Geen animo
voor gekozen
burgemeester
Vuurproef voor democratie Haiti komt nog
'Nog eens? Je bent geschift als
je opgewekt naar de Golf gaat
PANKLARE KERSTKALKOENEN
Justitie doet inval bij
Rost van Tonningen
Voorlopig geen maximum
aantal koeien per hectare
DINSDAG 18 DECEMBER 1990
PvdA hekelt 'starheid' CDA
DEN HAAG (GPD) De regeringspartijen CDA en PvdA
zijn het oneens over de wenselijkheid van een gekozen bur
gemeester. Het CDA verzet zich niet tegen het voorstel van
de Commissie Deetman, die de Tweede kamer adviseert
over staatsrechtelijke vernieuwingen, om er een onderzoek
naar te houden. Maar voor het CDA en ook de WD (samen
een Kamermeerderheid) staat de uitkomst al vast: de be
noeming van de burgemeester moet een zaak blijven van de
minister van binnenlandse zaken. De PvdA wil wel dat de
eerste burger gekozen wordt en beroept zich daarbij op het
regeerakkoord.
PvdA-woordvoerder Niessen he
kelde gisteravond in de Kamer het
starre standpunt van het CDA, om
dat de discussie over de plannen
van de Commissie Deetman nog
moet beginnen. Ook mogen 'buiten
staanders' nog reageren. Op deze
manier maken "we van de inspraak
ronde een lachertje", zei Niessen,
„en het CDA levert daar een creatie
ve bijdrage aan".
Nieuwe regering
Bulgarije rond
SOFIA (AP) - De Bulgaarse socialis
tische partij en de Unie van Demo
cratische Krachten zijn het gisteren
eens geworden over de vorming van
een overgangsregering die aanblijft
tot de verkiezingen volgend jaar zo
mer. Popov, zelf partijloos, ver
klaarde voor de televisie dat het
nieuwe kabinet zal bestaan uit "ge
respecteerde en bekwame" be
windslieden. De socialisten - voor
heen communisten - en de UDK be
twistten elkaar de ministerspost
van binnenlandse zaken, die con
trole verschaft over de politiedien
sten. Naar verluidt mogen de socia
listen de minister van binnenlandse
zaken en van defensie aanwijzen, in
ruil waarvoor de vice-premier uit de
gelederen van de UDK wordt be
noemd. De belangrijke post van fi-
t ook naar de UDK.
Perez de Cuellar
wijst deportatie
Palestijnen af
NEW YORK (DPA/Rtr/AP) - Secre
taris-generaal Javier Perez de Cuel
lar van de Verenigde Naties heeft
gisteren Israël veroordèeld vanwe
ge de mogelijke uitwijzing van vier
Palestijnen uit door Israël bezette
gebieden. Een woordvoerder van
Perez de Cuellar zei dat Israël met
de uitwijzingen de Vierde Geneefse
Conventie en* verscheidene resolu
ties van de VN-Veiligheidsraad
schendt.
De Israëlische minister Arens
(defensie) kondigde zaterdag de uit
wijzing van vier Palestijnen uit de
Gazastrook aan die ervan worden
verdacht lid te zijn van de extremis
tische Hamas-groepering. Harnas
heeft de verantwoordelijkheid op
geëist voor de aanslag, afgelopen
vrijdag, op een fabriek in Jaffa
waarbij drie Israëli's om het leven
kwamen.
Uitwijzingen liggen bij de Pale
stijnen zeer gevoelig, omdat veel
Palestijnen bij de oprichting van de
joodse staat in 1948 werden verdre
ven en uitwijzing nu nog wordt ge
zien als de ergste straf. De vier uit te
wijzen Palestijnen zijn niet aange
klaagd wegens de moord op de drie
Israëliërs, maar worden beschouwd
als "onruststokers".
Honderden leden van de Israëli
sche paramilitaire grenspolitie heb
ben gisteren Jeruzalem afgesloten
voor Arabieren en Palestijnse jon
geren tegengehouden die de Tem
pelberg op wilden gaan, om te voor
komen dat ze slaags zouden raken
met joodse extremisten of zouden
demonstreren tegen het opnieuw
ingevoerde deportatiebeleid.
De politie had een verzoek van de
joodse extremistische groepering
Gelovigen van de Tempelberg afge
wezen om gisteren de berg op te
mogen gaan. Enkele extremisten
trokken zich niets van het politieop
treden aan en liepen uitdagend in
de buurt rond met Israëlische vlag
gen.
Bij douane 1.600
banen op de tocht
DEN HAAG (ANP) - Door het weg
vallen van de binnengrenzen in de
Europese Gemeenschap na 1992
zullen per saldo 1.600 van de 6.900
arbeidsplaatsen bij de douane ver
dwijnen. Er zullen geen gedwongen
ontslagen vallen. Wel zullen doua
niers met hun werk mee moeten
verhuizen. Begin volgend jaar zal
met de vakbonden worden over
legd over een sociaal plan. Dat heeft
de leiding van de Belastingdienst
(financiën) bekendgemaakt. Door
de eenwording van Europa zullen
2.500 banen verdwijnen. Daar staat
tegenover dat ongeveer 900 mensen
nodig zijn voo het versterken van de
controle op Schiphol en Rotterdam
en het versterken van de drugs- en
fraudebestrijding en controle bij de
export.
De PvdA'er verwees bovendien
naar de zinsnede in het regeerak
koord waarin Grondwetswijziging
'niet bij voorbaat wordt uitgesloten'
om onder meer burgemeesters op
'een meer democratische wijze' te
benoemen. Volgens de PvdA wordt
daarmee de gekozen burgemeester
bedoeld, omdat alleen daarvoor een
wijziging van de Grondwet nodig is.
Van der Heijden (CDA) ontkende
dat de passage uitsluitend die bete
kenis zou hebben. Minister Dales
(binnenlandse zaken) mengde zich
niet in de discussie, omdat het kabi
net nog een reactie moet geven op
de voorstellen van de Commissie
Deetman.
De Kamer sprak met minister Da-
les over de rol die vertrouwenscom-
spelen bij de benoeming
burgemeesters. Vertrouwens-
5 kunnen sinds 1983 door
gemeenteraden worden ingesteld
om de Commissaris van de Konin
gin te adviseren over de door hem
voorgestelde kandidaat-burge
meesters. De minister neemt uitein
delijk de beslissing wie burgemees
ter wordt.
Uit het onderzoek naar het func
tioneren van die commissies blijkt
dat 95 procent van de gemeenten te
genwoordig vertrouwenscommis
sies instellen. In 66 procent van de
gevallen wordt de kandidaat die op
het lijstje van de vertrouwenscom
missie als eerste staat genoemd, ook
daadwerkelijk door de minister tot
eerste burger benoemd. De Kamer
was over het algemeen tevreden
over de werkwijze van de vertrou-
Arm Haiti viert
zege van Aristide
PORT AU PRINCE - Volgens
een eerste tussenstand van het
officiële verkiezingstribunaal
heeft Jean-Bertrand Aristide,
een radicale pastoor van de ka
tholieke kerk, meer dan zeven
tig procent van de stemmen ge
kregen. Zijn belangrijkste oppo
nent, de conservatief Mare Ba
zin, komt voorlopig niet verder
dan 12 procent.
Met Aristide op kop beteke
nen de verkiezingen een over
winning voor het door een chro
nische armoe geteisterde volk.
Deze nieuwe, democratische re
volutie komt vijf jaar na het ver
trek van de Duvaliers, de familie
die het land bijna dertig jaar in
haar greep hield.
Het is echter geen geheim dat
zowel Washington als de top van
het Haïtiaanse leger nogal wan
trouwend staat tegenover de
progressief gezinde priester
Aristide. En de 'Tontons Macou-
tes', de nog altijd machtige naza
ten van de Duvalierkliek, heb
ben al verschillende aanslagen
op zijn leven gepleegd.
Gistermiddag werd er een eer
ste domper op de feestvreugde
gezet. Onder nog onduidelijke
omstandigheden openden poli
tieagenten het vuur op een hos
sende menigte voor de vroegere
kerk van Aristide, die sinds
twee jaar geen mis meer mag lei
den. Een jonge, zwangere vrouw
kwam daarbij om het leven.
Het volk vertrouwt erop dat
Aristide voor eens en altijd zal
afrekenen met het Duvalier-tijd-
perk. Sommige waarnemers
vrezen een frontale bofsing met
het Haïtiaanse leger. Washing
ton kijkt de kat uit de boom. De
in Port-au-Prince aanwezige
staatssecretaris voor Latijn-
samerikaanse zaken, Bernard
Aronson, heeft Aristide inmid
dels gefeliciteerd.
DEN HELDER - De fregatten
Pieter Florisz en Witte de With zijn
terug in Den Helder. Beide schepen
hebben een reis van precies 120 da
gen achter de rug. Daarvan werden
er 96 op zee doorgebracht. Zo'n zes
honderd koopvaardijschepen zijn
gecontroleerd in de Perzische Golf.
Niet eenmaal werd een overtreder
van het handelsembargo tegen Irak
aangetroffen.
Toch is voor de meeste beman
ningsleden het Nederlandse aan
deel in de Golf-operatie boven elke
twijfel verheven. Dat vindt het kabi
net ook. Daarom mogen de Pieter
Florisz en Witte de With half april
nog een keer naar het gebied. Voor
veel opvarenden een klap in het ge
zicht. "Je moet wel volslagen ge
schift zijn om opgewekt naar de
Perzische Golf te gaan".
Eugenie Biljard, een van de 22
vrouwen aan boord van de Pieter
Florisz, klinkt opgelucht. "Ik hoef
volgend jaar niet meer mee. Geluk
kig. Ik heb het er verder wel gezien.
De mensen die nu in de Golf zitten,
zijn niet te benijden. Toen ik ze na
de wisseling in Djibouti zag gaan,
dacht ik even: jullie liever dan ik. Ik
heb veel vrienden op de andere
schepen. Dan voel je je toch lullig.
Je weet bij zo'n afscheid eigenlijk
niet goed wat je moet zeggen".
Irritaties
Tijdens hun verblijf in het crisisge
bied draaiden de bemanningen van
de Witte de With en Pieter Florisz
dagelijks twaalf uur oorlogswacht,
verdeeld over perioden van zeven
en vijf uur. Een uitputtende cyclus
en een pittige claim op de collegiale
verhoudingen. "De vier maanden
zijn eigenlijk best omgevlogen,
maar de oorlogswacht was heel
zwaar. De irritaties waren niet van
de lucht", erkent Eugenie Biljard.
"Terwijl je tegelijkertijd toch met
elkaar moest blijven samenwer
ken."
Op de Witte de With weten ze er
van mee te praten. Sergeant-majoor
Jan Verhaeg uit Schagen: "Je bent
bij de marine opgegroeid met het
idee: niet zeuren, gewoon je werk
doen. Als je zegt dat je bang bent
wordt dat in de groep niet geaccep
teerd. Zulke dingen spreek je niet
uit. Dus er ontstaat een wat gespan
nen atmosfeer. Je kunt niet weg, er-
genissen die je tijdens een gewone
reis naast je neerlegt worden nu in
eens de spreekwoordelijke vonk.
Niet dat mensen elkaar meteen voor
het hoofd mepten, maar je kreeg
wel felle reacties. Hele felle".
Sergeant Ron Charité uit Den
Helder: "Op zichzelf een goede
zaak. Anders heb je meteen zó'n
maagzweer. Dus was het op de
gang: Hé tulp, zoiets flik je me niet
meer! En vervolgens ging je samen
een pilsje halen."
Bang zijn, dat zeg je niet bij de
marine. Tegenover de buitenwacht
stapten de opvarenden daar dan
ook zoveel mogelijk overheen. Toch
had Eugenie Biljard momenten dat
ze 'm wel degelijk kneep. Vooral
toen de fregatten diep de Perzische
Golf invoeren, tot op tweehonderd
kilometer van Kuwayt en onder be
reik van Iraakse raketten. "Ik kreeg
er wel eens het enge idee, dat juist in
mijn slaap iets zou gebeuren. Stel
dat ze een raket op ons afvuurden,
zou die Goalkeeper het dan wel
houden? De marine zegt van wel en
daar moetje dan vertrouwen in heb
ben. Maar helemaal lekker was ik er
niet mee."
Zwijgzaam
De meeste andere vrouwen op de
Pieter Florisz zijn zwijgzaam. Be
vreesd dat alle aandacht weer naar
dat ene onderwerp gaat: gemengd
varen. Spuugzat worden ze immers
van die zich voortslepende discus
sie. Geen wonder. Neem sergeant-
majoor Dies Meurs uit Den Helder.
Hij is correspondent voor de militai
re belangehorganisatie VBM. De af
gelopen maanden schreef hij driftig
brieven naar zijn bestuur. Over te
kleine toelagen, over de tweede uit
zending van de Pieter Florisz naar
de Golf en, jawel, ook over vrouwen
aan boord. Het maakte hem weinig
populair onder een deel van de op
varenden. Zelf is hij overtuigd van
zijn gelijk.
"Ik zit nu twee jaar hier aan
boord. Twee jaar met een gemengde
bemanning. Het is een structureel
probleem. Ik heb niets tegen de
vrouwen op zich, het gaat om de
randverschijnselen. Als ze aan
boord komen hebben ze een tas aar
de mee waarin jaloezie en intriges
welig tieren. Het is toch heel verve
lend dat je plaatsen moet mijden,
omdat je bepaalde situaties niet wilt
zien. En geloof me, er gebeurt wel
het nodige. Het is voorgekomen dat
een officier en een vrouwelijke on
dergeschikte in het halletje stonden
met de broek op de enkels. Nee, zelf
heb ik zoiets niet geconstateerd. Ik
heb een heel netwerkje dat me van
informatie voorziet over allerlei po
sitieve en negatieve zaken aan
boord. Het is toch gek dat er aan dek
een soort gedoogzone is, waar 's
avonds de stelletjes zitten? Daar
kom je dan niet bij, want je voelt je
al gauw een indringer. Als we naar
buiten zouden brengen wat er op dit
soort schepen aan de hand is, keken
onze echtgenotes heel anders tegen
deze reizen aan".
Contact
Eerste officier Henk Stapel haalt de
schouders op. "De sfeer aan boord
is goed en ik denk dat de aanwezig
heid van vrouwen daar een rol bij
speelt. Ze doen hun werk zonder
meer naar behoren. Ik weet dat
vooral oudere onderofficieren pro
blemen hebben met een gemengde
bemanning, maar ik hoor geen con
crete klachten. Het beleid is: geen
lichamelijk contact aan boord en
geen bezoek aan eikaars slaapver
blijven. Of er niets gebeurt? Ik steek
er mijn hand niet voor in het vuur,
maar in het jaar dat ik op de Pieter
Florisz zit, heb ik nooit iets onoir-
baars geconstateerd".
Commandant Lub Nieuwenhuis
van de Pieter Florisz blikt tevreden
terug op vier maanden Golf. "Pro
blemen zijn er niet geweest. In elk
geval niets dat we niet konden op
lossen. Ik denk dat de Witte de With
en Pieter Florisz een wezenlijk aan
deel hebben geleverd in het toezicht
op naleving van de boycot. Gemid
deld controleerden we twintig tot
dertig schepen per dag. Dat we geen
overtreders aantroffen maakt het
resultaat zeker niet betrekkelijk.
Het toont juist het nut van de opera
tie aan. Rederijen kregen door dat
het geen zin had een schip naar Ku
wayt of Irak te sturen".
Wel vonden PvdA en D66 dat de
rol van deze commissies bij de be
noemingsprocedure groter mag
worden. De kwaliteit van de kandi
daten moet daarbij de doorslag ge
ven; de 'politieke kleur' van de bur
gemeesterskandidaat mag pas „op
de laatste plaats" meegewogen wor
den bij de vervulling van vacatures.
Het CDA was faliekant tegen zo
wel een grotere invloed van vertrou
wenscommissies als een het onder
geschikt maken van de politieke
achtergrond van de kandidaat.
Woordvoerder Van der Heijden be
klemtoonde dat de commissie uit
sluitend mag adviseren en dat de
verantwoordelijkheid van de be
noeming uiteindelijk berust bij de
minister. De vertrouwenscommis
sie mag absoluut geen sollicitatie
commissie worden, zo liet Van der
Heijden zijn coalitiegenoten weten.
En de politieke kleur moet wel de
gelijk een belangrijke rol blijven
spelen.
Uitgever memoires wacht vervolging
- KEDICHEM - Kerstmis nadert, zo blijkt bijvoorbeeld uit dit tafereeltje in Kedichem i
nen hangen af te koelen, bijna klaar om gegeten te worden.
r de gebraden kalkoe-
VELP (GPD) Justitie zal de Bel
gische uitgever van de memoires
van de weduwe Rost van Tonnin
gen strafrechtelijk vervolgen als hij
het boek op de Nederlandse markt
brengt. Dat heeft vanmorgen de
Arnhemse persofficier mevrouw
mr. L. van Zanten-Renders meege
deeld.
Afgelopen nacht deed Justitie
een inval bij de weduwe van de NS-
B'er Rost van Tonningen, die in de
oorlogsjaren president was van de
Nederlandse Bank en de rechter
hand van Mussert. In haar me
moires probeert de weduwe aan te
tonen dat haar echtgenoot na de
oorlog in de gevangenis zou zijn ver
moord. Volgens de officiële lezing
pleegde hij zelfmoord.
Justitie ging gisteravond over tot
huiszoeking, omdat het vermoeden
bestond dat het manuscript passa
ges zou bevatten die kwetsend zijn
voor bepaalde groepen of personen.
"Natuurlijk mag je opschrijven wat
je wilt. Maar als dat gebeurt met de
bedoeling om het uit te geven, is het
strafbaar. En het was ons al enige
tijd bekend dat het de bedoeling
was om de memoires te laten ver
schijnen", aldus Van Zanten.
Bij de huiszoeking zijn diverse
documenten en geschriften in be
slag genomen die mogelijk betrek
king hebben op het uitgeven van de
memoires. Na inventarisatie van de
papieren zal bekeken worden of
Justitie de weduwe strafrechtelijk
zal vervolgen.
Vooralsnog worden tegen de Bel
gische uitgever Vanhabost geen
stappen ondernomen, omdat hij
naar de mening van Justitie in Ne
derland nog geen strafbare feiten
heeft gepleegd.
Rost van Tonningen werd al twee
keer veroordeeld wegens bezit en
verspreiding van kwetsende lec
tuur. De Belgische uitgever was
vanmorgen niet voor commentaar
bereikbaar.
DEN HAAG (ANP) - Landbouwmi
nister Bukman is voorlopig niet van
plan een norm in te voeren voor het
maximum aantal koeien per hecta
re. Het plan, in augustus gelanceerd
door zijn voorganger Braks, zou de
mestwetgeving te gecompliceerd
maken. Mede op aandringen van de
CDA-fractie heeft Bukman het plan
daarom "in de koelkast geplaatst".
Bukman heeft dit laten weten tij
dens de behandeling van de Struc
tuurnota Landbouw in de Tweede
Kamer. De zogenaamde graasdier-
norm was bedoeld om te hoge con
centraties rundvee in bepaalde ge
bieden tegen te gaan. Aanvankelijk
dacht het ministerie aan maximaal
drie melkkoeien per hectare. Nog
slechts vorige week liet Bukman
doorsijpelen dat de norm ook wel
eens op 2,5 zou kunnen komen te
liggen.
Gisteren bleek het hele plan plot
seling van de baan. Bukman zei ech
ter niet uit te sluiten dan de graas-
diernorm in een later stadium als
nog effectief wordt, bij voorbeeld
als het mestbeleid daarmee gebaat
Het gevolg van het terugtrekken
van de graasdiernorm is wel dat
schapen en geiten onder de mest
wet komen te vallen. Dat is nodig
om te voorkomen dat deze diersoor
ten te sterk in aantal toenemen.
Bukman liet ook weten niet van
plan te zijn de mestwetgeving in
grijpend te veranderen naar aanlei
ding van het rapport van de com
missie Spiertz. Deze commissie ad
viseerde vorige week het uitrijden
van mest verder te beperken om
vervuiling van grond- en bodemwa
ter tegen te gaan. Vooruitlopend op
de politieke discussie over het rap
port, zei Bukman gisteren niets te
voelen voor ingrijpende verande
ringen van het mestbeleid.
Ook de soep die vorige week
vanuit Brussel werd opgediend, is
volgens Bukman al aanzienlijk af
gekoeld. Landbouwcommissaris
MacSharry zei afgelopen woensdag
het hele subsidiestelsel op de hel
ling te willen zetten. In plaats van
subsidie op de produktie zou er di
recte inkomenssteun komen voor
de landbouw. Voor de efficiënte
landbouw in Nederland zou dat een
enorme klap betekenen.
Hoewel Bukman zich nog steeds
zorgen zei te maken, is volgens hem
inmiddels gebleken dat "MacShar
ry het allemaal niet zo ingrijpend
heeft bedoeld". MacSharry zou niet
langer van plan zijn het markt- en
prijsbeleid los te laten, maar om be
paalde categoriën boeren of bepaal
de achterblijvende regio's inko
menssteun te bieden, aldus Buk-
Geheime geheime
dienst opgeheven
DEN HAAG (GPD) - Neder
lands 'geheime' geheime dienst,
de Inlichtingendienst Buiten
land (IDB) wordt gereorgani
seerd en samengevoegd met de
'gewone' Binnenlandse Veilig
heidsdienst (BVD). Premier
Lubbers heeft dat vorige week
gezegd in vertrouwelijke over
leg met de fractievoorzitters van
de vier grote partijen. De IDB,
gehuisvest in een villa in Wasse
naar, hield zich vooral bezig met
het verzamelen van informatie
uit Oost-Europa. De organistie
wordt nu ingekrompen en ge
plaatst onder leiding van Lub
bers' hoogste ambtenaar, secre
taris-generaal Hoekstra van Al
gemene Zaken. Hoekstra neemt
de plaats in van het echte IDB-
hoofd, generaal Alkemade, die
met pensioen gaat.
MEXICO-STAD - De taferelen in
Port-au-Prince leken gisteren sterk
op die van februari 1986. De verkie
zingswinst van de radicale pastoor
Jean-Bertrand Aristide in Haïti is
bijna net zo uitbundig gevierd als
destijds het vertrek van de gehate
dictator Jean-Claude Duvalier in
een vliegtuig van de Amerikaanse
luchtmacht.
Al in de vroege ochtend, nog
voordat de eerste officiële cijfers de
overwinning van Aristide bevestig
den, trokken honderdduizenden
mensen uit de onmetelijke sloppen
wijken in en rond de Haïtiaanse
hoofdstad richting centrum. "Vive
le père Titid", zo scandeerden de
massa's. En ook: "Abas les Tontons
Macoutes", weg dus met de nog al
tijd invloedrijke nazaten van de
vroegere Duvalier-tirannie.
Zingend en springend arriveer
den de massa's voor het imponeren
de, witte presidentiële paleis van
Port-au-Prince. Veel mensen zwaai
den met een tak boven hun hoofd,
een gebaar van vrede en macht. An
deren hadden een haan in hun ar
men meegesleurd, het campagne
symbool van Aristide.
"Avalas, avalas", zo schreeuwde
de menigte, we gaan er als een land
verschuiving tegenaan. Vanaf een
veilige afstand keken zwaarbewa
pende militairen en politieagenten
wantrouwend toe.
Tweede keer
Met Aristide krijgen de Haïtianen
nu, vijf jaar na het vertrek van de
Duvaliers, eindelijk een president
waar ze echt achter staan. Eigenlijk
is het pas de tweede keer sinds de
onafhankelijkheid van 1804 dat het
zover komt. Maar nu is het de vraag
of het Aristide veel beter zal ver
gaan dan zijn voorganger, die ande
re held van het Haïtiaanse voetvolk.
Indertijd duurde het feest namelijk
maar 17 dagen.
Vreugde
zonder geweld
als reactie lijkt
niet meer moge
lijk in Haïti.
Gisteren werd
een zwangere
vrouw gedood,
toen vanuit een
truck werd ge
schoten op de
menigte die de
verkiezings
overwinning
van volksheld
Aristide vierde.
De nieuwe presi
dent heeft be
loofd dat de ver
antwoordelij
ken voor de ter
reur in de afge
lopen jaren zul
len iborden be
recht.
We schrijven december 1956: Ge
neraal Paul Magloire, een dandy
achtige dictator die zich aan de
macht probeert vast te klampen,
moet wijken voor de druk van volk
en politici. Mulattenkoning Louis
Dejoie heeft het presidentschap
voor het oprapen. Maar wetend dat
de zwarte top binnen het leger korte
metten met hem wil maken, besluit
Dejoie te wachten op de te houden
verkiezingen.
Zijn belangrijkste tegenstanders
zijn Clemente Jumelle, een jonge
politicus die naar voren wordt ge
schoven door de zwarte bourgeoi
sie; Francois Duvalier, een verlegen
plattelandsdokter met goede con
necties binnen het leger; en Daniel
Fignole, een schoolmeester die op
handen wordt gedragen door de uit
gemergelde mensenmassa's in de
krottenwijken van Port-au-Prince.
Burgeroorlog
Het zijn chaotische dagen. Op 25
mei 1957 gaan de mulatten van De
joie een aantal negers te lijf. Fignole
slaat alarm met zijn stoomfluit in de
haven van Port-au-Prince. Tiendui
zenden armen nemen bezit van de
straten van de hoofdstad. Er dreigt
een burgeroorlog. Duvalier, Jumel
le en het leger zijn verbijsterd. Ze
besluiten de crisis op te lossen door
Fignole het presidentsschap aan te
bieden.
Deze accepteert. Er gaat een golf
van vreugde door Haïti. Overal
wordt uitbundig feestgevierd. Maar
de rust is nog niet hersteld of het le
ger zet Fignole op een boot naar het
Amerikaanse Miami. Gewapend
met stenen en stokken valt een woe
dende meute het 'Fort Dimanche'
binnen in de hoop daar hun leider
aan te treffen. Het antwoord van de
militairen laat niet lang op zich
wachten.
Midden in de nacht vallen zwaar
bewapende troepen de nog rouwen
de krottenwijken binnen. Op alles
wat beweegt wordt geschoten.
Vrouwen, kinderen, baby's; duizen
den mensen komen om in het mon
sterlijke bloedbad. En een paar
maanden later zit Francois Duvalier
in het presidentiele paleis met het
er nooit meer weg te
gaan.
Overhoop
Aristide is 'in zekere zin de Fignole
van de jaren negentig, het speer
punt van de enorme massa's van ar
men. Eigenlijk waren de verkiezin
gen van afgelopen zondag op het lijf
geschreven van de conservatief ge
zinde Mare Bazin, het oogappeltje
van Washington.
Aristide was slim genoeg om zijn
eigen kandidatuur pas op het aller
laatste moment bekend te maken.
Maar nu de stembusslag, onder toe
zicht van honderden waarnemers
van de Verenigde Naties en de Or
ganisatie van Amerikaanse Staten,
eerlijk verlopen is, begint de vuur
proef voor de democratie eigenlijk
pas echt.
Hij wil de hele Haïtiaanse samen
leving overhoop gooien. Hij wil af
rekenen met de vaak nog uit de
middeleeuwen stammende, slaafse
verhoudingen tussen rijk en arm.
En ook het leger, de politie en het
hele staatsapparaat moet worden
gezuiverd van Duvalier-gezinden.
Als het aan Aristide ligt, sleept hij
zelfs de huidige interim-president,
de juriste Ertha Pascal-Trouillot,
voor de rechter.
Privileges
Alle verantwoordelijken voor de
staatsterreur van de afgelopen ja
ren, zo heeft Aristide zijn volgelin
gen beloofd, zullen worden berecht.
Maar Haïti is en blijft Haïti. Nie
mand gelooft dat de rijken van het
land nu wel zonder slag of stoot al
hun privileges uit handen zullen ge
ven. Hetzelfde geldt voor de top van
het leger, waar dikke bundels van
dollars omgaan, afkomstig uit de
welig tierende smokkel van drugs
en andere illegale waren. Zonder
uitdrukkelijke steun uit het buiten
land, en dan met name van de Ver
enigde Staten, lijkt de nog jonge
Aristide slechts een kort leven be
schoren.
