Elke twee weken een vliegramp
Leningrad houdt tandenknarsend de hand op
'Antisemitisme is
zonde tegen God'
Luchtvaart: meer ongelukken en toch steeds veiliger
SPIONNEN
STANDPLAATS:
Brussel
VRIJDAG 7 DECEMBER 1990
iREPORTAGE i
SCHIPHOL - Vliegen wordt
statistisch gezien steeds vei
liger maar toch zullen er in
de toekomst meer vliegtuig
ongelukken gebeuren dan
vandaag. Met die tegenstrij
dige boodschap reist Earl F.
Weener, veiligheidsdeskun
dige van vliegtuigfabrikant
Boeing momenteel de we
reld rond.
Elke twee weken ergens in de we
reld een vliegramp. Dat is het toe
komstbeeld dat Weener uit de sta
tistieken haalt. Het aantal crashes
waarbij een vliegtuig volledig de
vernieling ingaat, neemt toe van ge
middeld 15 naar 20 per jaar. Oorzaak
is de gigantische toename van het
luchtverkeer.
Wie het aantal ongelukken name
lijk afzet tegen het aantal starts en
landingen - altijd nog de meest kri
tieke momenten van elke vlucht -
ziet dat vliegen steeds veiliger
wordt. Het gemiddelde aantal
crashes van straalverkeervliegtui-
gen was in de jaren vijftig bijna 10
per miljoen starts, maar daalde tot
1,5 crash per miljoen starts over de
afgelopen tien jaar. Momenteel is de
onveiligheid al verder gedaald naar
ongeveer 1,2 crash en zal bij de hui
dige ontwikkelingen verder afne
men tot ongeveer 1 crash per mil
joen starts.
Toch neemt het aantal ongeluk
ken toe en dat is bepalend voor het
beeld dat het publiek heeft van
vliegveiligheid. Weener weet waar
over hij praat. Boeing kampt name
lijk met hetzelfde verschijnsel. Er
vliegen tegenwoordig zoveel Boein
gs rond dat de naam Boeing bij vlie
grampen onevenredig vaak lijkt te
vallen, zoals er ook meer verkeer-
slachtoffers zijn te betreuren in
Volkswagens dan in Rolls Royces.
Overspannen beeld
De nieuwe veiligheidscampagne
die Weener voor Boeing op poten
heeft gezet, gaat echter over de hele
vliegtuigindustrie, benadrukt hij.
Om te beginnen is vliegen gewoon
veilig. Alleen al in de Verenigde Sta
ten komen per jaar 45.000 mensen
om het leven in het autoverkeer, te
gen 111 bij vliegrampen. Dat geeft
volgens Weener goed aan wat voor
overspannen beeld mensen hebben
van de onveiligheid van vliegen.
Zelfs rampen zoals 'Lockerbie' (de
Panam-Boeing die na een bomex
plosie aan boord neerstortte) beïn
vloeden het jaargemiddelde van
zeshonderd doden wereldwijd niet
of nauwelijks, aldus Weener.
Weener wordt in de veiligheids
campagne bijgestaan door zijn col-
'0'
vaak ontbreekt. Die vliegvelden
daar allemaal mee uitrusten kost
veel geld.
Verreweg het goedkoopste en
meest simpel is een apparaatje dat
waarschuwt als de grond te snel op
het vliegtuig afkomt, het Grondna-
dering-waarschuwingssysteem, dat
zo'n dertigduizend dollar per vlieg
tuig kost. Probleem is dat het ding
zo vaak vals alarm gaf dat veel vlie
gers het maar uit voorzorg hebben
afgezet. Maar de nieuwste versies
van dit apparaat zijn betrouwbaar
der, geven geen vals alarm meer en
zullen hopelijk niet worden afgezet.
Op tijd
Veruit de meeste ongelukken gebeuren bij de start of de landing.
lega Graig Martin - die zich verdiept
in de communicatie-aspecten van
vliegongelukken. Martin: "Bij de
voorspelde groei van het luchtver
keer gaat het aantal ongelukken van
vijftien per jaar nu naar twintig per
jaar rond 2005".
Hij telt dan de zogenaamde huil
loss-accidents, ongelukken waarbij
het vliegtuig onherstelbaar bescha
digd raakt. "Elke twee weken een
vliegtuigwrak op de beeldbuis en
op de voorpagina's, dat is afschuwe
lijk veel media-aandacht". En die
geeft mede vorm aan de voorstel
ling die het publiek heeft van het ri
sico van vliegen. Martin: "Als die
perceptie de drijfveer wordt van
nieuwe veiligheidsmaatregelen, is
dat een slechte zaak".
De vliegtuigindustrie moet het
ontstaan van die misplaatste voor
stelling bij het publiek een slag voor
zijn door vliegen nog veiliger te ma
ken. Weener: "Want we doen altijd
veel moeite het ongeluk te voorko
men dat net is gebeurd". Daar zit
volgens Weener de essentie. Lucht
vaartautoriteiten stoppen oneven
redig veel aandacht en energie in
het lering trekken uit pasgebeurde
ongelukken. Zij definiëren in hun
'drang de onderste steen boven te
halen dan vaak een zeer specifieke
oorzaak. De vraag is hoe vaak zo'n
oorzaak zich nogmaals zou kunnen
voordoen.
De hoofdoorzaak van de meeste on
gelukken ligt eigenlijk voor het op
rapen maar de deskundigen van de
rampenteams kijken er als het ware
overheen. Ze kijken teveel naar
"dat ene geval" en destilleren te
weinig uit de verzamelde feiten. Om
te beginnen gebeurt ruim 41 pro
cent van alle ongelukken bij de lan
ding en bijna 29 procent bij de start.
Beiden vertegenwoordigen samen
slechts zes procent van de duur van
een gemiddelde vlucht.
Boeing heeft de laatste tijd nog al
wat negatieve publiciteit te verdu
ren gehad van enkele ongelukken
als gevolg van technische manke
menten. De crash van de British
Midland Boeing 737 in januari 1989
werd in eerste aanleg veroorzaakt
door trillingen in één van de moto
ren waardoor een blad van de com
pressor afbrak. Vervolgens zetten
de vliegers bij vergissing de nog
functionerende motor af.
Weener wijst er op dat driekwart
van de ongelukken een menselijke
fout in de cockpit als oorzaak heeft.
Daarbij moet overigens wel worden
aangetekend dat veel van die piloot-
fouten niet zouden zijn gemaakt als
in een eerder stadium niet ergens
anders een fout was gemaakt, zoals
bij het testen van de straalmotor op
gevaarlijke trillingen.
"Met een betere training van vlie
gers alleen ben je er niet. Mensen
blijven toch fouten maken", meent
Weener. Niet alleen in extreme
noodsituaties, maar juist ook onder
doodnormale, alledaagse omstan
digheden. Weener: „Er is een groei
ende trend om zomaar patsboem te
gen de grond te vliegen. De mense
lijke fout bij uitstek. In termen van
dodelijke slachtoffers is die oorzaak
een grote gangmaker."
Oriëntatie
In een aantal gevallen blijkt dat de
vliegers gewoon hun ruimtelijke
oriëntatie kwijt zijn geraakt. Klas
siek is het voorbeeld van een piloot
die na de start rechts moest weg
draaien maar in plaats daarvan een
linkerbocht maakte en zijn toestel
in een bergwand boorde. Een beeld
scherm in de cockpit waarop de
vliegers hun feitelijke koers op een
kaart geprojecteerd zien, biedt een
oplossing.
Het aantal ongelukken bij de lan
ding ligt aanzienlijk hoger dan bij
de start. Daarom zouden alle vlieg
velden de radiobakens moeten heb
ben waarop de bemanning de juiste
naderingskoers kan uitpeilen. Een
voorziening die hier de normaalste
zaak van de wereld is, maar die
vooral in Derde Wereldlanden nog
"Maar", zegt Weener, "piloten heb
ben nu eenmaal ook de neiging om
hoe het ook zij, op tijd te willen aan
komen." Als het goed is voert de be
manning voor de landing een zoge
noemde "gestabiliseerde nadering"
uit. Dat wil zeggen: het bepalen van
de juiste daalsnelheid, dalingshoek,
motorvermogen en de stand van de
vleugelkleppen.
In plaats van de tijd te nemen om
het vliegtuig helemaal voor de da
ling volgens het boekje in gereed
heid te brengen - en desnoods maar
een extra rondje te vliegen - raken
vliegers soms zo gefixeerd op de
landing dat zij ondanks alarm van
het grondnadering-waarschu-
wingssysteem, nalaten het vliegtuig
op te trekken. Van de 66 vliegtuigen
die sinds 1975 voor de baan crash
ten hadden 22 het systeem in wer
king, in elf gevallen (de helft) volg
den de piloten de waarschuwing in
het geheel niet op!
Ook ongelukken tijdens de start
blijken vaak te zijn veroorzaakt
doordat de vliegers zijn afgeweken
van standaardprocedures. Zo is het
bijvoorbeeld voorgekomen dat pilo
ten ondanks een waarschuwing van
hun instrumenten de start doorzet
ten als die nog had kunnen worden
afgebroken. Anderzijds worden
startongelukken veroorzaakt door
dat piloten te laat besluiten de start
af te breken.
Regels
In het eerste geval laten de piloten
volgens Weener kennelijk "het
recht van de passagier op een rustig
ritje in plaats van vol in de remmen
te gaan", ten onrechte de doorslag
geven. In het tweede geval moet de
oorzaak worden gezocht in de oplei
ding en training van piloten. "Daar
in is psychologisch altijd meer de
nadruk gelegd op stoppen dan op
doorgaan". Grote vliegtuigen kun
nen allemaal opstijgen als één of
zelfs meerdere motoren uitvallen.
Vliegers, aldus Weener, moeten
zich gewoon nóg beter aan de regels
houden dan ze al doen. Voorts zou
het zogenoemde auto-landen
(boordcomputers zetten het vlieg
tuig aan de grond) vaker moeten
worden gebruikt, meent hij.
correspondent
Hans Geleyn
LENINGRAD - Duitse
ziek schalt door restaurant Tsjaika
in het hartje van Leningrad. Een be
delaartje drukt zijn neus tegen het
raam en kijkt afgunstig naar de bief
stukken en het bier, de populairste
gerechten in dit Duits-Russische
valuta-restaurant.
Voor het eerst sinds de Tweede
Wereldoorlog is deze maans het
voedsel in Leningrad weer op de
bon. In de haven ligt een schip met
containers vol voedselpakketten uit
Hamburg. "Het is een schande, dat
wij, de overwinnaars, nu onze hand
moeten ophouden bij de Duitsers",
briest een oude dame, die in een su
permarkt aan de Newski Prospekt
in de rij staat voor snoepjes.
Schuin tegenover die winkel lokt
een gevelreclame de Leningraders
te komen 'essen, trinken, genies-
sen'. Dat kan, bij deze vestiging van
Dr. Oetker, maar net als in restau
rant Tsjaika alleen maar in ruil voor
marken of dollars. Een gelegenheid
voor de happy few dus, dit etablis
sement.
Uren in de rij
Je hoeft in het straatbeeld van Le
ningrad niet te zoeken naar dit soort
tegenstellingen: de contrastwer
king is overal. "We hebben hier 's
avonds politie voor de deur", zegt
de uitbater van Tsjaika. Geen won
der, de stadsbevolking is de dage
lijkse ellende meer dan zat. Cou
pons halen... in de rij, eten kopen...
uren in de rij. en ten slotte, met de
koopwaar platgedrukt tegen het li
chaam, vechten voor een plaatsje in
de stampvolle bus. En dat dag-in
dag-uit.
In het gebouw van de Lensovjet
(gemeenteraad) zegt Alexander Ti-
chonov: "Honger, nee, dat is hier
niet". En hij steekt nog een Engelse
filtersigaret op. Tichonov is voorzit
ter van een comité dat verantwoor
delijk is voor de distributie van
hulpgoederen uit Duitsland. "Ik zie
die hulp als een teken van solidari
teit, als een signaal dat de vijandig
heid uit de Tweede Wereldoorlog
definitief achter ons ligt".
De pakketten gaan naar stadsbe
woners die per maand rond moeten
komen van 84 roebel of minder. Dat
zijn er volgens Tichonov minimaal
300.000 (van de ruim vijf mijoen in
woners): "Het gaat voornamelijk
om gepensioneerden, maar als je er
andere categorieën, zoals invaliden,
bij optelt, zitje al gauw op anderhalf
De verzegelde containers gaan
onder politiebegeleiding naar de
verschillende wijken. Bij de wijkra
den zijn de lijsten beschikbaar van
alle mensen die in aanmerking ko
men voor een pakket. Voor de sa
menstelling van die lijsten is het
Fonds voor liefdadigheid en volks
gezondheid verantwoordelijk.
Niemand durft een hand in het
vuur te steken voor de actualiteiten
van het bevolkingsregister. "Bo
vendien", zegt Tichonov, "kunnen
we niet verhinderen dat mensen
hun pakketten verkopen". Hij
maakt zich meer zorgen over de af
gunst die de 'Duitse invasie' onder
de bevolking te weeg kan brengen.
"Mensen die bij vergissing niets
krijgen, worden natuurlijk kwaad.
En op de pakketten wordt niet ver
meld wat de inhoud is. Je voelt je als
alleenstaande natuurlijk genomen,
als je in plaats van worst en koffie,
speelgoed of make-up krijgt". -
Sprong
Nikolaj Arzjamkov is voorzitter van
het 19 man sterke comité dat moet
controleren of de distributie wel
naar behoren verloopt. Evenals zijn
rechterhand Viktor Aleksandrov
vertegenwoordigt hij de niet-com-
munistische meerderheid in de
Lensovjet. Zij menen dat de buiten
landse hulp alleen nodig is om de
sprong naar een markteconomie
met succes mogelijk te kunnen ma
ken. "Onder Gorbatsjov is de oude
structuur afgebroken, maar er is
geen nieuwe voor in de plaats geko
men. Dan stokt alles".
Het voedsel is er wel. maar be
reikt Leningrad niet. Aleksandrov:
"De discipline om contracten na te
komen, is zoek. Ieder kijkt eerst
naar zichzelf. Een provincie die ei
genlijk aan ons zou moeten leveren,
verkoopt zijn waren liever aan klan
ten die iets in ruil hebben, of meer
kunnen betalen". Leningrad is
slecht af, want de industrie in en om
deze stad is voornamelijk op de wa-
penproduktie gericht en staatsboer
derijen plegen niet verlegen te zit
ten om tanks.
Aleksandrov: "We kunnen ons
niet veroorloven om de 10 roebel
per kilo vlees te betalen, die sommi
ge leveranciers van ons vragen, in
plaats van de gebruikelijke 2 roe
bel". En zo verdwijnen vlees of
aardappels naar republieken als Oe-
Karbonaadjes
Het gemeenteraadslid maakte korte
metten met de geruchten over wel
bewuste sabotage in de voedselle-
verantie. In het populaire televisie
programma '600 seconden' waren
dode varkens te zien, die in contai
ners werden afgevoerd. De indruk
werd gewekt dat de Leningraders
grote aantallen karbonaatjes door
de neus werden geboord. Niets van
waar, zegt Aleksandrov: "Door
slecht veevoer en andere produktie-
problemen hebben we helaas een
hoog sterftecijfer onder het slacht
vee. Die varkens waren helemaal
niet voor de consumptie bedoeld,
maar voor industriële verwerking".
Een misverstand is gauw gewekt
in een stad, waar de sociale spannin
gen oplopen en de bevolking het ge
ruzie van politici meer dan beu is.
Men wil brood op de plank zien, ge
ven Aleksandrov en zijn voorzitter
toe. De 'hongersnood' zo maken de
twee duidelijk, is politiek van ka
rakter en mensen sterven er niet
aan. Maar schraalhans is keuken
meester en het tweetal weet niet hoe
hard diens regiem zal zijn in de ko
mende wintermaanden.
Intussen wachten de Leningra
ders geïrriteerd in de rij voor parfu
merieartikelen, bij 'Lancóme de Pa
ris' bijvoorbeeld. "Omdat er geen
vlees is, mag ik toch nog wel lekker
ruiken!", zegt een keurig gekapte
Leningradse dame verontwaardigd.
Nu de koude oorlog ten einde is,
waa 11 ook door het NAVO-
hoofdkwartier in Brussel een frisse
wind. De Sovjetunie en haar
bondgenoten zijn onze vijand niet
meer. Dal blijkt gevolgen te hebben
voorde manier waarop deNAVO-
ambtenaren en -diplomaten op hun
plichten worden gewezen.
Tol voorkort hing het gebouw met
de lange gangen, voorbestemd om in
oorlogstijd tot een nood-ziekenhuis
te worden omgetoverd, vol met
affiches waarin werd
gewaarschuwd tegen het 'rode
gevaar'. Niet tegen een militaire
dreiging, maar tegen eventuele
spionnen die hel op de NAVO-
geheimen gemunt zouden hebben.
Er waren affiches bij met de
afbeelding van een WC-pot met
daarbi j de waarschuwende
woorden: 'Laat uw gasten niet
alleen'. Kennelijk moest de NAVO-
staf bezoekers van buiten
'potentiële spionnen dus) tot op het
muren van het hoofdkwartier hun
mond gesloten moesten houden,
bleek uit een affiches waarop een
taxi-chauffeur afgebeeld staat -
kennelijk een Sovjet-spion- die van
zijn passagiers achterin geheime
informatie heeftopgevangen.
Bedankt voorde tip', stond er bij.
Dal alles is nu echter verleden tijd.
De affiches zijn overal van de
muren gehaald, de stickers zijn
verwijderd. Dat moet ook wel nu de
NAVO-leiders 'de hand van
vriendschap' naar de Sovjetunie en
de Warschaupaktlanden hebben
uitgestoken. Want zo schilder je je
n ieuwe vrienden natuurlijk niet af.
Bovendien hebben alle Oosteuropese
landen inmiddels diplomatieke
betrekkingen met de NAVO
aangeknoopt, en het staat wat
slordig als die door de gangen van
het hoofdkwartier lopen (dat mag
overigens nog steeds slechts onder
begeleiding) endaar zulke
wantrouwige affiches zien hangen.
Daarom zijn die nu vervangen door
fraaie posters met uitnodigingen
voor concerten en
toneelvoorstellingen, opwekkingen
om de stad Luik te bezoeken en
andere uitingen van culturele
werving. En kennelijk mag je nu ook
ineens elke telefoon voor elk gesprek
gebruiken.
In de hal van hel hoofdkwartier
hebben de borden met foto's van
tanks, kanonnen en vliegtuigen en
met tabellen over de militaire
krachtsverhoudingen tussen de
NAVO en het Warschaupakt het
veld geruimd. In plaats daarvan...
foto's van lachende Sovjet-
generaals, van Gorbatsjov met
Reagan en een panorama van
Praag.
De hoofdstad van de CVSE, zo staat
eronder, want in de hoofdstad van
Tsjechoslowakije komt het
secretariaat van de Conferentie
voor Veiligheid en Samenwerking
in Europa. Het enige dat nog
ontbreekt, is dat de Oosteuropese
diplomaten net als die van de
NAVO-landen eigen kantoren in het
hoofdkwartier krijgen.
Paus bij herdenldng Nostra Aetate:
VATICAANSTAD (CIC-AFP)
Paus Johannes Paulus II
heeft gisteren antisemitisme
en racisme "zonden tegen
God en de menselijkheid" ge
noemd. Hij schaarde zich
daarmee achter een uitspraak
van het joods-katholieke
overleg dat in september in
Praag werd gehouden.
De paus wil dat de verklaring van
deze bijeenkomst overal "wordt
ingebracht waar menselijke en
godsdienstige rechten worden
geschonden". Hij liet zich niet uit
over de eis van joodse zijde, dat
het Vaticaan de staat Israël er-
De paus ontving gisteren de
deelnemers aan de conferentie
van rooms-katholieken en joden
ter herdenking van het feit, dat 25
jaar geleden het concilie-docu
ment Nostra Aetate verscheen.
Dit document over de relatie tus
sen de RK Kerk en de niet-chris-
telijke godsdiensten leidde tot
een nieuwe houding van de RK
Kerk tegenover de joden.
De deelnemers aan het overleg
in Praag, het eerste officiële over
leg tussen het Vaticaan en de
joodse gemeenschap sinds het
conflict over het karmelietessen
klooster in Auschwitz, zeiden sa
men het oplevende antisemitis
me in Oost-Europa te willen be
strijden. Bovendien erkende de
RK Kerk voorzichtig schuld aan
vroegere opvattingen waarin de
joden negatief worden afgeschil
derd.
De paus riep op tot een geza
menlijke inzet voor vrede en ge
rechtigheid en de onderlinge dia
loog voort te zetten. Hij pleitte
voor een vreedzaam samenleven
van joden, christenen en moslims
in het Heilige Land, vooral in Je
ruzalem. De eis dat Jeruzalem een
internationale status krijgt die jo
den, moslims en christenen toe
gang garandeert tot alle heilige
plaatsen, is de belangrijkste re
den dat het Vaticaan nog geen di
plomatieke betrekkingen met Is
raël heeft aangeknoopt.
Doorbraak
Tijdens de audiëntie riep de voor
zitter van het internationaal joods
comité voor interreligieuze be
trekkingen, Seymour Reich, de
paus op zijn houding te herzien
en Israël te erkennen. De tijd is
rijp voor zo'n stap die op een dra
matische en wezenlijke manier de
zaak van de vrede zal dienen, al
dus Seymour. Seymour hoopte
dat de paus de Amerikaanse bis
schoppen steunt die proberen de
VN-resolutie uit 1975, waarin zio-
wordt genoemd, ongedaan te ma
ken.
Nostra Aetate, dat in 1965 met
2201 tegen 88 stemmen door de
concilievaders werd aanvaard, is
een doorbraak in de geschiedenis
van de RK Kerk. Het document
brak met wat wel de 'catechese
der verguizing' werd genoemd.
Het joodse volk is niet een door
God verworpen volk, maar "blijft
steeds bijzonder dierbaar aan
God, die geen berouw kent over
zijn gaven noch over zijn roe
ping". Voor de dood van Jezus
Christus mogen noch het toenma
lige joodse volk in zijn geheel
noch de hedendaagse joden ver
antwoordelijk worden gesteld, al
dus Nostra Aetate.
Kardinaal Willebrands zei be
gin deze maand tijdens een lezing
over 25 jaar Nostra Aetate voor
het Amerikaans Joods Congres te
New York dat geen conciliedocu
ment zoveel reizen noodzakelijk
maakte als Nostra Aetate. Hij
moest het hele Midden-Oosten af
reizen om duidelijk te maken dat
de verklaring louter religieuze en
geen politieke bedoelingen had.
JERUZALEM - Duizenden or
thodoxe joden in Jeruzalem Jxeb-
ben gistermiddag voor de Klaag
muur gebeden om regen. Al weken
is er in Israël geen druppel geval
len en het watertekort dreigt nu
nijpend te worden. (foto ap>
Het document, zo legde hij Arabi
sche leiders uit, zou geen aanval
op de Arabieren zijn, maar zou
oproepen tot betere relaties met
Niet alleen de persoonlijke be
moeienis van paus Johannes
XXIII, die de jodenvervolging
had ervaren als het vermoorden
van broeders, maar ook de rol van
de Nederlandse kerken in de oor
log heeft tot het ontstaan van het
document bijgedragen, aldus Wil
lebrands.
Conflicten
Paus Johannes Paulus II noemde
in 1986 tijdens zijn 'historisch' be
zoek aan de synagoge in Rome de
joden "mijn oudste broeders".
Als zijn pontificaat met dat be
zoek, het eerste van een paus aan
een synagoge, zou zijn beëindigd,
dan zou het als een ommekeer in
de verhoudingen tussen joden en
rooms-katholieken de geschiede
nis zijn ingegaan.
Tegen de verwachting in ken
den de afgelopen vier jaar diep
gaande conflicten tussen joden
en het Vaticaan. Aanleidingen
hiervoor waren onder meer: ont
moetingen van de paus met Wald-
heim en Arafat; de zaligverkla
ring van Edith Stein (een religieu
ze van joodse afkomst); een rede
in 1987 in Miami, waarin de paus
zijn voorganger Pius XII verde
digde tegen beschuldigingen dat
deze door te zwijgen de jodenver
volging mede mogelijk had ge
maakt; en de commotie rond het
klooster in Auschwitz, waarbij de
RK Kerk zich niet aan haar aan
vankelijke toezegging hield het
voor een bepaalde datum te ver
plaatsen.
Ondanks al deze problemen
kent 1990 weer een opleving in de
rk joodse dialoog. Twee joodse
organisaties in de Verenigde Sta
ten hebben met het oog op de her
denking van Nostra Aetate beslo
ten zich weer bij het Internatio
naal joods comité voor interreli
gieus overleg aan te sluiten, na
melijk de Anti-Defamation Lea
gue en het Amerikaans Joods
Congres.
Rome Bulgarije. Het Vati
caan en Bulgarije zijn met elkaar
overeengekomen diplomatieke
betrekkingen aan te knopen. Dat
heeft het Vaticaan gisteren mee
gedeeld. Rome zendt een nuntius
naar Sofia «n Bulgarije zal een
ambassadeur bij de Heilige Stoel
benoemen. In Bulgarije wonen
ongeveer 50.000 rooms-katholie
ken in twee bisdommen. De
meeste Bulgaren behoren tot de
Orthodoxe Kerk. Nu is Albanië
nog het enige land in Oost-Euro
pa dat geen diplomatieke banden
met het Vaticaan heeft.
Ongewenste intimiteiten.
Meer dan driekwart van de vrou
welijke methodistenpredikantes
in de Verenigde Staten heeft de
afgelopen jaren last gehad van on
gewenste intimiteiten. Vaak wa
ren hun mannelijke collega's de
schuldige, zo blijkt uit een onder
zoek onder 1578 mannelijke en
vrouwelijke predikanten en le
ken van de Verenigde Methodis
tische Kerk, met ruim 9 miljoen
leden de op een na grootste pro
testantse kerk in de Verenigde
Staten.
De onderzoekers vroegen de
predikantes, of zij ooit het slacht
offer waren geworden van negen
vormen van ongewenste intimi
teiten, uiteenlopend van onge
wenste blikken of grappen tot
aanranding en verkrachting. Ove
rigens was 8 procent van de on
dervraagden van mening dat
geen van deze gedragingen tot on
gewenste intimiteiten mogen
worden gerekend. De predikan
tes klaagden vooral over grappen
met een seksuele inhoud.
Maranatha. Zondag wordt in de
Vredeskerk (Voorstraat 35) in
Katwijk een meditatie-zang-
dienst gehouden rond het them
'Maranatha'. Voorganger is ds. G.
J. Brink. Aanvang vijf uur.
Coupons halen, in de rij, eten ko
pen, vechten voor een plaatsje in de
bus. En dat dag-in dag-uit. (foto epa>
Hans de Bruijn
toilet volgen om te voorkomen dat
zij NAVO-geheimen via het riool
naar buiten zouden smokkelen.
Een ander voorbeeld: 'Het verlies
van een bit is een bijt in onze
veiligheid', waarbij het erom ging
de NAVO-computers te beschermen
tegen ongewenste gebruikers. Op het
affiche staat een computer met
daarnaast een grommende beer, het
symbool waarmee men de
Sovjetunie zo graag afbeeldt.
Ook hingen er posters met teksten
als 'Muren hebben oren', 'Neem onze
veiligheid niet licht' en 'Bewaak
onze geheimenOp de meeste
telefoontoestellen zaten stickers met
de waarschuwing dat het hier niet
om een 'beveiligde' telefoon ging.
zodat via dat toestel geen geheime
dingen mochten worden gezegd.
Dat de NAVO-mensen ook buiten de
