VN tegen intrekken sancties Zuid-Afrika Tom Fkrker ijlating gijzelaars verzwakt de positie van Bush falBBüi President Cossiga getuigt in 'Gladio' Pers in Polen stort zich genadeloos op Tyminski 'Ontmanteling apartheid pas in beginfase' Jeltsin schuld zwarte markt' Tökes: tweede revolutie nodig in Roemenië VN doen nieuwe oproep voor conferentie Midden-Oosten VRIJDAG 7 DECEMBER 1990 BUITENLAND WARSCHAU (AP) - Stanislaw Ty- minski, een onbekende emigrant die onlangs na 21 jaar terugkeerde naar Polen, is een serieuze kandi daat voor het Poolse president schap geworden zonder dat de pers hem ooit echt aan de tand heeft ge voeld over zijn verleden. Nu Ty- minski premier Tadeusz Mazo- wiecki uit de race heeft gewerkt rusting aanleiding geven: Tymin- gens in de'opiniepeilingen voorbij NEW YORK/JOHANNESBURG (AP/GPD) - De sancties tegen Zuid-Afrika dienen voor lopig niet te worden ingetrokken. Die mening heerst algemeen binnen de Algemene Ver- cclla UUU1 Cllwetm 1U c U1111111 u C1I c WCCO e. gadering van de Verenigde Naties, die de afgelopen dagen bijeenkwam om te praten over verslaggevers zijn zo gefrustreerd erop dat de communistische pers goed te maken de weegschaal te de tweede verkiezingsronde als ki's pleidooi om Polen uit te rusten streefde. De pers keerde zich enige uitdager van Lech Walesa overgebleven, haasten de journalis ten zich om dat grove verzuim goed te maken. Daarbij gaan zij zo dras tisch te werk dat de perscampagne in zijn tegendeel dreigt te verkeren. Kranten en televisie publiceren vrijwel dagelijks i kwalijke verhalen met kernwapens; zijn connecties saai tegen de nieuwkomer en begon met communistische agenten; het Tyminski lastige vragen te stellen "Er komt iemand uit het niets te- kandidaat naast Walesa overbleef. voorschijn en er is geen verslagge ver die hem natrekt" hoeveelheid Szczypiorski, senator Tyminski, nationaal vermaard schrijver. Regels van journalistieke ethiek Andrzej worden daarbij niet altijd in acht ge- inter- nomen. Volgens voorzitter Ilo- Nu wiecki van de Poolse journalisten- waarbij feiten en verzinsels nogal het land in last is, worden alle pijlen vereniging, hebben de journalisten de apartheid Veel sprekers riepen op tot versnel ling van de hervormingen die een eind moeten maken aan de apart heid en spraken zich uit vóór het la ten voortduren van de sancties te gen Zuid-Afrika tot in dat land spra ke is van onomkeerbare verande ringen. De meeste sprekers veroor deelden ook het geweld tussen zwarte facties onderling, dat sinds augustus al bijna 1000 levens heeft geèist. De Japanse afgevaardigde Shinya Nagai merkte op dat, hoe wel er positieve veranderingen heb ben plaatsgevonden, het proces van ontmanteling van de apartheid nog slechts in de beginfase verkeert. De Zuidafrikaanse minister van buitenlandse zaken, Botha, schreef deze week voorafgaande aan de be sprekingen de VN een brief, waarin hij zegt dat wat de Zuidafrikaanse regering betreft de apartheid tot het verleden behoort. "De dingen zijn veranderd in Zuid-Afrika. Is de Ver gadering niet in staat zich aan te passen aan veranderingen, net zoals wij in Zuid-Afrika dat de afgelopen maanden hebben gedaan?" Hij herinnerde in zijn brief aan de afschaffing van meer dan honderd discriminerende wetten verlopen marsen maken onder het motto 'Vrede en Vrijheid nu' deel uit van een campagne van 'massale actie', waarmee de regering in Pret oria onder druk wordt gehouden. Het aantal deelnemers dan verwacht. de situatie". "Massale actie" zou volgens de regering juist "destabili serend" zijn. Het ANC bestrijdt deze interpre- 'klpinpr tatie. Nelson Mandela heeft her- haalrloliilr uorlrlaorrl flat "macoalü door elkaar lopen. Sommige op hem gericht". Szczypiorski v iggevers zijn zo gefrustreerd geraakt door Tyminski's vage ant woorden dat zij hem op zijn pers conferenties uitjouwen. Het Poolse publiek, vanuit het communistisch verleden gewend de pers te wantrouwen, heeft de nei ging de 'zakenman-miljonair' tegen tuur als een grap en concentreerde hun nalatigheid Het gevolg: "Walesa werd alleen de hij aan dat de Poolse journalisten beroemder' Aanvankelijk behandelde Poolse pers Tyminkski's kandida- de hetze in bescherming te zich op de strijd tussen Walesa weinig ervaring hebben met dit de soort verkiezingscampagnes. Dinsdagavond zond de televisie ;n vraaggesprek uit met een echt paar dat vertelde in Canada be- schriften, de openstelling van het door de regering heftig bekritiseerd lidmaatschap van de regerende Na- omdat zij geweld in de hand actie" het enige alternatief In Pretoria trokken 6000 betogers de zwa,rte meerderheid zolang deze onder leiding van Winnie Mandela, geen stemrecht heeft, de vrouw van ANC-leider Nelson, en communistenleider Joe Slovo naar het regeringscomplex, waar een memorandum aan een mede werker van president De Klerk werd overhandigd. Daarin wordt de vrijlating vóór Kerstmis van alle po litieke gevangenen, de instelling van een overgangsregering en ver kiezingen voor een Grondwetge vende Vergadering geëist. In Johannesburg trokken naar schatting 10.000 mensen dansend en zingend door het centrum van de stad naar het hoofdbureau van poli tie, waar een petitie met dezelfde ei sen werd aangeboden. In Bloem fontein, de hoofdstad van de pro vincie Oranje Vrijstaat, hadden 4000 mensen gehoor gegeven aan de oproep van het ANC. De campagne van de grootste zwarte oppositiebeweging wordt haaldelijk verklaard dat "massale als de pers hem slecht vindt, moet Mazowiecki. Dat veranderde toen vriend te zijn geweest met Tymins- hij wel goed zijn, is de redenering. de onbekende kandidaat Mazo- ki's huidige Gabriela. Het Daarbij dreigen zij enkele feiten wiecki "economisch verraad" vertelde dat Tyminski zijn 1 die tot veront- beschuldigde en de premier vervol- mishandelde en zijn kinderen ding en medicijnen had onthouden? Een organisatie voor kinderbe scherming zou eens een onderzoek naar hem hebben ingesteld. De tele visie vergat Tyminksi uit te nodigen om zich tegen de aantijgingen te verdedigen en Tyminski's campag nemedewerkers deden het inter view gisteren af als "laster". De media moeten een solide basis van feiten opbouwen "alvorens te zeggen dat hij zijn vrouw slaat", zei Szczypiorski. Hij wees erop dat er pas vier dagen voordat de campag ne voor de tweede verkiezingsron de eindigt, iemand naar Canada af reist om feiten te verzamelen. "Dat had vier maanden eerder moeten gebeuren". Tyminski heeft het journalistieke geweld tot nu toe rustig over zich heen laten komen en zich met vage antwoorden staande weten te hou den. Hij noemt de journalisten "wolven" en zegt dat zij zich alleen met "smerigheid en leugens" bezig houden en tegen hem samenspan nen. Daarmee heeft hij Polen die de pers als partijdig beschouwen voor zich ingenomen. "Dank zij de jour nalisten ga ik op Tyminski stem men", zei Jerzy Krosmicki, een kie zer uit Warschau. "Het gedrag van de journalisten heeft me ervan over tuigd dat er geen democratie is". tionale Partij legalisering tionaal Congres (ANC). Zuid-Afrika dat de werken en daardoor in strijd het^Afrikaans Na- zijn-met het akkoord van Pretoria a rr augustus is gesloten. Beide heeft sinds 1974 geen stemrecht partijen hebben daarbij afgespro- meer in de Algemene Vergadering, ken stappen te ondernemen "ter De Algemene Vergadering heeft normalisering en stabilisering van vorig jaar een verklaring aangeno men waarin staat dat de onderhan- delingen tussen de regering van Zuid-Afrika en zwarte organisaties over afschaffing van de apartheid de vestiging van "een nieuwe grondwettelijke orde" tot resultaat dienen te hebben. Ongeveer 20.000 mensen hebben gisteren in de Zuidafrikaanse ste den Johannesburg, Pretoria en Bloemfontein deelgenomen aan protestmarsen van de zwarte oppo sitiebeweging ANC. De vreedzaam BOEKAREST (AP) - Dë Roemeen se dominee Laszlo Tökes, die vorig jaar de aanleiding vormde voor de revolutie tegen het communistische regime, heeft in een interview de Roemeense bevolking opgeroepen tot een nieuwe - vreedzame - revolu tie tegen de regering. In een giste- gepubliceerd interview met het Moskou heeft volgens" hem uitge- MOSKOU (IPS) - Veniamin Jarin, een van de adviseurs van Sovjet president Michail Gorbatsjov, heeft het Russische parlement de schuld gegeven van de voedseltekorten en het ontstaan van een zwarte markt. Volgens Jarin heeft het parlement dat onder leiding staat van Boris Jeltsin, de oude controlemaatrege len afgeschaft zonder dat daarvoor nieuwe in de plaats zijn gekomen. Jarin, die te boek staat als conser vatief, deed zijn aanval gisteren in de Pravda, het officiële orgaan van de Communistische Partij. Volgens Jarin hebben na het afschaffen van de staatscontroles op de distributie binnen de Russische Federatie zwarte handelaren en dieven vrij spel. „De winkels zijn leeg, maar de koopwaar ligt onder de toonbank", aldus de presidentieel adviseur. Een controle bij vijftig winkels Van onze correspondent In de komende dagen zullen ver- Eelco van der Linden der alle namen van de 'gladiatoren' worden bekendgemaakt en zal het ROME - De Italiaanse premier staatsgeheim worden opgeheven Andreotti heeft gisteren maatrege- dat rust op de'zaak-De Lorenzo'. De Gladio-affaire. Hij staat onder toe dat president Cossiga voo parlementaire commissie schijnt die onderzoek doet handel en wandel diensten. Met deze hoorzitting, eind vol gende week, wordt voorlopig ook dienst Sifar, generaal van de mi litaire politie, de carabinieri, en op perbevelhebber van de Italiaanse strijdkrachten. In 1964 organiseer de geheime de De Lorenzo een poging tot staatsgreep, 'Piano Solo', genaamd. Er bestaan zeer sterke aanwijzin gen dat Gladio betrokken i punt gezet achter de polemiek dit plan, mede omdat De Lorenzo de afgelopen weken. Cossiga, die in zijn lange politieke carrière heel wat ministeries heeft geleid, viel bijna dagelijks de (communisti sche) oppositie aan. Hij sprak daar- Gladio in 1956 had helpen oprich ten. Zeker de helft van de uitkomst van het onderzoek naar "Piano-So lo", dat pas in 1967 op gang kwam, is onbekend, omdat Premier Aldo bij van "grove manipulatie van de Moro de gegevens tot staatsgeheim affaire-Gladio". De president bena- verklaarde. drukte telkens weer dat Gladio juist een volstrekt eerbare en legale orga nisatie De zaak-De Lorenzo wordt be schouwd als een sleutel waarmee de eventuele illegaliteit van Gladio Dinsdag nog had Cossiga het af- kan worden aangetoond. Over deze treden geëist van de socialistische minister Formica (financiën), om dat deze in een interview Gladio een illegale organisatie had genoemd. Deze kwestie is, met de excuses van de minister, inmiddels bijgelegd. kwestie legaal of illegaal ook een speciale 'commissie van wijzen' uitspraak doen. Vijf voor malige presidenten van het Italiaan se Constitutionele Hof zijn daar voor aangewezen. NEW YORK (DPA/AFP/Rtr) - De buitenlandse zaken van het Huis vergadering van de Verenigde Na- van Afgevaardigden, ties in New York heeft gisteren met Premier Yitzhak Shamir van Is- 144 tegen 2 stemmen opnieuw uit- raël verklaarde gisteren vanuit Lon gesproken dat er een vredesconfe- den dat Israël niet zal meedoen aan rentie vpor het oplossen van de pro- een eventuele conferentie. "Ik denk blemen in het Midden-Oosten moet dat Israël het niet aanvaardt dat een worden gehouden. Israël en de Ver- buitenlandse instantie over zijn toe- enigde Staten stemden tegen. In de komst beslist", aldus Shamir na af- dagblad Adevarul verklaart de do minee van de Gereformeerde Hon gaarse kerk dat de nieuwe en demo cratisch gekozen leiders in Roeme nië "speelpoppen zijn in de handen van het leger en de politie". "De geest van de mensen die nu het land regeren is dezelfde als on der Ceausescu. De Roemenen wor-, den gebombardeerd met valse in formatie en behandeld als dorpsi dioten. Mijn volk is er erger aan toe dan verleden jaar". Het interview verscheen tien dagen voor de vie ring van de eerste verjaardag van de bloedige revolutie tegen het regime van Nicolae Ceaucescu. Senator Vasile Vacaru van het Front voor de Nationale Redding zei in een reactie in hetzelfde blad dat Tökes door zijn uitlatingen flin ke schade toebrengt aan de Roe meense staat, de leiders en het par lement, dat hij aanzet tot geweld en het imago van Roemenië in de we reld schaadt. dat winkels buiten de officië le openingstijden produkten verko pen. Jarin voorspelt dat als de hele handel wordt geprivatiseerd vooral speculanten daarvan profiteren. BOLOGNA - Een Italiaanse paramilitair verzamelt de brokstukken van het vliegtuig dat gistermorgen neer stortte op een middelbare school in Casalecchio nabij Bologna. Bij het ongeluk zijn twaalf mensen om het leven gekomen en ruim honderd gewond geraaakt. Het vliegtuig was een lestoestel van de Italiaanse strijdmacht, dat in brand was gevlogen en stuurloos was geraakt. De 24-jarige piloot bracht zichzelf voor de crash in veiligheid met de schietstoel. resolutie wordt VN-secretaris-gene- loop gesprek met de Britse ADVERTENTIE Tom Parker, Amy Vanmeenen en Edward Reekers signeren op zaterdag 8 december van 15.00 tot 16.00 uur in V&D Leiden de nieuwste CD's/LP's/MC's. Wederom is het werk van een klassieke componist in een eigentijds jasje gestoken. Na Young Verdi, Young Mozart en Young Mathew, nu Young Beethoven alsmede The Ten Commandments. CD 39,95 26,95 19,95 VROOMS DREESM ANN brengen. In een andere resolutie werd Is- oto ap) raëi veroordeeld voor schending van de mensenrechten in de bezette gebieden. Ook bij deze resolutie wa ren de enige tegenstemmers de VS en Israël. Het tegenstemmen van de VS viel samen met speculaties dat Was hington vandaag wellicht in de Vei ligheidsraad van de VN een resolu tie zal steunen waarin staat vermeld dat een internationale vredesconfe rentie mogelijk een oplossing na derbij kan brengen van het Pale stijnse vraagstuk. Maar minister Baker (buitenland se zaken) ontkende dat gisteren. De VS blijven tegen een op korte ter mijn te houden internationale con ferentie over de Palestijnse kwestie. Op langere termijn kan zo'n bijeen komst wel nuttig zijn, aldus Baker gisteren voor naar Washington, weaar hij bespre kingen zal voeren met president Ge orge Bush. Verldezingsgeweld Haïti eist 7 levens PORT-AU-PRINCE (AP) - In Haïti zijn bij een aanslag tijdens een cam pagnebijeenkomst van presidents kandidaat Jean-Bertrand Aristide zeven doden en 52 gewonden geval len. Aristide, die sinds 1987 drie moordaanslagen heeft overleefd, was op het moment van de aanslag een half uur vertrokken van de bij eenkomst, die werd bijgewoond door zo'n 10.000 mensen. Volgens getuigen schoten gewa pende mannen vanuit een jeep op de menigte, terwijl de aanwezigen in paniek wegvluchtten. Kerstbestand Gedurende zes dagen rond Kerst en de jaarwisseling neemt de Filipijnse regering van haar kant een bestand in ach in de strijd tegen communis tische rebellen en opstandige mili tairen. Het eerste bestand van 72 uur geldt van 23 tot 26 december en het tweede van 30 december tot 2 ja- Grensversperringen Tsjechoslowakije, dat eerder dit jaar alle grensversperringen aan zijn westerse grenzen afbrak, is gis teren begonnen aan de bouw van barricades aan de oostelijke grens met de Sovjetunie. De regering wil hiermee voorkomen dat Tsjechoslo wakije binnenkort wordt over spoeld door Sovjetburgers die hun land willen verlaten als Moskou ko mend jaar de visumwet liberali seert. Luchtvervuiling De beschadiging van de bossen door luchtvervuiling zal Europa, bij het uitblijven van vergaande maat regelen, in de komende honderd jaar ten minste 51 miljard gulden per jaar kosten. Dit blijkt uit een gisteren verschenen internationaal onderzoek van het Internationaal Instituut voor Toegepaste Systeem Analyse (IIASA). WASHINGTON - Natuurlijk zijn we heel blij dat Saddam Hussein zijn gijzelaars wil vrijlaten, zei de Amerikaanse president Bush giste ren in Chili. "Maar het echte pro bleem is de agressie tegen Kuwayt. De man moet Kuwayt zonder voor waarden verlaten en de hele wereld is het daar mee eens". Even eerder had zijn minister van buitenlandse zaken, Baker, vrijwel hetzelfde gezegd tijdens een hoor zitting van de buitenland-commis sie van het Huis van Afgevaardig den. "De vrijlating zal en mag niet onze vastbeslotenheid doen ver minderen om Iraks agressie tegen Kuwayt ongedaan te maken". Het is redelijk om te veronderstel len dat de Amerikaanse regering het bericht van de vrijlating van de gijzelaars enigszins met gemengde gevoelens heeft ontvangen. De ver klaringen van Bush en Baker wij zen daar ook op. Aan de ene kant betekent het dat de circa negenhonderd Amerika nen die in Irak en Kuwayt vastzit ten, naar huis mogen en wellicht al de Kerstdagen temidden van hun familieleden kunnen doorbrengen. Daar kan iedereen natuurlijk alleen maar blij om zijn. Vastbesloten Maar er moet direct op worden ge wezen dat de afgelopen maanden de zorg om de gijzelaars in Amerika lang niet zo groot was als in Europa. President Bush is altijd vastbeslo ten geweest om hem niet hetzelfde te laten overkomen als president Carter, die door de gijzeling van het ambassadepersoneel in Teheran mentaal en beleidsmatig zo onge veer verlamd raakte. Al direct nadat Hussein begin au gustus buitenlanders verbood het land te verlaten, maakte Bush dui delijk dat de gijzelaars-kwestie geen invloed zou hebben op zijn be leid. Aan dat uitgangspunt heeft hij zich altijd strikt gehouden. Wat belangrijker is, is dat ook de Amerikaanse media lang niet zo veel werk van de gijzelaars hebben gemaakt als destijds onder Carter. Dat had een paar redenen. In de eerste plaats: de Ameri kaanse pers heeft van de gang van zaken onder Carter geleerd en de conclusie getrokken dat een te pro minente behandeling van het lot van de gijzelaars het landsbelang niet dient. Zoiets telt in een land als Amerika. Verder zijn er nu aanzienlijk meer gijzelaars dan destijds in 1981, toen het om ongeveer vijftig mannen en vrouwen ging. Het betekende dat de gijzelaars nooit persoonlijk bij een breder publiek bekend konden worden. Dat maakte de kans kleiner dat het Amerikaanse volk zich al te zeer hun lot zou aantrekken. Het belangrijkste was echter dat het lot van de gijzelaars, als onder werp voor nieuws bij de media en zorg bij het volk, wegviel tegen het potentiële lot van de honderddui zenden soldaten die Bush naar de Golf heeft gestuurd. Iedereen in Amerika weet nu wel dat een oorlog om Kuwayt duizen den, zo niet tienduizenden Ameri kaanse militairen het leven zal kos ten. Het is logisch dat zich daarop de aandacht heeft geconcentreerd. Dat is vooral de laatste weken, met de steeds grotere dreiging van oor log in de lucht, gebeurd. Probleem De vrijlating van de gijzelaars bete kent dan ook niet, dat het hele Witte Huis nu opgelucht is, want het groepje vastzittende landgenoten was voor Bush en zijn adviseurs nooit een echt probleem. Ironisch genoeg zou je zelfs kun nen zeggen dat juist hun vrijlating een probleem voor het Witte Huis is. Het maakt de manoeuvreer-ruimte in binnen- buitenland voor de rege- ring-Bush kleiner. Dat maakt weer de kans groter dat Hussein toch nog een prijsje aan zijn onbezonnen avohtuur overhoudt. Om te beginnen zal de stap van Hussein ervoor zorgen dat de Iraak- se leider in de publieke opinie 'ge- desataniseerd' wordt. Hij wordt er menselijker door, minder wreed, minder, om de woorden van Bush te citeren, "een man die erger is dan Hitier". Een groot aantal landen heeft nu verder geen direct belang meer bij de crisis om Kuwayt, omdat hun burgers straks niet meer in die regio gevangen zitten. Wat doet dit voor de mondiale anti-Irakcoalitie, die tot nu toe zo verrassend hecht was? De vraag stellen is 'm beantwoor den: weinig goeds. In het Amerikaanse Congres was, ook al vóór Hussein zijn besluit nam, de stemming in elk geval bij de Democraten totaal anti-oorlog geworden. "De haast van Bush om ten strijde te trekken, is onbetame lijk. We moeten wachten op het mo ment waarop de sancties werken", werd begin deze week door Demo cratische senatoren en afgevaardig den vrijwel unaniem gezegd. En nu laat Hussein dus de gijze laars vrij. Wat zal dat doen aan de stemming in het Congres en trou wens ook in het land? Ook die vraag stellen is 'm beantwoorden: Bush zal er nog veel meer moeite mee krijgen om het land achter een oor log te krijgen. Het is vanuit die overwegingen dat Bush en Baker gisteren zo na drukkelijk zeiden dat "het echte probleem" de bezetting van Ku wayt is. Ze zullen ongetwijfeld het eigen volk en de wereld daar de ko mende dagen nog keer op keer op wijzen. Moeilijker Het zou zelfs voor de Amerikaanse regering nóg moeilijker kunnen worden. Want stel nu eens dat bij de komende gesprekken tussen Irak en Amerika de Irakezen aanbieden uit Kuwayt te vertrekken, met uit zondering van een omstreden olie veld (een stukje land van enkele ki lometers diep) en twee kleine ei landjes voor de kust van Kuwayt? Wat moeten de Amerikanen dan doen? Ze kunnen natuurlijk zeggen dat hun eis en die van de Veilig heidsraad is en blijft dat Irak zich totaal en zonder voorwaarden uit Kuwayt terugtrekt. Maar aan de an dere kant: kun je een oorlog begin nen die tienduizenden slachtoffers gaat kosten en die mogelijk half Irak en heel Kuwayt vernietigt, al leen maar om een olieveld en twee eilandjes? Nee dus. Hussein zou in dit scena rio kunnen claimen dat hij min of meer heeft gewonnen. Hij zou bij de Arabische massa's een held zijn om dat hij de confrontatie met 's we relds enige supermacht, het gehate Amerika, heeft aangedurfd. En hij zou z'n enorme militaire apparaat behouden. Dat apparaat zou hij de komende jaren op z'n ge mak met atoomwapens kunnen uit bouwen, om, aldus gesterkt, later nog eens richting olievelden te trek ken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 7