In moeilijkheden gebracht door
de felle concurrentieslag op de
Amerikaanse markt, hebben TWA
en PanAm echter besloten hun
rechten te verkopen aan de gigan
ten American Airlines en United
Airlines. In totaal zou daarmee ruim
800 miljoen dollar zijn gemoeid.
British Airlines wil dat de Britse
regering niet zonder slag of stoot
met deze transacties akkoord gaat.
"Als dit alles doorgaat, krijgen twee
van Amerika's grootste en machtig
ste luchtvaartmaatschappijen toe
gang tot de Britse en Europese
markt", zei een woordvoerder van
BA. "Wij zouden in ruil daarvoor an
dere voordelen van de Amerikanen
moeten krijgen-".
De voordelen waar BA op doelt,
betreffen de Amerikaanse binnen
landse markt. Het is in de Ameri
kaanse wet aan buitenlandse lucht
vaartmaatschappijen verboden om
binnenlandse vluchten in de VS uit
te voeren.
Een woordvoerder van het Ame
rikaanse ministerie van vervoer ver
klaarde echter dat dit onderwerp
morgen en overmorgen niet op de
agenda staat. En een luchtvaartdes-
kundige in Washington achtte het
onwaarschijnlijk dat de Amerikaan
se regering 'de komende duizend
jaar' bereid zou zijn de wetgeving
op dit gebied te versoepelen.
Lpg duurder
Autogas wordt met ingang van
woensdag aan de vrije pompen
duurder. De Novok, de organisatie
van zelfstandige olie- en kolenhan
delaren, en Shell hebben heeft gis
teren de adviesprijs voor autogas
verhoogd met 2 cent tot 66,9 cent
per liter.
Grootste veerboot
De veerdienst tussen Den Helder en
Texel krijgt deze week de grootste
veerboot die ooit in Nederlandse
wateren heeft gevaren. Morgen zal
Verolme Scheepsbouw Heusden de
nieuwe veerboot 'Schulpengat'
overdragen aan Texels Eigen
Stoomboot Onderneming (TESO).
De boot heeft 70 miljoen gulden ge
kost, zal 245 personenauto's kun
nen vervoeren en is 110 meter lang.
Zoon Bush mag niet
Een rechter heeft gisteren geadvi
seerd de zoon van de Amerikaanse
president George Bush beperkin
gen op te leggen wat betreft werk
zaamheden voor de bankwereld.
Als directeur van een inmiddels
failliete spaarbank heeft Neil Bush
eraan bijgedragen dat staat een mil
jard dollar mis liep.
Baantje Ruding
Voormalig minister van financiën,
Onno Ruding, is door de EG ge
vraagd voorzitter te worden van een
speciaal EG-Comité voor belastin
gen. Hij moet in kaart brengen wel
ke fiscale problemen er kunnen ont
staan voor ondernemers als de open
markt in de EG na 1992 een feit is.
U ontdekt elke keer een andere Bijenkorf,
de Bijenkorf (ij
Dit is niet in de Bijenkorf Utrecht verkrijgbaar. Deze aanbieding geldt t/m 31 december of zolang de voorraad strekt
verwees hierbij naar de kwijtschel
ding door de donorlanden van le
ningen ter waarde van ongeveer vijf
miljard dollar (8,5 miljard gulden).
De kredietlanden in de Club van Pa
rijs zijn dit jaar overeengekomen
om de schulden van ongeveer 15
landen te herstructureren. Het gaat
hierbij om een bedrag van 6 miljard
dollar (10 miljard gulden).
De belangrijkste ontwikkeling dit
jaar voor de midden-inkomenslan-
den was de toename van de steun
voor maatregelen ter vermindering
van de schuld bij cómmerciele ban
ken en de rentebetalingen. Volgens
Rao gaat het om een totaalbedrag
aan schulden van 65 miljard dollar
100 miljard gulden) van landen als
Venezuela, Mexico, Costa Rica en
de Filipijnen. Rao verwees daarbij
naar het schuldenverminderings
plan van de Amerikaanse minister
van financien, Nicholas Brady.
Oort spekt rijkere
tweeverdieners
DEN HAAG (GPD) Tweeverdie
ners waarbij elk der partners een
belastbaar inkomen heeft van
75.000 gulden en die alleen gebruik
maken van standaard-aftrekposten
zijn er door de belastingoperatie-
Oort netto 7 procent op vooruit ge
gaan. Een alleenverdiener, die van
een belastbaar inkomen van 150.000
gulden een heel gezin moet onder
houden, is er in dezelfde vergelij
king maar 4 procent netto in inko
men op vooruit gegaan.
De schuldenvermindering vol
gens een voorstel van de Ameri
kaanse minister Brady (financiën)
heeft de afgelopen twee jaar in
Mexico geleid tot een toename van
de investeringen. Dit jaar is het Bru
to Nationaal Produkt van Mexico
met drie procent gestegen, aldus de
Wereldbank. Daarentegen is het
Brady-plan in Costa Rica volgens
Rao geen succes geweest.
Rao deelde mee dat dit jaar een
verschuiving optrad in de soort
schulden. In de jaren zeventig en
tachtig waren de cómmerciele ban
ken de grote geldschieters, maar
momenteel gaat het voornamelijk
om bilaterale en multilaterale kre
dieten. De donorlanden zijn dit jaar
övereengekomen hun hulp voor het
speciale schuldenprogramma aan
de armste Afrikaanse landen te ver
dubbelen tot een bedrag van acht
miljard dollar (14 miljard gulden).
Volgens de Wereldbank heeft het
Internationaal Monetair Fonds dit
jaar twee miljard dollar (3,5 miljard
gulden) verstrekt voor ondersteu
ning van economische hervomin-
gen en programma's ter verminde
ring van de schulden van ontwikke
lingslanden.
Landgenoten
10 jaar in de min
DEN HAAG (ANP) - Een doorsnee
gezin en de doorsnee-burger zijn er
in de jaren 1978 tot en met 1987 in
hun bestedingsmogelijkheden op
achteruitgegaan. Onderzoeker drs.
W.A.C.H. Wetzels van het centraal
Bureau voor de Statistiek (CBS) in
Heerlen komt tot die slotsom in een
onderzoek naar bestedingsmoge
lijkheden dat vanochtend is gepu
bliceerd in het Supplement bij de
Sociaal-Economische Maandstatis-
tiek van het CBS.
Het gemiddelde netto-huishoud-
inkomen (alle inkomsten min pre
mie- en belastingheffing van alle le
den van een gezin tezamen) nam
van 1978 op 1987 toe van gemiddeld
32.800 gulden tot 37.900 gulden, een
stijging van 16 procent. De inflatie
beliep in die tien jaar 37 procent.
De conclusie dat het doorsnee ge
zin er derhalve ongeveer 20 procent
op achteruitging wordt onder
steund door de bevinding dat de be
stedingen in die tien jaar met 19 pro
cent toenamen, een kleine 20 pro
cent minder dan de inflatie.
Staatssecretaris Van Amelsvoort
(financiën) heeft dit het kamerlid
Koning (WD) in antwoorden op
vragen laten weten. De liberaal had
de bewindsman gevraagd waar hij
zijn stelling dat tweeverdieners
door Oort 'fors bevoordeeld' waren,
op baseerde. Van Amelsvoort ont
kent met zijn uitspraken bepaalde
ingrepen te hebben willen suggere
ren.
Wel stelt hij dat de effecten van
Oort een belangrijk aspect zijn van
de huidige verdeling in lasten over
verschillende groepen belasting
plichtigen.
BERLIJN (Rtr/KRF) - Jenoptik
Carl Zeiss, eens het technologische
vlaggeschip van de Oostduitse eco
nomie, moet de komende twee jaar
17.000 werknemers ontslaan om in
de nieuwe markteconomie een kans
te maken op overleving. Meer dan
de helft van het huidige aantal
werknemers werkt momenteel al
met een verkorte arbeidstijd.
Dit heeft topman Klaus-Dieter
Gattnar dinsdag tijdens een be-
stuursbijeenkomst meegedeeld.
Van de 27.500 arbeidsplaatsen wor
den er 17.500 geschrapt. Bovendien
worden verschillende onderdelen
van het optische bedrijf, dat onder
meer verrekijkers en microscopen
maakt, verzelfstandigd. Niet duide
lijk is welke dat zijn en welke deel
blijven uitmaken van het bedrijf.
De omzet dit jaar van Jenoptik
Carl Zeiss wordt geschat op 480 mil
joen mark en blijft daarmee 12 pro
cent onder de streefomzet van 550
miljoen mark. Gattnar wilde geen
winstcijfers geven. De helft van de
omzet was afkomstig van de handel
met Oosteuropese landen. Hij zei in
1991 een omzet van 850 miljoen
mark te bereiken ondanks het feit
dat vanaf 1 januari Oosteuropese
landen met harde valuta moeten be
talen.
Carl Zeiss werd na de Tweede We
reldoorlog net als Duitsland zelf in
tweeën gesplitst. Het Oostduitse
kreeg de naam Jenoptik Carl Zeiss
en de Westduitse Carl Zeiss Ober-
kochen. De oostduitse Carl Zeiss
hoopt na de eenwording ook dit
voorbeeld te kunnen volgen, maar
voor een eventuele fusie bestaat
nog geen uitgewerkt plan.
Groei
De industrie in het gebied van de
voormalige DDR lijkt zich
Andriessen: marinewerven laks
DEN HAAG (GPD) Minister Andriessen (economische zaken) is teleur
gesteld over de plannen die marinewerven bij hem hebben ingediend om
hun omschakeling van de bouw van defensiematerieel naar civiele pro-
dukten te bevorderen. De bewindsman voorziet bovendien dat enkele be
drijven moeten sluiten of inkrimpen.
Dit zei Andriessen gisteren tijdens een mondeling overleg in de Tweede
Kamer over de toekomst van de Nederlandse defensie-industrie. In een
nota geven Andriessen en staatssecretaris Van Voorst tot Voorst (defensie)
te kennen geen fonds te zullen stichten om de defensie-industrie hulp te
bieden bij de omschakeling. Andriessen verweet de werven verder dat ze
te laat waren ingesprongen op de veranderingen in de defensie-industrie.
enigszins te herstellen van een
maandenlange periode van scherpe
produktiedaling. De groei van de in
dustriële produktie in september
(2,5 procent) heeft zich in oktober
voortgezet, hoewel het groeipercen
tage ten opzichte van de voorgaan
de maand op slechts één uitkwam.
Dat blijkt uit cijfers van het ministe
rie van economische zaken uit
Bonn. Het is het eerste rapport over
de economie binnen de vijf nieuwe
deelstaten na de eenwording van de
beide Duitslanden begin oktober.
De industriële produktie in de
voormalige DDR had in de zomer
maanden nog te kampen met forse
dalingen van 35 procent in juli en
14,5 proóent in augustus. In septem
ber en oktober waren het vooral de
produktie van voedsel (plus 21 pro
cent) en energie (plus 9,5 procent)
die voor groei hebben gezorgd, al
dus het ministerie.
De Oostduitse industrie blijft on
danks de relatief goede cijfers grote
moeilijkheden ondervinden van de
economische herstructurering bin
nen het gebied en de concurrentie
uit het westen. De orderontvangst
van de industrie in de vijf nieuwe
deelstaten van Duitsland groeide
desondanks in oktober met twee
procent in vergelijking met een
maand eerder. Toen was er sprake
van een daling van 10 procent en in
augustus zelfs van 10 procent.
KEUZE Exclusief voor de Bijenkorf ontworpen bank van uitstekende kwaliteit rundleer. Unieke keuze uit 3 verschillende armleuningen.
In meer dan 18 kleuren, o.a. donkergroen, bordeaux, cognac, zwart, blauw, aubergine, grijs, okergeel, bruin en beige. ETTTW
Fauteuil. UAN 2659.- VOOR 1999.- 3-zitter. VAN 3999.- VOOR 2999.- 2-zitter. VAN 3459.- Nu voor de verbijsterende prijs van (fcLSI
