Crisisberaad
Roemenië rond
stakingsdreiging
Siciliaanse maffiosi krijgen in
maxi-proces minimale straffen
Iran pleit bij OPEC
lagere olieproduktie
Uitval verpleegkundigen nu aanpakken'
Rechters moeten hun nek durven uitsteken
AUSTRALISCH VOEDSEL VOOR SOVJETS
J
voorlichtingsavond
Feministisch advocate Van Driem laijgt Harriët Freezening
Bonus per
schadevrij jaar
MAL
WOENSDAG 12 DECEMBER 1990
BUDAPEST - Aan de vooravond van de eerste herdenking
van de val van dictator Ceausescu, dreigt in Roemenië een
algemene staking tegen het regeringsbeleid. President Ilie-
scu heeft de regering en de vakbonden gisteravond voor
een crisisberaad bijeengeroepen.
ROME - Alle vijf maffia-bazen
die verdacht waren van de moord
op de Italiaanse generaal-prefect
Albereto della Chiesa zijn gister
morgen in Palermo vrijgesproken.
Het grote proces tegen de Siciliaan-
se maffia is op deze wijze na 21
maanden beëindigd. Slechts twaalf
mafiosi zijn tot levenslang veroor
deeld. In totaal stonden 382 mensen
terecht. Het proces was mogelijk
door de bekentenissen van ex-ma-
fialeider Scetta.
In Italië is met verbijstering gera-
geerd op deze uitspraak. Net nu de
discussie over de 'te gemakkelijke
vrijspraken' iets is geluwd, wordt
het 'maxi-proces' tegen de Sicili-
aanse maffia afgesloten met on
waarschijnlijk lage straffen.
In 1987, bij de afsluiting van het
eerste proces, hadden de vijf ver»
dachten levenslang tegen zich ho
ren eisen wegens de moord op Della
Chiesa in 1982. De vijf zullen wel
Verslagenheid was er bij de zoon
van Della Chiesa, Nando. "Na de ge
heime diensten - die een rol in de
moord op de generaal zouden heb
ben gehad - verdwijnt nu zelfs de
maffia uit de beklaagdenbank", al
dus Nando Della Chiesa.
Tegen de 382 verdachten was in
totaal 2665 jaar gevangenisstraf ge
ëist (tegen 3668 jaar bij het begin
van het eerste proces). Uiteindelijk
is daar maar 1576 jaar van overge
bleven. Van alle 382 mafiosi zaten er
overigens maar 28 achter de tralies.
De anderen hadden huisarrest of -
het overgrote deel - waren al op vrije
voeten, vooral vanwege het verlo
pen van het voorarrest.
Het eerste maxi-proces in de ge
schiedenis van de maffia is, na vijf
jaar, met een kater geëindigd. Het
proces, waarvoor zelfs een speciale
bunker-rechtzaal werd gebouwd,
moest alle leiders van de misdaad
organisatie voor goed achter de tra
lies krijgen. Deze hoop was geba
seerd op de onthullingen van de po-
litie-informant en verrader Buscet-
ta.
ördineerd door een 'supervergade
ring' van clan-hoofden. Aan het
hoofd van deze 'cupola' (letterlijk
koepel) stond een man die 'Papa'
werd genoemd - in dit geval de boss
Michele Greco.
Deze theorie was juridisch gezien
heel interessant omdat de verant
woordelijkheid voor de daden van
de kleinere maffiosi ook kon wor
den gelegd bij de grootste bazen. Zij
bleven immers bijna altijd buiten
schot.
Maar de theorie over de 'pyrami-
de-structuur' van de maffia, zoals
geschetst door Buscetta, is met de
veroordelingen in het maxi-proces
in feite verworpen. Michele Greco is
wel tot levenslang veroordeeld,
maar vanwege een specifieke
moord en niet vanwege zijn aandeel
in de executie van Della Chiesa.
Hetzelfde geldt voor de andere
clan-hoofden. Bernardo Provenza-
no, behorend tot de clan van de Cor-
leonesi, werden in het eerste proces
52 moorden ten laste gelegd. Hij
kreeg gisteren 10 jaar vanwege 'ver
bindingen met de maffia'.
Maar er is ook een lichtpuntje te
noemen: het 'groene nummer' (een
06-nummer) dat kan worden gebeld
om inlichtingen over de maffia te
verstrekken. Het werd ingesteld
door de hoge commissaris voor de
strijd tegen de maffia, Domenico Si-
ca, na het bloedbad enkele weken
geleden in de stad Gela.
Het nummer lijkt ideaal om de
'omerta' (zwijgplicht) te doorbre
ken. Vlak voor het einde van het
maxi-proces kon - op aanwijzing
van een anoniem telefoontje - een
44-jarige voortvluchtige mafioso
worden gearresteerd.
De vakbonden hebben het aftreden
geëist van minister-president Petre
Roman, anders willen ze het land
platleggen. Roman, een van de be
denkers van het economische her
vormingsprogramma, wijzen de
bonden aan als hoofdschuldige
voor de groeiende armoede en de
verslechterende sociale verhoudin
gen in het land.
Vooral de enorme prijsstijgingen
die op de eerste november van
kracht werden, steken de bonden.
Alleen energie, vlees en brood ble
ven in prijs gelijk, verder gingen de
meeste prijzen 100 procent of zelfs
meer omhoog. Een van de redenen
was de afschaffing van allerlei sub
sidies op levensmiddelen.
Maar een deel van de prijsverho
gingen was heel willekeurig. Omdat
de prijzen sinds 1 november zijn
vrijgegeven, kunnen staatbedrijven
nu zelf hun verkoopprijzen bepa
len. En omdat ze nog steeds een mo
nopoliepositie bezitten, drijven ze
hun prijzen soms absurd op.
Critici van Roman zeggen dan
ook dat hij de maatregelen in een
verkeerde volgorde heeft genomen:
eerst had het staatsmonopolie moe
ten worden doorbroken en hadden
zich nieuwe bedrijven in Roemenië
moeten vestigen. Pas daarna was
een prijsliberalisatie verantwoord
geweest.
De prijsverhogingen zijn extra
hard aangekomen, omdat de mees
te lonen, op het minimumloon en
sommige pensioenen na, niet zijn
aangepast. Bovendien dreigen veel
mensen door de sluiting van onren
dabele bedrijven werkloos te wor
den, terwijl er geen sociale voorzie
ningen zijn. De vakbonden verwij
ten de regering dat ze de levensstan
daard van Roemenië, toch al een
van de laagsten van Europa, nog
verder omlaag heeft gebracht.
De afgelopen weken is in Roeme
nië regelmatig gestaakt tegen de
maatregelen. De regering heeft tot
nu toe altijd gezegd dat het onmoge
lijk is om de hervormingen terug te
draaien. Voor de subsidies op le
vensmiddelen en andere produkten
moest geld in het buitenland wor
den geleend, waardoor de staats
schuld snel dreigde op te lopen.
De stakingen zijn deel van een al
gemene golf van onrust in het land.
Met de herdenkingsplechtigheden
op komst neemt de kritiek op ge
brek aan veranderingen toe. In Ti-
misoara, waar de revolutie tegen
Ceausescu begon, zijn voor komend
weekend en de dagen erna grote de
monstraties aangekondigd. Ook in
Bukarest wordt dagelijks gedemon
streerd.
WENEN (KRF/Rtr) - Iran heeft aan De olielanden produceren nu vrij
de vooravond van de vergadering wel allemaal op topcapaciteit nu de
van de olie-exporterende landen olie uit Kuwajï en Irak de wereldo-
van de OPEC in Wenen gepleit voor lierparkt niet bereikt, maar naar alle
een onmiddellijke reductie van de verwachting zal de vraag naar olie
olieproduktie met 400.000 vaten in de nabije toekomst sterk afne-
(van 159 liter) per dag. Daarmee zou men. Deskundigen achten de onze-
de produktie van het oliekartel uit
komen op ongeveer 22,5 miljoen va-
kerheid in verband met de situatie
in het Golfgebied zo groot dat elke
ten, het niveau van vóór de inval analyse tegelijkertijd goed en fout
Irak in Kuwayt begin augustus, kan zijn.
ADVERTENTIE
HHPVE
MJP4' fel
O**"
iiVfcs
De Iraanse minister van olie Aqa-
zadeh zei verder tijdens een bijeen
komst van het marktcomité van de
OPEC dat wanneer de Golfcrisis
eindigt de produktie nog verder te
rug zal moeten omdat dan Irak en
Kuwayt (samen goed voor vier mil
joen vaten per dag) weer gaan mee
tellen.
De uitspraak van de minister
komt als een verassing omdat alge
meen wordt aangenomen dat de
OPEC tijdens haar halfjaarlijkse
bijeenkomst geen beslissingen gaat
nemen over toekomstige produktie-
quota zolang de bezetting van Ku
wayt voortduurt. Verscheidene
OPEC-landen hadden hun voor
keur uitgesproken voor verschui-
over het kopen en financieren
van een eigen huis
MELBOURNE Een Sovjet Antonov vrachtvliegtuig, het grootste type in de wereld, wordt geladen met 45 ton da^ waarop hrt"vN-ut
nrttn nntWcsl »nnnrn»ir?or riiïl fniit art vnitiol Mot nnorl col ite fPn hii/lrnno 1infL AlIJttTCllischP. hO&T(Hl 0.0.71 Q£ illtSTHCL- T - -
timatum aan Irak om Kuwayt te
aan voedsel, waaronder rijst, fruit en zuivel. Het voedsel is een bijdrage van Australische boeren aan de interna
tionale voedselhulpactie voor de Sovjetunie. <foto AFP>
verlaten afloopt.
De secretaris-generaal van de
OPEC, Subroto, verklaarde dat er
geen besluiten zullen worden geno
men over prijzen, produktiehoe-
veelheid en verdeling van de olie
produktie »over de afzonderlijke
OPEC-landen zolang er sprake is
van een crisis in het Golfgebied.
Banen weg bij vele
Philipsbedrijven
TILBURG (ANP) - Opnieuw zijn bij
tal van Philips-vestigingen en -
dochters ontslagen aangekondigd
in het kader van de zogenoemde
'centurion-operatie". Philips Volt in
Tilburg schrapt 275 banen, terwijl
bij Philips Lighting in Winterswijk
63 van de 450 arbeidsplaatsen ver
vallen. Bij de vestiging in Stadska
naal gaan 97 van de 1050 arbeids
plaatsen verloren. Het personeel op
de werkvloer blijft buiten schot,
maar moet wel efficiënter werken
(meer produceren).
Adviesburo Huis Hypotheek Onafhankelijk hypotheekadvies
Aarplein 2. 2406 BZ Alphen a/d Rijn.
telefoon: 01720-24003, werkt samen met vele geldverstrekkers en
met Drieman makelaardij te Alphen a/d Rijn en Nieuwkoop (lid NVM).
UTRECHT (ANP) - Het is onbe
grijpelijk dat ze ziekenhuizen, ver
enigd in de Nationale Ziekenhuis
raad, nog niets willen doen met het
onderzoek van het Nederlands Eco
nomisch Instituut. Dat zegt prof. dr.
G.C.M. Evers, hoogleraar verpleeg
kunde in Leuven. Uit het NEI-on-
derzoek bleek dat veel leerlingen de
interne opleiding tot verpleegkun
dige voortijdig verlaten. Evers, ook
betrokken bij de Nationale Raad
voor de Volksgezondheid (NRV),
noemt de reactie van de ziekenhui
zen "de kop in het zand steken".
Het NEI-onderzoek wees onder
meer uit dat jaarlijks 15 tot 23 pro
cent van de leerlingen die jaarlijks
in het ziekenhuis een opleiding
volgt (inservice), daarmee stopt. Dat
zijn er vijf- a achtduizend. Maar
liefst zestig procent daarvan zoekt
een baan buiten de gezondheids
zorg. De NRV heeft volgens Evers
op aandrang van de NZR besloten,
nog geen beleidsaanbevelingen aan
het rapport te verbinden omdat het
slechts om een deelonderzoek gaat.
Evers meent echter dat het genoeg
handvaten biedt om snel wat te
doen.
Het is wel degelijk mogelijk jonge
mensen met talent te werven, aldus
Evers, maar dan moet er wel een fat
soenlijke opleiding zijn. Die ont
breekt nu nog. De huidige combina
tie werken-leren blijkt niet erg ef
fectief. Evers vindt dat het oplei
dingsgedeelte veel serieuzer moet
worden aangepakt. Ook mensen
met een baan buiten het ziekenhuis
zouden de opleiding moeten kun
nen volgen, zodat die meer verge
lijkbaar wordt met die van de dag
scholen.
De bevinding van het NEI dat het
al dan niet afmaken van de oplei
ding nauwelijks verband houdt met
het niveau van de vooropleiding
noemt Evers "een complete dis
kwalificatie van het leergedeelte
van de opleiding". Het bevestigt de
onjuiste opvatting die nog vaak
heerst "dat je alleen een groot hart
en sterke handen nodig hebt".
Het uitvalprobleem tikt hard aan
doordat ongeveer driekwart van al
le leerlingen inseruice-onderwijs
volgt. Van de voorgenomen om
schakeling naar dagonderwijs is de
afgelopen twintig jaar echter weinig
terecht gekomen.
Het theoretisch deel aan het be
gin van de opleiding in het zieken
huis, nu zeven maanden, moet vol
gens Evers sterk worden uitge
breid. De opleiding moet ook wor
den verbreed met het oog op een
snellere carrière. Verpleegkundi
gen moeten nu soms vijftien tot
twintig diploma's halen om 'hoger
op' te komen. "Het is vreselijk als je
AMSTERDAM "In het begin
zullen de rechters wel gedacht heb
ben: wat is dat voor een mevrouw?
Nu weten ze het wel. Ik verdedigde
eens een vrouw die het slachtoffer
was van mishandeling en zei over
iets dat het mijn persoonlijke me
ning was. Toen zei de rechter: 'Me
vrouw Van Driem, u bent daarin ge
specialiseerd'. Dat vond ik leuk om
te horen".
Gabi van Driem (39) is feminis
tisch advocate. Ze was bijna tien
jaar geleden de eerste advocate in
Nederland die een praktijk opzette
voor alleen vrouwelijke cliënten.
Vrijdag wordt ze voor haar inzet
voor vrouwenrecht geëerd met de
Harriët Freezerring, de jaarlijkse
prijs van het feministische maand
blad Opzij.
De reacties op die onderschei
ding hebben haar verrast. "Het is
heel vererend om.zo'n prijs te krij
gen, maar dat het zo veel los zou ma
ken had ik niet gedacht. De bloem
stukken en brieven stromen hier
binnen. Hele dikke brieven soms,
alleen maar om me geluk te wensen
met die prijs. Dat vind ik heel aan
doenlijk".
Korste eind
Gabi van Driem is gespecialiseerd
in de rechtsgeschillen van vrouwen.
Want zij trekken in de maatschappij
nogal eens aan het kortste eind om
dat ze vrouw zijn. Ze heeft in Neder
land nog een stuk of tien collega's
met dezelfde werkwijze. Zij behan
delen alleen zaken van vrouwen.
Zaken rond (seksuele) mishande
ling, discriminatie, gelijke behande
ling in de werksituatie en gelijke be
loning, gezondheidsrecht, familie
recht.
De laatste tijd helpt Van Driem
ook vrouwen met eigen bedrijfjes,
bij voorbeeld bij het opstellen van
contracten. "Ik wil met de ontwik
keling van de vrouwen mee gaan. Ik
ben begonnen met hulp aan vrou
wen die thuis onderdrukt werden.
Nu komen er steeds meer vrouwen
met een carrière. Die wil ik ook on
dersteuning bieden".
Er is nog meer veranderd in de
tijd dat Van Driem advocate is.
"Vrouwen zijn weerbaarder gewor
den. Ze spannen meer rechtszaken
aan. Vrouwen accepteren het bij
voorbeeld niet meer dat ze worden
getreiterd door hun ex-partner. Ze
weten nu ook dat ze er iets aan kun
nen doen". Van Driem slaagde er ja
ren geleden als eerste in Nederland
in, een man die zijn ex lastig viel een
straatverbod te laten opleggen. Nu
is zo'n verbod niets bijzonders
meer. Het is gemeengoed gewor
den.
Geen vechters
Om iets in de rechtspraak te veran
deren ten gunste van vrouwen, zijn
niet alleen advocaten, maar ook
rechters nodig. "Ja, wij hebben la
gere rechters nodig die hun nek
durven uitsteken. Rechters zijn
meestal geen vechters, het zijn meer
de mensen die de middenweg kie
zen. De advocaten zijn de vechters.
Ik zou wel wat vechters in de rech
terlijke macht willen zien".
Zelf voelt ze zich hiertoe niet ge
roepen. "Ik heb altijd gezegd: als ik
ooit rechter word, dan pas tussen
mijn vijftigste en mijn zestigste jaar.
Maar eerlijk gezegd denk ik niet dat
het er van zal komen. Als advocaat
kan ik mijn creativiteit kwijt. Ik ben
in de positie om vernieuwende za
ken naar me toe te trekken, terwijl
een rechter maar moet afwachten.
Ik denk dat ik te veel energie heb
om op die plaats te zitten".
Toch noemt ze de verhouding tus
sen de feministische advocatuur en
de rechterlijke macht 'redelijk
Van Driem slaagde er ooit als eerste advocaat in een straatverbod af te
dwingen. "Vrouwen accepteren het niet meer dat ze worden getreiterd door
hun ex-partner". (foto gpd)
goed'. "De rechtbank in Amster
dam is behoorlijk progressief. We
hebben altijd de ruimte gekregen
die we nodig hadden". Niet dat het
altijd rozegeur en maneschijn is tus
sen vrouwen en justitie. De relatie is
volgens Van Driem wel degelijk
voor verbetering vatbaar. "Wat heel
slecht gaat is de communicatie tus
sen justitie en slachtoffer", zegt ze
fel.
"Vandaag hoorde ik dat de man
die is veroordeeld voor verkrach
ting van een van mijn cliënten op
een vormfout vrij is gekomen en
spoorloos is verdwenen. Dat is al
een halfjaar geleden gebeurd, maar
ik hoor het nu pas, via zijn advocaat,
omdat er nog een hoger beroep te
gen zijn straatverbod loopt. Mijn
cliënte is zich rot geschrokken en
vraagt zich natuurlijk af waarom ze
niet eerder gewaarschuwd is. Want
zij loopt gevaar. Vrouwen die zoiets
overkomt verliezen hun vertrou
wen in het strafrechtsysteem. En als
advocaat sla je een figuur als mod
der tegenover je cliënt, want die be
grijpt niet waarom je zoiets niet veel
eerder hebt gehoord".
Vuilnis
Door de aard van de zaken waarin
Van Driem zich heeft gespeciali
seerd, krijgt ze heel veel menselijk
leed over de vloer. "Dat is waar. In
het begin deed ik veel meer met dat
menselijke aspect, ik kwam uit het
vormingswerk. Omdat ik bij het
JAC had gewerkt dacht ik dat ik al
het vuilnis van Amsterdam al ge
hoord had, maar dat bleek niet zo te
zijn. Toen ik net advocaat was, was
ik verbijsterd over de afschuwelijke
ervaringen van veel vrouwen. Ik lag
ook weieens wakker van een zaak.
Nu zal me dat niet meer zo snel
gebeuren. Ik werk met een uitge
breid verwijzingsnetwerk en leg
mijn cliënten precies uit voor welk
deel van hun problemen ze een ad
vocaat nodig hebben en voor welk
deel een maatschappelijk werker of
het RIAGG. Ik benader de zaken nu
toch zakelijker. Ik denk dat ik meer
op andere advocaten ben gaan lij
ken". Maar als ze een telefoontje
krijgt van een blije cliënte, die een
zaak gewonnen heeft, besluit ze het
gesprek met een warm: "Ga jezelf
maar eens lekker verwennen".
Gabi van Driem combineert haar
drukke praktijk met een minstens
even druk huishouden. Ze heeft
drie dochters, een man en een hond.
"Ik heb een heel druk leven. Geluk
kig heb ik ook een goede oppas,
oma's in de buurt die altijd klaar
staan en een man die de nodige han
den uit de mouwen steekt".
Bekaf
"Je moet natuurlijk een goed even
wicht vinden tussen al je bezighe
den. Ik wil wel wat minder werken,
dat is echt een gevecht met mezelf.
Op 5 december heb ik de hele dag
vrij genomen. Toen heb ik piano ge
speeld op de kleuterschool van mijn
jongste dochter, 's Avonds was ik
bekaf, veel meer dan na een dag
werken. Kinderen opvoeden is ei
genlijk veel vermoeiender dan je
brood verdienen. Aan de andere
kant: kinderen zijn warmtebronne
tjes. Ze geven ook veel energie".
zo'n lange weg moet gaan", aldus
Evers, "en maatschappelijk gezien
is het een enorme verspilling".
De inseruice-opleiding kost
40.000 gulden per leerling per jaar,
de vierjarige hbo-opleiding 75.000.
De ziekenhuizen zouden zich ook
van voldoende "aanwas" kunnen
verzekeren door goede stagecon
tracten met scholen. Een probleem
daarbij is wel dat het middelbaar
beroepsonderwijs verpleegkunde
niet meer mag groeien. Voor het
hbo is geen bovengrens vastgesteld.
Ziekenhuizen maken daarvan vol
gens Evers onvoldoende gebruik:
door het aanbieden van stageplaat
sen aan hbo'ers, die door het minis
terie van onderwijs worden betaald
kunnen ze uitgaven voor het onder
wijs in de ziekenhuizen besparen.
NZR-voorzitter prof. dr. G.M. van
Veldhoven benadrukt in een reactie
op Evers' uitspraken dat de 'partij
en' in de Nationale Raad voor de
Volksgezondheid gezamenlijk heb
ben besloten geen beleidsaanbeve
lingen aan het NEI-onderzoek te
koppelen. Of de NZR daarop heeft
aangedrongen noemt hij "niet be
langrijk". Het deelonderzoek van
het NEI heeft volgens hem wel dui
delijk gemaakt dat de werkdruk
ook tijdens de opleiding al te groot
is. "We zullen moeten bekijken of
de balans tussen leren en werken
wel optimaal is", aldus Van Veldho-
Spiegel-redacteur
was twintig jaar
top-agent Stasi
BERLIJN (GPD) - Een van de
leidende redacteuren van het
Duitse weekblad Der Spiegel,
Schroder, is mogelijk ruim
twintig jaar een top-agent ge
weest van de vroegere Oostduit-
se Stasi. Dat heeft de Duitse te
levisie gisteren gemeld. Officier
van justitie in Düsseldorf beves
tigde dat tegen de journalist een
vooronderzoek is begonnen,
omdat hij ervan wordt verdacht
als geheim agent te hebben ge
werkt. Schroder heeft de be
schuldigingen van de hand ge
wezen, maar is wel met verlof
gegaan. De actualiteitenrubriek
Panorama uitte ernstige be
schuldigingen aan Schröders
adres, waarbij ex-Stasi-officie
ren als getuigen werden opge
voerd. Hij zou in de jaren '50 als
ex-politieke gevangene West-
Duitsland zijn binnengesluisd.
Hij bouwde uitstekende contac
ten met hooggeplaatste militai
ren en tutoyeerde de vroegere
Duitse minister van defensie en
huidige secretaris-generaal van
de NAVO, Wörner.
ADVERTENTIE
Kamsteeg Auto Lease
Goede berijders belonen wij graag. Aan het
einde van elk schadevrij jaar! Flinke bedragen
voor goed gedrag!
VOORSCHOTEN ALPHEN a/d RIJN
071-317436 01720-31102
