Deskundigen: rij-opleiding is aan aanvulling toe
Digitale walkman komend voorjaar op de markt
Mitsubishi levert pick-up met dubbele cabine
Oudshoorn B.V.
Microsoft windows voor het onderwijs
DONDERDAG 13 DECEMBER 1990
Van onze correspondent
Cor van den Burg
De opleiding tot het verkrijgen
van een rijbewijs schiet op een aan
tal punten te kort. Geleerd wordt
wel hoe een voertuig verantwoord
in beweging komt en in beweging
blijft, maar om op een even verant
woorde wijze dat zelfde voertuig
vertragen, daarin voorziet die rij-op
leiding niet. En daar dient met na
me uit het oogpunt van verkeersvei
ligheid verandering in de komen, zo
vinden tal van deskundigen.
Grote voorvechters van dat idee,
dat in twee van de Scandinavische
landen al is omgezet in een verplich
ting, zijn Arnold Leppink en Ed van
Leeuwen van het Trainings Cen
trum voor Voertuigbeheersing
(TVC) in Weert. Zij zijn dagelijks be
zig om cursisten, die zich particulier
dan wel collectief (bijvoorbeeld via
hun werkgever) hebben gemeld bij
dit centrum dat als enige samen
werkt met de ANWB, duidelijk te
maken dat een rem in een aantal ge
vallen levensgevaarlijk kan zijn en
dat niet remmen, maar sturen le
vens kan redden.
Voertuigbeheersing is weer op
portuun na de recente kettingbot
singen bij Hoevelaken en Almere,
met als triest hoogtepunt de cata
strofale crash op de A 16 ter hoogte
van Breda. Plotselinge mist, in een
aantal gevallen te hoge snelheden
en te weinig onderlinge afstand re
sulteerden daar in het trieste resul
taat van acht doden en een veelvoud
daarvan aan ernstig gewonden en
een gigantische materiële schade.
Arnold Leppink onderkent dat
het verrassingseffect van die mist
bank erg groot was. „Maar als je de
luchtfoto's die werden gemaakt van
de plek van de ramp goed bekijkt,
dan zie je dat er zo hier en daar nog
ruimte was om uit te wijken. Maar
dat betekent wel dat je moet weten
wat je met een auto kunt doen. Dat
betekent ook dat je de koelbloedig
heid moet hebben om niet met het
volle gewicht op de rem te gaan
staan, want dan blokkeer je de wie
len en gaat de auto een eigen leven
leiden. Gedoseerd remmen, dus te
gen blokkeren aan en blijven stu
ren, dan kun je ruimte zoeken. Al
zet je de auto maar in de vangrail,
dan voorkom je toch een frontale of
kop-staartbotsing".
Paniek
Maar Leppink en Van Leeuwen we
ten als geen ander dat automobilis
ten in panieksituaties nog maar aan
één ding denken: remmen! En rem
men betekent voor die gemiddelde
automobilist met volle kracht het
rempedaal intrappen. „En dan kom
je met een schok tot de ontdekking
dat je niets, maar dan ook niets
meer kunt doen met je voertuig. De
massa glijdt, afhankelijk van de
snelheid meters en meters door. Je
klapt, hoe je ook je best doet om te
ontwijken, met een enorme snel
heid achter op de voorganger", zegt
Arnold Leppink. En op secundaire
wegen glijd je vanwege de ronding
van het wegdek met geblokkeerde
wielen de berm in of tegen een
boom, of je gaat over de kop".
De beide instructeurs vleien zich
niet met de gedachte dat na een dag
cursus op hun school de automobi
list voor het leven onder alle om
standigheden de volledige beheer
sing over het voertuig heeft.
Harry Steeghs, die een van de zes
tien cursisten is van het Weertse
trainingscentrum, stapt triomfante
lijk uit de Audi 80 waarmee Lep
pink en Van Leeuwen de cursussen
geven. Hij heeft kans gezien bij een
rem-uitwijkmanoeuvre op een
spekglad wegdek niet alleen de in
structeur in leven te laten, maar ook
de pilons die de vangrail en het ob
stakel moeten verbeelden te laten
staan. Beheerst bracht hij de Audi
na de uitwijkmanoeuvre terug naar
de juiste weghelft en zette de wagen
geheel stil.
Een lerares uit Waddinxveen rijdt
al jaren auto, zonder ooit in een slip
te zijn geraakt. „Maar ook ik voel
me bij nat weer onzeker achter het
stuur en bovendien wil ik eens we
ten wat ik met een auto kan. Of lie
ver gezegd, wat ik niet kan met een
auto, want dat is eigenlijk veel be
langrijker". Zij zet de theorie van
het eerste uur van de cursusdag
aanvankelijk wat aarzelend in de
praktijk om.
Ed van Leeuwen praat haar via de
portofoon moed in en geeft onop
houdelijk aanwijzingen en advie
zen. Uiteindelijk ziet ze kans de
auto uit een slip te halen en rustig
remmend de Audi tot stilstand te
brengen. De pilons blijven, voor het
eerst die ochtend, allemaal staan.
„Ik merk dat ik zelfverzekerder
word achter het stuur", zegt de
Waddinxveense.
De rem-oefeningen in combinatie
met uitwijkmanoeuvres worden ge
houden op glad en op stroef weg
dek, op rechte stukken en in boch
ten (als enige school beschikt TCV
over een verkeersplein). Bovendien
worden de slipcorrecties evenzeer
op gladde, rechte weggedeelten uit
gevoerd als in bochten.
In tegenstelling tot andere scho
len zitten de instructeurs van TCV
niet naast de cursist. Arnold Lep
pink: „Het heeft zo weinig zin om
dat te doen. Wat schiet je er mee op
als een cursist in een slip raakt door
dat iemand de handrem aantrekt.
Die auto gaat op een glad wegdek
vanzelf wel slippen en laat het dan
niet zo spectaculair zijn. Je kunt als
instructeur beter vanaf afstand be
kijken wat de cursist met de auto
doet. Dat geeft je een beter beeld
van de auto en de weg. Via de porto
foon kun je dan alle aanwijzingen
geven".
'Los die rem'
En dat gebeurt dan ook volop. „Los
die rem, laat los die rem!", roept Ed
van Leeuwen bij de rem-uitwijkma
noeuvre tegen een nog wat angstige
cursist die vol op het vertragings
mechanisme blijft staan. De zware
Audi blijft desondanks gewoon
doorglijden. Van Leeuwen maakt
een sprong, de pilons vliegen links
en rechts weg. De Audi maakt een
slip van 180 graden en komt uitein
delijk op het stroeve wegdek tot stil
stand. Onvermoeibaar maakt Ed
ADVERTENTIE
Remmen met twee wielen op glad en met twee wielen op stroef wegdek is te
vergelijken met het plotseling met twee wielen in de berm raken, (foto gpd>
van Leeuwen duidelijk dat er ver
schil bestaat in remmen. „Rustig
dat pedaal indrukken, zo gauw je
voelt dat de wielen blokkeren, min
der druk en vooral: blijven sturen".
Aan het eind van de dag hebben
de zestien cursisten de nodige oefe
ningen achter de rug, ze zijn in staat
om een auto uit een voorwiel- en
achterwielslip te halen, weten hoe
ze moeten remmen en blijven stu
ren om een obstakel te vermijden.
Ze krijgen een certificaat en een
sticker dat ze de cursus met goed
gevolg hebben doorlopen. Weer zes
tien mensen met meer besef van
voertuigbeheersing. Maar in een
land met ruim vijf miljoen auto's
vormt het aantal dat zich verder be
kwaamde tot dusver nog een drup
pel op een gloeiende plaat. En het
ziet er naar uit dat het voorlopig nog
steeds aan de automobilist is om te
beslissen of hij of zij bereid is meer
te doen om een veiliger weggebrui
ker te zijn dan de opleiding tot het
verkrijgen van een rijbewijs nu
voorschrijft.
Voorlopig dient gemotoriseerd
Nederland nog eigen initiatief ont
wikkelen, waarbij het TCV de hel
pende hand kan toesteken. Inlich
tingen over de cursussen: 04950-
43668
Op de Bedrijfsauto RAI dit jaar
stond de Mitsubishi L200 al op de
stand van de importeur. Nu bijna
een jaar later komt deze pick-up, die
in Japan heel gewild is, ook werke
lijk in de verkoop. Alleen in de uit
voering met dubbele cabine zal
deze 4WD-pick-up geleverd wor
den.
Nederland is het eerste land van
de EG waar de L200 leverbaar is. De
auto is uitgerust met een dieselmo
tor van 2,5 ltr. die een vermogen van
51 kW bij 4200 tr/min. levert en een
koppel van 147 Nm bij 2500 toeren
van de krukas. Het onderstel is vrij
wel gelijk aan dat van de terreinauto
Pajero.
De nieuwkomer in deze spectacu
lair groeiende markt wordt gele
verd voor f 32.500, ex btw. Zeker in
de bouw en bij onderhoudsdiensten
is de pick-up populair; de impor
teur verwacht ook in de particuliere
sector veel belangstelling. Hetzij als
'fun-car' of in aangepaste vorm als
kampeerauto. Met een pakket ex
tra's is de Mitsubishi L200 inzetbaar
als sneeuwschuiver, zoutstrooiwa-
gen of voor andere wegbeheerta-
ken.
Mitsubishi verwacht volgend jaar
dat de markt voor pick-ups met on
geveer 20 procent zal stijgen tot
4000 eenheden. Tien procent van
dat totaal moet volgens de impor
teur op het conto van de L200 gezet
kunnen worden.
Een ander onderdeel van
Mitsubishi in Nederland is de pro-
duktie van lichte tot middelzware
vrachtauto's en bestelbussen. In de
sector van 3,5 tot 7,5 ton GVW wor
den de Canters van de Japanse fa
brikant als complete pakketten
naar Rotterdam verscheept. Daarna
worden ze in Sittard in een vrij klei
ne hal in eenheden van zes stuks te
gelijk opgebouwd door een ploeg
'all-round' vakmensen.
Hart, Nibbrig Greve Bedrijfs
wagens B.V. heeft onder de directie
van W. Dille in vijfjaar tijd een goed
lopend assemblagebedrijf opge
bouwd. „Maar Japan wil meer, en
wij uiteraard ook. Nu wordt voor
zichtig gepoogd de Noordeuropese
markt te voorzien van onze Canters.
Het moederbedrijf hecht enorm
veel belang aan een Europese vesti
ging en een flink aandeel in de be-
drijfswagenmarkt. Toch hangt er
nu, na aanvankelijk vrij definitieve
plannen tot samenwerking met Vol
vo of Mercedes, een opmerkelijke
windstilte in Japan".
De Canters die voor 1991 aanzien
lijk gestroomlijnder en moderner
uitgerust zijn, maken in het nieuwe
modeljaar met 400 stuks een klein
deel van dit brede marktsegment
uit. Groter is het aandeel van de
L300 die als zeer gewaardeerde be
stelauto nr.2 op de ranglijst onder
bestseller Ford Transit staat. De
auto is als standaard busje met kor
te wielbasis zonder stuurbekrachti
ging leverbaar voor 20 mille. Voor
de luxe versie Crystal Lite Roof
moet 40 mille betaald worden. Deze
net als een tuinkas ruim van glas
voorziene 7-persoons bus wil het in
het specifieke segment opnemen te
gen modellen als Pontiac Trans-
Sport. Renault Espace en VW Ca-
ravelle. De prijs is in ieder geval
concurrerend.
ADVERTENTIE
Off. Mitsubishi dealer voor Leiden,
Leiderdorp e.o.
Touwbaan 5, Leiderdorp, tel. 071-410141.
Levendaal 136-138, tel. 071-149341.
Sony introduceert reeks DAT-recorders wereldwijd
"Wij zijn de uitvinder van de
walkman, de mini-cassette
recorder. Wij zijn (mede)
uitvinder van de digitale
geluidsrevolutie, de compact
disc. Tel die zaken bij elkaar
op en het is logisch dat wij de
digitale walkman
introduceren. Hij wordt net zo
klein als de huidige 'gewone'
walkman, maar de
geluidskwaliteit zal
onvergelijkelijk beter zijn".
Aan het woord is de uitvinder van
Sony's walkman, een Japanse inge
nieur. "De ervaring leert", doceert
hij verder, "dat alles wat gedigitali
seerd wordt geweldig klein kan
worden gemaakt. De stap naar de
digitale techniek is moeilijk, maar
heb je die eenmaal gemaakt, dan
worden je produkten alleen maar
kleiner en beter".
door
Hugo van der Heem
Terwijl Philips heeft aangekondigd
in 1992 met een nieuwe digitale cas
setterecorder te komen, introdu
ceerde Sony eind oktober/begin no
vember over de hele wereld de digi
tale audio taperecorder (DAT).
Sinds eind oktober is de stationaire
huiskamer DAT-recorder in Neder
land te koop en volgend jaar april-
/mei komt de DAT-walkman er
eveneens.
Opvallend zijn de prijzen van de
nieuwe DAT-machines. Het huiska
mer topdeck, kost bijna 1800. De
DAT-walkman zal (onder voorbe
houd) vermoedelijk bijna 1500
gaan kosten. De eerste generatie
machines kostte tussen de 3000 en
4000.
Tegenhanger CD
DAT-geluid is de natuurlijke tegen
hanger van CD-geluid. Bij de ge
boorte van de compact disc voor
spelden kenners al dat de cassette
recorder ook opnieuw ontworpen
zou moeten worden. Het apparaat -
hoewel voor de huiskamer niet
slecht - zou zich aan de kwaliteit van
de CD-geluidsbron moeten confor
meren. Jaren geleden gingen vooral
de Japanners in de slag om een digi
tale machine te maken. Twee kam
pen vormden zich, rond de R-DAT
(met roterende kop) en S-DAT (met
stationaire). Al spoedig werd duide
lijk dat alleen het R-DAT (afgeleid
van de videorecorder techniek)
kans van slagen had.
Tijdens de Funkaustellung in
Berlijn van augustus 1987 annon
ceerde onder meer Sony de eerste
DAT-recorders, met voornoemde
hoge prijzen. Het zou blijken dat ze
zowel in Japan als in Europa maar
mondjesmaat werden gekocht.
Deels als gevolg van de prijs, deels
als gevolg van tegenwerking van de
software (grammofoonplaten
CD's) industrie, die zich ernstig zor
gen maakte over de kopieer-moge-
lijkheden.
Vooral Philips (met softwarepoot
Polygram en Philips Dupont Opti
cal) verzette zich tegen zo'n nieuw
produkt. "Van ons komt er geen R-
DAT", gaf men als commentaar. In
Nederland werd de DAT dan ook
geboycot. In Duitsland en Frank
rijk, waar men een kopieer-heffing
op lege tapes kent, kwam de machi
ne wel op de markt.
Compromis
Maar sinds 1987 is er veel veran
derd. Een compromis tussen ma
kers van de recorders en muziekin
dustrie leidde ertoe dan men het Se
rial Copy Management System
(SCMS) uitvond. Het maakt het ein
deloos doorkopiëren van een DAT-
band (in principe zonder enig ver
lies, al kopieer je honderdmaal) on
mogelijk. Wel is het mogelijk om de
CD eenmalig op band te zetten. Wil
men twee of meer kopieën op DAT-
band, dan moeten die allemaal real
time overgenomen worden van de
CD.
Sinds 1987 is er door Sony wel
veel ervaring opgedaan met DAT.
In studio's werd de draagbare en
professionele machine veel toege
past. Zelfs zo, dat men kan zeggen
dat de DAT-machines de studio's
stormenderhand veroverden. Ook
het consumenten-traject versterkte
(in beperkte mate) de positie van de
DAT-recorder. Men deed in elk ge
val ervaring op met de machine, en
nu hij wereldwijd verkocht gaat
worden is er meteen al sprake van
een vierkops-machine (met naband-
controle) en zeer hoogwaardige di
gitaal/analoog omzetters. Ook heeft
de recorder de mogelijkheid auto
matische datum en tijd van de opna
me vast te leggen.
Alle DAT-machines hebben twee
snelheden. Een standaard-snelheid
waarbij de kwaliteit gelijk of beter
is (48 kHz sampling 16 bit lin) dan
van de compact disc en een lagere
snelheid (32 kHz12 bit niet lin). Een
DAT-bandje is maximaal twee uur
lang. Op de LP-stand speelt de re
corder vier uur met een kwaliteit
die nog altijd veel beter is dan het
gemiddelde consumenten cassette
deck.
Andere voordelen van de DAT
zijn onmeetbare vervorming en af
wezigheid van janken en zweven.
Zeer snel zoeken op de band en
nummering van de opgenomen
tracks, compleet met aanwijzing
van tijdsduur en verstreken tijd, net
als bij CD. De DAT is vrijwel onge
voelig voor schokken (Walkman!),
vandaar dat er ook een autoradio
(AM/FM) met ingebouwde DAT-
speler zal komen, die zich ook leent
voor de besturing van een wegge
werkte CD-speler.
SONY
y
C
e
e
3
a
3
MOUW
De DAT-walkman naast de WM 2091.
Deze complete DAT-range, die
voorlopig nog tegen redelijke prijs
aan de man wordt gebracht, bewijst
het geloof van Sony in het produkt.
De digitale Walkman moet volgend
jaar het grote publiek overtuigen.
De speciale Walkman is voorlopig
in verhouding met een gewone
draagbare cassette ook nog duur
omdat het opname/weergave ma
chine is. Het heeft geen zin om al
leen een speler op de markt te bren
gen, als er nog geen voorbespeelde
bandjes zijn. De verwachting is ech
ter dat Sony Musical Industries (het
binnenkort om te dopen CBS gram
mofoonplaten-concern) die moge
lijk volgend jaar al zal gaan maken.
Philips aarzelt
Philips heeft inmiddels - na lang
aarzelen - bekend gemaakt een an
dere vorm van digitale cassette-re
corder te gaan maken. Die zal pas in
1992 op de markt komen. Het is de
Digitale Compact Cassette (DCC).
Eigenlijk is de machine gebaseerd
op het (in Japan) verlaten S-DAT-
principe ofwel digitale registratie
met een stationaire kop.
Het project van Philips heeft
voor- en nadelen. Een voordeel is
dat de cassette uiterlijk vrijwel een
der blijft en de gewone (analoge)
compact cassettes er in kunnen
worden afgespeeld. Een nadeel is
de ononderbroken speelduur die
maximaal, zoals nu, een uur zal zijn.
De opname gaat digitaal, waarbij
het 16 bit digitale-signaal met com
pressietechnieken naar een acht
bit-signaal wordt teruggebracht.
Men schrijft dat parallel via een kop
met acht 'sporen' op de helft van de
band. Bij weergave wordt het sig
naal weer teruggebracht naar 16-bit
en geconverteerd naar analoog ge
luid. Wel zou men de band kunnen
omdraaien, en de tweede kant be
spelen, naar analogie van de gewo
ne compact cassette.
Philips verdedigt de late start van
het (in de wandelgangen 'decor' ge
naamde) project met twee argu
menten. De software industrie was
nog niet toe aan een digitale regi
stratie. Nu is er het Serial Copy
Management System, dat dan ook
op DCC zal worden toegepast. Het
andere argument heeft wat meer
met de consument te maken: er
worden circa 1,6 miljard voorbe
speelde muziekcassettes per jaar
door de software industrie gele
verd. Daarnaast kopen de consu
menten nog eens driemaal zoveel le
ge cassettes, die meestal ook voor
muziekregistratie worden benut. Al
die cassettes (6 miljard) kun je weg
gooien als je op DAT overschakeld.
Te laat
De introductie van het systeem in
1992 is echter veel te laat. Het zou
een goede kans maken wanneer het
nu naast de DAT kon worden gein-
troduceerd, zodat de consument
zou kunnen kiezen. Boze tongen be
weren echter dat zowel de compres-
sie-techniek als de analoge weerga
ve Philips nog zorgen baart en het
produkt daarmee nog lang niet af is.
Met de digitale achtsporenkop kan
men geen analoge bandjes aftasten
en er moet dus of een grandioze list
worden bedacht of men moet er een
(ouderwets) kopje naast plaatsen
(met de hele Dolby klimbim enzo).
Opnemen op de analoge manier
wordt niet overwogen. En of er al
zo'n populair produkt als een digita
le 'Moving Sound' aankomt, schijnt
niemand te weten. Wel dat een aan
tal maatschappijen, waaronder Po
lygram, de intentie heeft uitgespro
ken om in 1992 software te gaan pro
duceren.
Sony heeft daarentegen na zijn di
gitale walkman nog een grandioze
verrassing in petto. Als er voldoen
de voorbespeelde DAT-bandjes op
de markt zijn kan men eenvoudige,
uitgeklede walkmans gaan leveren,
die niet kunnen opnemen, net als
het merendeel van de machientjes
nu. Men heeft een patent verworven
waarmee de DAT (in feite een video
recorder) een veel eenvoudiger stu
ring krijgt, wanneer men er uitslui
tend mee afspeelt. Dit noemt men
het 'non tracking systeem'. Het
maakt de toekomstige afspelers
zeer veel goedkoper, binnen afzien
bare tijd flink beneden de 1000. En
dat vóór 1992.
Over enkele jaren zijn we in de VS
en wellicht ook in Nederland toe
aan een personal computer op ie
der bureau en in ieder huis. Het
zijn de woorden van Bill Gates,
directeur van 's werelds grootste
bedrijf op het gebied van compu
ter-software: Microsoft. Gates,
hoewel nog jong, is een van de
machtigen in de automatiserings
wereld. Hij was even in Neder
land om een contract te tekenen
met het ministerie van onderwijs.
Microsoft gaat tussen nu en 1994
volgens deze overeenkomst
27.000 pakketten leveren van het
tekstverwerkingsprogramma
'Word voor Windows' ten behoe
ve van het basis- en voortgezet
onderwijs.
In het kader van het Comenius-
project was 'Microsoft Windows'
al eerder geselecteerd door het
ministerie van onderwijs als stan
daard-gebruikersinterface voor
het onderwijs. De keuze voor
'Word' als tekstverwerkingspro
gramma is hierop een logisch ver
volg.
Bill Gates: "Vijftien jaar gele
den werd de huiscomputer gein-
trodruceerd. In de jaren '80 volg
de de PC-lijn. In de jaren '90 zal de
computer zo'n prijs/prestatieni
veau bereiken, dat iedereen hem
koopt". Gates weet als geen ander
wanneer de tijd rijp is voor zo'n
doorbraak, dat bewijst zijn miljar
denbedrijf. met vestigingen over
de hele wereld.
Sinds de introductie dit voor
jaar slaat het programma Win
dows 3.0 van Microsoft alle ver
kooprecords. Van dit pakket zou
den wereldwijd al 900.000 en in de
Benelux alleen al 20.000 stuks
verkocht zijn. Zelden produceer
de een bedrijf een stuk program
matuur dat zo snel zo populair
werd. Met Windows wordt de PC
namelijk geen moeilijke, on
neembare vesting meer. maar een
makkelijk, bijna intuitief te be
dienen machine. Bovendien be
vrijdt Windows 3.0 de PC's van de
allerhande DOS-beperkingen.
Ook het snel overbrengen van
de inhoud van van het ene pro
gramma naar het andere is een
van de standaardopties van Win
dows. De grafische manier van
presenteren is praktisch eender
als bij de Macintosh, op een aan
tal punten zelfs wat beter. Geerj^
wonder dat Apple in de State?
met Microsoft aan het hakketak
ken is of de laatstgenoemde geeni
inbreuk op zijn patenten heeft ge--
pleegd.
Mitsubishi wil met de 1200 een aandeel in de markt van de pick-up verwerven.
(foto GPD)
