Plan voor woningbouw
op terrein Kaasmarkt
Directeur HoMant-college bepleit
complete fusie van alle mbo-scholen
Expositie van schitterende Turkmeense
sieraden in museum voor Volkenkunde
LEIPSCH s& DAGBLAD
Breestraat in
ochtenduren
'behoorlijke
puinhoop'
DONDERDAG 6 DECEMBER 1990
LEIDEN - Zilver, goud en korna
lijn zijn de meest in het oog sprin
gende materialen wanneer het
gaat om unieke sieraden van de
Turkmenen uit westelijk Cen-
traal-Azië. In het Rijksmuseum
voor Volkenkunde wordt morgen
een tentoonstelling geopend van
uitzonderlijke sieraden uit dit ge
bied.
Turkmenië is ruim twintig keer
zo groot als Nederland, vier/vijfde
van het gebied behoort aan de
Sovjet Unie, het resterende deel
ligt op Iraans en Afghaans grond
gebied. Het totale aantal Turkme
nen, verwant aan Mongoolse
stammen en Turkse bevolkings
groepen, bedraagt ongeveer drie
miljoen.
Van oorsprong zijn het nomadi
sche veehouders op de schaars
met struikgewas begroeide zand
vlakten en oase-landbouwers.
Het waren met name de Tekke,
Jounud en Ersari stammen die se
dert de 18e eeuw veel macht had
den. Hun invloed op de ontwikke
ling van het Turkmeense sieraad
was groot.
De Turkmenen zijn beroemd
om hun met de hand geknoopte
'Bukhara tapijten en om de kunst
zinnige vervaardiging van gou
den en zilveren sieraden, vaak be
zet met kostbare edelstenen. De
meeste sieraden zijn vervaardigd
in de 19e en in het begin van deze
eeuw.
Rooftochten
De sieraden werden vooral gedra
gen bij een huwelijk waar de rela
tie tussen twee families werd be
vestigd. In de bp prestige en riva
liteit gebaseerde Turkmeense sa
menleving vormde het huwelijk
een belangrijke gebeurtenis. De
bruid werd, behangen met kost
baarheden, aan de familie van de
bruidegom overgedragen.
Het sieradenbezit van de Turk
menen groeide in de 19e eeuw gi
gantisch. Het werd voor een be
langrijk deel verworven door
rooftochten in de dorpen van
voornamelijk noordoost-Iran.
Voor de nomadische Turkmenen
verschaften de sieraden aantrek
kelijke beleggingsmogelijkhe
den. Edele metalen als zilver en
goud waren zelfs wanneer men
door een tegenstander op de hie
len werd gezeten, gemakkelijk
Ze waren uitermate waardevast
en in geval van nood eenvoudig
tegen geld of goederen om te rui
len. In de jaren zeventig van de
vorige eeuw maakten de tsaristi
sche legers een einde aan de poli
tieke onafhankelijkheid van de
Turkmenen.
De expositie toont zeer uiteen
lopende sieraden: schitterend uit
gevoerde zilveren hoofdtooien
met accenten van kornalijn, arm
banden, oorhangers en borststuk
ken. Naast sieraden voor vrou
wen en mannen zijn er tuigages
voor paarden te zien die een be
langrijke plaats in de Turkmeen
se gemeenschap innamen.
Tekeningen van Ger Daniëls
geven weer hoe de sieraden wer
den gedragen terwijl foto's het
Turkmeense sieraad van nu to
nen. Bij de expositie is een geillu-
streerd boekje verkrijgbaar.
'Van zilver, goud en kornalijn -
Turkmeense sieraden uit Centraal
Azië'. Van 7 december tot en met 17
maart 1991 in het Rijkstnuseum voor
Volkenkunde, Steenstraat 1 in Lci-
Rug-sieraad, in de vorm van een speerpunt. (foto's pr.)
Ook oude schoolgebouw moet verdwijnen
Bromfietsster
breekt enkel
LEIDEN Een 18-jarige Leidse
heeft haar enkel gebroken bij een
aanrijding op de Kanaalweg. De
vrouw reed op haar bromfiets over
het fietspad toen zij werd aangere
den door de auto, bestuurd door een
62-jarige Amsterdamse.
De automobiliste kwam uit de
richting van de Hoge Rijndijk en
wilde rechtshaf het Van Vollenho-
venplein op rijden. Daarbij verleen
de ze geen voorrang aan de brom
fietsster.
'Scholen moeten samenwerken in plaats van concurreren'
LEIDEN - De Kaasmarkt
gaat in de nabije toekomst
bebouwd worden. Het ont-
werp-bureau Teun Kool
haas/Associates heeft van de
gemeente Leiden opdracht
gekregen een stedebouw
kundig plan te maken voor
het huidige plein en de di
recte omgeving. Uitgangs
punt is dat de school en het
parkeren op de Kaasmarkt
plaats maken voor wonin
gen en, vermoedelijk, een
bedrijfsvestiging. De op
dracht moet op korte ter
mijn resulteren in een uitge
werkt plan en een maquette.
Wethouder Van Rij (ruimtelijke or
dening) zegt er naar te streven dat
de Kaasmarkt in de toekomst een
aardig gebied wordt met een kwali
tatief hoogstaande bebouwing.
"Het zal een positieve uitstraling
moeten hebben op de omgeving. De
Kaasmarkt is één van de laatste
open plekken in de binnenstad dus
daar moeten we zorgvuldig mee
omspringen", aldus Van Rij. "Het is
eigenlijk zonde om zo'n centraal ge
legen gebied zo slecht te gebruiken
als we nu doen".
Verscheidene architecten en pro
jectontwikkelaren hebben de afge
lopen tijd al plannetjes bedacht
voor de Kaasmarkt. Die kunnen,
volgens de wethouder, de toets der
kritiek niet doorstaan. "Het is het
bekende werk", aldus Van Rij die er
geen misverstand over laat bestaan
dat hij iets bijzonders wil voor de
Kaasmarkt.
Het bureau Koolhaas is door de
gemeente aangetrokken omdat dit
ontwerpbureau veel ervaring heeft
met het maken van bouwplannen
voor moeilijke binnenstadssitua
ties. De gemeente heeft het ont-
werp-bureau in principe vrijgelaten
bij het uitwerken van de opdracht
en niet voor de voeten willen lopen
met allerlei wensen en eisen. De eni
ge eis is dat het bureau al in januari
met een plan op de proppen komt.
De gemeente zelf werkt momen
teel aan een nieuw ontwerp-be-
stemmingsplan voor de wijk Pan-
cras-oost. Aanvankelijk wilde men
de bestemming van de Kaasmarkt
open laten. Maar de wethouder
vindt dat in het bestemmingsplan
ook richting moet worden gegeven
deelnemen aan de fusie tussen
Leidse mbo-scholen.
Wat betreft Rhijnwijck en Knap
pert verwacht Candido dat ze over
enige tijd toch moeten aankloppen
bij het Holtlant. De eis dat iedere
school minimaal 600 leerlingen
moet tellen, betekent op den duur
de nekslag voor beide instituten, zo
verwacht hij. "Ze zullen dat aantal
niet halen. Op dat moment kloppen
ze hier aan".
De directie van het Holtlant-colle-
ge neemt geen initiatieven meer om
beide scholen te bewegen alsnog
toe te treden tot het samenwer
kingsverband. Vorig jaar zijn ze be
naderd maar wilden ze niet mee
werken. Nu moeten ze zelf maar
contact opnemen, redeneert Can
dido.
Integratie
Het Holtlant-college is een samen
werkingsverband tussen de Leidse
school voor meao en mtro, de mdgo
De Noorderwiek, het Rijnlands In
stituut voor Ondernemersonder
wijs (Rio) in Leiderdorp en de kmbo
'Het Groene Hart'.
De directies van deze scholen sta
ken de koppen bij elkaar toen ze
werden geconfronteerd met de
maatregel 'sectorvorming en ver
nieuwing middelbaar beroepson
derwijs' van de toenmalige minister
van onderwijs Deetman. Uitgangs
punt hiervan was het samenvoegen
van schooltypen die bij elkaar pas
ten.
In Leiden werd gekozen voor een
zo breed mogelijke samenwerking
waaraan scholen met verschillende
specialisaties deelnemen. Met name
de economische en de dienstverle-
nende/gezondheidstakken zijn nu
in het Holtlant vertegenwoordigd.
De middelbare technische scholen
hebben gekozen voor een eigen sa
menwerkingsverband maar werken
wel samen met Holtlant.
Holtlant draait sinds het begin
van het huidige schooljaar. Iedere
deelnemende school heeft in het sa
menwerkingsverband een grote
mate van zelfstandigheid heeft. Zo
hebben alle nog hun eigen directie
die verantwoordelijk is voor de fi
nanciën, het personeel en het on
derwijs.
Na verloop van tijd komt het wel
tot een verdere integratie van de
scholen, zo meent Candido. Dan
moet ook bespreekbaar zijn de af
zonderlijke directies op te heffen.
Die stap is nu nog niet genomen om
de fusie langzaam op gang te laten
komen. De zaak ligt toch al vrij ge
voelig. "Geen van de scholen is toe
getreden op basis van vrijwillig
heid, ze moesten wel omdat ze niet
genoeg leerlingen telden", aldus de
directeur.
Subsidie
Het afschaffen van de afzonderlijke
directies is bittere noodzaak omdat
volgend jaar de subsidieregeling
van het ministerie verandert. Mo
menteel worden de kosten op decla
ratiebasis vergoed. Vanaf 1 septem
ber krijgen de scholen een budget
toegewezen waarmee ze het moeten
doen. Waaraan de school het geld
besteed, moet ze zelf weten.
De verwachting is echter dat het
ministerie niet al te scheutig zal zijn
met geld. Het Holtlant krijgt een be
drag dat niet toereikend is om de
huidige voorzieningen te handha
ven. Het resterende bedrag moet
worden opgebracht door cursussen
aan particulieren aan te bieden.
Waar de fusie mogelijk wat finan
ciële problemen op gaat leveren, de
leerlingen worden er volgens Can
dido alleen maar beter op. In de na
bije toekomst moet het mogelijk
worden dat een leerling zich in
schrijft bij de ene school maar ook
lessen kan volgen bij een andere
aangesloten opleiding. Zo kan wor
den ingesprongen op de steeds ver
anderende eisen van het bedrijfsle-
Dat biedt ook het voordeel dat on
dernemers eerder geneigd zijn de
school financieel gezien de helpen
de hand toe te steken. Een goed
voorbeeld hiervan is de (overigens
omstreden) horeca-opleiding die
het Holtlant vanaf komend school
jaar verzorgt. Deze is tot stand geko
men nadat horeca-ondernemers in
de regio klaagden over een tekort
aan personeel. De keuken en het
restaurant die nodig zijn voor de op
leiding, worden uit de onderne
merswereld betaald.
De commotie die is ontstaan over
deze nieuwe opleiding - met name
vanuit de Haagse hotelschool wordt
argwanend toegekeken - begrijpt
Candido niet. "Wij richten ons op
een heel andere groep. Wij mikken
op het wat minder hoogdrempelige
werk waardoor we Den Haag niet in
de wielen rijden".
Meisje aangerand
bij spoortunnel
LEIDEN - Een 18-jarige War-
mondse is vannacht rond kwart
over twee aangerand op de Leidse
Broekweg. Zij was op weg naar huis
en werd bij de spoortunnel van ach
ter aangevallen door een onbekend
gebleven man. Hij trok haar jas uit
en scheurde haar blouse kapot. Het
meisje verzette zich hevig en kon op
een gegeven moment de man in het
kruis trappen. Hardlopend kon zij
daardoor ontkomen. Het meisje
was op weg naar huis, nadat zij de
avond had doorgebracht bij haar
vriend. Omdat zij ruzie had gekre
gen, moest zij naar huis lopen.
Ski-jacks gestolen
LEIDEN Twee mannen hebben
gisteravond bij een sportzaak op de
Breestraat twee dure ski-jacks en
een ski-broek gestolen. De mannen
sloegen rond acht uur de ruit van de
toegangsdeur in en gristen de spul
len uit de etalage.
Omstanders zagen de twee weglo
pen door de Ketelboetersteeg. Op
de Langebrug stapten zij vermoede
lijk in een auto. De jacks hebben
een waarde van 1400 gulden per
stuk, de broek 600 gulden.
aan de toekomst van de Kaasmarkt.
De bedoeling van Van Rij is om het
stedebouwkundig plan voor de
Kaasmarkt in het bestemmingsplan
te integreren.
Volgens het ontwerp-bestem-
mingsplan, dat in de maak is, zou
den op tiet Kaasmarktgebied mini
maal 50 woningen en maximaal 130
woningen gebouwd kunnen wor
den. De wethouder hoopt dat ook
een bedrijfsvestiging, bijvoorbeeld
een kunstuitleen, in het plan kan
worden opgenomen. "Het moet een
levendige plek worden", aldus Van
Rij.
De levendigheid zal in elk geval
niet komen van het parkeren. Daar
voor is in de toekomst, geen plaats
meer op de Kaasmarkt. Dat is geen
probleem, volgens de gemeente,
want in de nabij gelegen Marca-ga-
rage is plaats genoeg. In het plan
moeten wel voldoende parkeer
plaatsen voor de (toekomstige) be
woners van de Kaasmarkt zijn be
grepen.
Het oude schoolgebouw aan de
Kaasmarkt zal zeker verdwijnen.
Voordat het gebouw kan worden
gesloopt moet wel andere huisves
ting worden gevonden voor de on
derwijsinstelling en de kunstenaars
die er thans gehuisvest zijn. Moge
lijk zullen ook de oude panden aan
de Koppenhinksteeg bij het plan
betrokken worden.
Op z'n vroegst zou volgend jaar
met de uitvoering van het Kaas
marktplan begonnen kunnen wor
den. Maar, erg waarschijnlijk is dat
niet omdat de verdere planontwik
keling, herhuisvesting en andere za
ken toch nog wel enige tijd zullen
vergen.
Het parkeerterrein en de oude
Kaasmarktschool (rechts naast de
kerk) verdwijnen omdat er op de
Kaasmarkt gebouwd gaat worden.
LEIDEN De Breestraat blijft in
de ochtenduren een 'behoorlijke
puinhoop', aldus politiewoordvoer
der D. Graveland. Tot elf uur mag er
worden gelost en dat betekent dat
het verkeer regelmatig vastloopt.
"Tijdens een controle tussen ne
gen en tien uur gistermorgen ston
den er vrachtwagens te lossen die
de hele stoep versperden. Voetgan
gers moesten daardoor over de weg
waar op dat moment ook allerlei
bussen langsrijden. En daar tussen
door moesten de fietsers zich nog
wurmen", vertelde de woordvoer
der vanmorgen.
Om: de problemen in de ochtend
uren tè verminderen zijn alle winke
liers aangeschreven. Hen is meege
deeld dat vrachtwagens die komen
laden of lossen voortaan alleen nog
van de kant van de Korevaarstraat
de Breestraat mogen inrijden. De
wagens mogen alleen aan de west
kant worden neergezet, waarbij de
doorgang op de stoep open moet
blijven.
Graveland vertelde dat de Leidse
politie wel de indruk heeft dat de re
gels in de Breestraat gedurende de
rest van de dag worden nageleefd.
Onlangs werd de controle in de
straat aangescherpt na veel klach
ten van 'onder meer de buschauf
feurs. Vooral het verbod om de
Breestraat vanaf het Kort Rapen
burg in te rijden, zou veelvuldig
worden overtreden.
De politiewoordvoerder zegt dat
de situatie de afgelopen week is ver
beterd door de strengere controle.
Daarbij bleek dat nogal wat verkeer
over een ontheffing bleek te be
schikken om over de Breestraat te
rijden. Diensten als reiniging, civie
le werken en parkeerbeheer bleken
die ontheffing uit te geven. EWR en
PTT zouden daarbij over perma
nente ontheffingen beschikken.
De politie heeft veel van deze ver
gunningen ingenomen en gewij
zigd. Van de gemeentelijke dien
sten heeft alleen de reiniging nog
toestemming om vanaf het Kort Ra
penburg de Breestraat in te komen,
alleen als er reinigingswerk wordt
gedaan. Ook de opbouwer van de
markt mag niet via deze route de
Breestraat berijden.
Directeur Candido: "Ze kloppen toch wel bij ons aan". (foto Ellen Martens)
LEIDEN - "Het is wenselijk dat zo
veel mogelijk Leidse mbo-scholen
deel uitmaken van het Holtlant-col
lege. Het is een slechte zaak dat mo
menteel nog twee scholen in de
dienstverlenende sector, Rhijn
wijck en Emilie Knappert, zelfstan
dig functioneren. De scholen moe
ten samenwerken in plaats van el
kaar te beconcurreren".
M. Candido, algemeen directeur
van het sinds september draaiende
Holtlant-college, is ervan overtuigd
dat de kracht van dit onderwijs ligt
in een zo breed mogelijk les-aanbod
voor de leerlingen. Dit betekent dat
zoveel mogelijk scholen moeten
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
